glod na swiecie-2 - Kopia.doc

Normy żywieniowe

Raz na dwa lata odbywa się sesja Konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO).Jest ona najważniejszym zgromadzeniem Organizacji, która podejmuje decyzje programowe i budżetowe oraz dokonuje przeglądu sytuacji światowego rolnictwa, rybołówstwa i leśnictwa oraz wyżywienia i walki z głodem. Na podstawie wyników badań prowadzonych przez FAO przyjmuje się, że dobowe minimum organizmu ludzkiego wymaga spożycia pokarmów dających 2300-2700 kcal i ok. 80g białka – w tym co najmniej 1/3 białka zwierzęcego. Powyższa norma ulega niewielkim zmianom w zależności od klimatu, wieku, płci i wykonywanego zawodu.

Ze względu na normy żywieniowe, wyróżniamy kraje:
 

·         wyżywienia obfitego, gdzie spożycie w ciągu doby wynosi ponad 2700 kcal i więcej niż 80g białka

·         wyżywienia skromnego, ale wystarczającego spożycie w ciągu doby 2300-2700 kcal i 50-80g białka

·         wyżywienia niedostatecznego i głodowego spożycie w ciągu doby mniej niż 2300kcal i mniej niż 50g białka

Na świecie średnia dzienna konsumpcja białka na 1 mieszkańca wynosi 70,8g.
W Polsce średnia dzienna konsumpcja białka na 1 mieszkańca wynosi 99,3g.
W krajach o najsłabszym wyżywieniu średnia dzienna konsumpcja białka na 1 mieszkańca jest mniejsza niż 5g, a w krajach o najlepszym wyżywieniu wynosi powyżej 100g (np. Holandia, Grecja, Stany Zjednoczone).

Na świecie średnie dzienne spożycie kalorii na 1 mieszkańca wynosi 2718 kcal.
W Polsce średnie dzienne spożycie kalorii na 1 mieszkańca wynosi 3301 kcal.
W krajach o najlepszym wyżywieniu średnie dzienne spożycie kalorii na 1 mieszkańca wynosi powyżej 3600 kcal (np. Holandia, Grecja, Stany Zjednoczone, Dania), a w krajach o najsłabszym wyżywieniu średnie dzienne spożycie kalorii na 1 mieszkańca wynosi poniżej 2400 kcal.

Skutki głodu i  niedożywienia

Głód nie jest problemem jednostek, jego skutki dotykają całe społeczeństwo. Pociąga za sobą wojny, migracje, uchodźstwo, epidemie i przestępczość. Niedożywione matki rodzą słabe i przez to chorowite dzieci - skutki głodu przechodzą z pokolenia na pokolenie.

Głód jest przyczyną:

·         krótkiego okresu życia,

·         opóźnionego i nieprawidłowego rozwoju dzieci,

·         źródłem bezmiaru codziennych cierpień ludzkich,

·         chorób

Niedożywienie prowadzi do:

·         osłabienia sił fizycznych i umysłowych,

·         do apatii i braku motywacji,

·         chorób, z których najczęstszymi są marazm i kwashiorkor.

Marazm jest spowodowany brakiem produktów energetycznych.

Niedożywione dzieci są całkowicie wychudzone. Ich waga bywa ponad połowę mniejsza od normy.

Marazm powoduje:

·         zmniejszenie masy ciała kosztem masy mięśniowej

·         osłabienie siły mięśniowej

·         niedokrwistość

·         spadek odporności

·         upośledzenie oddychania, krążenia, trawienia i wchłaniania pokarmu

·         suchą, pomarszczoną skórę

·         znaczne upośledzenie wzrostu u dzieci

·         starczy wygląd twarzy

Natomiast kwashiorkor spowodowany jest brakiem białka w pożywieniu.

·         Objawia się głównie obrzękami na całym ciele, szczególnie na brzuchu,

·         Powoduje osłabienie,

·         Powoduje zaniki tkanki tłuszczowej i mięśni,

·         Zamiast tkanki tłuszczowej jest woda. Po naciśnięciu skóry palcem pozostaje dołek.

·         Włosy odbarwiają się i prostują.

Oba przypadki w cięższych stanach prowadzą do śmierci. Niekiedy dzieci trafiają do ośrodka dożywiania zbyt późno. Wycieńczony organizm nie przyjmie już żadnego pokarmu.

Istnieje także wcześniej wspomniany głód utajony, którego skutkami są:

·         znaczne zmniejszenie możliwości fizycznych i umysłowych ludzi,

·         jest on bardzo często przyczyną chorób,

·         u dzieci powoduje często ich upośledzenie na całe życie,

·         braki jakościowe nie powodują uczucia głodu, dlatego też niektóre ważne składniki pożywienia wydają się nam zbędne i ludzie potrafią się ich wyrzec na rzecz innych wydatków.

Ważnymi składnikami pożywienia są także witaminy, a ich brak może doprowadzić do wielu chorób:                                                       

·         brak witaminy A – wywołuje ślepotę, zmiany nabłonka skóry, łuszczenie,

·         brak witaminy D – krzywicę u dzieci, niedostateczna mineralizacja kości,

·         brak witaminy B1 - choroba beri-beri, zapalenie nerwów

·         brak witaminy B2 - pękanie skóry warg, kącików ust., łojotokowe zapalenie skóry, hamowanie wzrostu

·         brak witaminy C – wywołuje szkorbut, zapalenie jamy ustnej, wypadanie zębów

·         brak żelaza – wywołuje anemię, niedokrwistość

·         brak jodu (niska zawartość jodu w wodzie) – zakłócenia w funkcjonowaniu tarczycy,

·         brak magnezu - drżenia i skurcze mięśni, bóle głowy, zmniejszona odporność na wysiłek

Metody walki z głodem

·         Od lat do krajów, gdzie panuje głód, przekazywana jest różnego rodzaju pomoc humanitarna. Z Unii Europejskiej, która jest największym dawcą pomocy humanitarnej na świecie, wysyłane są konwoje z żywnością, lekarstwami, podstawowymi środkami higienicznymi, szczepionkami. Uczestniczą w nich również lekarze i pielęgniarki. Swoją pomoc ofiaruje także FAO (Organizacja do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa), które udziela korzystnych pożyczek finansowych oraz kredytów. W walkę z głodem, angażują się także aktorzy, piosenkarze i artyści, co mobilizuje społeczeństwo do przyłączenia się w różnego rodzaju akcje. Wielu z nich ofiaruje pomoc pieniężną, organizuje festyny, koncerty rockowe oraz licytacje własnych nagród i kreacji.

·         Jednak pomoc humanitarna jest czasowa. Najczęściej państwo, które nie potrafi wyprodukować wystarczającej ilości żywności nie jest również w stanie wygenerować w innych działach gospodarki środków finansowych na zakup tej żywności za granicą.
Niektórzy uważają, że pomoc państw rozwiniętych w postaci dostaw żywności w okresach klęsk jest na dłuższą metę czynnikiem hamującym produkcję rolną w krajach rozwijających się. Tak naprawdę, jedyną skuteczną pomocą w rozwiązywaniu problemów żywnościowych jest udostępnienie krajom rozwijającym się nowoczesnych technologii rolniczych i podnoszenie kwalifikacji rolników. Jest to zgodne z zasadą „dawania wędki, nie ryby”, czyli zamiast darmowego, często jednorazowego przekazywania żywności, kraje rozwinięte powinny pomagać głodującym w wyprodukowaniu odpowiedniej ilości żywności.
 

·         Nadzieje na poprawę sytuacji żywieniowej na świecie opierają się głównie na różnych sposobach optymalizacji produkcji żywności.
Jednym ze sposobów wzrostu produkcji żywności jest powiększenie obszaru gruntów rolnych poprzez zagospodarowanie pustynnych nieużytków, nawadnianie tych obszarów, osuszanie bagien i budowę zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Jednakże często przeszkodą są wysokie koszty takich działań, poza tym mogą one doprowadzić do niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym.
 

·         Innym sposobem rozwiązania problemów głodu na świecie jest zwiększenie wydajności na już istniejących polach. Przyczynić się może do tego przeprowadzenie reform agrarnych, wzrost poziomu edukacji, zmniejszenie strat w okresie wzrostu roślin. Na przykład wprowadzenie naukowych metod uprawy – sztuczne nawadnianie, nawożenie i wykorzystywanie nowoczesnych maszyn rolniczych – znacznie zwiększyło zbiory ryżu w Japonii.

·         Do zmniejszenia głodu może przyczynić się także zwiększenie produkcji żywności z mórz i oceanów. W światowym bilansie żywności coraz większe znaczenie może mieć udział produktów pochodzenia morskiego. Ryby oraz inne „owoce morza”: krewetki, ostrygi, małże, kraby stanowią pokarm o dużych walorach odżywczych, a także smakowych. Białko ryb jest dobrze przyswajalne przez organizm człowieka. Ale wzrost ilości poławianych ryb doprowadził do przetrzebienia łowisk i zmniejszenia ich produktywności. Dlatego też należy zakładać hodowle. Hodowle i chów organizmów żywych w wodach słodkich i słonych nazywamy akwakulturą. Akwakultura prowadzona w wodach morskich to marikultura.

Wzrost znaczenia ryb w wyżywieniu napotyka różne bariery: brak rozpowszechnienia hodowli ryb na świecie, inne przyzwyczajenia żywieniowe ludności, a także wzrastające zanieczyszczenie wód, szczególnie przybrzeżnych.
 

·         W 1970 r. amerykański uczony Norman E. Borlaug otrzymał pokojową Nagrodę Nobla za wyhodowanie w latach 60. XX w. nowych, bardzo wydajnych i szybko rosnących odmian zbóż. Problem wyżywienia na świecie miał szansę na rozwiązanie. Mówiono o „cudownym” ryżu, pszenicy i kukurydzy. Nowa odmiana ryżu IR-8 dawała 3-krotnie większe plony, rosła i dojrzewała tak szybko, że możliwe stały się 3 zbiory w ciągu roku. Upowszechnienie uprawy „cudownych” odmian tych zbóż – w krajach Azji Południowo-Wschodniej (Indiach), Afryki i Ameryki Łacińskiej przyjęło nazwę tzw. „Zielonej Rewolucji”.                                         

Zaraz pojawiły się problemy z odpornością na choroby. Sztucznie wyhodowane zboża nie wydadzą pełnych ziaren, jeśli nie dostarczy się im dużych dawek nawozów sztucznych i nie zapewni doskonałego nawodnienia.
Dlatego w celu uzyskania jak największych korzyści z tych „cudownych ziaren” trzeba zagwarantować roślinom dostateczne ilości wody, pożywienia, osłonę chemiczną przeciw chorobom (pestycydy i fungicydy), a także środki do zwalczania chwastów, które żywią się nawozami. W przypadku, gdy brakuje jednego z tych czynników, odmiany tych zbóż (HYVs) wydają niejednokrotnie mniej ziarna, niż można by było uzyskać z tradycyjnej odmiany. Jeżeli przestrzega się tych zasad uzyskuje się większe plony. Nowe gatunki zboża dają rocznie o 50 mln ton zbiorów więcej w stosunku do metod uprawy tradycyjnej.

Aby sprzyjać takiemu zwiększaniu produkcji żywności:

·         Zaczęto poprawiać istniejące systemy nawadniania, wiercić nowe studnie, przedłużać kanały irygacyjne, ponieważ wysoko wydajne odmiany zbóż były nieodporne na suszę

·         Poprawiono sieć dróg niezbędnych do transportu np. nawozów, środków ochrony roślin i zbiorów.

·         Zmniejszono ceny ziarna siewnego, nawozów mineralnych i środków ochrony roślin.

Ale wyhodowanie „cudownych” zbóż miało również swoje minusy, bowiem może stanowić zagrożenie dla środowiska naturalnego i zdrowia:

·         Może przynosić skutki uboczne oraz mogą pojawić się niepożądane związki chemiczne odpowiedzialne za powstawanie reakcji alergicznych i toksycznych.

·         Pyłek roślin modyfikowanych genetycznie może mieszać się i zanieczyszczać tradycyjne i dzikie odmiany zbóż, co uniemożliwi ewentualne usunięcie genów odpowiedzialnych za trudne do przewidzenia efekty uboczne.

·         Do zmniejszenia problemu głodu może przyczynić się też rolnictwo zrównoważone. Zakłada ono dostateczną ilość produkcji żywności i pasz dla zwierząt poprzez zmiany w systemie rolniczego gospodarowania, aby zwiększenie produkcji odbywało się przy zachowaniu jej zasobów naturalnych i nie powodowało degradacji poprzez np. nadmierne nawożenie, chemizację. Pomimo podjętych już dawno starań wprowadzenia na większą skalę rolnictwa zrównoważonego koncepcja ta w dalszym ciągu wydaje się bardzo trudna w realizacji.