Jak uchronić dziecko przed biernym i czynnym paleniem tytoni- poradnik dla rodziców i wychowawców.pdf

Barbara Bętkowska-Korpała, Bogusława Piasecka, Jolanta Ryniak

J A K

DZIECKO

PRZED BIERNYM

I CZYNNYM PA ENIEM

TYT NIU?

Poradnik

dla rodzicēw

i wychowawcēw

Centrum Metodyczne

Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej

UCHRONI Ć

Bądź zmianą, której pragniesz

(Ghandi)

Barbara Bętkowska-Korpała, Bogusława Piasecka, Jolanta Ryniak

Jak uchronić dziecko

przed biernym i czynnym

paleniem tytoniu?

Poradnik dla rodziców i wychowawców

Warszawa 2009

Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej

W wyniku połączenia Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej

i Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli z dniem 1 stycznia 2010 roku został utworzony

Ośrodek Rozwoju Edukacji, który przejmuje prawa autorskie do niniejszego poradnika.

Konsultacja naukowa:

dr n. med. Anna Kowalewska

Projekt okładki, opracowanie graﬁczne:

Grzegorz Brodowski

Warszawa 2009

Wydawca:

Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej

00-644 Warszawa, ul. Polna 46A

tel.: 22 825 44 51 do 53, tel./fax: 22 825 83 15

e-mail: wydawnictwa@cmppp.edu.pl

www.cmppp.edu.pl

Publikacja sﬁnansowanaześrodkówMinisterstwaEdukacjiNarodowej

Spis treści

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Rozdział 1: Używanie tytoniu jako problem indywidualny i społeczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.1. Dane epidemiologiczne palenia tytoniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1.2. Konsekwencje palenia tytoniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.2.1. Konsekwencje zdrowotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.2.2. Konsekwencje psychospołeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Rozdział 2: Rozwój dziecka a środowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

2.1. Ekologiczny Model Środowiskowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2.2. Prawidłowości rozwojowe dzieci i młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2.3. Charakterystyka prawidłowości rozwojowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.3.1. Portret dziecka w fazie średniego dzieciństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.3.2. Portret dziecka w fazie późnego dzieciństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2.3.3. Portret dziecka w fazie adolescencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Rozdział 3: Uwarunkowania palenia tytoniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

3.1. Czynniki indywidualne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

3.2. Czynniki środowiskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

3.3. Czynnik chemiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Rozdział 4: Przyczyny, objawy i mechanizmy uzależnienia od tytoniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

4.1. Przyczyny palenia tytoniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

4.2. Czym jest uzależnienie od tytoniu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

4.3. Jak rozpoznać uzależnienie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Rozdział 5: Od palenia do zdrowego stylu życia

– jak stać się osobą wolną od palenia tytoniu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

5.1. Jak pomóc w procesie odzwyczajania się od używania tytoniu? . . . . . . . . . . . . . 36

5.2. Rozmowa z młodą osobą, palącą tytoń - wywiad motywujący . . . . . . . . . . . . . . . 42

Rozdział 6: Propozycje scenariuszy zajęć proﬁlaktycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

6.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

6.2. Treningi dla osób realizujących programy proﬁlaktykibiernego

i czynnego palenia tytoniu z rodzicami, młodzieżą i dziećmi . . . . . . . . . . . . . . . . 46

6.2.1. Scenariusz treningu dla osób pracujących z rodzicami . . . . . . . . . . . . . . . . 47

6.2.2. Scenariusz treningu dla osób pracujących z młodzieżą . . . . . . . . . . . . . . . . 52

6.2.3. Scenariusz treningu dla osób pracujących z dziećmi

w okresie średniego i późnego dzieciństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

6.3. Propozycje ćwiczeń do warsztatów dla przedszkolaków

i dzieci w wieku szkolnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59

6.4. Propozycje ćwiczeń do warsztatów dla młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

6.5. Tematy rozmowy z palącym papierosy młodym człowiekiem o jego nałogu . . . . 64

Bibliograﬁa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Załączniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Nota o autorkach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Wprowadzenie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: