POLITYKA – jest to pojęcie wieloznaczne.

Politycznie – czyli skutecznie.

Polityk człowiek wykonujący władzę, jest skuteczny w realizacji swoich celów. Jego koszta własne nie przewyższają jego skuteczności, zrealizuje cele nie mnożąc sobie wrogów.

Mówiąc o polityce gosp., edukacyjnej, czy zdrowotnej, mamy na myśli działania, które mają na celu realizację postulatów, dokonań, osiągnięć w określonej dziedzinie.

Pytanie 1 Polityka to pojęcie, które zawiera różnice. W naszych rozważaniach, gdy mówimy o polityce w sensie publicznym, jej podstawową cechą jest zdolność narzucenia swojej woli innemu podmiotowi, cechą bardzo charakterystyczną jest to, że te działania są opatrzone przymusem. To pojęcie dotyczy zawsze stosunków publiczno-prawnych. Różne cechy pomiędzy zachowaniami politycznymi definiujemy różnie, bo są one wieloznaczne.

Inaczej rzecz wygląda w ramach stosunków prywatnych.

Polityka to zjawisko ściśle związane z pojęciem państwa. Jeśli jednak przyjrzymy się rozwojowi zjawiska polityki, to musimy przeanalizować różne kwestie.

Zdolność narzucania swojej woli to władza. W strukturach publicznych zdolność ta jest opatrzona przymusem. Władza ma zawsze swoje ugruntowanie prawne w stosunkach publiczno-prawnych.

Czy można powiedzieć, że władza pojawia się dopiero, gdy pojawia się państwo, czy władza publiczna trwa tylko dotąd, dokąd trwają instytucje państwowe?Władza jest powiązana z istnieniem instytucji państwa tak, jak polityka.

Jest też pogląd przeciwny.

Nie ma ścisłego związku pomiędzy władzą i państwem, a w każdym razie, że ten związek nie ma charakteru genetycznego, tzn., że istnienie państwa nie warunkuje istnienia polityki, a zwłaszcza władzy. Bez państwa nie ma władzy -  gdy nie ma państwa istnieje anarchia.

Wątpliwości stniały różne społeczności niezorganizowane w państwo, nie tworzyły instytucji. Natomiast wyraźnie można dostrzec, że charakterystyczne są dla tych społeczności stosunki władcze – co oznacza, że jeden podmiot jest zdolny narzucić swoją wolę drugiemu. Czy wobec tego w instytucjach takich nie ma władzy? – jest, tylko nie posiada sankcji państwowej. Stosunki natomiast pomiędzy różnymi podmiotami mają cechy stosunków władczych. Sytuacja podmiotów jest wówczas nierówna – jeden jest nadrzędny wobec drugiego.

Państwo nie jest instytucją konieczną do wykonywania władzy. Istotne są nie tyle formalne uwarunkowania, ile rzeczywisty układ stosunków między podmiotami.

Istnieją dwa stanowiska:

- pierwsze – łączące władzę z państwem (najbardziej znanymi przedstawicielami tego nurtu są marksiści); - drugie – mówiące, że różne są formy zorganizowania społ, bo człowiek jest z natury istotą społeczną i w konsekwencji władza nie jest ściśle związana z istnieniem państwa (taki pogląd głosił m.in. Arystoteles).

Współcześnie (analiza)

We współcześnie żyjących nielicznie społecznościach prymitywnych (np. zamieszkujących busz, żyjących w prymitywnych warunkach cywilizacyjnych), nie znajdziemy instytucji państwowych, zinstytucjonalizowanej władzy, ale gdy pojawi się przywódca (np. szaman), pojawią się stosunki hierarchiczne – co jest typowe dla władzy. Nie forma instytucjonalna przesądza zatem o stosunkach władczych. Ciekawie na ten temat pisał polski badacz Bronisław Malinowski.

Władza polityczna to zdolność narzucenia swojej woli innym podmiotom z możliwością zastosowania przymusu. Najdoskonalsze formy wykonywania władzy pojawiają się w systemie państwowym. Państwo jest najważniejszym podmiotem wykonującym władzę. Państwo jest zatem jednym z podmiotów polityki – dobrze zorganizowany i najbardziej skutecznie działający. Oznacza to jednak, że oprócz państwa istnieją inne podmioty, które mogłyby władzę wykonywać. Do takich podmiotów zaliczamy przede wszystkim jednostkę, ale także partię polityczną. W państwie władza wykonywana przez inne podmioty publiczne opatrzona jest sankcją państwową, np. władza samorządu terytorialnego. Konstytucyjnie ten podmiot jest wyodrębniony – władzę wykonuje we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.

Polityka to działanie, które musi być silnie związane z walką interesów. Można też pojmować politykę jako działania służące do uporządkowania rzeczywistości i oparcia systemu na zasadzie sprawiedliwości.

Wówczas, gdy rozumiemy politykę jako walkę, społeczeństwo dzieli się na różne grupy społeczne i zamyka się, odgradza się od siebie. Powstaje sytuacja wyizolowanych grup społecznych, które nie podejmują działań wspólnych.

Natomiast pojmowanie polityki, które ma prowadzić do sprawiedliwości (system sprawiedliwy) oznacza, że podstawą działania jest realizacja interesu wspólnego. Eliminuje się partykularyzmy. Władza powinna integrować i poszukiwać wspólnych płaszczyzn i celów. W praktyce występują zawsze obydwa te nurty, tylko który dominuje? Gdy występuje ten nurt dobra wspólnego, to marginalizujemy partykularyzm i zjawiska negatywne. Istotne jest, aby podstawowym nurtem były działania prowadzące do realizacji celu wspólnego.

Źródło Rozstrzygające o  wyborze nurtu

Moris Duverger twierdził, że rozstrzygającym czynnikiem jest układ społeczny. To społeczeństwo decyduje o sposobach działania, wyborze programu. Struktura społeczna, przygotowanie społeczne, poziom kultury społecznej i prawnej decyduje o dominacji konkretnego nurtu.Decydującym czynnikiem jest zatem czynnik ludzki. Oznacza to także, że politykę trzeba wiązać z określonym systemem wartości, czyli musimy sobie zdawać sprawę z tego, że wykonywanie władzy musi być uwarunkowane aksjologicznie. Jeśli system społeczny jest ukierunkowany na To władza musi się temu podporządkować. Jeżeli nie, to nie zbuduje się systemu sprawiedliwego. Społeczeństwo musi być na tyle silne, aby zbudowana struktura mogła się przeciwstawić państwu i wymuszać na nim zgodnez interesem społecznym decyzje.

Kompromis

Politykę często traktujemy jako sztukę wyboru. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że chodzi nam o tworzenie systemu sprawiedliwego, pozyskujemy informacje od innych grup, znamy ich cele, ale wiele z nich pozostaje wobec siebie w sprzeczności, powstające przeszkody zmuszają nas do wyborów celów i metod. Działając w oparciu o interes wspólny, to kryterium wyboru będzie właśnie interes wspólny. Kompromis będzie podyktowany interesem wspólnym.

Niewątpliwie kompromis jest metodą działania. Wymaga on jawności życia publicznego, politycznego, wymaga pozyskiwania informacji bardzo szeroko pojętej, zawsze wymaga powiązania polityki z moralnością i etyką.

W tych działaniach, prowadzących do podjęcia działań optymalnych, uczestniczą politycy i przedstawiciele społeczeństwa i to niezależnie od szczebla, na którym podejmowana jest decyzja – przede wszystkim mówimy o szczeblu państwowym. Wszystko to odnosi się także do władzy wykonywanej na pozostałych poziomach, na najniższym poziomie również. Im jednak niżej schodzimy, tym bardziej procesy polityczne podlegają indywidualizacji. To oznacza zwiększenie udziału podmiotów indywidualnych w polityce.

Stosunki „twarzą w twarz”

Polityka odbywa się nie tylko w makro skali, ale także w skali mikro, czyli poprzez bezpośredni kontakt. Współcześnie jest to sprawa bardzo ważna. Dzisiaj człowiek oczekuje kontaktu bezpośredniego, władza nie jest od społeczeństwa całkowicie odgrodzona. Oczekuje się braku rozdzielenia pomiędzy grupami społecznymi, układy pomiędzy ludźmi nie są takie hierarchiczne. Kontakty ze społeczeństwem dają politykowi informacje, poparcie, orientację w nastrojach, ocenach, poznanie oczekiwań – co umożliwia oddziaływanie na społeczeństwo.

We wczesnym okresie pojęcie polityki nie występowało, nie było nazwane. Mówimy, że nie było świadomości polityki jako konkretnego rodzaju.

Arystoteles – ojciec współczesnej politologii384–322 r. pne

Przede wszystkim doskonale ocenił naturę człowieka. Stwierdził, że człowiek jest powołany do życiaz innymi ludźmi. Oznacza to, że człowiek żyje z innymi i nie może żyć inaczej, musi się organizować. Działania ludzkie podporządkował idei dobra wspólnego. Jest właściwie twórcą tego pojęcia. Działalność człowieka i organizacji przez niego tworzonych, a więc także państwa, powinno być podporządkowane dobru wspólnemu. Arystoteles analizował ówczesne państwa greckie, które były skonstruowane jako „polis”. Przez „polis” rozumiał związek ludzi pozostający pod władzą państwową. Związek ten powinien rządzić się demokratycznie, a więc podstawą działania „polis” jest zasada równości, a państwo traktowane jest jako dobro wspólne, czyli res publica. Arystoteles twierdził, że ludzie uczestniczą we władzy stosownie do swoich kwalifikacji intelektualnychi moralnych oraz możliwości udziału materialnego w utrzymaniu państwa. Jeżeli władza jest despotyczna, to polityka degeneruje się. Podobne konsekwencje pojawiają się także wówczas, gdy ludzie są wobec siebie wrogo nastawieni lub obcy. Arystoteles podkreślał możliwości intelektualne i kwalifikacje moralne. Zwracał także uwagę na odpowiedzialność czł. za podejmowaną działalność. Są to fundamenty działania władzy, nie ma innych podstawowych cech władzy. Nie ma władzy bez odpowi edzialności - nie będzie ona demokratyczna. Negatywnie oceniał Arystoteles obcość i wrogość – zatem musi istnieć poczucie wspólnoty. Arystotelesowska wizja polityki i państwa jest bardzo bliska współczesnemu człowiekowi.

Koncepcja  polityki  wg  Św.  Tomasza  z  

Bardzo duże znaczenie dla przybliżenia koncepcji Arystotelesa miała koncepcja św. Tomasza z Akwinu. Bywa nazywany Akwinatą (od miasta Akwin). Z koncepcji Arystotelesa zaczerpnął przede wszystkim ideę dobra wspólnego.

Św. Tomasz z Akwinu przedstawiał koncepcję władzy boskiej, mającej swoje źródło we władzy boskiej. O zadaniach władzy mówi się w dwóch ujęciach:

1.        jako zrealizowanie zbawienia;

2-jako działalność dot. życia doczesnego, a podporządkowaną idei dobra wspólnego.

Władza powinna zapewnić drogę do zbawienia, a z drugiej strony zapewnić dobro żyjących ludzi. Władza służy realizacji pewnych celów i musi być potraktowana jako służba. Cele władzy są na tyle skomplikowane, że człowiek nie potrafi ich sam zrealizować i konieczne staje się powołanie jednostki kierującej i koordynującej. Władza powinna być kompetentna i brać odpowiedzialność za społeczeństwo jako całość. W takim ujęciu polityka oznacza kierowanie sprawami całego społecz zgodnie z dobrem wspólnym.

W pierwszej kolejności idea dobra wspólnego poprzez św. Tomasza z Akwinu wprowadzana jest do doktryny i kultury chrz eścijańskiej, a z drugiej strony za potraktow anie władzy jako służby. Funkcja dobra wsp ólnego uzasadnia byt władzy  po to istnieje władza,by realizować dobro wspólne

Kolejna koncepcja osadzona jest w nurcie oświeceniowym i może być potraktowana jako koncepcja nowożytna, charakterystyczna dla nowoczesnego państwa, a przede wszystkim należy scharakteryzować nowy sposób myślenia o polityce, przejęty przez kolejne epoki.

Oświecenie kojarzy się z racjonalizacją, ze szczególnym potraktowaniem rozumu człowieka i to wpłynęło na koncepcję władzy politycznej. Został wyeliminowany pierwiastek boski z charakterystyki władzy, w takim ujęciu władza nie ma żadnych konotacji z bogiem, jest tworem wyłącznie człowieka. Przede wszystkim jest związana z nowym ukształtowaniem struktury społecznej, co musiało wywrzeć istotny wpływ na wykonywanie władzy.

Na przełomie XVIII i XIX wieku zmienia się struktura społeczna i muszą być do tego dostosowane koncepcje władzy. Tworzą się nowe grupy społeczne (mieszczaństwo, producenci, bankowcy) i mają one swoje konkretne interesy.

Funkcja konstytucji to funkcja gwarancyjna. Władza pojawia się w roli gwaranta różnych grup społecznych. Wspólnota interesów powoduje, że ludzie gromadzą się wokół nich. Władza pojmowana jest jako podmiot, który te interesy godzi i chroni. Jest to początek myślenia o polityce w kategoriach współczesnych. Władza musi poszukiwać kompromisu, określać kierunki działań i jest za to odpowiedzialna. Ujęcie to jest charakterystyczne dla myślenia władzy. Władza usytuowana jest jako podmiot godzący interes służebny. Nie ma interesów nadrzędnych.

Koncepcje:

Ø         weberowska;

Ø         marksistowska;

Ø         nauka społeczna Kościoła katolickiego.

Koncepcja weberowska ó Weber dał nowoczesną wizję administracji, pojęcie urzędnika, zawodowego polityka. Był wszechstronny, miał przede wszystkim na uwadze to, aby władzę potraktować jako formę działania. W związku z tym założył konieczność pozbawienia polityki elementów wartościujących. Należy ją traktować wyłącznie jako sposób działania, analizie poddajemy sposób działania, a nie motywy.

Taki sposób podejścia służy możliwości obiektywnej oceny. Weber twierdził, że trzeba brać pod uwagę konkretne działanie. Pozwala to na porównanie zastosowanych środków, metod, dużego znaczenia nabiera skuteczność działania, bo to jest podporządkowane pewnemu celowi. To rozumowanie Webera służyło obiektywizacji działań polityki.

Obecnie często odwołujemy się do praktycznego działania, oceniamy przez skuteczność przyczyn podejmowanych działań. Ważne jest, jakie podejmujemy działania i jaka jest ich skuteczność.

Współcześnie próbujemy odideologizować politykę. Ideologia nie została jednak zepchnięta na margines.

Koncepcja marksistowska

Charakterystyczną cechą władzy jest to, że „władza jest ściśle powiązana z organizacją państwową”. Jeśli nie istnieje państwo, to nie ma także władzy. Państwo jest zatem kategorią historyczną, a może powstać dopiero na określonym poziomie rozwoju sił wytwórczych. Państwo powstanie na pewnym etapie, a konkretnie po wytworzeniu nadwyżki produkcyjnej. Produkuje się więcej, niż tylko na własne potrzeby. Aby powstała nadwyżka muszą odpowiednio rozwinąć się siły wytwórcze. Kto zawłaszcza tę nadwyżkę? Ten, kto ma odpowiednie siły do jej wyprodukowania, ewentualnie przejęcia, a państwo ma chronić podmioty, które tę nadwyżkę uzyskały, państwo jest instytucją klasową. Władza stoi na straży interesów klasy posiadającej, zachowuje interesy klasy posiadającej.Klasa społeczna w marksizmie   -- Kryterium rozróżnienia klasy jest własność środków produkcji, bo to pozwala uzyskać uprzywilejowaną pozycję i jest to klasa właścicieli, klasa posiadająca. Ci, którzy nie mają własności, zaliczają się do drugiej klasy – robotnicy, chłopi (podmioty nie posiadające). Klasy te pozostają w stosunku do siebie wrogie, antagonistyczne. Klasa chłopów i robotników jest przedmiotem wyzysku przez klasę posiadającą. Do tego potrzebne jej jest państwo. Wyjaśnia to klasowy charakter państwa. W przypadku istnienia klasy posiadającej i nie posiadającej istnieje sprzeczność interesów, ale także wrogość.

W wyodrębnianiu klas społecznych nie możemy się ograniczać tylko do kryterium ekonomicznego. Podkreśla się, że zawężenie stratyfikacji społecznej tylko do kryterium własności środków produkcji w niedopuszczalny sposób upraszcza, a właściwie deformuje istniejący faktycznie układ społeczny. Sytuacja ekonomiczna to niewątpliwie podstawowe kryterium podziałów społecznych, ale nie jedyne. Na przykład wiara, wykształcenie, pochodzenie społeczne. My możemy przyjąć różne kryteria i należeć do różnych grup społecznych. W zależności od tego, jakie przyjmiemy kryterium, w takiej znajdziemy się grupie i takie są także nasze interesy. To wszystko sytuuje nas w pewnej grupie społecznej. Pozwala nam się także organizować dla ochrony interesów. Musimy być bardzo dobrze zorientowani w systemie społecznym. Istnieje także świadomość własnego rozwoju, awansu, ale zna się także punkt wyjścia.

W społeczeństwie zróżnicowanym władza nigdy nie będzie potraktowana jako „tylko stojąca na straży interesów ekonomicznych”. W socjalizmie zasada równości nie jest spełniona. Polskie państwo socjalistyczne było pojęte klasowo. Koncepcja ta opiera się na założeniu, że władza ekonomiczna opiera się na władzy politycznej. Układ społeczny wynikający z tej koncepcji jest nierealny, nierzeczywisty.

Koncepcja nauki Kościoła katolickiego

Odwołuje się do pojęcia dobra wspólnego, do założeń, które wprowadza św. Tomasz z Akwinu. Politykę należy zatem rozumieć jako roztropną troskę o dobro wspólne. Istotne znaczenie miał Sobór Watykański II i pontyfikat Jana XXIII, Pawła VI i Jana Pawła II.  Meter et magistra – encyklika Jana XXIII.

„Dobro wspólne wszystkich obejmuje sumę tych warunków życia społecznego, w jakich ludzie mogą pełniej i szybciej osiągnąć swoją osobistą doskonałość”. 

Pojęcie dobra wspólnego odnosi się zarówno do wartości materialnych, jak i duchowych. Władza po to istnieje, aby troszczyła się o dobro wspólne i realizację dobra wspólnego i to dobro wspólne traktuje jako normatywną przesłankę istnienia władzy w ogóle. Oznacza to, że władza jest uprawniona do działania tylko o tyle, o ile realizuje dobro wspólne. Władza zobowiązana jest szanować człowieka, chronić jego wolność i dążyć do zapewnienia człowiekowi optymalnych warunków życia. Podkreślić jednak trzeba zachowanie wolności człowieka i temu celowi służy oparcie działań władzy o zasadę pomocniczości (subsydiarności). Chodzi o to, że władza nie zastępuje człowieka, działa tylko w sytuacjach, gdy człowiek nie potrafi sobie sam poradzić. W praktyce daje to człowiekowi zachowanie wolności, władza jej nie ogranicza. Aktywność państwa zawsze oznacza ograniczenie wolności człowieka, najważniejszym podmiotem wykonującym władzę będzie państwo, ale to nie jest jedyny podmiot.

Drugą zasadą, mającą istotny wpływ na wykonywanie władzy jest zasada decentralizacji. Służy ona nie tylko celom funkcjonalnym, ale w generalnym ujęciu ma znaczenie dla pojmowania wolności człowieka. Decyzja powinna odpowiadać potrzebom ludzi, nie wkracza się tam, gdzie nie ma potrzeby. Łatwo to zauważyć na niższych szczeblach. Dokonuje się pewnych indywidualizacji – podmiot sam ocenia, czy działać i jak. Wszystkie nietypowe elementy odpadają, dajemy szansę na zróżnicowane osiągnięcia. Jeżeli tak mocno akcentujemy, że normatywną przesłanką jest realizacja dobra wspólnego, to pozwala to na uznanie władzy za służebną. Włączamy do naszej koncepcji elementy etyczne.

Pyt: 7  Panowanie  Obok pojęcia władzy Weber wyróżniał także pojęcie panowania. Przez panowanie rozumieć należy władzę zrealizowaną. Jeżeli władza jest skuteczna (jej rozkazy są wykonywane), to możemy mówić o panowaniu. To znaczy, że można mieć władzę, ale nie panować. Panowanie powinno być prawomocne - inaczej mówiąc legitymowane. Oznacza to, że istnieje i jest akceptowane posłuszeństwo wobec władzy.

Pytanie o prawomocność zawiera wszystkie te aspekty, dlaczego jesteśmy władzy posłuszni. Jest to kwestia o znaczeniu fundamentalnym, pozwala ustalić przesłanki poparcia dla władzy, a to z kolei umożliwia przygotowanie kampanii wyborczej, ukierunkowanej przez władzę jej działalności. Władza zawsze powinna znać źródła poparcia, czyli prawomocności.

Weber   wyróżnił   trzy  typy  prawomocnego  panowania:

1} typ panowania tradycyjnego            2} typ panowania charyzmatycznego;  3}  typ panowania racjonalnego.

Są to typy idealne i w czystej postaci w praktyce nie występują. Możemy mówić o dominacji określonego typu.

Ad. 1. Panowanie tradycyjne

Zakłada, że posłuszeństwo wobec władzy jest wynikiem istnienia odwiecznego porządku i prawomocności władzy, która na nim się opiera. Odwieczny porządek to np. rządząca od stuleci dynastia.

Ad. 2. Panowanie charyzmatyczne

Odwołuje się do szczególnych cech jednostki, a mianowicie będą to np. zdolności przywódcze, wojskowe. Uznaje się, że te cechy są tak ważne i istotne, że wytwarza się swoista więź emocjonalna z tą charyzmatyczną jednostką i wobec tego trzeba się jej podporządkować. Prawomocność w tym wypadku ustaje wówczas, gdy traci się wiarę w szczególną moc danej osoby (moc wynikającą z charyzmy). Posłuszeństwo oparte jest bowiem także o emocje i wiarę w szczególne cechy jednostki.

Ad. 3. Panowanie racjonalne

Posłuszni jesteśmy władzy, która jest w określony sposób powołana i jednocześnie uprawniona do działania. Posłuszeństwo wobec takiej władzy wynika między innymi z norm prawnych. Inne normy także mogą stanowić o podporządkowaniu takiej władzy. Jest to typ idealny.                                                                                                                                                                         

Władza legitymizowana jest władzą akceptowaną, znajduje poparcie. Jest to praktycznie rzecz biorąc podstawowa sprawa. Nieakceptowanie władzy w konsekwencji prowadzi do dążeń do zmiany władzy. Akceptacja zaczyna się od tego, czy normy prawne, zgodnie z którymi jest wybierana władza są poprawne. Wobec władzy akceptowanej godzimy się na posłuszeństwo, niezależnie od groźby zastosowania przymusu. Rzeczą istotną jest stosunek pomiędzy władzą a obywatelami.

Trzy typy prawomocnego panowania mają charakter idealny (idealne ujęcie). W czystym ujęciu one nigdy nie występują. Oznacza to, że jeżeli przyjrzymy się konkretnym państwom, to mamy wiele sytuacji legitymizowania władzy, sytuacja polityczna jest dynamiczna, zmienna i bardzo skomplikowana.

PYT:  6          Pojęcie władzy

Władza jest centralnym pojęciem polityki. Politykę definiujemy jako dążenie do zdobycia i utrzymania władzy.

KONCEPCJA M. WEBERA  żył na  przełomie  XIX i XX wieku. Wiele jego prac jest to dzisiaj aktualnych.

Jak możemy zrozumieć pojęcie władzy?  Weber oparł się na bardzo doniosłym twierdzeniu Arystotelesa, że władza jest rodzajem stosunku społecznego. Zdaniem Arystotelesa jest to realne zjawisko – władza jako pewna kategoria stosunku społecznego. Ten stosunek społeczny ma pewne specyficzne cechy. Przede wszystkim Weber tw., że cechą charakterystyczną władzy jest szansa zrealizowania własnej woli, także wbrew oporowi i niezależnie od tego, na czym się owa szansa opiera. Władza jest rodzajem stosunku społecznego, w którym występują dwa podmioty: rządzący i rządzeni. Nie znajdują się na jednakowej pozycji, ich sytuacja nie jest jednakowa. Jedna ze stron dysponuje takimi środkami, które pozwalają jej narzucić swoją wolę. Inaczej mówiąc, mamy tutaj do czynienia z wyjaśnieniem stosunku prawno-administrac.

Państwo to najważniejszy podmiot polityki.

Decyzje podejmuje się narzucając swoją wolę, mimo, że druga strona może to podważać. Może to jednak zostać zniweczone i układ pozostaje hierarchiczny. Nie istnieje równorzędność podmiotów. Można stosować środki oporu,

Aspekty ekonomiczne Weber uznawał związki pomiędzy władzą ekonomiczną a polityką, ale odmawiał słuszności założeniu marksistowskiemu, że istnieje genetyczny związek między władzą ekonomiczną a polityczną. To znaczy, że uzyskiwanie władzy ekonomicznej warunkuje zdobycie władzy politycznej. Zmiany ustroju politycznego w Polsce w latach 40-tych XX wieku poprzedziły zmiany polity. - zmiany własnościowe, a potem uzyskanie władzy politycznej.

Aspekty socjotechniczneKwestia bezpośredniego kontaktu polityków i obywateli, nawiązywanie osobistego kontaktu np. kampania wyborcza).Aspekty psychologiczneWładza może być dla człowieka przyjemnością. Osowski uważa, że kiedy człowiek osiągnie bogactwo, ma za sobą sukcesy zawodowe, to bardzo często brakuje mu jeszcze władzy politycznej. Po co? Dlatego, że władza może dawać satysfakcję polegającą na przyjemności rządzenia (w tym dobrym znaczeniu, choć może być celem, konkretnym działaniem). Władza polityczna może być po prostu przyjemnością (wynika to z natury człowieka). Negatywnym zjawiskiem byłaby władza w sytuacji, gdyby była wartością samą dla siebie w tym sensie, że stanowiłaby jedynie źródło satysfakcji i przyjemności. Władza powinna być także wykonywana ze względu na chęć realizacji określonych celów. To nie przeszkadza, aby uznać władzę za źródło satysfakcji, prestiżu, poważania, godności. Ale takie odczucie władzy nie może dominować.

...