wyklad9 zaburzenia psychiczne zwiazane z uzaleznieniem od subst psychoaktywnych.pdf

Zaburzenia psychiczne i zachowania związane z uzależnieniem od substancji

psychoaktywnych

Problemy związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych

Przyjmowanie substancji psychoaktywnych nie ogranicza się tylko do reprezentującej

zachowania dewiacyjne części populacji. Ocenia się, że co najmniej jeden na 10-ciu

uczniów szkół ponadpodstawowych ma za sobą doświadczenia związane ze stosowaniem

środków psychoaktywnych.

Narkomania to jeden z najbardziej bulwersujących opinię publiczną problemów

społecznych. Obcość kulturowa zjawiska, często dramatyczny charakter konsekwencji

używania narkotyków, zagrożenie dzieci i młodzieży, to jak się wydaje główne przyczyny

reakcji społecznych, w których dominuje lęk i odrzucenie.

W Polsce do niedawna problemem społecznym i zdrowotnym było przede wszystkim

nadużywanie opioidów (morfina, kodeina, heroina, „polska heroina”). Środki z tej grupy w

stosunkowo krótkim czasie powodują silne uzależnienie fizyczne i psychiczne.

Długą tradycję ma w naszym kraju nadużywanie leków uspokajających i nasennych.

Poszczególne ich grupy maja różne potencjały uzależnienia, a do najniebezpieczniejszych

należy zaliczyć barbiturany. najczęściej jednak nadużywane są leki z grupy benzodiazepin.

Do relatywnie mniej groźnych środków można zaliczyć przetwory konopi, czyli marihuanę i

haszysz.

Amfetamina produkowana jest nielegalnie w Polsce i jest syntetyczną substancją o

działaniu psychostymulującym i powoduje uzależnienie psychiczne.

Kokaina wykazuje podobne działanie do amfetaminy i powoduje b. silne uzależnienie

psychiczne.

Problemy związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych

Do środków halucynogennych zalicza się także substancje syntetyczne jak: LSD lub

MDMA (ecstasy) oraz substancje pochodzenia roślinnego – grzyby z rodziny psylocibe

(szalej). Środki te zmieniają percepcję, a skutki działania nie zawsze są przyjemne,

natomiast zwykle ekscytujące. Przewlekłe ich stosowanie prowadzi do wykształcenia się

zależności psychicznej.

Ecstasy – zażycie nawet małej dawki tego narkotyku powoduje zmiany w mózgu, które

mogą doprowadzić do długotrwałej depresji. Badania przeprowadzone przez naukowców z

London Metropolitan University na grupie 519 ochotników, którzy co najmniej raz w życiu

stosowali ecstasy. Okazało się, że wystarcza 1-2 tabl. tego narkotyku, by nastrój osoby

która je wzięła znacznie się obniżył. Badane osoby zgłaszały skargi na poczucie smutku i

bezradności. Ecstasy – uszkadza mózg, które może być nieodwracalne.

Rozmiary zjawiska narkomanii w Polsce

Od początku lat 90-tych obserwujemy w Polsce znaczny wzrost osób stosujących

1 z 9

substancje psychoaktywne.

Szczególnie szybko narasta zjawisko eksperymentalnego i okazjonalnego używania

substancji psychoaktywnych w środowisku młodzieżowym.

W tym okresie pojawiły się też pierwsze sygnały o stosowaniu narkotyków przez osoby

dorosłe.

Zwiększyła się podaż narkotyków na nielegalnym rynku oraz zwiększyła się ich

dostępność.

Analiza wskaźników stosowania narkotyków przez młodzież szkolną wykazała znaczny

wzrost rozpowszechnienia tego zjawiska w ostatnich latach.

W ostatnim okresie czasu najbardziej wzrosły odsetki uczniów stosujących heroinę,

amfetaminę i ecstasy oraz kokainę.

Szacunkowe określenie liczby narkomanów w Polsce oceniona jest na 32 tys. – 60 tys.

narkomanów tj. osób stosujących regularnie narkotyki w sposób powodujący poważne

problemy.

Uzależnienie od substancji psychoaktywnych

Sformułowanie jednej definicji uzależnienia nie jest ani możliwe, ani celowe. Przez

określenie typu uzależnienia kładzie sie nacisk na to, że poszczególne substancje

powodują rozmaite skutki kliniczne oraz mają różną siłę działania uzależniającego.

Uzależnienie (nałóg) – oznacza taki styl życia, który charakteryzuje się przymusem

używania środka psychoaktywnego oraz zaangażowaniem w jego zdobywanie. Nie musi

temu towarzyszyć zależność fizyczna. Nałóg oznacza również ryzyko wystąpienia

szkodliwych następstw i konieczność zaprzestania przyjmowania środka, nie ma tu

znaczenia postawa p-ta, a więc czy rozumie on sytuację i czy zgadza się z zaleceniem.

O nadużywaniu substancji psychoaktywnej mówi się wówczas, gdy sposób jej stosowania

narusza przyjęte normy społeczne. Może ono przybierać różnorodne formy:

• używanie okazjonalne, z ciekawości i dla zabawy

• używanie bez wskazań lekarskich w celu zapomnienia o kłopotach lub p/bólowo

• używanie śr. psychoaktywnych początkowo z dwóch powyższych powodów,

prowadzące do rozwinięcia się uzależnienia.

Uzależnienie od substancji psychoaktywnych

Używanie środków psychoaktywnych dla odprężenia i rozrywki staje się częścią naszej

kultury, mimo że nie jest powszechnie akceptowane i często prowadzi do naruszania

przepisów prawa. Osoby, które nie ponoszą wyraźnych szkód zdrowotnych, używają

substancje psychoaktywne sporadycznie i w niewielkich ilościach, co raczej wyklucza

działanie toksyczne uchwytne klinicznie, rozwój tolerancji i zależność fizyczną.

2 z 9

Uzależnienie – dla większości uzależnień charakterystyczne są dwa zjawiska:

• zależność psychiczna, czyli uczucie zaspokojenia po zażyciu i pragnienie

porozumienia przyjęcia środka w celu wywołania euforii lub uniknięcia stanu złego

samopoczucia.

• zależność fizyczna jest to przystosowanie się organizmu do substancji, czemu

towarzyszy rozwój tolerancji oraz objawy zespołu abstynencyjnego

• tolerancja jest to konieczność stopniowego zwiększania dawki w celu osiągnięcia

takiego efektu, jaki wcześniej występował po mniejszej ilości środka.

Zależność fizyczna i tolerancja występują w nie każdym rodzaju uzależnienia.

Zespół abstynencyjny – charakteryzuje się dokuczliwymi objawami fizycznymi, które

pojawiają się po odstawieniu środka lub po podaniu mniejszej dawki.

Uzależnienie od opiatów

Uzależnienie od opiatów charakteryzuje się b. silną zależnością psychiczną z nieodpartym

przymusem ciągłego przyjmowania narkotyków. Szybko wzrasta tolerancja, co wymaga

zwiększenia dawki substancji. Stopniowo rozwija się zależność fizyczna, a z czym wiąże

się konieczność zwiększania ilości zażywanego narkotyku oraz wydłużenie okresu

nadużywania.

Wraz z zależnością fizyczna występuje przymus stałego przyjmowania albo tego samego

albo innego opiatu, co zapobiega wystąpieniu objawów abstynencyjnych. Zależność

fizyczna niekiedy pojawia się już po 2 – 3 dniach regularnego stosowania dawek

terapeutycznych.

Uzależnienie od opiatów- objawy i powikłania

Ostre zatrucie opiatami objawia się euforią, zaczerwieniem i świądem skóry, zwężeniem

źrenic, sennością, zwolnieniem częstości oddechów i ich spłyceniem, ↓ CTK, bradykardią i

hipotermią.

W opiatowym zespole abstynencyjnym występują objawy świadczące o zwiększonej

pobudliwości o.u.n. W następstwie głodu narkotyku występuje: - wzrost częstości

oddechów/min., ziewanie, wzmożona potliwość, łzawienie i surowicza wydzielina z nosa.

Poza tym obserwuje się rozszerzenie źrenic, gęsia skórka, drżenie, naprzemienne

odczuwanie zimna i gorąca, bóle mięśniowe, spadek apetytu.

Powikłania – związane są przeważnie z następstwem niezachowywania sterylności

podczas wykonywani infekcji. Inne powikłania wynikają z przedawkowania oraz

związanych z tym zmian psychicznych. Do pospolitych powikłań należą: choroby płuc,

zapalenie wątroby, choroby stawów, spadek odporności i schorzenia neurologiczne .

Zależność od lotnych rozpuszczalników

Wdychanie rozpuszczalników przemysłowych i aerozoli prowadzi do zatrucia. Są one

często nadużywane przez młodzież, a nawet dzieci.

Zawarte w lotnych rozpuszczalnikach zw. chemiczne (węglowodory alifatyczne,

3 z 9

aromatyczne, ketony, octany, eter, chloroform) wywołują krótkotrwałe pobudzenie, a

następnie hamowanie czynności o.u.n.

W następstwie częstego używania dochodzi do rozwoju częściowej tolerancji i zależności

psychicznej, natomiast nie występuje z. odstawienia.

Wczesne objawy ostrego zatrucia to: zawroty głowy, senność, zamazana mowa,

chwiejny chód . W miarę pogłębiania się zatrucia występują: iluzje, omamy i urojenia

oraz pojawia się euforia i oszołomienie, niekiedy pojawia się majaczenie z głęboko

zaburzoną orientacją i zaburzeniami psychoruchowymi, chwiejnością afektu i

upośledzeniem procesów myślowych.

Powikłania dotyczą uszkodzenia wątroby i nerek. W następstwie ciężkiego zatrucia może

dojść do uszkodzenia szpiku, mózgu, wątroby i nerek . Najczęstszą przyczyną śmierci

są: porażenie oddychania, zaburzenia rytmu serca oraz uduszenie w wyniku

zachłyśnięcia się .

Leczenie dzieci uzależnionych od lotnych rozpuszczalników jest trudne, a nawroty częste.

Zespół zależności od halucynogenów- objawy, leczenie

Do halucynogenów zalicza się: LSD, psylocybinę, meskalinę i inne związki pochodne

amfetaminy . Substancje te określa się jako halucynogeny, chociaż nie zawsze wywołują

omamy.

Halucynogeny pobudzają o.u.n. i ośrodki wegetatywne, wywołując ich nadczynność.

Występują zaburzenia spostrzegania i nastroju (euforia, rzadziej depresja), rzadziej też

omamy. Zależność psychiczna od halucynogenów jest zróżnicowana, lecz z reguły b.

silna. Nie stwierdza się objawów zależności fizycznej. Główne niebezpieczeństwo polega

na ich wpływie na sferę psychiczną, a upośledzenie krytycyzmu może sprzyjać b.

ryzykownym zachowaniom.

Leczenie – w terapii ostrych zaburzeń wystarcza uspokojenie i zapewnienie, że dziwne i

niezwykłe doznania są następstwem zażycia halucynogenu, a nie chorobą

psychiczną.Leczenie objawowe: chlorpromazyna, diazepam . Przedłużające się zespoły

psychotyczne wymagają leczenia psychiatrycznego.

Zespół zależności od amfetaminy- objawy, leczenie

Amfetamina podwyższa nastrój, wyzwala uczucie błogostanu i szczęśliwości, pobudza,

wzmaga stan czuwania, zmniejsza zapotrzebowanie na sen, poprawia zdolność do

skupienia uwagi i zwiększa wydolność psychofizyczną. Stosowana systematycznie

prowadzi do zależności psychicznej.

W St. Zjednoczonych lekarze mają prawo przepisywać amfetaminę i metamfetainę

obecnie stosowane w znacznym ograniczeniu do leczenia narkolepsji oraz ADHD.

Objawy psychopatologiczne po użyciu amfetaminy czy metamfetaminy są takie same jak

4 z 9

po kokainie. Jakkolwiek nie występują klasyczne objawy z. abstynencyjnego, to jednak

wykazywane zmiany w zapisie EEG, mają dowodzić istnienia zależności fizycznej. Nagłe

odstawienie amfetaminy może spowodować lub ujawnić ciężki epizod depresyjny. U osób,

które odstawiły amfetaminę przez okres 3 tyg. obserwuje się wzmożoną męczliwość i

znużenie, senność oraz osłabienie funkcji psychicznych.

Wzrost tolerancji amfetaminy jest powolny. Konieczne staje się stopniowe podwyższanie

dawki doustnej lub dożylnej, która może być nawet kilkaset razy większa niż na początku

nadużywania. Tolerancja rozwija się nierównomiernie. Tak, że ustępuje tachykardia i

wzmożona czujność, natomiast pojawiają się omamy i urojenia. Nawet b. duże dawki

rzadko prowadzą do śmierci, a osoby przewlekle nadużywające systematycznie

wstrzykują sobie i.v. nawet do 1500 mg amfetaminy na dobę i nie występują u nich objawy

ostrego zatrucia.

Leczenie - ostre objawy psychotyczne z podnieceniem oraz urojeniami i omamami szybko

ustępują po i.m. 25-50 mg chlorpromazyny, haloperidolu w dawce 2-5 mg.

Zespół zależności od konopi indyjskich (marihuany)- objawy

Przewlekłe lub okresowe nadużywanie konopi indyjskich prowadzi tylko do łagodnego

uzależnienia psychicznego. Nie stwierdza się zależności fizycznej.

Należy pamiętać, że konopie indyjskie nie należą do żadnych wyjątków, uzależniają

podobnie jak każdy inny środek psychoaktywny.

Konopie indyjskie wywołują zmiany świadomości o obrazie stanów marzeniowych, w

których niezwykłe wyobrażenia przeplatają się swobodnie i bez związków logicznych.

Zakłócone zostaje poczucie upływu czasu, postrzeganie kolorów i stosunków

przestrzennych przedmiotów. Pojawia się uczucie euforii i odprężenia (błogostanu),

utrzymujące się przez 2-3 godz. po zażyciu.

Nadużycie do stałych objawów nadużycia należą: tachykardia, przekrwienie spojówek,

suchość bł. śluzowych. Opisywane były napady paniki, szczególnie po

pierwszorazowym przyjęciu konopi. Niebezpieczne jest używanie konopi w trakcie

prowadzenia pojazdu, pogarsza sprawność ruchową i koordynację. Marichuana może

zaostrzyć objawy schizofrenii.

Zespół zależności od kokainy- objawy, leczenie

W następstwie przyjmowania dużych dawek kokainy rozwija się zależność psychiczna i

niekiedy jest ona niezwykle silna. Kokaina wywołuje euforię i podniecenie.

Pomimo wzrostu tolerancji nie wykazano występowania objawów odstawiennych po

zaprzestaniu przyjmowania kokainy, lecz znaczny jest przymus jej przyjmowania.

Większość osób jest w stanie ograniczyć używanie kokainy i stosować ją tylko okresowo i

dla przyjemności. Najczęściej jest ona przyjmowana w postaci tabaczki donosowo,

chociaż popularne staje się palenie (wdychanie dymu).

5 z 9

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: