Tradycja rodzinna a wartości w wychowaniu.txt

Tradycja rodzinna a warto�ci w wychowaniu.


1. Wst�p.	

Czym s� warto�ci? W zale�no�ci od tego, kto udziela odpowiedzi: filozof, socjolog czy psycholog, a nawet ekonomista odpowied� b�dzie inna. Socjolog powie „warto�ci� jest to, co uruchamia ludzk� motywacj�”; „przedmiot godny po��dania, zas�uguj�cy na akceptacj�”, „og�lne kryterium stosowania r�nych przedmiot�w, kt�re decyduj� o tym, �e wobec danego obiektu �ywimy tak� postaw�”. Filozof powie: „1. warto�� rozpatrywana sama w sobie nale�y do innego porz�dku(...); 2. urzeczywistnianie (lub realizacja) warto�ci jest w jaki� spos�b mo�liwa; 3. w wyniku ich urzeczywistnienia rzeczywisto�� ulega szczeg�lnej przemianie, staj�c si� czym� warto�ciowym”. Na og� filozofowie zgodni s� co do tego, �e m�wi�c o warto�ciach, mo�emy wyra�a� kilka rodzaj�w s�d�w: by� warto�ci�, mie� warto�� i by� czym� warto�ciowym. By� warto�ci� wed�ug nich znaczy by� tym i niczym innym, istnie� jako warto��, niezale�nie od czegokolwiek innego. Tak rozumiana warto�� „musi by� rozumiana i do�wiadczana sama w sobie, w swej – nie b�jmy si� tego s�owa – transcendencji w stosunku do wszystkiego, co warto�� ma lub co jest warto�ci�. Gdy o warto�ciach m�wi psycholog, ma na uwadze z jednej strony sam proces warto�ciowania, jego warunki, urzeczywistnianie warto�ci przez konkretne osoby i grupy, a tak�e poziom ich u�wiadomienia i odkrycia oraz proces przypisywania osobom, zdarzeniom i rzeczom poziomu integracji z warto�ciami. 
	Motywacyjna i regulacyjna funkcja warto�ci jest wypadkow� oddzia�ywania okre�lonej warto�ci i ukszta�towanego wobec tej warto�ci ustosunkowania, kt�re bezpo�rednio wp�ywa na urzeczywistnienie warto�ci. „ustosunkowanie ma specyficzn� tre��, jest swoistym �wiadomym wyborem czego� „cennego”, co chce si� urzeczywistnia�. Owo ustosunkowanie jest nici� ��cz�c� �wiat warto�ci z realnym �wiatem jednostki, to ono powoduje, �e cz�owiek podejmuje trud odwzorowywania tej czy innej warto�ci, nadawania jej realnego kszta�tu w swoim �yciu, w sumie prowadzi do tego, �e ceni�c sprawiedliwo��, zaczynamy my�le� kategoriami sprawiedliwo�ci, dzia�a� sprawiedliwie, nabiera� cech cz�owieka sprawiedliwego, ale przecie� nie jeste�my sprawiedliwo�ci�.  
	
2. Tradycja rodzinna jako warto�� wychowania.

Fundamentaln� warto�ci� w �yciu cz�owieka pozostaje tradycja. Jest ona konieczna.. bez niej cz�owiek by�by istot� zagubion� i stale zaczynaj�c� wszystko od nowa. Potrzebna jest nam dzi� wra�liwo�� na tradycj�, aby zachowa� dla nas i naszych dzieci to, co przej�li�my najlepszego z przesz�o�ci od naszych ojc�w. Nale�y zdecydowanie przeciwstawia� si� banalnemu kwestionowaniu tzw. warto�ci „tradycyjnych” jak rodzina, ojcostwo, wierno�� ma��e�ska, macierzy�stwo, praktyki religijne. Podtrzymywanie i kultywowanie autentycznych „tradycyjnych” warto�ci to jedno z najwa�niejszych zada� rodziny, w szczeg�lno�ci za� ojca. 
	Tradycja umo�liwia sta�y rytm w �yciu cz�owieka. Rytmu tego potrzebuje tak�e dziecko. Wyznacza go up�yw czasu mierzony cyklem roku, wreszcie dnia i godziny. Dziecko nie jest w stanie samo zbudowa� sobie sta�ego rytmu �ycia w obr�bie dnia, tygodnia czy te� miesi�ca. Kieruje si� najcz�ciej chwilowym impulsem i doznaniem. Nie do�wiadcza pragnienia budowania sta�o�ci �ycia, cho� bardzo jej potrzebuje. Nieuporz�dkowana i chaotyczna codzienno�� dziecka wprowadza je w stan dezorientacji, zagubienia i ci�g�ego stresu. 
	Piel�gnowanie corocznych tradycji �wi�tecznych i rocznicowych wprowadza w �ycie dziecka do�wiadczenie obietnicy i nadziei. Wsp�czesna cywilizacja konsumpcyjna, kt�ra usi�uje niemal natychmiast zaspokaja� wszelkie g�ody uczuciowe i zmys�owe, zabija w nas do�wiadczenie oczekiwania i obietnicy. �ycie bez oczekiwania i nadziei staje si� monotonne i p�askie. Wielu m�odych, kt�rzy zaspokajaj� natychmiast ka�de niemal po��danie zmys�owe, do�wiadcza kompulsywnej potrzeby szukania wci�� nowych, silniejszych dozna� emocjonalnych i zmys�owych. Uruchamia to w m�odym cz�owieku destrukcyjn� spiral� coraz to mocniejszych wra�e�. Ludzie ci ju� niczego nie umiej� obchodzi� i niczego si� nie spodziewaj�. Tradycyjne oczekiwanie �wi�t, rocznicy urodzin, imienin, wsp�lnego rodzinnego wyjazdu na wakacje, okoliczno�ciowych odwiedzin krewnych i znajomych mo�e sta� si� dla dziecka okazj� do do�wiadczenia nadziei i obietnicy. Bardzo wa�nym elementem ka�dego wielkiego �wi�ta jest wigilia: oczekiwanie. �wi�towanie jest tym pi�kniejsze, im g��biej i staranniej jest przygotowane poprzez oczekiwanie. Taki jest sens wigilii. Prawdziwe �wi�towanie wymaga czasu oczekiwania. Samo oczekiwanie jest r�wnie� �r�d�em prawdziwej rado�ci. Oczekiwanie przygotowuje nas na �wi�to i zakorzenia nas w nim. 
Narzeczeni, m�odzi ma��onkowie zak�adaj�c dom rodzinny winni wnie�� we� ca�e bogactwo tradycji, kt�r� zabrali ze swoich dom�w rodzinnych. Drobne pami�tki rodzinne, fotografie, wspomnienia, spos�b prze�ywania �wi�t Bo�ego Narodzeni, Wielkanocy, imienin, rocznicy urodzin – wszystko to tworzy pewien klimat ci�g�o�ci, historii i tradycji. Ojcostwo i macierzy�stwo jest zakorzenione w historii rodzinnej. W�a�nie te g��bokie korzenie sprawiaj�, i� m�odemu cz�owiekowi �atwiej jest odkry� swoj� to�samo��, okre�li� siebie, swoje miejsce w rodzinie, w spo�ecze�stwie, w Ko�ciele. Je�eli za� tradycje wyniesione z domu rodzinnego s� ubogie i skromne, m�odzi ma��onkowie – rodzice winni zatroszczy� si� o to, by je ubogaci� lub nawet stworzy� od nowa.
	Tradycja tworzy rytm �ycia rodzinnego: codzienny, tygodniowy, miesi�czny, roczny, pokoleniowy. Stworzenie sta�ego rytmu �ycia rodzinnego, mimo szybkiego tempa naszej rzeczywisto�ci, wymaga od rodzic�w �wiadomego wysi�ku. Budowanie tradycji nie polega na sztywnym narzuceniu wszystkim cz�onkom rodziny zwyczaj�w, kt�re rodzice wynie�li ze swoich dom�w. Tradycja rodzinna winna by� �ywa. Winna te� by� piel�gnowana przez wszystkich cz�onk�w rodziny. Rodzice, zw�aszcza za� ojciec, proponuj� pewne zwyczaje i formy, ale wszyscy cz�onkowie rodziny wcielaj� je w �ycie. 
	Dzieci stosunkowo �atwo podporz�dkowuj� si� rytmowi �ycia rodzinnego, je�li istnieje emocjonalna wi� dzieci z rodzicami. Klimat wzajemnej akceptacji, �yczliwo�ci i spontaniczno�ci sprawia, i� dzieci przyjmuj� z zaufaniem spos�b �ycia, jaki proponuj� im rodzice. Problem podtrzymania pewnej stabilno�ci rytmu �ycia rodziny mo�e okaza� si� trudny w okresie dojrzewania dzieci, kiedy s� one najbardziej nastawione na kontakty z r�wie�nikami ni� na zwi�zek z rodzin�. Jest to jednak sytuacja przej�ciowa. Wi�zi z rodzicami i rodze�stwem oraz si�a tradycji mog� okaza� si� czynnikiem decyduj�cym o uczestnictwie w �yciu rodzinnym. 
	
3. Dobro wsp�lne jako warto�� wychowania.

Dobro wsp�lne polega na stworzeniu maksymalnych szans rozwoju jednostkom ludzkim przynale�nym do r�nych spo�eczno�ci. Okre�la ono cel i zadania ka�dej spo�eczno�ci (ile jest odr�bnych cel�w, tzn. d�br wsp�lnych, tyle jest rodzaj�w spo�eczno�ci. 
Dobro wsp�lne ma charakter zar�wno instrumentalny, jak i immanentny. Odpowiednie warunki �ycia spo�ecznego sprzyjaj� wytwarzaniu warto�ci wsp�lnych, kt�rych nosicielami s� jednostki ludzkie. Najwa�niejsze jest po�o�enie akcentu na tzw. osobowe dobro wsp�lne. Ludzie �yj�cy w odpowiednich warunkach spo�ecznych wytwarzaj� warto�ci wsp�lne, dzi�ki czemu „pe�niej i szybciej” staj� si� lud�mi, osi�gaj�c w�asn� doskona�o��. 
Trzeba podkre�li�, �e ka�de dobro wsp�lne zwi�zane jest z porz�dkiem cel�w ugruntowanych w rozumnej naturze ludzkiej. Z uwagi na ten porz�dek cel�w, maj�cych podstaw� w r�norakich zdolno�ciach i potrzebach natury ludzkiej, jednostki ludzkie uczestnicz�c w spo�ecznej kooperacji, zespalaj� si� wok� okre�lonych zakres�w d�br. W ten spos�b tworz� r�norodne spo�eczno�ci (mniejsze i wi�ksze, niedoskona�e i doskona�e, niesamowystarczalne i samowystarczalne). Wynika z tego, �e jedne z nich mog� mniej, a inne bardziej przyczynia� si� do pe�nego rozwoju osoby ludzkiej. Przy ostatecznym ukierunkowaniu wszystkich rodzaj�w d�br wsp�lnych na osob� ludzk� wytwarza si� pewien porz�dek zale�no�ci d�br wsp�lnych mniejszych spo�eczno�ci od d�br wsp�lnych wi�kszych spo�eczno�ci.