H. Komorowska - O programach prawie wszystko (fragmenty).pdf - Dydaktyka - cfaniara

-na

- ela

- stal

l \\

ces o

Si(·4N

ROZDZIAŁ X

Dopuszczenie programu do użytku

szkolnego, czyli j ak ocenić

dokument programowy

~O~oeuW~A

1. Zgodność z podstawami programowymi

1-1-(0)

Pierwszą i podstawową cechą każdego programu naucza-

nia musi być jego całkowita zgodność z podstawami pro-

gramowymi. Dokument programowy powinien zatem

uwzględniać całość zawartości podstawy, tak by owa za-

wartość stanowiła we wszystkich programach autorskich

stały trzon i część wspólną. Nie pozostaje to w sprzeczności

faktem, że oprócz treści zgodnych z podstawą programową

dokument programowy może i powinien zawierać dodatko-

we treści spójne z tymi, które wskazano w podstawie.

2. Poprawność konstrukcyjna programu

Program powinien uwzględniać wszystkie elementy wy-

mienione w rozdziale VIII jako integralne części składowe

dokumentu, a zatem charakterystykę programu, zestaw ce-

ów nauczania, wykaz materiału nauczania, czyli treści pro-

gramowych, opis procedur zmierzających do osiągania tych

.... celów oraz opis założonych osiągnięć ucznia i procedur ich

_ pomiaru w połączeniu z sugestiami kryteriów oceny we-

wnątrzszko lnej.

3. Poprawność merytoryczna programu

wszystkich kompetencji ogólnych, a więc umiejętności

o ó ych związanych z myśleniem, poszukiwaniem, działa-

niem, doskonaleniem się, komunikowaniem się i współpra-

cą. Powinien też składać się na całość koncepcji pedago-

gicznej szkoły jako instytucji. Całość planowania i konstru-

owania programu nauczania dla danego typu szkoły może

być ukierunkowana trojako:

- na wymierne rezultaty, czyli efekty dydaktyczne (co bywa

nazywane opcją obiektywną),

- na dobór metody i rodzaj interakcji nauczyciel-uczeń (co

bywa nazywane opcją procesualną),

_ na środowisko, w jakim działa szkoła, w tym środowisko

społeczne, środowisko rodzinne, środowisko szkolne (co

bywa nazywane opcją sytuacyjną).

Chociaż program szkoły musi uwzględniać wszystkie te

kwestie, trudno oczekiwać, że będzie je uwzględniał w jed-

nakowym stopniu. Akcent na jednym z nich bywa charak~e-

rystycznym, autorskim znakiem rozpoznawczym danej 10-

stytucji oświatowej.

Pr~gra.m powi~ien charakteryzować się zgodnością z u-

stal~illar:u odpo~Iada~ącej mu dyscypliny naukowej, a więc

zawrerac prawdziwe mformacje i nie dopuszczać błędnych

twierdzeń ani twierdzeń ze sobą niespójnych. Powinien przy

ty~ uka~ywać najnowsze tendencje i osiągnięcia nauki, nie

z~illedbuJąc przy tym elementów, które stanowią o trwałości

wiedzy (por. rozdział VIII).

4. Poprawność dydaktyczna programu

=- nauczania. Wiedza powinna być podana w spo-

sob J~sny I. klarowny, odpowiedni dla danej grupy wiekowej,

co wiąże SIę z językiem i stylem tekstu programowego.

M~teriał. powinien być uszeregowany zgodnie z zasadą

stopniowania trudności. Dokument programowy powinien

uwzględniać zainteresowania i potrzeby uczących się, a więc

zapewnić jego wartość motywacyjną poprzez atrakcyjność

treści. Atrakcyjność i wartość dydaktyczna pr~u

tak aby realistyczne było osiągnięcie postawionych

~ nI.m

4.2. Wartość programu z punktu widzenia nauczyciela

rośnie

Program powinien stanowić dla nauczyciela wszech-

stronną pomoc, umożliwiającą mu: .'

_ rozwijanie u uczniów kompetencji i umiejętności ogól-

nych,

_ rozwijanie u uczniów ~mpetencji szczegótowych ściśle

związanych z danym przedmiotem,

wraz ze zróżnicowaniem metod i form pracy uczniów.

Program powinien być nie tylko przystępny i atrakcyjny,

powml~n także urnożliwiać indywidualizację, gdyż w grupie

mogą SIę znaleźć uczniowie o bardzo zróżnicowanych moż-

lIwościach i zainteresowaniach.

. kł dów mate-

4.1. Wartość programu z punktu widzenia dyrektora

szkoły

_ planowanie pracy oraz przygotowywame roz a

riału,

, l ch partu ma ena

- odpowiednią rea IzacJę poszczego ny .

poprzez dobór właściwych metod i technik pracy,

- indywidualizację pracy w klasie,

- wybór podręczników i książek pomocniczych,

Z punktu widzenia dyrektora szkoły program danego

przedm~on: powinien - po połączeniu z programami doty-

CZącymI innych przedmiotów - zapewniać rozwijanie

Pr~gram powinien uwzględniać materiał przystępny dla

_UCZ~lOW,

.. t' łu

- zróżnicowanie zakresu materiału i form pracy pomiędzy

grupami uczniów,

- prowadzenie kontroli bieżącej i okresowej oraz ocenianie

uczniów.

4. Czy dokument programowy precyzuje typ szkoły, dla

której jest przeznaczony?

5. Czy dokument programowy precyzuje etap, dla którego

jest przeznaczony?

6. Czy dokument programowy określa liczbę godzin nauki,

dla jakiej jest przeznaczony, a tym samym typ kursu

(zwykły, poszerzony, intensywny, a wśród nich zerowy

lub kontynuacyjny)?

7. Czy dokument programowy podaje wyraźną informację

o jego autorach i ich doświadczeniu zawodowym?

8. Czy dokument programowy określa, kto jest właścicie-

lem autorskich praw majątkowych do tekstu programu?

9. Czy dokument programowy prezentuje założenia teore-

tyczne programu lub leżącą u jego podstaw koncepcję

pedagogiczną?

10. Czy dokument programowy wyraźnie informuje o tym,

dla kogo jest przeznaczony, tj. czy charakteryzuje użyt-

kowników, ich wiek, poziom, potrzeby?

11. Czy dokument programowy precyzyjnie określa nie-

zbędne warunki realizacji programu, to jest lokal, wypo-

sażenie, pomoce naukowe, kwalifikacje nauczyciela itp.?

4.3. Wartość programu z punktu widzenia uczniów

Program jest wtedy wartościowy z punktu widzenia

ucznia, kiedy:

- okazuje się przydatny w praktyce,

- stanowi dobry fundament dalszej nauki,

- jest przystępny i zrozumiały co do treści oraz form ich

prezentacji,

- jest atrakcyjny, jeśli chodzi o treści i formy pracy,

- umożliwia jasne określenie umiejętności, których nabywa

się w wyniku kursu,

- umożliwia pracę własną w razie choroby lub nieobecności,

- zapewnia rozumienie systemu oceniania i umiejętność

przewidywania oceny odpowiadającej danemu poziomowi

umiejętności.

5. Pytania kontrolne dla oceniającego

W ocenie dokumentu programowego okażą się przydatne

następujące pytania kontrolne:

CELE NAUCZANIA

12. Czy dokument programowy prezentuje cele ogólne pr.o-

gramu, czyli tzw. kompetencje uczenia się, myśle.ma,

poszukiwania, działania, doskonalenia się, komumko-

wania się i współpracy? ,

13. Czy dokument programowy jasno określa cele szczego-

łowe?

14. Czy dokument programowy zawiera wszystkie cele sta-

wiane przez podstawę programową?

. dza także cele uzu-

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Czy dokument programowy jasno informuje o tym, czy

dotyczy jednego przedmiotu nauczania czy też bloku?

2. Czy dokument programowy dotyczący przedmiotu poda-

je, jakiego konkretnie przedmiotu dotyczy?

3. Czy dokument programowy dotyczący bloku przedmio-

towego podaje, jakie przedmioty wchodzą w skład tego

bloku?

15. Czy dokument programowy wprowa

pełniające, nowe w stosunku do podstawy programowej,

poszerzające ją, a tym samym wyróżniające program

spośród innych programów autorskich?

16. Czy cele te są spójne z celami wskazanymi w podstawie

programowej?

28. Czy wskazują materiały nauczania - podręczniki i książ-

ki pomocnicze, które szczególnie dobrze wspomogą na-

uczyciela w pracy z programem?

PROCEDURY OCENY

TREŚCI NAUCZANIA

29. Czy dokument programowy określa minimalne wyma-

gane kompetencje ucznia po zakończeniu danego etapu

nauczania?

30. Czy dokument programowy wyraźnie formułuje kryteria

wystawiania oceny negatywnej i pozytywnej?

31. Czy dokument programowy określa kompetencje wyma-

gane, by uzyskać kolejne oceny szkolne?

32. Czy dokument programowy pozwala tym samym sfor-

mułować zasady oceny wewnątrzszkolnej?

33. Czy zasady te są na tyle wyraźne, by okazały się zrozu-

miałe zarówno dla nauczycieli, jak i dla uczniów ora

ich rodziców?

17. Czy dokument programowy uwzględnia wszystkie treści

wskazane w podstawie programowej?

18. Czy dokument programowy wprowadza także treści

uzupełniające, nowe w stosunku do podstawy progra-

mowej?

19. Czy treści te są pedagogicznie i motywacyjnie warto-

ściowe, a ich liczba i zakres uzasadnione?

20. Czy treści uzupełniające są spójne z treściami podanymi

w podstawie?

21. Czy treści te są spójne z celami podanymi w dziale ce-

lów nauczania?

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

INNE

22. Czy dokument programowy rekomenduje określone

metody pracy?

23. Czy metody pracy zapewniają osiągnięcie wskazanych

celów?

24. Czy są one pedagogicznie wartościowe?

25. Czy promują różnorodne formy pracy, w szczególności

zaś te, które zapewniają współdziałanie?

26. Czy zapewniają możliwość pracy z uczniami słabszymi

i lepszymi, a więc indywidualizację pracy?

27. Czy pokazują wartościowe metodycznie i motywacyjnie

sposoby wykorzystania pomocy naukowych i technicz-

nych środków nauczania?

34. Czy dokument programowy zawiera przykładowe scena-

riusze lekcji ilustrujące metodę pracy?

35. Czy dokument programowy zawiera przykładowe scena-

riusze lekcji ilustrujące sposób planowania pracy i za-

pewniania spójności nie tylko pojedynczym lekcjom, ale

także ich ciągom?

36. Czy dokument programowy podaje przykłady technik

kontroli ustnej i pisemnej lub gotowe testy osiągnięć?

37. Czy dokument programowy pokazuje, z czego można

zrezygnować w razie trudności z realizacj ą programu?

-u

-C/J.

H. Komorowska - O programach prawie wszystko (fragmenty).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: