- otrzymywane z naparstnicy: purpurowej lub wełnistej (Digitalis purpura, Digitalis lanata)
- pierwsze w handlu: digoksyna (w tabletkach i ampułkach), β-metylodigoksyna (demetylowana w wątrobie)
- działanie:
o inotropowo +
o batmotropowo +
o chronotropowo –
o dromotropowo –
- mechanizm działania:
1. hamują pompę Na+/K+
§ ↑ ilość Ca2+ w komórkach
§ ↑ Ca → ↑ dostępności jonów → ↑ kurczliwości
2. wpływ na układ autonomiczny
§ pobudzają nerw błędny (układ przywspółczulny)
§ hamują układ noradrenergiczny (układ współczulny)
- wpływ na czynności struktur serca:
o węzeł AV: wydłużenie okresu refrakcji (pobudzenie nerwu błędnego)
zwalnianie szybkości przewodzenia
o mięśnie komór: skracanie okresu refrakcji
zwiększenie pobudliwości (automatyzmu)
- wskazania:
o niewydolność krążenia lewokomorowa przewlekła z małą frakcją wyrzutową
o przewlekłe migotanie przedsionków z szybką czynnością komór (bo zmniejszają częstość pracy serca)
- przeciwwskazania:
1. zaburzenia elektrolitowe
§ hipokaliemia ↓K+
§ hipomagnezemia ↓Mg2+
§ hiperkalcemia ↑Ca2+
2. schorzenia, gdzie nie wskazane jest działanie inotropowo dodatnie:
§ zaciskające zapalenie osierdzia
§ tamponada serca
§ wady zastawki mitralnej z zawężeniem drogi odpływu
§ kardiomiopatia przerostowa
§ koarktacja aorty
3. liczne komorowe zaburzenia rytmu serca
4. zespół WPW (Wolffa-Parkinsona-White’a) (bo zwiększenie przewodzenia go nasila)
5. bloki serca (zwłaszcza przedsionkowo-komorowe)
6. planowana kardiowersja (bo zwiększona pobudliwość grozi migotaniem)
- wpływ digoksyny na EKG:
o zwolnienie czynności serca
o skrócenie odstępu QT
o wydłużenie odcinka PQ aż do bloku przedsionkowo-komorowego
o spłaszczenie lub nawet odwrócenie załamka T
o zmiana kształtu odcinka ST
o liczne pobudzenia przedsionkowo-komorowe
- przedawkowanie:
o bardzo wąski współczynnik terapeutyczny (0,8-2,0 ng / l) (poniżej 0,8 korzystne działanie neurohormonalne), konieczne monitorowanie stężenia
o objawy:
§ bradykardia
§ mdłości, wymioty
§ bóle brzucha, biegunka
§ widzenie na żółto
§ splątanie
o zaburzenia rytmu po przedawkowaniu:
§ ekstrasystolie komorowe
§ częstoskurcz komorowy
§ częstoskurcz przedsionkowy z blokiem
o postępowanie:
§ odstawić digoksynę
§ kroplówka z Mg i K (broń Boże Ca)
§ lidokaina (ksylokaina) by nie było zaburzeń rytmu; gdy blok to atropina
§ przeciwciała wiążące digoksynę
- działania niepożądane:
o bradykardia
o bloki
- okres półtrwania 36h (długi); po 5 dniach dopiero jest sens badania poziomu
metabolizowana przez nerki (zmniejszyć dawkę w niewydolności nerek)
i.v. → częstoskurcz napadowy (po wykluczeniu komorowego, bo migotanie komór)
- oprócz działania inotropowo (+) rozszerzają naczynia
1. małe dawki: do 3 μg / kg m.c. / min.
o „dawka nerkowa”
o receptory dopaminergiczne
o rozszerza naczynia nerkowe, zwiększa przepływ
§ stosowane w niewydolności nerek
2. średnie dawki: 2-5 μg / kg m.c. / min.
o receptory β1
o działanie inotropowo dodatnie
o niewydolność krążenia:
§ zawał mięśnia sercowego
§ zespół małego rzutu
§ po operacjach
3. duże dawki: > 10 μg / kg m.c. / min.
o „dawka presyjna”
o receptory α
§ wstrząs kardiogenny (w pompie)
o ↑ adrenaliny:
§ ↑ konsumpcji tlenu przez mięsień sercowy (niekorzystne w zawale)
§ tachykardia
§ działanie arytmogenne
- w małym stopniu działa na receptory α
- przede wszystkim receptory β → silny agonista receptora β1 (β2) (L-dopamina i jej racemat D-dopamina)
- wskazania jw.:
o zespół małego rzutu
o po operacjach
o wstrząs kardiogenny
o ↑ konsumpcji O2
o tachykardia
- „próba dobutaminowa” = ECHO stress – zwiększenie konsumpcji tlenu, ECHO serca → tam gdzie upośledzone ukrwienie będzie hipokineza ściany
- amrinon PDE I = metyloksantyny
- milrinon PDE V = Viagra
- enoksymon
o zwiększają stężenie cAMP w komórce → ↑ kurczliwości
o stosowane w ostrych stanach operacyjnych, po zabiegach
o długotrwałe podawanie zwiększa śmiertelność, bo arytmie
LEKI NOWE: Pimobendan
Wesnarinon
- zwiększają powinowactwo troponiny do wapnia
- ↑ kurczliwości
- liczne działania niepożądane
- jeszcze nie do końca przebadane
o ostre stany
karsic