Aktywizujące metody nauczania
Reforma edukacji to odpowiedni moment, by długo oczekiwana autonomia szkolna dała nauczycielom szansę urzeczywistnić ich wizję nowoczesnej szkoły: innej lepszej skuteczniejszej . Bardzo wiele ma więc do zrobienia nauczyciel, który pragnie dotrzymać kroku reformie.
Jakie stosować metody nauczania?
Reforma w edukacji ma zmienić przede wszystkim sytuację ucznia w szkole. Należy stworzyć mu warunki osiągania sukcesów. Muszą to być takie sytuacje dydaktyczne, które będą zaciekawiać problematyką. Powinny to być atrakcyjne dla ucznia formy i metody pracy, które służyć będą przystosowaniu młodego człowieka do potrzeb przed jakimi stawia go życie. Coraz częściej znajdować się on będzie wręcz skomplikowanych.
Stosowanie na lekcji aktywizujących metod uczenia i uczenia się pomaga nie tylko uczniom, lecz także ułatwia pracę nauczycielowi. Wprawdzie nauczyciel ,który decyduje się na pracę według wybranej metody, musi:
-przygotować wcześniej materiały
-zaaranżować miejsce nauki/odpowiednio przygotować krzesła, ławki itp./
-doskonalić swe umiejętności metodyczno- dydaktyczne
-pokonać własna niepewność przed eksperymentowaniem na lekcji
Nauczyciel pracujący metodami aktywizującymi dość krótkim czasie odchodzi od swej dotychczasowej roli nauczyciela- eksperta w kierunku nauczyciela:
-partnera-który jest gotowy realizować przygotowaną wcześniej lekcję zależności od sytuacji w klasie
-doradcy- który jest do dyspozycji, gdy uczniowie mają problem z rozwiązaniem trudnego zadania
-animatora-który inicjuje metody i objaśnia ich znaczenie dla procesu uczenia się
-uczestnika procesu dydaktycznego – który jest przykładem osoby także uczącej się.
Nauczyciel przestaje być wszystkowiedzącym autorytetem, staje się doradcą, moderatorem, organizatorem.Uczeń z kolei z biernego odbiorcy działań dydaktycznych przeobraża się w aktywnego uczestnika planowania, organizowania i oceniania swojej pracy. Każda z metod aktywizujących ma swoje mocne słabe strony. Nauczyciel i uczeń potrzebują zweryfikowanych wskazówek, jak optymalnie wykorzystać dany pomysł, na co zwracać uwagę, czego unikać
Od kilku lat w swojej pracy z uczniami stosuję metody aktywizujące. Z całą pewnością mogę stwierdzić, że są to metody, dzięki którym uczniowie zaczynają być samodzielni, rozwijają własne strategie uczenia się, wyzwalają w sobie autentyczną motywację i ciekawość uczenia się, budują własną autonomię pracy w zespole.
Należy pamiętać, że najwięcej zapamiętujemy wtedy, gdy działamy w zespole, gdy wykonujemy konkretną pracę- gdy jesteśmy aktywni
.
Przypomnę tylko, że generalnie ludzie pamiętają:
10% tego, co słyszą
20% tego, co widzą
40% tego o czym rozmawiają
90% tego co robią
Oto kilka przykładów aktywizujących metod nauczania, które mogą dużo zmienić w rzeczywistości szkolnej.
DRAMA –metoda rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań.
Cel/e/, zastosowanie:
Służy rozumieniu i interpretacji tekstów literackich, wydarzeń historycznych, itp.
Metoda ma zastosowanie w praktycznym ćwiczeniu umiejętności społecznych
Takich jak: negocjowanie, podejmowanie decyzji, komunikowanie się. Uczniowie
uczą się przez doświadczenie i przeżywanie. Można ją wykorzystać w pracy wy-
chowawczej.
DRZEWKO DECYZYJNE –metoda efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych grupowych decyzji.
Metoda ta może być wykorzystana na lekcjach /zajęciach/gdzie uczniowie mają
Nauczyć się poszukiwania ,zauważania związkow między różnymi rozwiązaniami
Danego problemu i konsekwencjami tych rozwiązań.Celem jej jest kształtowanie
umiejętności dokonywania wyboru i podejmowania decyzji.
KOSZ I WALIZECZKA-metoda planowania, organizowania własnej nauki- Jak uczyć? , skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach,
Prezentacji własnego punktu widzenia, przygotowania do publicznych wystąpień.
Cel/e/, zastosowania :
Metoda ewaluacyjna. Pozwala wywołać refleksję ukierunkowaną na rozwój.
podwyższenie jakości.
MOWA CIAŁA –metoda skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, przyswajania technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych.
Mowa ciała jest nie zrozumiała nie tylko w świecie dorosłych. Uczniowie także są nieświadomi, oznaczają gesty, mimika twarzy, ruchy innych osób i nie wiedzą, że sami zdradzają w ten niewerbalny sposób swoje emocje. Z tego powodu może dojść do nieporo-
zumień związanych z interpretacja cudzych zachowań. Uczniowie powinni w tym obszarze
otrzymać wsparcie ze strony każdego nauczyciela. Analiza mowy ciała może być źródłem ważnych informacji o nastrojach panujących w klasie.
Celem metody mowa ciała jest więc:
*przekazywanie i odbieranie informacji zwrotnej w sposób niewerbalny
*rozwijanie umiejętności odczytywania i interpretowania własnych emocji,
*kształtowanie umiejętności obserwacji cudzych zachowań,
*kształtowanie umiejętności samooceny.
Poniżej podaję przykład konspektu lekcji w którym można wykorzystać techniki dramowe.
Konspekt lekcji do klasy I gimnazjum
Czas trwania – 45 minut
Temat: Nauczył nas dawać – bajka „O świętym Mikołaju”- księdza Jana Twardowskiego
Cele lekcji :
· Odwoływanie się do wrażliwości i wyobraźni uczniów
· Uświadamianie najważniejszych wartości w życiu człowieka, konieczności dawania siebie
· Bogacenie czynnego słownictwa uczniów o wyrazy określające cechy osobowości człowieka
· Uwrażliwienie na przeżycia innych ludzi
· Wyrabianie umiejętności niesienia pomocy innym.
Środki dydaktyczne:
· Bajka „O Świętym Mikołaju” – tekst odbity na ksero.
· Encyklopedia.
· Słownik języka polskiego
· Słownik ortograficzny
· Plakat przedstawiający świętego Mikołaja
· Mapa Polski
Metody:
· Ćwiczenia dramowe (inscenizacja improwizowana)
· Motto „Napisz na piasku to, co dajesz ,wyryj na skale to co otrzymujesz”
Tok lekcji
1. Uczniowie tworzą słowa od słowa Mikołaj
np.
a) MIŁOŚĆ
I
KOMUNIKATYWNOŚĆ
OFIARNOŚĆ
Ł
ALTRUIZM
J
b) Uczniowie otrzymują polecenie zaimprowizowania sceny, w której mają przedstawić reakcję na człowieka wzywającego pomocy (n-l dokonuje podziału klasy na grupy – losowo)
Scena na ulicy w dużym mieście. Jesteście ludźmi, którzy przechodzą obok człowieka potrzebującego pomocy.
Jak się zachowacie?
2. Praca w grupach, które otrzymują następujące polecenie:
I – odmień w lp. i lm. – wyraz Mikołaj
II – wyszukaj i wypisz nazwy miejscowości pochodzące od słowa Mikołaj
III – Znajdź w słowniku ortograficznym zasadę pisowni wyrazu „mikołaj”
IV – Odszukaj w encyklopedii hasło: święty Mikołaj
3. Odczytywanie bajki „O świętym Mikołaju” przez ucznia
- Jaka przygoda spotkała świętego Mikołaja?
- Jakie uczucia rozbudza u słuchających wypowiedzi Mikołaja rodziców?
- Zinterpretowanie zachowań bohaterów w sytuacji trudnej dla Mikołaja (pomagają gościowi, pocieszają go i obdarowują)
- Na czym polega niezwykłość tej historii (odwrócenie ról – dzieci dają prezenty świętemu)
Morał wynikający z bajki- czego nauczył nas święty Mikołaj.
5. Podsumowanie
Mikołaj nauczył nas dawać – co to znaczy? Jaki ma to związek ze sceną przedstawioną na początku lekcji?
Na zakończenie uczniowie redagują życzenia świąteczne do wybranej osoby.
6. Zadanie domowe
Wyślij kartkę wykonaną własnoręcznie do osoby samotnej, którą znasz z własnego środowiska.
Dla chętnych -w grupach kilkuosobowych wykonaj stroik dla osób starszych i przekaż go wraz z życzeniami.
Opracowała:
Bożena Waluda
jola2203