1. Co to jest farmakokinetyka i co stanowi przedmiot badań farmakokinetycznych? Farmakokinetyka- jest nauka polegającą na matematycznym ujściu losów leków w organizmie z uwzględnieniem zmian stężenia leków we krwi, innych płynach i tkankach organizmu zależnych od procesów wchłaniania, dystrybucji, biotransformacji i wydalania leków z organizmu. Przedmiotem badan farmakokinetycznych jest wyznaczanie zmian stężenia leku i jego metabolitów w płynach organizmu, tkankach i wydalinach w ściśle określonych przedziałach czasu z równoczesnym ustaleniem zależności matematycznych opisujących i tłumaczących obserwowane zmiany stężeń.
2. Co to jest dostępność biologiczna leków i jakie znacznie praktyczne ma oznaczanie jej stopnia? Dostępność biologiczna określana jest przez ułamek dawki substancji leczniczej, który dostaje się do krążenia ogólnego przy pozanaczyniowym podaniu leku i przez szybkość z jaką proces ten zachodzi. Dostępność biologiczna jest procesem ściśle związanym z procesem wchłaniania leków. Dostępność biologiczną mogą zmieniać czynniki farmakotechniczne związane z postacią leku jak i czynniki związane z żywym organizmem Oznaczanie stopnia dostępności biologicznej pozwala lekarzowi na właściwy dobór rodzaju preparatu, postaci leku, drogi podawania oraz dawkowania substancji leczniczej; ułatwia podjęcie decyzji o zmianie ustalonego sposobu leczenia w razie braku jego skuteczności.
3. Co to jest efekt pierwszego przejścia?Jest to zjawisko zmniejszania ilości leku po jego wchłonięciu z przewodu pokarmowego, a przed dotarciem do krążenia ogólnego. W niewydolności wątroby zwiększa się znacznie dostępność biologiczna leków ulegających metabolizmowi pierwszego przejścia np. propranolol.
4. Omów pojęcia dostępności biologicznej leku (względnej i bezwzględnej), wymień oraz omów parametry ją określające. Istnieją dwa pojęcia dostępności biologicznej1-bezwzględna którą oznaczamy porównując badany lek podany poyanaczyniowo z tym samym lekiem podanym donaczyniowo; 2-względna- oznaczamy ją porównując preparat badany z preparatem standardowym o znanej dostępności biologicznej. Parametrami określającymi dostępność biologiczną leku są: 1- wielkość powierzchni pod krzywą zmian stężenia leku we krwi; 2- maksymalne stężenie leku we krwi; 3- czas po którym zostanie osiągnięte stężenie maksymalne.
5. Wymień stany patologiczne w których zdolność wiązania leków przez białka jest upośledzona. -stany patologiczne z z towarzyszącą hipoalbuminemią -jakościowe zmiany strukturalna albumin osocza (mocznica) -nadmiar tluszczów zwierzęcych w pożywieniu- zmniejsza się zdolność sorpcyjna białek osocza w stosunku do leków -zastosowanie kilku leków o tym samym miejscu wiązania białkami
6. Co to jest klirens nerkowy leku? Klirens nerkowy- objętość osocza w mililitrach która zawiera ilość leku wydalonego z moczem w ciągu minuty. Klirens nerkowy leku wydalonego wyłącznie przez przesączanie kłębkowe równa się wartości przesączania kłębkowego. Współczynnik klirensu jest to stosunek klirensu nerkowego leku do klirensu kreatyniny lub inuliny.
7. Omów rolę P-glikoproteiny w kinetyce leków. P-glikoproteina jest członkiem grupy kasetowych transporterów wiążących ATP, z którego pochodzi energia umożliwiająca transport przez błonę komórkową. Jest obecna w błonach komórek nabłonka jelit, nerek oraz wątroby; wpływa na absorpcję i eliminację leków, Występuje też w błonach komórek śródbłonka mózgu, gdzie może decydować o transporcie leków do OUN. Na zasadzie transportu aktywnego wyrzuca leki z komórek, zapobiegając ich kumulacji.
8. Podaj definicję interakcji leków. Interakcja leków- jest zjawiskiem polegającym na wzajemnym oddziaływaniu podanych równocześnie kilku leków, w wyniku czego zmienia się końcowy wynik działania niektórych z nich. Jest to wpływ jednego leku na końcowy wynik działania drugiego równocześnie zastosowanego leku.
9. Podaj definicję niepożądanej interakcji leków. Terapeutycznie niepożądane działanie, które może wystąpić podczas równoczesnego zastosowania u chorego dwu lub więcej leków, polegające na osłabieniu lub nasileniu działania, na pojawieniu się objawów toksycznych, lub jakościowo odmiennego od spodziewanego działania farmakologicznego.
10. Jakie są kryteria klinicznego znaczenia interakcji leków? - niebezpieczeństwo następstw interakcji – na przykład wzajemne wypieranie się z połączeń z białkami dwu leków o dużej rozpiętości terapeutycznej rzadko prowadzi do niebezpiecznych następstw, natomiast to samo zjawisko obserwowane w przypadku leków o małym współczynniku terapeutycznym posiada duże znaczenie kliniczne (warfaryna wiąże się z białkami w 97%, wyparcie z połączeń z białkami zaledwie 3% leku zwiększa dwukrotnie siłę jego działania), - Stopień udokumentowania określonej interakcji w materiale klinicznym – ważne jest, czy określona interakcja została potwierdzona u chorych, - Częstość, z jaką spotyka się daną interakcję w określonej populacji chorych (czynnik bardzo użyteczny prognostycznie), - Częstość występowania i stopień udokumentowania interakcji – czynnik zależny przede wszystkim od częstości, z jaką określona kombinacja leków jest stosowana w praktyce lekarskiej.
11. Jakie są czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia interakcji? - polifarmakoterapia – liczba niepożądanych interakcji wzrasta proporcjonalnie do liczby leków zapisywanych jednemu choremu (4 lub 5 leków równocześnie). - W przypadku jednoczesnego stosowania więcej niż 5 leków liczba interakcji wzrasta ponadproporcjonalnie, - stosowanie leków silnie działających, o wąskim współczynniku terapeutycznym oraz leków określonych jako substancje potencjalnie stwarzające największe niebezpieczeństwo wystąpienia interakcji, - stosowanie leków o nieliniowej kinetyce, np. teofilina, fenytoina, - współistnienie innych chorób, zwłaszcza upośledzających czynność narządów eliminujących leki – jak wątroba i/lub nerki, - starszy lub bardzo młody wiek chorych i związane z tym fizjologiczne odmienności czynności układu krążenia, ośrodkowego układu nerwowego, wątroby, nerek. - Najbardziej narażone na niepożądane interakcje są osoby starsze, cierpiące na wiele schorzeń, zażywające w związku z tym wiele leków równocześnie, - politerapia u ciężko chorych otrzymujących wiele leków, gdy objawy choroby są trudne do odróżnienia od powikłań polekowych, które chorzy przestają tolerować, - leczenie chorych przez kilku lekarzy i brak dokładnie zebranego wywiadu dotyczącego poprzednio stosowanych leków, - zażywanie środków antykoncepcyjnych, - reklama leków w środkach masowego przekazu, - powszechna dostępność leków, zwłaszcza z grupy OTC (Over The Counter) sprzedawanych bez recepty, - niebezpieczne zjawisko samoleczenia się chorych.
12. Zaburzenia jakich procesów farmakokinetycznych mogą spowodować osłabienie działania farmakologicznego leków? - farmakodynamiczny antagonizm,- utrudnienie wchłaniania (zmniejszenie dostępności biologicznej),- nasilenie procesów metabolizmu,- zwiększenie wydalania.
13. Zaburzenia jakich procesów farmakokinetycznych mogą spowodować nasilenie działania farmakologicznego leków? - farmakodynamiczny synergizm, - wypieranie leków z połączeń z białkami, - zahamowanie procesów metabolizmu, - zmniejszenie wydalania.
14. Wymień najważniejsze grupy leków oraz leki, których interakcje z innymi lekami powodują niebezpieczne następstwa kliniczne. - leki hamujące krzepnięcie krwi ;- leki przeciwcukrzycowe – NLPZ - leki stosowane w chorobach układu krążenia takich jak: niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, (zwłaszcza glikozydy nasercowe, leki beta-adrenolityczne, leki moczopędne, inhibitory konwertazy angiotensyny, antagoniści receptora angiotensyny II, leki blokujące kanał wapniowy, leki przeciwarytmiczne, leki rozszerzające naczynia obwodowe – azotany), - leki hipolipemiczne - leki przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze - leki działające na ośrodkowy układ nerwowy: leki psychotropowe - przeciwdepresyjne, n neuroleptyczne, anksjolityczne (pochodne benzodiazepiny), ponadto leki przeciwpadaczkowe, - teofilina - leki przeciwnowotworowe - leki immunosupresyjne - cyklosporyna, takrolimus, syrolimus
16. Omów przyczyny farmakokinetycznych interakcji leków na etapie ich wchłaniania. - Zmiana pH treści żołądkowo-jelitowej :Zwiększenie pH – zmniejszenie liczby niezjonizowanych cząsteczek leków o charakterze kwaśnym – utrudnienie ich wchłaniania, ułatwienie wchłaniania leków o oddziaływaniu zasadowym , Wodorotlenek i trójkrzemian magnezu zwiększając pH treści żołądkowej, powodują zwiększenie rozpuszczalności w wodzie i ułatwienie wchłaniania pochodnych kumaryny oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych, Absorpcja, chelatowanie, tworzenie kompleksów, zespół złego wchłaniania :Leki o dużej powierzchni, np. węgiel aktywowany, glinka kaolinowa adsorbują na swojej powierzchni inne substancje lecznicze, np. salicylany, acetaminofen, tetracykliny, propranolol – utrudniają ich wchłanianie ,Leki zawierające jony wapnia, żelaza, magnezu, glinu, bizmutu poprzez chelatowanie tworzą trudno wchłanialne kompleksy z antybiotykami tetracyklinowymi – osłabiają ich działanie przeciwbakteryjne ;Cholestyramina tworzy kompleksy z digoksyną, warfaryną, lewotyroksyną – utrudnia ich wchłanianie ;Neomycyna i paromomycyna mogą prowadzić do wystąpienia zespołu złego wchłaniania i w ten sposób utrudniają wchłanianie metotreksatu, digoksyny, fenoksymetylpenicyliny - Zmiany motoryki przewodu pokarmowego :Leki wzmagające motorykę przewodu pokarmowego np. metoklopramid zmniejsza wchłanianie digoksyny, cymetydyny, kumaryn – osłabiając ich działanie; Leki zwalniające perystaltykę np. propantelina opóźnia opróżnianie żołądka - zwiększa wchłanianie digoksyny; Hamowanie aktywności enzymów CYP3A cytochromu P450 odpowiedzialnych za metabolizm pierwszego przejścia w ścianie jelita ;Składniki soku grejpfrutowego (naringenina, dihydroksyergorutyna) hamują aktywność izoenzymu CYP3A4 - zwiększają wchłanianie z jelit nifedypiny, nitrendypiny, felodypiny, cyklosporyny, estradiolu, diazepamu, triazolamu, karbamazepiny, statyn – leków ulegających metabolizmowi pierwszego przejścia w ścianie jelita
17. Omów przyczyny farmakokinetycznych interakcji leków na etapie ich wiązania z białkami krwi. Leki o dużym powinowactwie do białek krwi, tzw. „wypieracze" – substancje o oddziaływaniu kwaśnym – kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, diklofenak, fenylbutazon, niektóre sulfonamidy, wodzian chloralu, kwas trichlorooctowy, klofibrat, kwas etakrynowy, chinidyna, werapamil, amiodaron
18. Omów przyczyny farmakokinetycznych interakcji leków na etapie ich metabolizmu. „inhibitory enzymatyczne”: allopurynol, amiodaron, chinidyna, chloramfenikol, cymetydyna, cyprofloksacyna, diltiazem, disulfiram, Enoksacyna, erytromycyna, fenylbutazon, flukonazol, fluoksetyna, izoniazyd, indynawir etokonazol, klarytromycyna, omeprazol, Metronidazol, rytonawir, sulfinpirazon werapamil, alkohol spożywany jednorazowo w dużej ilości, sok grejpfrutowy. „induktory enzymatyczne”: pochodne kwasu barbiturowego, zwłaszcza fenobarbital, aminoglutetimid, karbamazepina, fenytoina, ryfampicyna, gryzeofulwina, preparaty dziurawca, alkohol przewlekle nadużywany, węglowodory zawarte w dymie papierosów
19. Omów przyczyny farmakokinetycznych interakcji leków na etapie ich wydalania - Zmiany pH moczu : Alkalizacja moczu wywołana podaniem wodorowęglanu sodowego, mleczanu sodowego poprzez jonizację leków kwaśnych powoduje zwiększone ich wydalanie, a zmniejszenie wydalania leków o charakterze zasadowym wskutek zmniejszenia ich jonizacji; Zakwaszenie moczu wywołane podaniem np.. chlorku amonowego poprzez jonizację leków zasadowych powoduje zwiększenie ich wydalania, a zmniejszenie wydalania leków o charakterze kwaśnym wskutek zmniejszenia ich jonizacji - Zmiany aktywnego transportu przez cewki nerkowe: Konkurencja między lekami o systemy przenośnikowe; Dikumarol hamuje wydzielanie pochodnych sulfonylomocznika, probenecyd hamuje wydalanie penicyliny, kwas p-aminosalicylowy ogranicza wydalanie izoniazydu Zmiany nerkowego przepływu krwi Przepływ krwi przez nerki jest kontrolowany przez wytwarzanie prostaglandyn rozszerzających naczynia nerkowe. Zahamowanie ich syntezy np. przez indometacynę powoduje upośledzenie wydalania przez nerki soli litu i zwiększenie ich stężenia w surowicy
20. Omów interakcje leków z pochodnymi kumaryny powodujące osłabienie ich działania. Leki i inne substancje osłabiające przeciwzakrzepowe działanie pochodnych kumaryny
Wodorotlenek glinu, neomycyna, cholestyramina, metoklopramid Utrudnienie wchłaniania kumaryn z przewodu pokarmowego, osłabienie ich działania Witamina K, estrogeny, glikokortykosteroidy, doustne środki antykoncepcyjne Działanie antagonistyczne z kumarynami, osłabienie ich działania Fenobarbital, sekobarbital, aminoglutetimid, glutetimid, karbamazepina, gryzeofulwina, ryfampicyna, nafcylina, dikloksacylina, fenytoina, etanol (długotrwale nadużywany) Pobudzenie metabolizmu kumaryn, osłabienie ich działania
21. Omów interakcje leków z pochodnymi kumaryny powodujące nasilenie ich działania. Wodorotlenek magnezu, trójkrzemian magnezu -Ułatwienie wchłaniania kumaryn z przewodu pokarmowego, nasilenie ich działania ;Neomycyna, kanamycyna, paromomycyna -Obok wymienione leki, poprzez zmianę składu bakteryjnego flory jelitowej hamują tworzenie witaminy K, nasilenie działania kumaryn ; Fenylbutazon, azapropazon, sulfinpyrazon, indometacyna, kwas mefenamowy, rofekoksyb, celekoksyb, salicylany, fenytoina, wodzian chloralu, sulfonamidy -Wypieranie kumaryn z połączeń z białkami, nasilenie ich działania, zwiększenie toksyczności, wzrost ryzyka krwawień ; Steroidy anaboliczne, tyroksyna, inne preparaty tarczycy, chinina, chinidyna, heparyna, glukagon, klofibrat, niektóre cefalosporyny (cefazolina, cefamandol, cefonicid, cefoperazon, ceforanid, ceftriakson, cefemenoksym, cefpyramid), flutamid, doustnie podane antybiotyki wywołujące niedobór witaminy K (tetracykliny, chloramfenikol), ponadto tyklopidyna -Działanie synergistyczne z kumarynami, nasilenie ich działania, zwiększenie ryzyka powikłań krwotocznych Cymetydyna, amiodaron, chloramfenikol, fenylbutazon, metronidazol, flukonazol, itrakonazol, ketokonazol, mikonazol, tamoksyfen, cyprofloksacyna, norfloksacyna, erytromycyna, klarytromycyna Hamowanie metabolizmu kumaryn, nasilenie ich działania, zwiększenie toksyczności, wzrost ryzyka krwawień
22. Omów interakcje leków przeciwcukrzycowych z innymi lekami. Leki i inne substancje osłabiające działanie leków przeciwcukrzycowych Glikokortykosteroidy, sympatykomimetyki, preparaty tarczycy, glukagon, leki moczopędne (furosemid, kwas etakrynowy), doustne środki antykoncepcyjne Działanie antagonistyczne wobec leków przeciwcukrzycowych, osłabienie ich działania Ryfampicyna Nasilenie metabolizmu doustnych leków przeciwcukrzycowych, osłabienie ich działania Leki nasilające działanie leków przeciwcukrzycowych Wodorotlenek magnezu i dwuwęglan sodu Ułatwienie wchłaniania doustnych leków przeciwcukrzycowych, nasilenie działania Niesteroidowe leki przeciwzapalne (fenylbutazon, oksyfenbutazon, salicylany - własne działanie hipoglikemiczne w dużych dawkach), sulfonamidy przeciwbakteryjne Wypieranie leków przeciwcukrzycowych z połączeń z białkami krwi, nasilenie działania Chloramfenikol, dikumarol, fenylbutazon, sulfafenazol, steroidy anaboliczne, leki blokujące receptory H2, ketokonazol, flukonazol Hamowanie metabolizmu leków przeciwcukrzycowych, nasilenie ich działania Leki beta-adrenolityczne (propranolol) Działanie synergistyczne z lekami przeciwcukrzycowymi, nasilenie ich działania Salicylany, allopurynol Wypieranie leków przeciwcukrzycowych z systemów transportowych w kanalikach nerek
23. Omów interakcje NLPZ z innymi lekami. Leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi (beta-adrenolityki, inhibitory konwertazy angiotensyny, diuretyki) Osłabienie hipotensyjnego działania tych leków na skutek zmniejszenia przez NLPZ syntezy naczyniorozszerzających prostaglandyn Leki hamujące krzepnięcie krwi (pochodne kumaryny) Wzrost ryzyka wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego na skutek hamującego wpływu NLPZ na czynność płytek krwi i na wytwarzanie protrombiny Leki przeciwcukrzycowe Nasilenie hipoglikemizującego działania przez własne działanie hipoglikemiczne niektórych NLPZ; Fluorochinolony Nasilenie toksycznego działania na OUN Cyklosporyna, takrolimus, inhibitory konwertazy angiotensyny Nasilenie przez NLPZ nefrotoksyczności; Sole litu Nasilenie przez NLPZ toksyczności Alkohol Wzrost ryzyka wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego Leki przeciwpłytkowe (tyklopidyna, klopidogrel) Wzrost ryzyka wystąpienia krwawień, działanie synergistyczne Leki hamujące krzepnięcie krwi (pochodne kumaryny) Wzrost ryzyka wystąpienia krwawień z przewodu pokarmowego na skutek m.in. wypierania pochodnych kumaryny z połączeń z białkami krwi Leki przeciwcukrzycowe (doustne leki przeciwcukrzycowe, zwłaszcza pochodne sulfonylomocznika) Nasilenie działania hipoglikemicznego, przede wszystkim przez wypieranie leków przeciwcukrzycowych z połączeń z białkami krwi oraz hamowanie ich metabolizmu Metotreksat Nasilenie toksyczności metotreksatu na skutek wypierania jego z połączeń z białkami i zmniejszenia przesączania kłębkowego tego leku Leki nasercowe (digoksyna) Wzrost stężenia digoksyny na skutek wypierania jej z połączeń z białkami i zmniejszenia wydalania przez nerki, prowadzący do zwiększenia siły działania i ryzyka wystąpienia działań niepożądanych Antybiotyki aminoglikozydowe Wzrost stężenia aminoglikozydów w surowicy prowadzący do zwiększenia ryzyka wystąpienia działań niepożądanych na skutek zahamowania ich przesączania kłębkowego, nasilenie oto- i nefrotoksyczności Leki wpływające na OUN (fenytoina, kwas walproinowy) Wzrost stężenia fenytoiny i kwasu walproinowego na skutek zahamowania ich metabolizmu i wypierania ich z połączeń z białkami krwi Kortykosteroidy
Wzrost stężeń kortykosteroidów na skutek zmniejszenia wydalania ich przez nerki, wystąpienie gastropatii, krwawienia z przewodu pokarmowego TLP, SSRI, neuroleptyki, leki przeciwarytmiczne Nasilenie działania poprzez zahamowanie metabolizmu, obok wymienionych leków, przez NLPZ (celekoksyb)
24. Omów interakcje glikozydów nasercowych z innymi lekami. Hiperkalcemia: preparaty wapnia Hipokaliemia: leki moczopędne (furosemid, kwas etakrynowy), indapamid, glikokortykosteroidy, leki przeczyszczające, amfoterycyna B, polimiksyny Nasilenie działania glikozydów nasercowych oraz ich działania arytmogennego || Hiperkaliemia: preparaty potasu Hipokalcemia: wersenian sodowy, cytrynian sodu Osłabienie działania glikozydów nasercowych|| Epinefryna, norepinefryna, rezerpina, inhibitory MAO Możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca || Leki upośledzające wchłanianie digoksyny z przewodu pokarmowego: węgiel leczniczy, metoklopramid, cholestyramina, kolestypol, neomycyna, sulfasalazyna, kwas paraaminosalicylowy Osłabienie działania digoksyny Leki pobudzające biotransformację glikozydów nasercowych: fenobarbital, fenylbutazon, ryfampicyna, fenytoina, preparaty dziurawca Osłabienie działania glikozydów nasercowych Leki zwiększające stężenie digoksyny w osoczu: werapamil, diltiazem, nifedypina, chinidyna, amiodaron, indometacyna, spironolakton, trimetoprim, gentamycyna, cefradyna, tetracykliny, erytromycyna, klarytromycyna, propafenon, cyklosporyna, itrakonazol Zmniejszenie klirensu nerkowego digoksyny, hamowanie aktywności P-glikoproteiny odpowiedzialnej za jelitowy i nerkowy transport digoksyny, nasilenie działania digoksyny
25. Omów interakcje leków beta-adrenolitycznych z innymi lekami. Amiodaron Korzystne działania hemodynamiczne;Azotany Karwedilol - przeciwdziałanie tolerancji na azotany; Glikozydy naparstnicy Poprawa funkcji lewej komory i jakości życia chorych Dobutamina Karwedilol - gwałtowne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi; Leki przeciwmiażdżycowe (statyny, fibraty) Zmniejszenie metabolizmu lipidów, zwiększenie tolerancji wysiłku
Milrinon Esmolol, metoprolol - przeciwdziałanie odruchowej tachykardii Cyklosporyna Zwiększenie stężenia cyklosporyny przez karwedilol, konieczność zmniejszenia jej dawki
Rifampicyna Zmniejszenie AUC bisoprololu, potrzeba zwiększenia jego dawki Doksorubicyna Karwedilol - przeciwdziałnie kardiotoksyczności doksorubicyny
26. Omów interakcje inhibitorów konwertazy angiotensyny z innymi lekami. IKA Diuretyki sodopędne (tiazydowe, chlortalidon, furosemid, kwas etakrynowy) Gwałtowne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, ostra niewydolność nerek IKA Diuretyki oszczędzające potas (amiloryd, triamteren, spironolakton Niebezpieczne, niekiedy zagrażające życiu objawy hiperkaliemii IKA Leki moczopędne Zwiększenie stężenia mocznika we krwi Kaptopryl w dawce 25 mg
Furosemid Osłabienie moczopędnego działania furosemidu Kaptopryl, enalapryl, lizynopryl, peryndopryl NLPZ (kwas acetylosalicylowy, indometacyna, naproksen) Osłabienie działania hipotensyjnego i efektów hemodynamicznych IKA|| IKA leki przeciwcukrzycowe U osób z cukrzycą zmniejszenie stężenia glukozy we krwi ; Kaptopryl środki znieczulenia ogólnego
Nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi IKA allopurynol Zaburzenia neurologiczne, zespół Stevensa-Johnsona, reakcje anafilaktyczne, neutropenia IKA (kaptopryl, cylazapryl, imidapryl, trandolapryl Leki immunosupresyjne (azatiopryna), cytostatyki Neutropenia
27. Omów interakcje leków moczopędnych z innymi lekami. Antagoniści wapnia Addycyjny efekt hipotensyjny Azotany Nasilenie działania hipotensyjnego Chinidyna, amiodaron Możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca Glikozydy naparstnicy
Poprawa hemodynamiki układu krążenia podczas łącznej terapii z furosemidem, zwiększenie stężenia digoksyny w surowicy i wydłużenie jej okresu póltrwania (nasilenie działania) podczas łącznej terapii ze spironolaktonem, zmniejszenie klirensu nerkowego i nienerkowego digoksyny i zwiększenie jej stężenia w surowicy (nasilenie działania) Inhibitory konwertazy angiotensyny
Zwiększony efekt hipotensyjny, nasilenie działania hipotensyjnego, złagodzenie niepożądanych objawów działania diuretyków, możliwość zmniejszenia dawek leków obu grup, możliwość zwiększenia stężenia mocznika we krwi, szczególnie u osób z chorobami nerek i obustronnym zwężeniem tętnic nerkowych. Podczas łącznej terapii z diuretykami sodopędnymi (leki tiazydowe, chlortalidon, furosemid, kwas etakrynowy) możliwość gwałtownego obniżenia ciśnienia tętniczego krwi i ostra niewydolność nerek. Podczas łącznej terapii z diuretykami oszczędzającymi potas możliwość wystąpienia hiperkaliemii, nawet niebezpiecznej w skutkach klinicznych. Spironolakton - komplementarne hamowanie syntezy aldosteronu. Leki p-adrenolityczne Addycyjny efekt hipotensyjny Leki moczopędne Hipokaliemia w czasie stosowania indapamidu z diuretykami tiazydowymi i oszczędzającymi potas Leki przeciwarytmiczne Możliwość wystąpienia wielokształtnego częstoskurczu komorowego typu łorsade depointes Amoksycylina Zmniejszenie biodostępności amoksycyliny przez amilorid Allopurinol Możliwość wystąpienia odczynów alergicznych Antybiotyki aminoglikozydowe Podczas łącznej terapii z kwasem etakrynowym i furosemidem mogą wystąpić nasilone objawy oto-i neurotoksyczne
Cefalosporyny (cefalotyna, cefradyna) Podczas łącznej terapii z furosemidem nasilone działnie neurotoksyczne Cholestyramina i kolestipol Zmniejszenie wchłaniania furosemidu z przewodu pokarmowego, osłabienie sity jego działania Cyklosporyna Zwiększenie toksyczności przez amilorid Glikokortykosteroidy Nasilenie hipokaliemii podczas łącznej terapii z lekami sodopędnymi, możliwość zaburzeń rytmu serca i osłabienia siły mięśniowej Nresteroidowe leki przeciwzapalne Zmniejszony efekt sodo- i moczopędny diuretyków pętlowych, osłabienie działania moczopędnego, możliwość wystąpienia ostrej niewydolności nerek Leki blokujące receptory H2 Zmniejszenie wchłaniania z przewodu pokarmowego triamterenu przez ranitydynę
Leki przeciwcukrzycowe Antagonizm działania furosemidu wobec insuliny i syntetycznych leków przeciwcukrzycowych, możliwość hiperglikemii Leki przeciwpadaczkowe
Nasilenie działania moczopędnego furosemidu przez kwas walproinowy, Osłabienie przez fenytoinę Leki zwiotczające (d-tubokuraryna, sukcynylocholina) Nasilenie działania zwiotczającego podczas łącznej terapii z furosemidem Leki przeciwzakrzepowe Antagonizm działania przeciwzakrzepowego podczas łącznej terapii z hydrochlorotiazydem Leki narkotyczne
Nasilony efekt moczopędny i możliwość wystąpienia zapaści naczyniowej Psychedryna, chinidyna prokainamid, erytromycyna Nasilenie siły działania podczas łącznej terapii z hydrochlorotiazydem Sole litu Nasilenie działań niepożądanych soli litu Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne Nasilenie działania hipotensyjnego
28. Omów interakcje leków blokujących kanał wapniowy z innymi lekami. Chinidyna Nasilenie działania hipotensyjnego werapamilu, osłabienie metabolizmu chinidyny, nasilenie jej działania przeciwarytmicznego Glikozydy naparstnicy Zwiększenie stężenia digoksyny w surowicy, niebezpieczeństwo zwiększenia toksyczności digoksyny, synergizm ujemnego działania chronotropowego i dromotropowego digoksyny i werapamilu, antagonizm działań inotropowych digoksyny i werapamilu Leki p-adrenolityczne Zwiększenie stężenia propranololu w surowicy podczas łącznej terapii z diltiazemem i nikardiypiną, zwiększenie stężenia metoprololu w surowicy podczas łącznej terapii z werapamilem, zwiększenie stężenia nitrendiypiny w surowicy podczas łącznej terapii z metoprololem, acebutololem, atenololem, nasilenie działania hipotensyjnego, zapobieganie tachykardii występującej w trakcie leczenia nifedipiną, nikardyipiną, nisoldipiną, niebezpieczeństwo bradykardii i hipotonii oraz nasilenia objawów niewydolności krążenia podczas łącznej terapii z lekami z grupy werapamilu Leki moczopędne Addycyjny efekt hipotensyjny Lidokaina Nasilenie działania hipotensyjnego i zapobiegającego tachykardii Prazosyna Zwiększenie stężenia maksymalnego w surowicy i pola powierzchni pod krzywą prazosyny podczas łącznej terapii z werapamilem, nasilenie działania hipotensyjnego, zapobieganie tachykardii Cisaprid Zwiększenie stężenia nifedipiny w surowicy krwi i nasilenie jej działania Cyklosporyna Zwiększenie stężenia cyklosporyny w surowicy, osłabienie działania nefrotoksycznego (rozkurcz tętniczki doprowadzającej kłębka). Felodipina - zmniejszenie przerostu lewej komory serca Cimetydyna Zwiększenie stężenia nitrendipiny, nisoldipiny, nifedipiny i diltiazemu i przedłużenie ich okresów półtrwania, nasilenie działania hipotensyjnego nifedyipiny i diltiazemu, nasilenie działania przeciwdławicowego antagonistów wapnia Cytrynian sildenafilu Addycyjny efekt hipotensyjny Erytromycyna Nasilenie działania hipotensyjnego i działań niepożądanych felodipiny Fenytoina Zwiększenie stężenia fenytoiny w surowicy podczas łącznej terapii z werapamilem i nifedipiną Fluoksetyna Zwiększenie działań niepożądanych antagonistów wapnia (bóle głowy, obrzęki okołostawowe, hipotonia ortostatyczna)
Halotan Nasilone działanie hipotensyjne. Zwiększenie występowania częstości zaburzeń rytmu serca, nasilenie objawów niewydolności krążenia (nasilenie działania inotropowego)
Indometacyna Osłabienie działania hipotensyjnego nikardipiny, nimodipiny, felodipiny, werapamilu Itrakonazol Wydłużenie biologicznego okresu półtrwania felodipiny, nasilenie działania hipotensyjnego Karbamazepina Zwiększenie stężenia w surowicy i nasilenie objawów neurotoksycznych karbamazepiny podczas łącznej terapii z werapamilem i diltiazemem
Ko-lrimoksazol Nasilenie działań niepożądanych nifedipiny Kwas acetylosalicylowy Addycyjny efekt antyagregacyjny z werapamilem Kwas walproinowy Zwiększenie stężenia w surowicy kwasu walproinowego podczas łącznej terapii z werapamilem Omeprazol Zmniejszenie klirensu nifedipiny o 12-21 % Rifampicyna Osłabienie aktywności hipotensyjnej werapamilu
Sole litu Nasilone działanie neurotoniczne i neurotoksyczne soli litu Takrolimus Zmniejszenie zapotrzebowania na takrolimus nasilenie jego działań Teofilina Nasilenie objawów niepożądanych teofiliny (nudności, wymioty, tachykardia) podczas łącznej terapii z diltiazemem i werapamilem, spowodowane zwiększeniem stężenia teofiliny w surowicy Triazolam Hamowanie metabolizmu triazolamu przez diltiazem, nasilenie działania nasennego triazolamu d-tubokuraryna, pankuronium, atrakuronium, werkuronium Przedłużenie działania zwiotczającego mięśnie poprzecznie prążkowane Sok grejpfrutowy Zwiększenie biodostępności felodipiny o 112%, nasilenie działania hipotensyjnego, przyspieszenie częstości akcji serca
29. Omów leki mające wpływ na długość odstępu QT. Jakie jest znaczenie kliniczne tego zjawiska? Leki przeciwarytmiczne Amiodaron, dizopyramid, dofetylid, chinidyna, sotalol Leki przeciwhistaminowe Ebastyna Leki przeciwbakteryjne Erytromycyna, klarytromycyna, spiramycyna, cyprofloksacyna, gatifloksacyna, norfloksacyna, sparfloksacyna, kotrymoksazol Leki przeciwgrzybicze Ketokonazol Leki przeciwpierwotniakowe Metronidazol, pentamidyna, chinina, chlorochina Leki przeciwdepresyjne Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, fluoksetyna, meprotylina Leki przeciwpsychotyczne Chlorpromazyna, haloperydol, droperydol, tiorydazyna, mezorydazyna, węglan litu, pimozyd, sertindol Leki blokujące kanał wapniowy Beprydyl, prenylamina Agoniści receptorów opiatowych Metadon, lewometadyl Inne leki Wodzian chloralu, ketanseryna, sukcynylocholina, tamoksyfen, takrolimus, wazopresyna
30. Omów interakcje leków hipolipemicznych z innymi lekami. Pokarm Zwiększenie wchłaniania lowastatyny 50%, nasilenie jej działania Symwastatyna, lowastatyna, atorwastatyna Erytromycyna, klarytromycyna, ketokonazol, itrakonazol, flukonazol, diltiazem, werapamil, cyklosporyna Hamowanie aktywności przez obok wymienione leki izoenzymu CYP3A4 odpowiedzialnego za metabolizm statyn, nasilenie ich działania, niebezpieczeństwo miopatii i rabdomiolizy Symwastatyna, lowastatyna, atorwastatyna Sok grejpfrutowy Hamowanie aktywności izoenzymu CYP3A4 odpowiedzialnego za metabolizm pierwszego przejścia statyn w ścianie jelita, nasilenie ich działania, niebezpieczeństwo miopatii i rabdomiolizy Symwastatyna, lowastatyna, atorwastatyna Fibraty (zwłaszcza gemfibrozil), niacyna Zmniejszenie eliminacji statyn, zwiększenie ich stężenia w organizmie, nasilenie działania, niebezpieczeństwo miopatii i rabdoliolizy Fluwastatyna Warfaryna Hamowanie metabolizmu warfaryny przez fluwastatynę nasilenie działania warfaryny Symwastatyna, lowastatyna, atorwastatyna, prawastatyna, fluwastatyna Żywiczne wymienniki jonowe Zmniejszenie wchłaniania statyn, osłabienie ich działania
Symwastatyna, lowastatyna, atorwastatyna Ryfampicyna, barbiturany Pobudzenie aktywności izoenzymu CYP3A4 od...
Justinee