zestaw logopedycznych cwiczen dla dzieci w wieku przedszkolnym.pdf

ZESTAW LOGOPEDYCZNYCH Ć WICZE Ń DLA

DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

PoniŜsze opracowanie przeznaczone jest dla dzieci od 3 do 6 roku Ŝycia.

Jest to zbiór praktycznych wskazówek dotyczących metodyki postępowania ortofonicznego.

Porady w nim zawarte dotyczą wszystkich dzieci i na pewno przysłuŜą się tym, u których:

1. nie stwierdza się odchyleń od normy rozwojowej,

2. mowa jest zaburzona z powodu niskiej sprawności artykulatorów, niedokształcenia

percepcji słuchowej czy obniŜonej wydolności układu oddechowego,

3. zaistniały czynniki predysponujące np. wady zgryzu, ubytki w uzębieniu, niewielki

niedosłuch,

OPRACOWAŁA

MGR EL ś BIETA SKRZYPEK

Usprawnienie narz ą dów mowy

Zasady

1. Korzystajmy zawsze z form zabawowych.

2. Trzymajmy się zasady „minimalnego wysiłku” – ćwiczenia powinny być

wykonywane delikatnie, swobodnymi ruchami, z niewielkim napięciem mięśni

artykulacyjnych.

3. Ćwiczenia wykonujemy krótko ( od 3-5 minut ) ale często.

Gimnastyka artykulacyjna j ę zyka

1. Porządki w buzi.

Pewnego dnia baba, która mieszka u kaŜdego w buzi robiła wielkie porządki. Najpierw umyła

delikatnie ściany- przesuńcie język w stronę policzków ( ich wewnętrznej powierzchni ) i

dokładnie umyjcie jedną, a potem drugą ścianę. Potem umyła sufit- język przesuwamy do

podniebienia.

Podłoga teŜ była bardzo brudna, więc umyła ją bardzo dokładnie- opuszczony jak najniŜej

język myje dolne dziąsła.

Okna równieŜ musiały być umyte. Najpierw umyła ich stronę zewnętrzną, a potem od środka-

język wędruje po stronie zewnętrznej zębów, a potem po ich stronie wewnętrznej. Część

okien była otwarta- szczerby po wypadniętych zębach- więc ich nie umyła.

Następnie myła schody w przedsionku- język przesuwa się w stronę dolnej wargi i wysuwa na

brodę.

Komin teŜ musiał być wyczyszczony – język wysuwa się w kierunku wargi górnej i nosa.

Kiedy spostrzega z okna przechodzącą sąsiadkę, pomachała jej ściereczką- język wędruje z

jednego kącika ust do drugiego ( usta dziecka są szeroko otwarte ).

Na koniec wytrzepała dywany- wyciągnij język, pochyl głowę w dół i nią potrząśnij.

W ten sposób dom został wysprzątany.

2. Języczek wędrowniczek

Nauczyciel opowiada: Języczek wybrał się na spacer po jamie ustnej, by sprawdzić co się w

niej znajduje. Najpierw dotyka górnej i dolnej wargi, kącików ust, potem chowa się, przesuwa

czubkiem po wewnętrznej stronie warg, po zębach ( część zewnętrzna i zewnętrzna ), dotyka

kolejno poszczególnych zębów, jakby chciał je policzyć ( tu moŜna jednocześnie wprowadzić

ćwiczenie logorytmiczne- dotyka zębów na dźwięk bębenka, klaśnięcia, mocnej części taktu

przy akompaniamencie itp. ), dotyka na zmianę górnych i dolnych dziąseł, przesuwa się po

dolnych dziąsłach aŜ do wędzidełka pod językiem, unosi się do góry i przesuwa do górnych

zębów, przez górne dziąsła, podniebienie twarde do podniebienia miękkiego i tylnej ściany

gardła. Na koniec wędrówki język wraca do przodu jamy ustnej i oblizuje wargi.

3. Leniuszek

Nauczyciel opowiada historyjkę o chłopcu, który nic nie chciał robić, tylko przez cały czas

ziewał. Dzieci obrazują to, opuszczając powoli dolną szczękę i powoli unosząc ją ku górze-

czynność powtarzają kilkakrotnie. W czasie ćwiczenia język leŜy nieruchomo na dnie jamy

ustnej, wargi nie wykonują Ŝadnych dodatkowych ruchów.

Chłopczyk rano nie pomagał mamie, nie chciał sam się ubierać, sam jeść, myć zębów, tylko

siedział, nudził się i ziewał. Dzieci obrazują ziewanie tjw. Chłopczyk – leniuszek nie chciał

równieŜ bawić się z kolegami w przedszkolu, nie budował z nimi domków z klocków, nie

sprzątał zabawek, tylko ziewał, bo się nudził. Dzieci znów pokazują, jak leniuszek ziewał.

Kiedy dzieci w czasie spaceru zbierały liście, leniuszkowi nie chciało się nachylać, więc szedł

na końcu i ziewał. Dzieci demonstrują to.

Po powrocie ze spaceru przedszkolaki rysowały to, co widziały na wycieczce, a kartka

leniuszka była pusta, nic nie mógł sobie przypomnieć, więc dalej nudził się i ziewał. Dzieci

naśladują ziewanie.

A wieczorem, kiedy szedł spać, był tak zmęczony tym ziewaniem, tym leniuchowaniem, Ŝe

teŜ ziewał. Dzieci to obrazują.

4. Chory kotek

Pan kotek był chory i leŜał w łóŜeczku.

I przyszedł kot doktor.- Jak się masz, koteczku?

-Źle bardzo- i łapkę wyciągnął do niego.

Wziął za puls pan doktor powaŜnie chorego

I dziwy mu prawi: Zanadto się jadło,

Co gorsza, nie myszki , lecz szynki i sadło .

Źle bardzo... gorączka! Źle bardzo koteczku!

Oj, długo ty, długo poleŜysz w łóŜeczku

I nic jeść nie będziesz, kleiczek i basta.

Broń BoŜe kiełbaski, słoninki lub ciasta!

A myszki nie moŜna?- zapytał- koteczek-

Lub z ptaszka małego cho ć par ę udeczek?

-Broń BoŜe! Pijawki i dieta ścisła!

Od tego pomyślność w leczeniu zawisła.

I leŜał koteczek; kiełbaski i kiszki

Nietknięte, z daleka pachniały mu myszki.

Patrzcie jak złe łakomstwo! Kotek przebrał miarę,

Musiał więc nieboraczek srogą ponieść karę.

Tak się i z wami, dziateczki, stać moŜe:

Od łakomstwa strzeŜ was BoŜe!

Dzieci słuchają bajki autora S. Jachowicza, a w momentach, gdy mowa jest o

Jedzeniu- wymieniane są potrawy, które kotek lubi- oblizują górną i dolną wargę.

5. śywe lusterko

Dwoje dzieci stoi naprzeciw siebie. Jedno wykonuje jakąś minę, a drugie naśladuje.

6. Zbadaj tajemnicę mowy

Zadaniem dzieci jest produkowanie dźwięków mowy i równocześnie zastanawianie się, jaki

narząd mowy jest przy danym dźwięku wykorzystywany. W ćwiczeniu wykorzystujemy

lusterka, aby dzieci mogły widzieć swoje usta.

p-b-m Obserwuj wargi.

p-m Sprawdź, którędy wylatuje powietrze (ustami i nosem ).

s-p sprawdź, w jaki sposób powietrze wydostaje się na zewnątrz ( równomiernie czy w formie

wybuchu ).

p-k Sprawdź, co przeszkadza powietrzu wydostać się na zewnątrz ( wargi, język ).

p-k Sprawdź, w którym miejscu powietrze napotyka przeszkodę ( przód, tył jamy ustnej ).

p-b,t-d,k-g,s-z Głoska dźwięczna czy bezdźwięczna ( przyłóŜ palce do krtani lub przy uszach

i słuchaj ).

o-i Obserwuj układ ust ( zaokrąglone czy nie ) oraz połoŜenie języka. Czy język moŜe być w

dolnym miejscu buzi, kiedy mówisz te dźwięki?

i-u Jak wyŜej. W jaki sposób zmienia się dźwięk, gdy język przesunie się w inne miejsce.

Ćwiczenia naleŜy wykonywać w kilku etapach, biorąc za kaŜdym razem tylko kilka

dźwięków.

7. Konik, woźnica i źrebaczek

„Jedziemy jak konik”- czubek języka uderza o podniebienie i z klaśnięciem opada na dół.

Jeśli to ćwiczenie wykona się przy naprzemiennie zaokrąglonym ( jak u ) i odwiedzionych

( jak e ) wargach, Dźwięk nabiera głębi. Uzyskuje się charakterystyczny odgłos naśladujący

uderzenie końskich kopyt. Koń idzie wolno, przyśpiesza, biegnie. Porusza się naprzemiennie

raz szybciej, raz wolniej, przy czym:

-parska,

-chrapie,

-śmieje się- iha iha!

Woźnica kieruje koniem:

-popędza Wio!

-skręca: Hetta! Wiśta!

-zatrzymuje prrr...,

-jedzie wolno i ssie cukierek, Ŝuje gumę,

-jest gorąco, popija sok: gul, gul...,

-hamuje piii...,

-woła źrebaczka: Cieś! Cieś!

Źrebaczek podbiega, parska: prrr!

8. Kotek

Dzieci powtarzają wierszyk ( mogą teŜ równolegle rysować ):

Oto domek niski,

Stoją przed nim miski,

Kotki mleko piją,

Potem miski myją.

Następnie wykonują poszczególne czynności: wylizują miseczkę np. z budyniem, śmietaną,

miodem; oblizują wargi, które mogą być posmarowane miodem, dŜemem lub czekoladą.

9. Naśladujemy

Nauczyciel demonstruje dzieci naśladują:

-balonik- nabieramy powietrze w policzki i powoli wypuszczamy,

-zajączek- wciągamy policzki w głąb jamy ustnej,

-osiołek- wymawiamy na przemian samogłoski: i-u, z przesadnym rozciągnięciem i

zaokrągleniem warg,

-lokomotywa- na przemian wydychamy powietrze raz prawym, raz lewym kącikiem ust,

-piesek-szczerzymy zęby, warcząc, mocno przy tym rozciągamy wargi,

-uparty piesek-dziecko mocno przetrzymuje wargami pasek papieru, który usiłujemy

wyciągnąć mu z ust ( w ćwiczeniu nie uczestniczą zęby ).

-ryba-na przemian nabieramy powietrze pod górną i dolną wargę,

-mały wilczek- wymawiamy coraz szybciej samogłoski: a-u, szeroko otwierając usta przy a i

ściągając je mocno przy u.

Kształcenie motoryki małej

Uwagi

W korze mózgowej ośrodki odpowiedzialne za drobne ruchy ręki ( motoryka mała ) znajdują

się obok ośrodków korowych odpowiedzialnych za wykonywanie ruchów artykulacyjnych.

Stąd bardzo waŜne w logoterapii jest usprawnienie motoryki palców i dłoni, gdyŜ moŜemy

dodatnio wpłynąć na poprawę precyzji ruchów artykulacjnych języka, warg, podniebienia,

Ŝuchwy.

Zabawy

1. Darcie starej gazety, formowanie jej, ugniatanie z niej kulek i np. wrzucanie do kosza,

zawody kto rzuci dalej, kto uformuje więcej kul w ciągu 1 minuty itp.

2. Nawlekanie na nitkę makaronu, guzików, korali.

3. Wydzieranie z papieru palcami większych elementów i układanie z nich obrazka.

4. Ugniatanie masy plastycznej i lepienie z niej dowolnych kształtów.

5. Przebieranie fasoli, grochu, soczewicy.

6. Wypełnianie duŜych konturów plasteliną, ozdabianie ich nasionami.

7. Rysowanie kredą na asfalcie, patykiem na piasku.

8. RóŜnorodne zabawy paluszkowe „Idzie rak”, „Idzie kominiarz po drabinie”.

9. Farbę klejową w róŜnych kolorach mieszamy z trocinami. Tak przygotowaną masę

dzieci nanoszą na tekturki. Układają z niej kolorowe „kopczyki”, uklepują

płaszczyzny, Ŝłobią palcami i wygniatają dziurki.

10. Dziecko wkłada do miski z wodą kartkę, delikatnie ją wyciska. Rozprostowuje na

podkładce i maluje akwarelami w róŜnych kolorach, obserwuje rozlewające się plamy.

11. Makaron w róŜnych kształtach dzieci malują farbkami, po wyschnięciu nalewają na

wstąŜkę i tworzą naszyjniki, bransoletki, korale itp.

Ć wiczenia oddechowo-fonacyjne

Uwagi

1. Pamiętajmy! Prawidłowe oddychanie to oddychanie torem nosowym.

2. Nie wykonujemy ćwiczeń oddechowych z dziećmi przeziębionymi, zakatarzonymi.

3. JeŜeli stwierdzicie państwo, Ŝe dziecko ma upośledzoną funkcję wentylacyjną jamy

nosa przekonajcie rodziców o niezbędności przeprowadzenia specjalistycznych badań

laryngologicznych.

4. Ćwiczenia oddechowe wydłuŜają fazę wydechową ( mówimy na wydech ), regulują

pracę przepony, pogłębiają oddech i pozwalają nim dowolnie gospodarować.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: