EMOCJE I MOTYWACJA.pdf

Emocjeimotywacja

Tematemmojegoreferatubędziepojęciestanuemocjonalnegooraz

motywacjiprocesów,któretozachodząuczłowiekaodjegopoczęciado

ostatnichchwilŜycia.

Jakwiemyprzedmiotempsychologiijestczłowiekijegozachowaniesię.

Człowiekjakoorganizmistnieje,Ŝyje,działairozwijasięwokreślonym

środowisku.Istniejezatemścisłyzwiązekmiędzynimaświatemotaczającym.

Ustosunkowaniesiępodmiotudoodbieranychinformacjizotoczeniatoinaczej

emocje.Emocjetosilnewzruszenie,podniecenie,przeŜyciezwiązaneztym,Ŝe

człowiekjestsystememreagującymnasiebieinaswojestosunkizotoczeniem.

Emocjedzielimynakorzystne:rozkosz,przyjemność,zadowolenielub

niekorzystne:cierpienie,przykrość,niezadowolenie.

WywoływanesąprzezróŜneczynniki,areakcjeemocjonalnesąróŜnorodne:

jednewywołujątendencjedoreagowaniawokreślonymkierunku(np.ciekawość

−podejmowanieczynnościbadawczych;strachucieczkalubznieruchomienie;

gniewatak),inneemocjewyraŜająsięreakcjamiekspresyjnymi,takimijak

radość,Ŝal,przykrość.

Emocjesąwywoływaneprzez:

1)bodźcepierwotnetj.te,którepochodząodnarządówzmysłowychlub

wewnętrznychizwiązanesązzaspokajaniempotrzebizprocesami

patologicznymimogąonewywoływaćniespecyficznystanogólnyprzyjemnylub

przykry(np.samopoczucie).

2)bodźcewtórnetj.te,którenabywanesąprzezdoświadczenie,azwiązanesąz

bodźcamipierwotnymi(bezwarunkowymi).

3)bodźcekinestatycznetj.te,którezwiązanesązwłasnymiczynnościami(np.

nadmiernaaktywność,długotrwałabezczynność).Przebiegająwformiebardzo

zróŜnicowanegoprocesu,zczymwiąŜąsięróŜnereakcjeemocjonalne.

WprocesieemocjonalnymwyróŜniasięnastępującekomponenty:

1)wzrostnapięciamięśniowego,

2)intensyfikacjęprocesówumysłowych,

3)pobudzenieukładuautonomicznego,azkoleiparasympatycznegoco

prowadzidozmianyczynnościnarządówwewnętrznych.

Zachowaniezgodniezrozwijającąsięemocją(zbliŜenie,oddalenie)mogąnie

dochodzićdoskutku,jeślipowstałyjakieśprocesyhamujące.Emocjetrwają

dłuŜejtakŜepoprzerwaniukontaktu.

Siłaemocjijesttymwiększa,imwiększeprzeszkodywewnętrznemusząbyć

pokonane(np.zasady,normy,kary)abypowstrzymaćodwystąpieniareakcji

emocjonalnych.

Psychologiaemocji.

Psychologiaemocjijestzwiązanazteoriąosobowości,jestpewną,specyficzną

teoriązachowania.Emocjazłac.Eczyliziovereczyliporuszaćsię,tzn.ruszać

sięzwewnątrzjesttojakbyzmianawywodzącasięzwnętrzaczłowieka.Overe

znaczyłopierwotnieprzenoszeniesięzjednegomiejscanadrugie,czyli

wskazywałobynamigrację.Emocjawięcjesttozakłóceniepewnegostanurzeczy.

WgP.JungaemocjamimoŜnanazwać8rodzajówzjawisk :

1.prosteuczucieprzyjemnościzwiązanezzapachami

2.emocjemogąbyćtraktowanejakoorganiczne,negatywneuczuciegłodu,

odczuciepragnienia,bóluapozytywnezjedzenia

3.odczuciazwiązanezpodejmowanymiczynnościami:pragnieniepicie

4.moralne,estetyczne,religijnesentymenty,którebazująnawcześniejszych

wydarzeniach

5.emocjesątoutrzymującesięnastrojewesołości,podniecenia

6.patologiczneafekty:głębokadepresja,strach

7.emocjetypu:płacz,wstyd,zakłopotanie,śmiech,cierpienie,poniŜenie.

TaknaprawdęwspółczesneźródłaróŜnicinterpretacjiemocjiwynikająz

pewnychorientacji,np.:zorientacjinafizjologicznąpsychologięiwtedy

podkreślasię,Ŝeemocjeiprocesyemocjonalnesąinterpretowanewkategoriach

fizjologicznych.Aspektfenomenologicznypodmiotowywskazujenafakt

doświadczalny,pewienstanświadomości.Iemocjewgtychorientacjitoefekt

wewnętrznychprocesów.

Emocjetostany,toprocesy,któredająszansęwyraŜeniajednostkowegojednego

człowieka.Jesttobezpośredni,czułysygnałtegocodziejesięwosobowości,w

układziemiędzyosobąadrugimczłowiekiem.Dlategotezemocjesąwyrazem

ludzkiegozaangaŜowania,stanyemocjonalnesąpewnąformąinterakcji

(poniewaŜniepowstajągdyniemainterakcji).Emocjamajednakswoją

specyfikę.Jestonaponiekądsposobemodpowiadanianarodzajijakośćdanej

interakcji.InterakcjamoŜebyćwewnątrzczłowieka,moŜebyćjegociałem.

Inaczejemocjatosposóbdoświadczaniajakościinterakcjipomiędzypodmiotem

doświadczającymaoddziałującymnaniegoobiektem.Emocjesąformąodpow.

organistycznątzn.,Ŝeemocjatworzyjedną

zespolonacałość,Ŝeczłowiekniereagujewkategoriach,Ŝeemocjaniejesttylko

stanempoznawczym,niejesttylkostanemfizjologicznym.Jeststanem

całościowym,atooznacza,ŜetworzytojednązłoŜonacałość.Jakczłowiek

reagujeemocjonalnietoreagujejakocałość.Rodzajinterakcjiwskazujenatoz

jakimaspektemrzeczywistośćsięrodzinp.moŜetobyćinterakcjapomiędzy

dopływającymidźwiękamidoczłowiekaanim,osobąktórasiędoniegouśmiecha

anim.Emocjajestrozumianajakoformaodpowiedzi,toniejestreakcja.Dla

czegoformaodpowiedzi?PoniewaŜuŜywaniepojęciareakcjiwskazujenato,Ŝe

człowiekjestistotąreaktywną.AuŜywanieokreśleniaodpowiedźnarodzaj

interakcji,oznaczaŜeczłowiekjestkimśaktywnymwtworzeniuemocji,tzn.Ŝe

człowiekjestsprawcą,moŜewzbudzaćwsobieuczuciaszlachetneiwcalenie

reagować.Wprzeciwnymwypadkuwcaleoznaczałobyto,Ŝestanyemocjonalne

mogąnamikierować.TainterakcjamusizałoŜyćpewnąkompatybilność

dyspozycjipodmiotu(człowieka)iwchodzącegowaktinterakcjiznimobiektunp.

jawcale

niezareagujenaderwiszów,muzykę,poniewaŜniemadyspozycjipodmiotuo

innejkulturze.

PoniewaŜzjawiskaemocjonalneiemocjeobejmująbardzoduŜozakresów.

WszystkiezjawiskaemocjonalnemoŜnasprowadzićdoczterechkategorii.

Sątoczterypoziomyzjawiskemocjonalnych:

1.predyspozycjiemocjonalnejpredyspozycjaoznaczamoŜnośćdanegosposobu

odpowiadanarodzajijakośćinterakcji,np.opredyspozycjistanowiąwłaściwości

naturyludzkiej.Opoziomiepredyspozycjiwinnejkonwencjimogądecydować

mechanizmyneurofizjologiczne.Tonaturatworzyukład:przewagaprocesu

pobudzenianadhamowaniem.Tojestdyspozycjabiologiczna(korajest

nadmierniestymulowanaatopowoduje,Ŝemamypewneskłonnościdopewnych

zachowań).

2.dyspozycjiemocjonalnejjesttoskłonnośćdołatwiejszegoprzypuszczania

emocji

3.stan

4.procestojakwtejdanejchwiliktośopowiada,cosięterazdzieje

Cowpsychologiiemocjijestkluczowe?

Czymamydoczynieniazkategoriamiemocji,czyzwymiarami?

Potoczneobserwacjewskazująnato,Ŝemamyskłonnośćdokategoryzacji.

Opisujemystrach,lęk,radośćpotocznie,alewtedypowstajeproblemiletych

kategoriimoŜnauchwycić?Czysątokategoriepodstawoweiwtórne?Dlatego

powstająróŜnetypologienp.typologiaPlutchika,któryuwaŜaŜeistniejąpewne

podstawoweemocje,którychcentrumjestzachowanie.Emocjapowstała,bo

człowiekmusiałsięprzystosowywać.UwaŜaon,Ŝeopróczemocjipierwotnych

istniejąemocjewtórne,któretworząsięprzezpowiązaniaemocjipierwotnych.

KategoriesąwaŜne,poniewaŜdasięjezwiązaćzzachowaniem.

IstniejąteŜinnepoglądymówiące,Ŝekategorieniesądobre,iŜetrzebaprzyjąć,

ŜeprzycharakteryzacjizjawiskemocjonalnychwaŜniejszesąwymiaryemocji.

Lepiejjestbowiemopisywaćzjawiskaemocjonalne.Emocjejakopojęciebudzi

bardzowielekontrowersji.OkreślenieczymsąnaleŜyprzyjąćpewienmodel,wg

któregoemocjebędziemyomawiać.

Charakterystykaemocji.

Problem,czyemocjepowinnybyćujmowanejakokategorie,czywymiary?

Wydajesię,ŜemoŜnatepodejściapogodzić.Ojakościkategoriiemocjiświadczy

innośćuczućczłowiekaiinnośćmechanizmów.WgPutuchikakaŜdakategoria

emocjimoŜemiećwielestopniintensywności.Wymiarysąwpisanewkategorie

emocji.Podzieliłonemocjenapierwotneiwtórne.Następnyproblemdotyczy

tego,czyuczucieiemocjesączymśinnym,czytymsamym?Czyrzeczywiście

istniejąemocjepodstawowe?Wieluautorówzgadzasięztwierdzeniem,Ŝe

kryteriumprzynaleŜnościdoemocjipierwotnychjestkryteriumbiologiczne

(podłoŜebiologiczne).DoemocjipierwotnychnaleŜątezwiązanezzachowaniami

adaptacyjnymi(zadaniami).Najbardziejpowszechnekryteriumtowłaśnie

kryteriumuniwersalnościbiologicznejikulturowej.Zakładając,Ŝejestnatura

osobowa,towniejjestemotywność,którajestatrybutemosobowym.Jest

odpowiedzialnazareakcjeemocjonalne,zaichjakość.Teemocjesąpierwotne,

którewypływajązosobynp.lękemocjonalny.Lękczłowiekaniejestbowiemtaki

samjaklękzwierzęcia,poniewaŜjestwnichinnanaturaosobowa.Wchodząwto

systemynp.doświadczeńkulturowych.Dlategostandepresjiduchapowoduje

obniŜeniesprawnościbiologicznej.Kluczemjestzatemto,codyktujestannatury

osobowej.Argumentyemocjipierwotnych(podstawowych):

uniwersalnościbiologicznej

uniwersalnościkulturowejnaturyosobowej.

Emocjewtórnesątote,którezostaływypracowanenabaziedyspozycji,które

człowiekposiadawswejnaturzeosobowejwpołączeniuzpewnymi

doświadczeniamizdobywanymiprzezcałeŜycie.Kulturawyznaczapewnetrendy

myśloweawrezultacienaszedoświadczeniaprzesycanesąinnymiwartościamii

dziękitemuwyzwalanajestpewnareakcja>emocjawtórna.

OpierwotnościmoŜeświadczyćautomatyzmanawtórnośćnakładasiędo

świadczenie.

KaŜdeemocjetworzątrzykomponenty:

1)neurofizjologiczny(biologiczny)

2)przeŜyciowy(doświadczeniowy)

3)ekspresywny

KaŜdaemocjazawieratekomponentyalewróŜnymnasileniu.DlategokaŜda

emocjatoukładtychkomponentów,auczucietokomponentwewnętrzny.

ŁukaszewskiuwaŜa,ŜeemocjeiuczuciaróŜniąsięmiędzysobą:emocjemają

charaktersytuacyjny,natomiastuczuciamającharaktertranssytuacyjny(sąbez

względuna

sytuację),emocjesąkrótkotrwałe(trwajądopókitrwawzbudzonypopęd),

uczuciacharakteryzująsięnatomiastwzględnątrwałością,emocjemającharakter

względniejednorodny(wdanymmomenciewystępujejednaemocja),w

uczuciachprzepływająróŜnestanywewnętrzne,sąoneniejednorodne,bo

człowiekjestdynamicznyemocjemającharakterimpulsywny(działanie

podkorowe);uczuciasąpodporządkowanerefleksji,mająwątekrefleksyjności

(sąsterowanekorą).

Człowiekjestistotąrozumną,świadomą,skierowanąnaosiąganiecelów.

TymczasemprzeŜywanieintensywnych,zwłaszczanegatywnychemocjiznacznie

upośledzazdolnośćrozumowania,kojarzenia,spostrzegania,zapamiętywaniai

sprawnegofunkcjonowania.Stądkoniecznośćporadzeniasobiezwłaszczaz

ujemnymistanamiafektywnymijestoczywista.LudziezauwaŜająctaką

koniecznośćstosująróŜnetechnikikontroliemocjonalnej.Polegająonena

podejmowaniuprzezczłowieka,czasamiwpełniświadomie,anierazzupełnie

nawykowo,róŜnychzabiegówumoŜliwiającychsprawowaniekontrolinad

własnymiemocjami.OwemechanizmykontrolimogąjednakdziałaćwróŜne,

zwłaszczatrudnesytuacjeŜyciowe,zdawaniesobiesprawyzichcharakterui

dynamiki.Emocjemająjednakcharakterreaktywnyiniewszystkiesytuacjeda

sięprzewidzieć.Innyrodzajkontrolipoleganatłumieniuobjawównegatywnych

emocji,szczegulnielęku,usuwaniuichzeświadomościnieprzyznawaniusiędo

nich.Sątozabiegi,którychstosowanienadłuŜsząmetęmazdecydowanie

negatywnekonsekwencjedlazdrowiapsychicznegoczłowieka,aledoraźnie

czasemmogąchronićgodezorganizacjądziałanialubnagłymzachowaniem

wyładowywującym.TłumienieemocjimoŜedoprowadzićdowieluchorób

psychosomatycznych,albodokoniecznościwyładowaniaswychskumulowanych

emocjiwpostacireakcjinieadekwatnychdosytuacji,bądźzachowańnie

zrozumiałychdlaotoczenia.ZbytsilnakontrolaŜyciaemocjonalnegorównieŜ

moŜedawaćszeregniekorzystnychkonsekwencji.ProwadzićmoŜedotrudnościw

wyraŜaniuswoichemocji,azczasemtakŜedozuboŜeniaprzeŜyć.Stąd

umiejętnośćkontrolowaniaemocjijestwarunkiemwłaściwegofunkcjonowania

psychicznegojakisomatycznegoczłowieka.

Wtensposóbkończępierwszączęśćmojegoreferatu.Dalszaczęśćmojego

wypracowaniapoświęconabędzieinnemupojęciupsychologicznemujakimjest

motywacja.

ReakcjeemocjonalnestanowiątylkojednązmoŜliwychformregulacji

zachowanialudziizwierząt.BardziejzłoŜonymechanizmuruchamiającyi

podtrzymującyukierunkowanezachowanienazywasięmotywacją.Motywacja

jestprocesem,któryzachodziwewnątrzorganizmu,pobudzającgodocelowego

działania.Tenproceswewnętrznynazywanyjestprzezpsychologówpopędem,

pobudką,potrzebą,oczekiwaniem,antycypacją,zadaniem,intencją,zamiarem,

pragnieniem,zainteresowaniem,obawąprzedczymś.Terminytezawsze

oznaczająpojawieniesięuczłowiekapewnegostanulubtendencji.J.Reykowski

motywacjędefiniujejakoprocesregulacjipsychicznej,odktóregozaleŜykierunek

ludzkichczynnościorazilośćenergii,jakąnarealizacjędanegokierunkudziałania

człowiekjestgotówpoświęcić.

Motywacjajestsiłąporuszającądodziałaniaiukierunkowującąjenaokreślone

cele.CelmoŜnapodzielićnadodatnieiujemne.Celedodatnietotakie,które

człowiekpragnieosiągnąć,aceleujemnetotakie,którychczłowiekstarasię

uniknąć.

Pojęciemotywacji.

Motywacjatoukładmotywówludzkiegopostępowaniaprzedmiotbadań

wielunauk(psychologii,socjologii,naukiomoralnościiogólniebiorącnauk

zajmującychsięinterpretacjąludzkichzachowań).OdróŜniasiętrwałąstrukturą

motywacyjną,któranadajeogólnykierunekludzkiemupostępowaniu,od

aktualnejmotywacji,wywołującejokreślonezachowaniewdanymkontekście

sytuacyjnym.Motywacjarozumianajestjakowewnętrznymechanizm,który

uruchamiaiorganizujeludzkiezachowanieorazkierujenaosiągnięciecelu.

Rodzajemotywacjisąklasyfikowanewgpotrzebipragnieńludzkich.

Motywację(naturazjawiskmotywacyjnych)moŜnaokreślićjako

psychicznyprocesregulacji.Wpływaonanaprzebiegprocesówumysłowychi

sterujedziałaniamiwtensposób,abyzapewnićrównowagęmiędzyjednostkąa

otoczeniemorazjejrozwój.

Motywacjatoprocespsychicznejregulacji,odktóregozaleŜykierunekludzkich

czynnościorazilośćenergii,jakąnarealizacjędanegokierunkuczłowiekjest

gotówpoświęcić.Takwięcmotywacjatoproceswewnętrzny,warunkujący

dąŜeniekuokreślonymcelom.

CeletakiemoŜnapodzielićnadwieklasy:naceledodatnie,tj.takie,do

osiągnięciaktórychzmierzamy(dobrystopień,pochwała,popularnośćwśród

otoczenia,sympatieinnych),orazujemne,czylitakiektórychstaramysięuniknąć

(krytyka,złystopień,niechęćinnychosób,pogardyinnych,uszkodzeniaciała)

WpodobnysposóbmoŜnapodzielićprocesymotywacyjne,mówiąco

motywacjidodatniej,warunkującej"dąŜeniedo"motywacjiujemnejobawalub

niechęć.

Pragnieniaiobawymająpewnecechywspólnezewszystkimiinnymiprocesami

motywacyjnymi.TrzyznichmoŜnauznaćzapodstawowe:

1.Procesymotywacyjnemająkierunekpragnieniapobudzajądoosiągnięcia

przedmiotupragnień,aobawydouniknięciaźródłaobaw.

2.ProcesymotywacyjneposiadająnatęŜenieznaczyto,Ŝepobudzenipragnień

lubobawpowodujewnastępstwiestanpodniecenia,podekscytowania,tj.zmiany

energetycznewzachowaniu(przyrostlubspadeksił)

3.Procesommotywacyjnymtowarzysząwprzypadkurealizacjidodatnie,aw

razieniemoŜnościujemnestanyemocjonalne(przykrość,przyjemność).

Wpływmotywównakierunekdziałania.

Człowiekuktóregopowstałysprecyzowanepragnienia,kierujesięzasadą

selekcji,zasadatatomotyw.Pierwszeobjawyselekcjiobserwujesięudzieciok.

78miesiącaŜycia.

SelekcjonującywpływpragnieńwzrastawmiaręzbliŜaniasię,amalejewmiarę

oddalaniaodprzedmiotupragnień.Trzebaprzyznać,Ŝeczasamiobserwujesię

przypadkizpozoruzupełnieniezgodnezopisanązasadą.Zdarzasię,Ŝe

przedmiot,któryzoddaliwyglądałbardzoatrakcyjnie,zbliskatraciswoją

wartośćprzyciągającą.Tegorodzajuzjawiskoutraty"siłyprzyciągania"przez

przedmiotpragnieniamiewadwiegrupyprzyczyny:

1jestonospowodowanebrakiemznajomościprzedmiotu,wzwiązkuztym

przypisywaniemmucechktórychnieposiada;

2bywaonowywołanekonfliktowymi,dodatnimiiujemnymi,cechami

przedmiotu.

ZgodnieztymcopowiedzianowyŜej,motywypobudzajądozbliŜaniasięku

przedmiotomizjawiskommającymwartośćpozytywnąorazdooddalaniaod

przedmiotówizjawiskowartościnegatywnej.Czasamijednakmogązajść

okoliczności,któreskłaniajądozachowańprzeciwnychdooddalaniasięodtego

comapozytywnąwartość.WŜyciuludzisytuacje,wktórychtrzebawykonać

"reakcjeokręŜne",sąbardzoczęste(np.abypozbyćsiębólu,trzebanarazićsię

chwilowonawiększybólwtrakciezabiegu).

WpodsumowaniupowyŜszychrozwaŜańmoŜemysformułowaćnastępujące

twierdzenia:

Motywystanowiązasadęselekcjidziałańpodejmowanychprzezczłowieka.

Selekcjadokonujesięwtakisposób,abyjaknajbardziejzbliŜyćsiędo

przedmiotupragnień(luboddalićodtego

SelekcyjnywpływmotywówzaleŜyodtego,jakodległyjestprzedmiotmotywu

imbliŜejtegoprzedmiotu,tymwiększywpływselekcyjny.

SelekcyjnywpływmotywówzaleŜyodichsiły;przymałejmotywacjiselekcja

jest"niepewna",przyoptymalnej

selekcjaelastyczna,przybardzoduŜejstajesięsztywna.

Wtedygdynadrodzedocelupojawiająsięprzeszkody,powstajekonieczność

wykonania"reakcjiokręŜnej".

PrzybardzoduŜympobudzeniumotywówtakareakcjaniemoŜedojśćdoskutku.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: