leki pochodzenia naturalnego wyklad 8.doc

Surowce roślinne stosowane w mieszankach o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym.

Wpływ przez GABA na wyciszanie naszego organizmu.

Valeriane radix – korzeń kozłka

Valeriana officinalis – kozłek lekarski

Valerianaceae - kozłkowate

Skład:

·         0,1-2% olejku eterycznego – warunkuje działanie (przechowywanie w niskich temperaturach; zbytnie rozdrobnienie – utrata olejku)

monoterpeny: pineny, kamfen, limonen, octan i izowalerianian bornylu

seskwiterpeny: kwas walerenowy, acetoksywalerenowy,  hydroksywalerenowy (prawdopodobnie one warunkują działania, standaryzacja na kwas walerenowy)

·         0,5-2% mieszaniny lipofilowych triestrowych irydoidów – walepotriany (najwięcej jesienią) – łatwo ulegają rozłożeniu np. podczas suszenia

waltrat, acetowaltrat, dihydroksywaltrat występujące w różnych połączeniach estrowych – łącznie 12 związków

·         alkaloidy – aktynidyna, walerianina, izooksyskytantyna, chatynina

·         związki flawonoidowe – pochodne apigeniny – gigantem receptorów benzodiazepinowych

hesperydyna wspomagająco

Mechanizm działania:

·         zwiększa ilość GABA w szczelinie synaptycznej – wyciszenie organizmu

·         hamuje wychwyt zwrotny GABA

·         zwiększa uwalnianie GABA

Działanie:

·         uspokajające (oddziaływanie na receptor benzodiazepinowy – mogą nasilać działanie tych preparatów

·         przeciwlękowe

·         delikatne nasenne (korzystne połączenie waleriany z chmielem lub dziurawcem)

Dawkowanie:

·         stosowany głównie doustnie, ale można również stosować go zewnętrznie w formie kąpieli

·         surowiec działa przy dłuższy stosowaniu nawet po 28 dniach

·         można stosować kilka razy dziennie (herbata z 2-3g surowca = 1 łyżeczka, lub 0,5-1 łyżeczki nalewki lub ekstraktu)

·         zewnętrznie – uspokajające kąpiele (100g/wannę)

Polecany w geriatrii w przypadku:

·         trudności w zasypianiu (30 dni): 400-900mg wodnego lub wodno-etanolowego ekstraktu (1,5-3g surowca) na 30-60 min przed snem

+ chmiel lub dziurawiec

·         niepokoju – 28 dni

+ męczennica lub dziurawiec

·         rozdrażnienia – 14 dni

Działania uboczne:

              www.emea.europa.eu – European Medicines Agency

     Ale przy krótkim stosowaniu 2-6 tygodni

        objawy uboczne:

·         bóle głowy, żołądka, uczucie zmęczenia, duszność, obniżenie temperatury ciała, alergia, spowolnienie pracy serca

·         obniżenie refleksu! (głównie w połączeniu z propranololem)

·         można się uzależnić od korzenia kozłka ?

·         dłuższe stosowanie – surowiec należy stopniowo ograniczać , może wystąpić zespół odstawienia (abstynencyjny)

        brak danych, ale…

·         cytotoksyczne i mutagenne działanie walepotrianów w badaniach in vitro (w wielu sprzedawanych preparatach brak walepotrianów)

·         żeby przedawkować trzeba spożywać dawkę ok. 20g surowca

·         bezpiecznie można stosować 4-6 tygodni

·         przy stosowaniu 2-6 miesięcy – bóle głowy, problemy jelitowe, spadek temperatury ciała, bezsenność

·         nie stosować u dzieci <12 roku życia i u kobiet w ciąży !

Interakcje:

·         nasilenie senności wywołanej:

benzodiazepinami: lorazepam, diazepam

barbituranami: fenobarbital

narkotykami: kodeina

alkoholem i antydepresantami

·         + propranolol – działanie uspokajające, obniżenie refleksu!

·         + fluoksetyna / alkohol – przypadki roztrzęsienia, niepokój i samookaleczenia

·         + dziurawiec + kava kava – nudności, osłabienie mięśni, przyspieszenie tętna, wzrost ciśnienia krwi

Stosowanie również w:

·         zaburzeniach krążenia (o podłożu emocjonalnym)

·         regulacja procesów trawiennych, np. gastrosan – surowce gorzkie

·         w niepokoju

·         pobudza wydzielanie soków trawiennych – poprawa trawienia

·         we wzdęciach

·         w trądziku

Passiflorae herba – ziele męczennicy

Passiflora incarnata – męczennica cielista

Passifloracea – męczennicowate

Skład:

·         flawonoidy ~2,5% głównie witeksyna (działanie na mięsień sercowy – układ krążenia)

·         kumaryny – umbeliferon

·         alkaloidy indolowi – harman, harmina, harmalina (nasilają działanie MAO)

·         maltol – 0,05% pochodna γ-pironu (prawdopodobnie warunkuje działanie)

Szczególnie polecane połączenie z głogiem – witeksyna występuje także w głogu (poprawia ukrwienie i funkcje mięśnia sercowego).

W mieszankach o działaniu:

·         uspokajającym

·         nasercowym

·         ułatwiającym zasypianie

Wyciągi 50% wykazują też działanie rozkurczowe i przeciwastmatyczne.

Dawkowanie:

·         0,5-2g surowca 3-4 razy dziennie

·         1-4 ml nalewki 3-4 razy dziennie

Owoce SA bogatym źródłem glikozydów cyjanogennych (niebezpieczeństwo zjedzenia przez dzieci z roślin hodowlanych jako ozdobne).

Działania uboczne:

przyspieszenie akcji serca, nudności, wymioty, senność, wyciszenie, ograniczenie refleksu, zwiększenie ryzyka uszkodzenia wątroby + kava kava, alergie

ostrożnie podawać dzieciom <12 roku życia i kobietom w ciąży

Interakcje:

·         alkaloidy harmanowe – nasilenie działania inhibitorów MAO (działanie synergistyczne)

·         nasilenie działania leków uspokajających

·         +aspiryna, heparyna, clopidogrel (PLAVIX), naproxen, ibuprofen – zwiekszone ryzyko krwawień, zwłaszcza przy dłuższy stosowaniu

Strobili lupulin – szyszki chmielowe

Humulus lupulus – chmiel zwyczajny

Cannabaceae - kanabinoidowe

Surowiec olejkowo-gorzki – wpływ na układ pokarmowy, lepsze trawienie.

Surowiec:

·         szyszki (owocostany)

·         gruczoły chmielu (lupulina – Granudulae lupuli)

Skład:

·         olejek 1-3%

monoterpeny: myrcen

seskwiterpeny: farnezen, humulen, kariofylen

izomaślan -2-metylbutylu, metylononyloketon, 2-tridenkanon I inne w sumie ponad 100 składników

·         żywica do 80%: kwasy α i β goryczkowe (humulon, lupulon, kolupulon, metylbutenol)

·         flawonoidy – fitoestrogeny

Standaryzacja na:

·         związki gorzkie

·         flawonoidy

Działanie:

·         uspokajające

metylbutenol – autooksydacja składników żywicy (po 2 latach 0,04% tego związku)

·         hipotensyjne – działanie na układ krążenia

Dawkowanie:

·         300-400mg surowca lub w połączeniu z walerianą

·         sproszkowany 0,5-2g do przygotowania naparu 3-4 razy dziennie

·         nasennie: 2g po południu i ok. 1 godziny przed snem

·         stosować maksymalnie do 2 tygodni

Działania niepożądane:

suchy kaszel, problemy z oddychaniem, chroniczny bronchit, zapalenie oskrzeli, duszność, depresyjnie na OUN, ograniczenie refleksu – ostrożnie przy obsłudze maszyn, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, hipertermia, obniżenie poziomu cukru we krwi, zwiększa impotencję

Przeciwwskazania:

              Ciąża, laktacja, dzieci < 12 roku życia

Interakcje:

·         potęgują działanie benzodiazepiny, barbiturany, narkotyki, antydepresanty, alkohol

·         może obniżać poziom cukru u osób zdrowych a podwyższać u cukrzyków (leki przeciwcukrzycowe w tym insulina

Melissae folium – liść melisy

Melissa officinalis – melisa lekarska

Labiatae – wargowe

Surowiec olejkowy

Niekorzystne jest stosowanie w postaci rozdrobnionej – utrata olejku z gruczołów egzogennych.

Skład:

·         olejek 0,02-0,2%: citral A (geranial) i B (neral), cytronelal (40% olejku), linalol, betakariofylen (3-7% olejku)

·         fenolokwasy: kwas kawowy, ferulowy, chlorogenowy

·         flawonoidy

·         kwasy triterpenowe

Działanie (EMEA):

·         uspokajające (uspokajające )nie jest to działanie ośrodkowe ale wynika z działania spazmolitycznego powodującego relaksację – głównie w dolegliwościach układu pokarmowego)

·         napary – ułatwiają zasypianie, pomagają w przypadku nerwic wegetatywnych

·         wiatropędne

·         bakterio- i wirusostatyczne (olejek)

·         stosowane zewnętrznie w nerwobólach (Melissana)

Drogi podania:

·         wyciągi, napary

·         nalewki              (etanol 40%)

·         ekstrakty płynne

Dawkowanie:

·         surowiec bezpieczny

·         ale ostrożnie u dzieci < 12 roku życia, kobiet w ciąży

·         brak ograniczeń czasowych stosowania

·         przy dłuższym stosowaniu – ograniczenie refleksu

Przygotowując napary z surowców olejkowych – zawsze pod przykryciem.

Flos Lavandulae – kwiat lawendy

Lavandula officinalis – lawenda lekarska

Labiatae - wargowe

Skład:

·         olejek eteryczny ~3%: estry linalolu (octan linalolu), borneol, cyneol, geraniol,                       α-terpineol i inne

Zapach zależy od gatunku (ok. 30 gatunków) – na północy ostrzejszy, na południu delikatniejszy.

Działanie:

·         uspokajające, usposabiające do snu – aromaterapia

·         żółciopędne i żółciotwórcze

·         antyseptyczne – olejek w leczeniu trądziku, infekcji bakteryjnych, zewnętrznie przeciwświądowo, przeciwzapalnie, np. po ukąszeniach owadów

·         polecana w menopauzie – aromaterapia

·         w aromaterapii łagodzi bóle głowy i działa uspokajająco

&#x...