LEKI ROŚLINNE I PREPARATY STOSOWANE W DERMATOLOGII
wykład 18.11.2011
SKÓRA (cutis)
· Naskórek-nabłonek płaski składający się z powierzchownej warstwy rogowaciejącej i czterech głębszych- nie rogowaciejących
· Skóra właściwa – zbudowana z tkanki łącznej i elementów komórkowych
· Tkanka podskórna – zbudowana z tkanki włóknistej wiotkiej i komórek tłuszczowych
PODSTAWOWE FUNKCJE SKÓRY:
· Ochrona głębiej położonych tkanek
· Regulacja gospodarki wodno – elektrolitowej
· Resorpcja
· Recepcja
· Termoregulacja
RACJONALNE ODŻYWIANIE (gdy coś się złego dzieje ze skóra, to po pierwsze trzeba się zainteresować dietą, później podłoże bakteryjne, wirusowe, grzybicze)
· Pełnowartościowe białko (najważniejsze): 2/3 białko roślinne (nasiona roślin strączkowych) + 1/3 białko zwierzęce (mięso, nabiał)
· Produkty zbożowe wieloziarniste, m.in. ciemne pieczywo, kasze (cukry, błonnik, witaminy)
· Umiarkowane ilości tłuszczy, z przewagą tłuszczy pochodzenia roślinnego (NNKT)
· Owoce, warzywa, kiełki (surowe, kiszonki) – przy spożywaniu owoców uważać, bo zawierają dużo cukru
· Nutraceutyki (biodynamiczne związki roślinne)
Choroby skóry – skomplikowane leczenie (wielokierunkowe), nawroty, długotrwałe; leki roślinne stosowane głownie wspomagająco i głownie zewnętrznie.
Przykłady chorób skóry: ropne zakażenia (np. liszajec, zapalenie mieszków włosowych, czyrak), gruźlice skóry, grzybice (np.łupież pstry), drożdżyce błon śluzowych, paznokci, wywołane przez pasożyty (wszawica, świerzb), wywołane przez wirusy (opryszczka, półpasiec, brodawki), rumienie (np. wilopostaciowy), alergie (np. pokrzywka, ATS), uszkodzenia skóry (termiczne, mechaniczne), choroby z nadmiernego rogowacenia (rybia łuska, łuszczyca, owrzodzenia podudzi), znamiona i choroby nowotworowe skóry (włókniaki, naczyniaki, bliznowiec, tłuszczak), zaburzenia barwnikowe skóry (bielactwo nabyte, piegi), choroby gruczołów potowych (potówki, nadmierne pocenie), choroby łojotokowe (łupież, trądzik, łojotok), choroby włosów (łysienie plackowate, siwienie, nadmierne owłosienie)
Czynniki wpływające na wchłanianie leków przez skórę:
· Stopień zrogowacenia skóry
· Stan zdrowia skóry (istniejące urazy, stany zapalne)
· Dodatek substancji powierzchniowo czynnych do podłoża
· Odpowiednio dobrane podłoże
Leki roślinne w chorobach skóry
· Stosowane wewnętrznie: środki uspokajające, moczopędne, poprawiające trawienie, suplementy diety
· Stosowane zewnętrznie: pielęgnacja i ochrona, leczenie zmian powierzchniowyc, podłoża, systemy przez skórne
ODTRUWANIE ORGANIZMU
· Konsumpcja żywności fabrycznie przetworzonej (ulepszacze itd…)
· Skażenie środowiska
· Lecznicze preparaty syntetyczne
A w konsekwencji… przeciążenie organizmu związkami trującymi i metabolitami – „syndrom skażenia środowiskowego” – zły stan i wygląd skóry: zapalenia, wypryski, świąd, osłabiona odporność.
„Zioła czyszczące krew” – zawierają związki czynne, które wiążą substancje toxyczne we krwi, działają moczopędnie, p/zapalnie, rozkurczowo:
· Bardanae radix – korzeń łopianu
· Taraxaci radix – korzeń mniszka
· Cnici benedicti herba – ziele drapacza
· Millefolii herba – ziele krwawnika
· Hyperici herba – ziele dziurawca
· Betulae folium – liść brzozy
Tutaj następuje slajd POGLĄDOWY z przykładami takich preparatów, np. Acneflos, Zioła metaboliczne (mieszanki), Betasol (płyn) itd…
SUPLEMENTACJA WITAMINOWO – MINERALNA
Dawkowanie: RDA (Recommended Dietary Alowances) wg FP USA, ODA (Optimal Daily Allowances) wg prof. S. Liebermana
Substancje mineralne: cynk, jod, krzem, magnez, miedż, selen, wapń
Equseti herba, Polygoni avicularis herba (ziele rdestu ptasiego),Violae tricoloris herba (ziele fiołka trójbarwnego), Urticae folium, Rosae fructus, Avenae herba (ziele owsa-tylko zewnętrznie przy kąpieli)
WITAMINY
· Witamina A – retinol
Niedobór: suchość skóry, wysuszenie błon, „kurza ślepota”
Żródła: tran, nabiał, mięso, mleko, masło, ser, żółtko jaja, a w roślinach β-karoten : marchew, pomidory, morele, brzoskwinie
· Witaminy z grupy B
Tiamina, ryboflawina, pirydoksyna, kwas foliowy, kwas pantotenowy, nikotynamid, biotyna, kwas p-aminobenzoesowy
Niedobór: stany zapalne skóry i błon śluzowych, szorstkość skóry, łojotok
Źródła: drożdze, kiełki zbóż, mleczko pszczele, pyłki kwiatowe, nabiał, wątróbka
· Witamina C – kwas askorbinowy
Niedobór: łamliwość naczyń włosowatych, zły stan tkanki łącznej i błon
Żródła: owoce dzikiej róży, rokitnika, żurawin, porzeczek, cytrusów
· Witamina D – kalcyferol
Niedobór: łysienie i zły stan włosów, kruchość paznokci, łojotok
Źródła: tran, nabiał, podroby, nasiona, tłuszcze roślinne (ergosterole)
· Witamina E –tokoferol
Niedobór: choroby tkanki łącznej, błon, włosów i paznokci, starzenie skóry
Źródła: oleje roślinne, kiełki zbóź, otręby, zielony groszek, liście pokrzywy
· Witamina H – Biotyna
Niedobór: łojotokowe zapalenie skóry, łuszczenie
Źródła: groch, bób, kalafiory, cebula, ziemniaki, kukurydza, grzyby
· Witamina F – NNKT
Niedobór: suchość skóry, błon i włosów, podatność na starzenie
Źródła: oleje roślinne, oleje z kiełków zbóż, z awokado, ogórecznika
FLAWONOIDY
· RUTYNA, HESPERYDYNA, KWERCETYNA
· Wykazują barwę jasnożółtą do pomarańczowej
· Występująw zielu ruty, gryki, skrzypu polnego, owoc ostropestu plamistego, w owocach cytrusowych
· Uszczelniają naczynia włosowate
· Wpływają korzystnie na syntezę kolagenu i poprawiają stabilność tkanki łącznej -> dobry stan skóry
· p/zapalnie i p/alergicznie
· p/utleniająco, stabilizują witaminę C
ANTOCYJANY
· CYJANINA, MALWINA
· Wykazują barwę od ciemnoniebieskiej do czerwonej i różowej
· Występują w owocach czarnej jagody, aronii, czarnej porzeczki, kwiatach malwy czarnej, chabra, bławatka
· Biorą udział w przemianach oxydoredukcyjnych
· p/utleniająco
KONEZYTERAPIA – LECZENIE RUCHEM
POSTACIE LEKÓW DERMTOLOGICZNYCH
· ROZTWORY (solutiones): wodne, alkoholowe
· OKŁADY (fomenta): chłodzące, rozgrzewające
· KĄPIELE LECZNICZE (balnea): osłaniające, ściągające, odkażające, dziegciowe, saponinowe
SUROWCE O DZIAŁANIU P/ZAPALNYM
1. Chamomillae anthodium
Chamomilla recutita (Rumianek pospolity)
Asteraceae
· p/zapalnie, łagodząco, p/obrzękowo, p/bakteryjnie, spazmolitycznie, skraca czas choroby
·
Najważn...
· OLEJEK ETERYCZNY – seskwiterpeny: matrycyna (najczęściej przekształcana do CHAMAZULENu – hamuje tworzenie leukotrienu B-4), bisabolidy, spiroetery
· FLAWONOIDY: apigenina i jej glukozydy, gł. 7-glukozyd
· Śluz, hydroksykumaryny, cholina
PREPARATY: Azulan (płyn z wyciągiem z koszyczka rumianku 1:2), Azuseptol (płyn z wyciągiem z koszyczka rumianku 0.5g/100g), Chamomilen (maść, wyciąg parafinowy z koszyczka rumianku 70g/100g), Kamagel (p/ świądowy, żel z wyciągiem z koszyczka 0.01g/1g, octanowinian glinu 0.05g/1g)
2. Millefolii herba
Achillea millefolium (Krwawnik pospolity)
· p/zapalnie, spazmolitycznie, odkażająco
· OLEJEK ETERYCZNY – seskweny: achillicyna ->CHAMAZULEN
· SKŁADNIKI MINERALNE (przede wszystkim sole manganu)
· Polieny, kumaryny, flawonoidy
PREPARATY (pojedyncze i mieszane): Aflogistan (maść – wyciąg parafinowy), Sanofil (aerozol zawierający też wyciągi z nagietka, kwiatu krwawnika, ziela skrzypu, kory dębu, liścia szałwii, a także metol i benzokainę), Cicaderma (maść z koszyczkiem nagietka i zielem dziurawca), Bobo Balneosan (mieszanka z zielem skrzypu, macierzanki, koszyczkiem rumianku, rumianku rzymskiego, nagietka, liściem prawoślazu i babki lancetowatej)
SUROWCE O DZIAŁANIU ŚCIĄGAJĄCYM
Remedia adstrigentia
GARBNIKI
o związki o charakterze polifenoli, będące pochodnymi fenolokwasów (garbniki hydrolizujące) lub katechiny (garbniki skondensowane)
o są rozpuszczalne w wodzie, mają zdolność wiązania się z białkami, alkoloidamii metalami ciężkimi; ulegają polimeryzacji przekształcając się we flobafeny
o działają ściągająco, p/zapalnie, bakteriobójczo, hamują drobne krwawienia
1. Theae folium (liść herbaty)
Thea sinensis L. (krzew herbaciany)
Theaceae (Cistronkowate)
· GARBNIKI KATECHINOWE do 25% (to dużo; plusem jest to, że są to g. katechinowe, a nie hydrolizujące, ponieważ są łagodniejsze i nie podrażniają jak hydrolizujące)
· Kofeina, teofilina, teobromina
· Zasady purynowe: adenina, ksantyna
· Flawonoidy
· Zastosowanie: wybroczyny, schorzenia związane z kruchością naczyń krwionośnych, extrakty z liści herbaty zielonej uszczelniają naczynia kapilarne, stosowane w pielęgnacji cery naczyniowej – zapobiega pękaniu i rozszerzaniu naczyń krwionośnych w wyniku zmian temperatury czy stanów chorobowych
2. Hamamelidis folium et cortex (liść i kora oczaru)
Hamamelis virginiana L. (oczar wirginijski)
Hamamelidaceae (oczarowate)
· Pochodzi z Ameryki Północnej, u nas też uprawiany, są plantacje
· GARBNIKI ok. 12% hamamelitaniny
· LEUKOANTOCYJANIDYNY – uszczelniają n.krwionośne
· Kwas galusowy
PREPARATY: Phloderm (maść, zawiera wyciąg z oczaru – 0.3% hamamelitaniny), Maść szałwiowa (wyciąg z oczaru i szałwi)
3. Quercus cortex
Quercus robur (dąb szypułkowy)
Quercus sessilis (dąb bezszypułkowy)
Fagaceae (bukowate)
· p/krwotocznie, p/zapalnie, ściągająco na błony śluzowe, odkażająco
· zastosowanie: przy wypryskach, leczenie trudno gojących się ran, stany zapalne jamy ustnej i narządów płciowych
· stosuje się napary, rozcieńczane nalewki – zewnętrznie
· GARBNIKI do 20% pochodne kwasu elagowego i katechiny, też są g. hydrolizujące
· Żywice
· Tłuszcze
· Fenolokwasy
PREPARATY: Hemostin (aerozol – obecnie rzadko spotykany, oprócz wyciągu z kory dębu, z kwiatu nagietka, ziela dziurawca), Zioła ułatwiające gojenie się ran (mieszanka: ziele nostrzyka, kora dębu, ziele dziurawca, koszyczek arniki, ziele krwawnika 25:25:20:15:15)- nostrzyk usprawnia krążenie, leczy wybroczyny; mieszanka może być stosowana tylko zewnętrznie, bo arnika podana do wewnątrz działa alergizująco
4. Galla (dębianka, galasy)
Quercus lusitanica (dąb galasowy)
· patologiczna narośl powstała z tkanki roślinnej (zazwyczaj jest to aparat asymilacyjny) roślin spowodowany przez zwierzęta, głównie owady oraz pajęczaki. Na pączkach dębu określana jako dębianka.
· Stosowanie przede wszystkim zewnętrznie: rozległe zmiany skórne, sączące, trudno gojące, odleżyny, działa wysuszająco; wewnętrznie p/biegunkowo
· GARBNIKI HYDROLIZUJĄCE – galo taniny 40-75%
PREPARATY: Tanninum (tanina) – mieszanina estrów kwasu galusowego i glukozy, głownie sześciu- i siedmiogaloiloglukozy, Arnisol (płyn, zawierający nalewki z dębianki, koszyczka arniki, wyciąg z kasztanowca)
5. Anserinae herba
Potentilla anserina (pięciornik gęsi)
Rosaceae
oraz
Tormentillae rhizoma
Potentilla tormentilla (pięciornik kurze ziele)
· Ściągająco, wysuszająco
· Zastosowanie: głównie wypryski trądzikowe, w leczeniu trudno gojących się oparzeń odpieluszkowych u dzieci, u ludzi z odleżynami
· GARBNIKI KATECHINOWE 10-23%
· Fenolokwasy (elagowy, chinowy)
· Saponiny
· Różne typy preparatów, często z domieszką tlenku cynku i ichtiolu
PREPARATY: Maść pięciornikowa złożona, Neo-Tormentiol (maść), Tormentiol (maść)
6. Salviae folium
Salvia officinalis (szałwia lekarska)
Labiatae (wargowe)
· Zastosowanie: zewnętrznie w dermatologii jako środki p/nadmiernemu poceniu się, czasem wewnętrznie (ale jest to ograniczone obejnością tujonu działającego toksycznie na OUN; szałwia lawendo listna jest pozbawiona tujonu)
· Ściągająco, zapobiega nadważeniom, zakażeniom grzybiczym, efekt dezynfekujący
...
karsic