folie 2011.doc

Wykład 2 – Finanse międzynarodowe 2011/2012

Zostaną także przedstawione rosnące wpływy i władza agencji ratingowych jako efekt działalności polityków i regulatorów przyznających pierwszoplanową rolę ratingom zewnętrznym w regulacjach ostrożnościowych.

Ø      problemy przełamania monopolu amerykańskich agencji ratingowych

Istotną rolę w identyfikacji ryzyka systemowego odgrywają AGENCJE RATINGOWE

Ø      Dokonują one analizy ryzyka systemu finansowego ułatwiając w ten sposób podjęcie decyzji inwestorom.

Ø      Są przejawem podziału pracy jaki dokonał się w sektorze finansowym

Ø      Menedżerowie banków i funduszy hedgingowych nie mają odpowiedniej wiedzy i czasu, aby w sposób wystarczający zajmować się ryzykiem państwa i przedsiębiorstw.

Geneza agencji ratingowych:

Ø      Sięga XIX w.: 1860r. Amerykanin Henry Vaunum Poor

→ opublikował kompendium z danymi dot. Spółek Kolei Żelaznych. Niepokoiło go to, że inwestorzy bez wystarczających informacji angażowali się w budowę kolei.

Ø      1906r. John Moody → podobna praca

Ø      1906r John Knowles Fitach →publikuje statystyki finansowe dot. Dystryktu Nowego Jorku.

Od tego czasu Standard&Poor’s, Moody’s i Fitach zaopatrzyli rynki w oceny ratingowe.

W natłoku różnych ocen, opinii i plotek, rynki kapitałowe potrzebują obiektywnych kryteriów, którymi mogą się kierować i tymi stały się oceny opracowywane przez agencje ratingowe.

Im bardziej rynki polegają na ratingach tych trzech agencji → tym w większym zakresie prawo i nadzorcy są skazani na ich uwzględnianie

Im bardziej te ratingi są uwzględniane → tym silniejszy jest quasi oficjalny status agencji ratingowych.

Władza i wpływy agencji ratingowych są ogromne, gdyż na ich ocenach opierają się rynki instrumentów dłużnych, władze nadzorcze i banki centralne.

Udział 3 wielkich międzynarodowych agencji w rynku ocen ratingowych szacuje się na 95%

Siła oddziaływania tych agencji wynika zwłaszcza ze znaczenia ocen ratingowych w ustawodawstwie nadzorczym.

Ø      Towarzystwa ubezpieczeniowe mogą inwestować w pap. wart. Posiadające pewien rating.

Ø      Banki muszą zabezpieczać kap. Własnym pozycje w pap. wart. W zależności od ratingu.

Ø      Europejski Bank Centralny (EBC) kieruje się ratingiem, gdy banki komercyjne chcą wykorzystać pap. wart. Jako zabezpieczenie dla zapewnienia sobie płynności.

Politycy i regulatorzy zatem sami uczynili agencje tak potężnymi i …. Instytucjami.

Również w ostatnim kryzysie finansowym, który rozpoczął się od wystąpienia poważnych zobowiązań na amerykańskim rynku SUBPRIME, agencje miały swój poważny udział.

Ø      odegrały dużą rolę w rozprzestrzenianiu się kryzysu na cały świat, gdyż przydzielały najwyższe oceny (AAA) toksycznym pap. wart. CDS i CDO.

Ø      Ślepe zaufanie spowodowało globalny kryzys systemu finansowego. Pozostaje to w związku z tym, że agencje były opłacane przez emitentów co wyraźnie wskazuje na występowanie konfliktu interesów

Ø      Agencje doradzały emitentom jak dany papier powinien być strukturyzowany, aby otrzymać rating AAA → pogłębienie konfliktu

Po upadku Lehmann Brothers, któremu jeszcze miesiąc przed bankructwem dawano najwyższą ocenę AAA, agencje bardzo mocno krytykowano.

Wielu polityków i ekonomistów uważali, że agencje powinny również podlegać nadzorowi i regulacjom., by móc w przyszłości zapobiec kryzysom.

Pod koniec 2009 Unia Europejska uchwaliła nowe przepisy dot. Rejestracji i kontroli agencji ratingowych:

Ø      Agencje muszą mieć swoje procedury i modele oceny emisji pap. wart. Podawać do publicznej wiadomości

Ø      Ich działalność poddana nadzorowi nowej europejskiej instytucji nadzorczej nad giełdami: Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA)

→ szerokie upoważnienia dot. Kontroli międzynarodowych agencji ratingowych: Standard&Poor’s, Moody’s i Fitch,

Ø      Nie mogą jednocześnie oferować usług w zakresie oceny i doradztwa.

Krytyka agencji ratingowych zaostrza się po znacznym obniżeniu ratingu Grecji w 2010 oraz ostatnio po obniżeniu dla Portugalii i Włoch.

Moody’s: początek lipca 2011 obniżyła rating Portugalii o 4 stopnie na Ba2 → alarm dla menedżerów. Inwestujący w kapitał funduszy emerytalnych i towarzystw ubezpieczeniowych muszą ją wziąć pod uwagę.

→ Zmiana ratingu pożyczek państwowych może spowodować konieczność ich sprzedaży przez fundusze emerytalne i towarzystwa ubezpieczeniowe albo będą miały poważne kłopoty z władzą nadzorczą.

Np. w Niemczech zgodnie z przyjętym ustawodawstwem papiery rządowe zakupione przez ubezpieczyciela lub fundusze emerytalne muszą mieć co najmniej rating BBB do agencji S&P, Fitach lub porównywalne Baa3 od Moody’s. → ochrona klientów towarzystw ubezp. i funduszy emerytalnych w myśl zasady, że pieniądze powinny być bezpieczne.

Kiedy agencje obniżają rating pożyczek państwowych powoduje to ich sprzedaż prze firmy ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne uruchamiając w ten sposób histerię i zachowania stadne na rynkach finansowych.

Nie tylko szefowie rządów i ministrowie finansów UE krytykują oceny agencji, ale też przedstawiciele partii politycznych (bez względu na opcje polityczne czy różnice ideologiczne)

Niemcy: CDU, SPD, Zieloni→  są przeciwko ocenom agencji.

„Agencje nie zostały wybrane w wyborach przez społeczeństwo. Stanowią one oligopol trzech przedsiębiorstw i są zdominowane przez anglosaski model funkcjonowania. Czy można zatem postawić los Europy w ich rękach?”

Michel Barnier (komisarz ds. rynku wewnętrznego, krytyk agencji ratingowych) pod koniec 2010r wystąpił z propozycją silniejszego uregulowania działalności agencji, które powinny dostosować się do reguł obowiązujących w UE.

Coraz głośniej słychać wołanie o niezależną europejską agencję ratingową, która przełamie oligopol trzech wielkich agencji.

Utworzenie tego rodzaju agencji jest popierane przez kanclerz Niemiec A. Merkel i Austrii Wernera Faymanna, którzy żądają odpowiednio szerokiej inicjatywy w tej sprawie.

Eksperci twierdzą że trzeba poczekać kilka lat zanim powstanie i będzie funkcjonować europejska agencja ratingowa na rynku finansowym.

Prof. Dr Peter Bofinger (członek niemieckiej Rady Mędrców) wypowiada się za europejską agencją, która nie powinna być zorientowana na zysk, lecz powinna działać jako niezależna fundacja.

Ch. Foyer (gubernator Narodowego Banku Francji) oraz przewodniczący Komisji Europejskiej uważają, że organizacje jak Euler Hermes czy francuski Coface należałoby rozbudować do pełnienia funkcji agencji ratingowych, gdyż dysponują one dużą wiedzą i doświadczeniem w zakresie oceny ryzyka kredytowego.

PODSUMOWANIE:

Władza agencji ratingowych polega na władzy rynków.

Jak długo każda zmiana ratingu będzie miała bezpośredni wpływ na wartość aktywów banków, towarzystw ubezpieczeniowych i funduszy emerytalnych nic się w tej dziedzinie nie zmieni.

Kto zatem chce agencje pozbawić tej władzy musi złagodzić znaczenie zewnętrznego ratingu w prawie nadzorczym. Jednocześnie jednak zarządy banków i firm ubezpieczeniowych muszą wziąć na siebie większą odpowiedzialność przede wszystkim finansową.

Aby złamać władzę trzech wielkich agencji, konieczny jest zestaw przedsięwzięć.

Ø      silniejsze ukierunkowanie na własny wewnętrzny system ratingowy, który przewidziany jest w Bazylei III. → obniżenie znaczenia ocen trzech wielkich agencji.

Ø      Wykorzystywanie ocen mniejszych agencji ratingowych specjalizujących się w określonym obszarze

Ø      Powołanie nowych europejskich agencji ratingowych →wzrost konkurencyjności na tym rynku, najbardziej pożądane rozwiązanie problemu

Ø      Ocenę należy używać jako wskazówkę, a nie jako imperatyw, który nie podlega dyskusji.

MIEDZYNARODOWY SYSTEM FINANSOWY

→ jest układem instytucji i rynków gwarantujących swobodę przepływu kapitałów, transgraniczną alokację usług i towarów oraz obsługujących powiązania handlowe pomiędzy gospodarkami krajowymi.

Jego celem jest powstanie sieci zaufania pomiędzy importerami a eksporterami kapitału.

Funkcje międzynarodowego systemu finansowego:

1.      stabilizacyjna →  spójność międzynarodowego systemu finansowego

2.      integracyjna → współpraca w zakresie wyzwań globalnych

3.      legitymizacyjna → globalizacja i liberalizacja instytucji na międzynarodowych rynkach finansowych

MIĘDZYNARODOWY RYNEK FINANSOWY

→ wchodzi w skład międzynarodowego systemu finansowego. Jest jego integralną częścią.

→ Stanowi miejsce przedstawiania ofert kupna i sprzedaży instrumentów finansowych oraz zawierania transakcji i ich realizacji.

*folia 1*

Uczestnicy międzynarodowego rynku finansowego:

→ podmioty, oferujące instrumenty finansowe (strona podażowa rynku)

→ podmioty występujące w roli nabywcy (strona popytowa)

Uczestnicy:

a)      banki centralne,

b)     międzynarodowe organizacje finansowe,

c)      rządy państw,

d)     podmioty gospodarcze,

e)      niebankowe instytucje finansowe,

f)       podmioty bankowe,

g)     inwestorzy indywidualni

Funkcje międzynarodowego rynku finansowego:

1)     redystrybucyjna - utworzenie ponadnarodowych rynków na których podmioty mogłyby oferować i nabywać różne instrumenty finansowe.

2)     Zabezpieczanie przed ryzykiem kursowym i stóp procentowych (instrumenty pochodne)

3)     Zabezpieczenie międzynarodowej działalności inwestorów przez instytucje ubezpieczeniowe,

4)     Ułatwianie transferu kapitałów krótko i długoterminowych

5)     Ułatwianie dokonywania operacji arbitrażowych w skali międzynarodowej

Międzynarodowe rynki finansowe składają się z różnych ośrodków finansowych na całym świecie, w których uczestniczą firmy i rządy międzynarodowe, pozyskując i inwestując kapitał.

MIĘDZYNARODOWY RYNEK WALUTOWY

→ miejsce, w którym dochodzi do konfrontacji popytu i podaży na instrumenty finansowe o najwyższym stopniu płynności, pochodzące z różnych krajów.

→ ze swej natury jest rynkiem międzynarodowym, bo zawsze druga waluta pochodzi z innego kraju.

→funkcjonuje bez przerwy

→ Główne Centra Gospodarcze Świata

→RYNEK WALUTOWY FOREX (ang. Foreign Exchange):

·         Największy rynek na świecie

·         Otwarty 24h/dobę (Nd. 23.00 – Pt 22.00 czas środkowoeuropejski)

·         Największa zaleta: ogromna płynność → brak problemu kupna dowolnej ilości waluty w każdym momencie

·         Większość obrotów generują uczestnicy Forem, ok. 20% - spekulacja funduszy banków inwestycyjnych i osób prywatnych

·         Jest rynkiem typu OTC (Over the counter) – rynkiem zdecentralizowanym, bez jednostki nadzorującej obrót jak ma to miejsce w przypadku np. giełd pap.wart.

RÓZNICE RYNEK WALUTOWY vs FINANSOWY:

Przedmiot transakcji:

a) walutowy - instrumenty finansowe o najwyższym stopniu płynności denominowane w jednostkach pieniężnych dwóch różnych krajów

b) finansowy - instrumenty finansowe o różnym stopniu płynności, denominowane w jednostkach pieniężnych jednego kraju

Funkcje rynku walutowego:

Ø      porównywanie cen towarów i usług w różnych krajach,

Ø      ułatwia rozwój handlu międzynarodowego,

Ø      umożliwia pogłębienie MPP,

Ø      umożliwia dokonywanie transferu siły nabywczej,

Ø      wiąże międzynarodowe rynki finansowe, w szczególności pieniężne, kapitałowe, instrumentów pozabilansowych, poczynając się do tworzenia międzynarodowego rynku finansowego

Ø      za jego pośrednictwem dokonuje się transfer kapitału w skali międzynarodowej, dotyczący inwestycji bezpośrednich i pośrednich

Zagraniczne środki płatnicze:

1. WALUTY OBCE – pieniądze będące prawnym środkiem płatniczym w innych krajach oraz międzynarodowe jednostki rozrachunkowe lub międzynarodowe waluty, tj:

·         - SDR – międzynarodowe jednostki pieniężne emitowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy

·         - EUR – europejska jednostka walutowa

·         - USD, Jen, GBP, CHF i inne waluty stosowane w rozliczeniach międzynar.

2. DEWIZY – płatne w walutach obcych weksle, czeki, czeki podróżnicze, akredytywy, polecenia wypłaty, przekazy i inne dokumenty pełniące funkcję płatniczą

Wartość dewizową tworzą:

·         Zagraniczne środki płatnicze

·         Złoto, platyna w postaci nieprzerobionej, sztab, monet bitych, półfabrykaty, wyroby ze złota i platyny

·         Pap. wart. Wystawione w walutach obcych nie będące środkami płatniczymi

Uczestnicy rynku dewizowego i motywy ich działania:

1)     NBP – bank centralny RP. Instytucja emisyjna, realizująca politykę monetarną i odpowiedzialna za prowadzenie właściwej polityki kursów walutowych

2)     Rada Polityki Pieniężnej (RPP) – rozpoczęła pracę na mocy ustawy o NBP z 29.08.1997

Zadania RPP:

·         Ustalanie corocznych założeń polityki pieniężnej i przedkładanie ich Sejmowi

·         Składanie Sejmowi sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej

·         Ustalanie wysokości stóp procentowych NBP

·         Ustalanie zasad i stóp rezerwy obowiązkowej banków,

·         Ustalanie zasad operacji otwartego rynku

·         Ustalanie zasad polityki kursowej

3)     Banki komercyjne – ich działalność dzieli się na:

a)      realizowanie zleceń kupna lub sprzedaży walut wymienialnych i oferowanie produktów bankowych, na które mają pozwolenie dewizowe

b)     handel na własny rachunek i pokrywanie pozycji utworzonych z zleceń klientów

4)     Klienci instytucjonalni  – ich działalność dzieli się na:

a)      kupno i sprzedaż walut wymienialnych na skutek handlu zagranicznego lub innych zobowiązań

b)     kupno i sprzedaż walut wymienialnych na zaciągnięcie pożyczek w walucie obcej,

c)      operacje w celu zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym

d)     operacje spekulacyjne na rynku walutowym

e)      operacje powstałe w wyniku inwestycji bezpośrednich

5)     Brokerzy – pośredniczą w handlu walutowym, za co otrzymują marżę. Nie są stroną w transakcjach, łączą tylko dwie strony transakcji. Nie mogą dokonywać transakcji na własny rachunek.. Nadają rynkowi odpowiednią płynność poprzez agresywne działanie.

6)     Klienci prywatni – ich działalność dzieli się na:

a)      kupno i sprzedaż walut wy...