Młodzi na rynku pracy 2012 IPS.pdf

BADANIA

EKSPERTYZY

REKOMENDACJE

AGNIESZKA ŁADA

MŁODZI NA RYNKU PRACY

RAPORT Z BADANIA

Maciej Pańków

MŁODZI NA RYNKU PRACY

RAPORT Z BADANIA

Maciej Pańków

Warszawa 2012

SPIS TREŚCI

Wstęp ..................................................................................................................................................... 4

Zarys tematyki opracowania .......................................................................................................... 4

Źródła danych ................................................................................................................................... 6

Rozdział I. Sytuacja młodych na rynku pracy w świetle statystyk publicznych .......................... 7

NEETS ................................................................................................................................................ 13

Rozdział II. Formy zatrudnienia młodych ........................................................................................ 16

Umowa o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze ...................................................... 17

Umowy czasowe ............................................................................................................................. 18

Niepełny wymiar czasu pracy, elastyczny czas pracy ............................................................... 22

Umowy cywilnoprawne ................................................................................................................. 25

Samozatrudnienie .......................................................................................................................... 27

Praca tymczasowa .......................................................................................................................... 29

Formy zatrudnienia – podsumowanie ......................................................................................... 32

Klin podatkowy a sytuacja młodych ........................................................................................ 34

Praca nierejestrowana młodych ............................................................................................... 35

Rozdział III. Sytuacja absolwentów ................................................................................................. 37

Wejście młodzych ludzi na rynek pracy ....................................................................................... 37

Badanie losów zawodowych absolwentów szkół wyższych .................................................... 44

Wyniki monitoringu – Uniwersytet Jagielloński .................................................................... 44

Sytuacja absolwentów – inne uczelnie ................................................................................... 48

Rozdział IV. Zatrudnianie młodych – perspektywa pracodawców .............................................. 58

Młodzi okiem pracodawców ......................................................................................................... 58

Ku większej elastyczności: formy zatrudnienia młodych a ekonomiczne teorie

przedsiębiorstwa ............................................................................................................................ 60

Rozdział V. Młody pracownik najemny ............................................................................................ 64

Młodzi na posegmentowanym rynku pracy ................................................................................ 64

Praca najemna osób młodych – wyniki analiz ilościowych ...................................................... 69

Charakterystyka zakładu pracy i stanowiska ......................................................................... 69

Charakter i ocena wykonywanej pracy .................................................................................... 72

Źródła motywacji do pracy i uczestnictwo w reprezentacji pracowniczej ........................ 74

Młodzi pracobiorcy a związki zawodowe ................................................................................... 77

Rozdział VI. Polityki publiczne wspierające młodych na rynku pracy ......................................... 80

Polityki rynku pracy – źródła rekomendacji dla Polski .............................................................. 80

Polityki rynku pracy adresowane do młodych w Polsce ........................................................... 84

Kontekst prawno-instytucjonalny ........................................................................................... 84

Działania publicznych służb zatrudnienia .............................................................................. 85

Planowane i obecnie wdrażane działania ............................................................................... 87

Rozdział VII. Wnioski i rekomendacje .............................................................................................. 89

Wnioski z badania ........................................................................................................................... 89

Rekomendacje ................................................................................................................................. 91

Bibliografia .......................................................................................................................................... 92

Młodzi na rynku pracy. Raport z badania

WSTĘP

Niniejsze opracowanie poświęcone jest sytuacji osób młodych na rynku pracy w Polsce.

Obejmuje diagnozę w oparciu o zróżnicowane źródła, które wskazano niżej, a także

wynikające z niej rekomendacje dla twórców polityk publicznych. Wiele istotnych informacji

umieszczono w kontekście europejskim, prezentując porównania z sytuacją w innych

państwach. Starano się skoncentrować na kilku istotnych i szerokich polach problemowych,

a w ich obrębie również na bardziej szczegółowych zagadnieniach, pozwalających na

ukazanie pewnych konkretnych aspektów sytuacji młodych i wypracowanie na podstawie

ich analizy szczegółowych rekomendacji. Raport stanowi w zamyśle autora przystępną

kompilację danych z różnych źródeł, uzupełnioną również o wiedzę wytworzoną w toku

badania. Na ogół nie ma bezpośrednich odniesień do toczących się obecnie dyskusji

dotyczących sytuacji zawodowej osób młodych w Polsce, ani tym bardziej prób ich

szczegółowego referowania, choć podejmowany jest szereg kwestii komentowanych i

analizowanych w mediach oraz środowiskach akademickich. Przedstawione na końcu

rekomendacje stanowią próbę zabrania głosu i dostarczenia pewnych propozycji co do

kształtu rozwiązań służących poprawie położenia młodych Polaków na rynku pracy.

ZARYS TEMATYKI OPRACOWANIA

Kluczową kwestią na potrzeby prowadzonych analiz jest wyznaczenie granic wiekowych dla

grupy, w odniesieniu do której ma zostać zdiagnozowana sytuacja na rynku pracy oraz

sformułowane rekomendacje. Trudno o jednoznaczną definicję zarówno młodzieży, jak i

młodych osób dorosłych. W opracowaniu „Młodzi 2011” M. Boniego i K. Szafraniec wskazuje

się na cezury 15-24 w odniesieniu do pierwszej grupy oraz 25-34 w stosunku do drugiej,

wynikające przede wszystkim z przedziałów stosowanych w statystyce publicznej (choć

zarówno w danych BAEL, jak i Eurostat spotyka się również inne podziały). Jednocześnie

autorzy raportu, którzy za cel obrali dokonanie wieloaspektowej charakterystyki młodych

Polaków, przyjmują kryterium oparte na określonych okolicznościach, w których badana

kategoria demograficzna dorastała. Uwzględniają wszystkich młodych, których rozwój

intelektualny przypadł na okres po zmianie ustroju w 1989 r. W grupie tej są zarówno „ludzie

bardzo młodzi, którzy urodzili się w nowej Polsce (i dziś nie mają więcej niż 22 lata), jak i «po

prostu młodzi» - ci, którzy w nowej Polsce tylko dorastali (dziś mogący mieć nawet 30-35

lat)” 1 .

Tematyka niniejszego opracowania jest węższa i odnosi się ściśle do sytuacji młodych na

rynku pracy oraz perspektyw zawodowych związanych z ich wykształceniem

i kwalifikacjami. Badana grupa wiekowa obejmuje zarówno „młodzież”, jak i „ludzi młodych”

wg wskazanych wyżej przedziałów, jednocześnie w węższym zakresie. Wszędzie tam, gdzie

uzyskane dane to umożliwiają, analiza koncentruje się przede wszystkim na osobach w

wieku od 18 do 29 r.ż. Na potrzeby pracy przyjęto, że obowiązujący w Polsce i w znacznym

stopniu realizowany obowiązek szkolny obejmujący osoby do 18 r.ż. decyduje o tym, że

stosunkowo rzadko praca zarobkowa podejmowana przed przekroczeniem tej granicy

stanowi istotne źródło dochodu, a tym bardziej podstawę zabezpieczenia społecznego. Jak

będzie w dalszej części omówione, przeciętny moment, w którym młodzi Polacy wchodzą na

rynek pracy wypada 4 lata po osiągnięciu pełnoletności. Dlatego osoby w wieku 18-24 w

ogóle stanowią specyficzną kategorię na rynku pracy, w przypadku której nie można pomijać

kwestii edukacji i wiążących się z nią potrzeb w przypadku podejmowania zatrudnienia.

Wobec powyższego rozszerzanie rozpatrywanej populacji o kategorię 15-17 wydaje się mało

użyteczne analitycznie.

Z kolei przyjęcie górnej granicy na poziomie 29 lat wynika z obserwowanych statystyk

zatrudnienia, które sugerują, że osoby w kategorii 30-39 stanowią już silną rynkowo

kategorię pracobiorców. Obrazują to wskaźniki zatrudnienia w 2010 r.: grupa ta

1 M.Boni(red.),K.Szafraniec, Młodzi2011 ,KancelariaPrezesaRadyMinistrów,Warszawa2011,s.37.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: