jasne_jak_slonce_kryteria.pdf

Co sprawdzaliśmy na Sprawdzianie 2008 ?

(materiał dla uczniów, rodziców i nauczycieli)

Prezentujemy zadania z arkusza egzaminacyjnego „Jasne jak słońce”. Przy każdym zadaniu

podajemy nazwę sprawdzanego obszaru standardów wymagań egzaminacyjnych i opis

czynności ucznia. Ponadto w zadaniach zamkniętych od 1. do 20. zaznaczyliśmy poprawne

odpowiedzi, a w zadaniach wymagających zapisania rozwiązania zamieściliśmy przykłady

prac ocenionych na maksymalną liczbę punktów.

Za poprawne rozwiązanie zadań od 1. do 20. można było uzyskać po 1 pkt. Przy zadaniach od

21. do 25. liczbę punktów możliwą do zdobycia podajemy w opisie czynności ucznia.

Najlepszym sposobem analizy zamieszczonego materiału jest jego wspólna lektura przez

uczniów i rodziców oraz uczniów i nauczycieli.

Arkusz egzaminacyjny Jasne jak słońce

Tekst do zadań od 1. do 3.

Słońce jest gwiazdą, która świeci już od kilku miliardów lat. To właśnie ono zapewnia

znośne do życia temperatury na naszej planecie. Jego ciepło sprawia, że wody oceanów parują,

by potem przerodzić się w życiodajne deszcze. Dzięki promieniom słonecznym rośliny mogą

rosnąć i zaopatrywać nas w pokarm. Jednym słowem – bez Słońca życie na Ziemi nie byłoby

możliwe. Nie trzeba się jednak martwić, że zgaśnie. Będzie świecić jeszcze przez kolejne

miliardy lat.

Od najdawniejszych czasów Słońce było przez ludzi obserwowane, wykorzystywane

do określania czasu, a nawet czczone jako bóstwo. Prastare miejsca kultu, kamienne kręgi,

budowano najczęściej tak, by miały związek ze wschodem lub zachodem Słońca na początku

wiosny lub lata. Najbardziej znanym spośród zachowanych do dziś jest potężny krąg

Stonehenge w Anglii, zbudowany kilka tysięcy lat temu. Niektórzy uczeni uważają, że mógł

służyć do przewidywania zaćmień Słońca.

Zaćmienie Słońca jest niezwykłym zjawiskiem. Powstaje, gdy Księżyc znajdzie się między

Słońcem a Ziemią. Słońce zostaje wtedy zasłonięte przez Księżyc, którego cień pada na Ziemię.

Podczas całkowitego zaćmienia Księżyc zupełnie zasłania tarczę słoneczną. Wtedy w ciągu

dnia, na krótki czas, zapada ciemność, spada temperatura, a rośliny i zwierzęta reagują tak,

jakby zbliżała się noc. W tym samym miejscu na Ziemi zjawisko całkowitego zaćmienia Słońca

można obserwować przeciętnie tylko raz na kilkaset lat. Częściej występują zaćmienia, podczas

których Księżyc nie zasłania tarczy słonecznej całkowicie. Nazywamy je częściowymi

zaćmieniami Słońca.

Na podstawie: E. Übelacker, Słońce , Wrocław 1992.

Zadania

Obszar umiejętności Uczeń:

1. Słońce jest ważne dla Ziemi, ponieważ

A. istnieje już od miliardów lat.

B. dostarcza ciepła i światła.

C. było kiedyś obiektem kultu.

D. można je obserwować.

czytanie

przetwarza

informacje

zawarte

tekście

popularnonaukowym

2. Które zjawiska występują najrzadziej?

A. Całkowite zaćmienia Słońca.

B. Częściowe zaćmienia Słońca.

C. Wschody i zachody Słońca.

D. Astronomiczne zmiany pór roku.

czytanie

wnioskuje na podstawie

informacji zawartych w

tekście

popularnonaukowym

3. Całkowite zaćmienie Słońca występuje

wtedy, gdy

A. niebo jest całkowicie zachmurzone.

B. na Ziemi zapada ciemna, głęboka noc.

C. Księżyc zasłania całą tarczę

słoneczną.

D. Ziemia rzuca cień na Słońce.

czytanie

odczytuje informację z

tekstu popularnonaukowego

4. W Europie Środkowej można było

obserwować całkowite zaćmienia Słońca

w latach 1706 i 1954. W których to było

wiekach?

A. XIX i XX

B. XVIII i XX

C. XVIII i XIX

D. XVII i XIX

rozumowanie

ustala wieki, w których

miały miejsca określone

wydarzenia

Tekst do zadań od 5. do 7.

11 sierpnia 1999 r. w Polsce można było zaobserwować częściowe zaćmienie Słońca. Oto

wyniki obserwacji tego zjawiska w niektórych miastach:

Godzina

Część tarczy słonecznej

zakryta podczas środka

zaćmienia

Miejsce

początku

zaćmienia

środka

zaćmienia

końca

zaćmienia

Gdańsk

11.30

12.47

14.04

0,819

Kraków

11.30

12.51

14.12

0,919

Poznań

11.26

12.45

14.04

0,878

Szczecin

11.23

12.41

14.00

0,864

Wałbrzych

11.25

12.45

14.05

0,924

Na podstawie: www.zjawiska.art.pl

5. W środku zaćmienia Słońce było

najbardziej zakryte w

A. Krakowie.

B. Gdańsku.

C. Wałbrzychu.

D. Poznaniu.

czytanie

odczytuje miasto, w którym

wystąpiło największe

natężenie zjawiska

6. W Krakowie środek zaćmienia nastąpił

o godzinie

A. 12.51

B. 11.30

C. 14.12

D. 12.45

czytanie

odczytuje godzinę środka

zjawiska w podanym

mieście

7. Jak długo można było obserwować

zaćmienie Słońca w Poznaniu?

A. 1 godz. i 19 min

B. 1 godz. i 41 min

C. 3 godz. i 22 min

D. 2 godz. i 38 min

wykorzystywanie

wiedzy w praktyce

oblicza

czas

trwania

zjawiska

Tekst do zadania 8.

Słownik podaje trzy znaczenia słowa słońce :

SŁOŃCE 1. «gwiazda najbliższa Ziemi, centralne ciało Układu Słonecznego» 2. «światło,

blask wysyłane przez to ciało» 3. pieszczotliwie «osoba ukochana lub bardzo lubiana»

8. Jej włosy lśniły w słońcu. W tym

zdaniu użyto słowa słońce w znaczeniu

A.1. i 2.

korzystanie z

informacji

wyjaśnia znaczenie użytego

w zdaniu wyrazu na

podstawie artykułu

hasłowego ze słownika

B. 2.

C. 3.

D. 2. i 3.

9. Powiedzenie to jasne jak słońce

znaczy, że coś jest

A. mądre.

B. błyszczące.

C. gorące.

D. oczywiste.

czytanie

rozumie przenośny sens

powiedzenia

Tekst do zadań od 10. do 13.

Słońce i sosny

Zanim słońce nad wieczorem zajdzie

sosen będzie się czepiało uparcie.

Nie stoczy się za te sosny prędzej

aż nasyci je

czerwienią

jak pędzle.

Ruda farba po pniach

igłach

pocieknie.

Sosny niebo pomalują

jak najpiękniej.

Każdy obłok.

Każdą chmurkę białą.

Będzie niebo rudziało

gorzało.

Zwęgli się na sadze najczarniejsze.

Aż je brzoza

rano

wiechciem liści przetrze.

Joanna Kulmowa

10. Wiersz jest poetyckim opisem

A. pożaru w lesie.

B. zaćmienia Słońca.

C. zachodu słońca nad lasem.

D. całego słonecznego dnia.

czytanie

interpretuje wiersz –

odczytuje sens (temat)

11. W której zwrotce występuje

porównanie?

A. W pierwszej.

B. W drugiej.

C. W trzeciej.

D. W ostatniej.

czytanie

wskazuje zwrotkę, w której

występuje określony środek

stylistyczny – porównanie

12. Przypisanie w wierszu ludzkich

zachowań słońcu oraz drzewom to

A. epitet.

B. porównanie.

C. przenośnia.

D. dźwiękonaśladownictwo

czytanie

rozpoznaje cechy przenośni

13. W jakim znaczeniu zostało użyte

słowo wiecheć w ostatniej zwrotce?

A. Pęk.

B. Stos.

czytanie

rozumie z kontekstu

znaczenie użytego w

wierszu słowa

C. Sterta.

D. Wianek.

14. Aby wyjaśnić znaczenie słowa

gorzeć , sięgniesz do słownika

A. ortograficznego.

B. języka polskiego.

C. przyrodniczego.

D. terminów literackich.

korzystanie z

informacji

wskazuje słownik, w

którym znajdzie znaczenie

podanego słowa

Tekst do zadania 15.

Kartki z kalendarza

LUTY 2007

CZWARTEK

Wschód Słońca 7.17

Zachód Słońca 16.22

MARZEC 2007

CZWARTEK

Wschód Słońca 6.23

Zachód Słońca 17.14

15. Dzień 1 marca był dłuższy niż dzień 1

lutego o

A. mniej niż godzinę.

B. więcej niż godzinę, ale mniej niż o

półtorej godziny.

C. więcej niż półtorej godziny, ale mniej

niż o dwie godziny.

D. więcej niż dwie godziny.

rozumowanie

porównuje różnice liczb

16. We wtorek sprzedano 35 butelek

wody mineralnej, a w środę 3 razy więcej.

Ile łącznie butelek wody sprzedano we

wtorek i środę?

A. 105

B. 73

C. 38

D. 140

wykorzystywanie

wiedzy w praktyce

oblicza wielokrotność danej

liczby

17. Na straganie wystawiono do

sprzedaży 48 plażowych czapek. Przed

południem sprzedano połowę z nich, a po

południu

wykorzystywanie

wiedzy w praktyce

oblicza ułamek liczby

1 pozostałych. Ile czapek

sprzedano po południu?

A. 8

B. 16

C. 24

D. 32

18. Wypożyczenie kajaka na pół godziny

kosztuje 2,50 zł. Ile złotych trzeba

zapłacić za wypożyczenie kajaka na 3,5

godziny?

A. 7,50

wykorzystywanie

wiedzy w praktyce

oblicza koszt wypożyczenia

sprzętu sportowego na

podstawie ceny

jednostkowej

B. 8,75

C.10

D.17,50

19. Ewa opalała się na słońcu przez 7

kolejnych dni. Pierwszego dnia opalała

się przez 10 minut, a każdego następnego

o 5 minut dłużej niż w poprzednim dniu.

Ile minut Ewa opalała się siódmego dnia?

A. 40

B. 45

rozumowanie

zwiększa daną liczbę o

wielokrotność innej liczby

C. 30

D. 35

20. Gnomon to ustawiony pionowo prosty

pręt, który w słoneczne dni rzuca cień.

Najdokładniej możemy wyznaczyć

kierunek północny, obserwując cień

gnomonu

A. rano.

B. przed południem.

C. w południe.

D. po południu.

rozumowanie

rozumie zależność między

kierunkiem cienia a porą

dnia

21. Rysunek pokazuje obserwowaną z

Ziemi pozorną drogę Słońca po niebie

i wysokość Słońca nad widnokręgiem w

różnych porach roku.

Uzupełnij ten rysunek, wpisując w

wykropkowane miejsca nazwy

rozumowanie

rozpoznaje porę roku na

podstawie przedstawio-

nych na rysunku pozornych

dróg Słońca nad

widnokręgiem

[1 punkt]

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: