Opracowanie(1).doc

POJĘCIE PODATKU:

Wynika z art. 6 ordynacji podatkowej, jest to świadczenie o charakterze publiczno-prawnym, nieodpłatne, bezzwrotne, przymusowe. Nie można przenieść obowiązku podatkowego na inną osobę. Jest to świadczenie o charakterze ogólnym na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki sam. terytorialnego. 

Świadczenie publiczno-prawne- oznacza, że obowiązek podatkowy istnieje niezależnie od woli podatnika oraz że nie można podatku przenosić na inne osoby.

Nieodpłatne-  czyli: nieekwiwalentne. Nie można nic w zamian oczekiwać od państwa lub jedn.sam. teryt.

Świadczenia pieniężne zbliżone do podatku, mające cechy ekwiwalentnośći, należności publ.prawne o charakt. Przymusowym bezzwrotnym , odpłatnym to:

1)       cło - obowiązek wniesienia cła istnieje w związku z przekroczeniem granicy państwa;

2)       opłata - jeśli ma charakter publicznoprawny, jednakże charakteryzuje ją element ekwiwalentności,

-opłaty za usługi ze strony organów administracji (opłata za wydanie paszportu, opłaty konsularne, legalizacyjne, probiercze, skarbowe),

- opłaty za korzystanie z urządzeń użyteczności publicznej (np. za wstęp do parku, na basen, do zoo, opłata za przejazd środkami komunikacji publicznej),

-opłaty ekologiczne (opłaty za wodę, ścieki, składowanie odpadów, wprowadzanie zanieczyszczeń powietrza).

Bezzwrotne- , tzn. że raz uiszczony podatek nie podlega zwrotowi (wyjątek stanowi nadpłata podatku). W wielu podatkach przyjęto zasadę dokonywania przedpłat (zaliczek).

W przypadku przekroczenia kwoty faktycznie należnego podatku, różnica (nadpłata) podlega zwrotowi. Nadpłata podatku – na wniosek podatnika – może być przeznaczona na sfinansowanie zaległości w innych podatkach lub może zostać zwrócona podatnikowi.

Przymusowe-  tz. Jeśli zobowiązany nie wykona obowiązku leżącego na nim, państwo może zastosować przymus :

-           hipoteka przymusowa ustalona na nieruchomości

-           zastaw skarbowy ustanowiony na rzecz ach ruchomych

-           to może być ustanowienie zabepieczcenia na majątku podatnika nawet przed terminem płatności, jeśli zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie wykonane,

-           lub egzekucja administracyjna

Charakter ogólny – podatki dzielimy na państowe i gminne. Norma prawa podatkowego powinna być tak skonfigurowana, aby krąg jej odbiorców był jak najszerszy, nieograniczony.

ŹRÓDŁA PRAWA PODATKOWEGO:

1.       Przepisy konstytucji, art 32, 84 z którego wynikają 3 zasady :

- zasada powszechności opodatkownia

- zasada równości

- zasada ustawowej regulacji przepisów pr. Podatkowego

Art. 217 konstytucji, ktory określa elementy konstrukcji podatku – podmiot, przedmiot, stawkę, zasady stosowania zwolnień podatkowych, ulg podatkowych, stawek podatku.

2.       Ustawa z dnia 29.08.1997 ordynacja podatkowa.

3.       Przepisy ustrojowe, odnoszące się do funkcjonowania organów podatkowych zawartych po części w ordynacji podatkowej art 13, ust o samorządowych kolegiach odwoławczych, ust o samorządzie gminnym, przepisy zasad funkcjonowania samorz. terytorialnych,  przepsiy dotyczące wydawania decyzji o zwrocie dotacji jeśli została udzielona z budżetu.

4.       Przepisy materialnego prawa podatkowego

5.       Przepisy proceduralne- kpa, ust o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ust o kontroli skarbowej, kodeks celny

6.       przepisy organizacyjne, regulujące funkjonowanie systemu podatkowego ( nadawanie nr  NIP)

ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU:

I.                    Elementy o charakterze stałym, muszą występ. w każdym podatku- podmiot,   przedmiot, podstawa, stawka

1.      Podmiot – czynny – ten kto czyni podatek, ma uprawnienia do nakładania podatku (Parlament), wyjątkowo organy lokalne po przeprowadzeniu referendum w sprawie samoopodatkownia. – bierny- który dzieli się na podatnika, płatnika, inkasenta.

Podatnik- podmiot, na którym ciąży obowiązek podatkowy( os.fizyczna, os.prawna, jedn.organizacyjna nie mająca os. prawnej), podatnik odpowiada za podatki w pełnej wysokości całym swoim majątkiem.

Płatnik- podmiot obowiązany do: obliczenia podatku, lub stwierdzenia że zobowiązanie nie powstało, pobrania obliczonej kwoty podatku, wpłacenia jej w obowiązującym terminie organowi podatkowemu. Płatnik odpowiada za zobowiązania podatkowe w pełnej wysokości całym swoim majątkiem.

Inkasent- podmiot obowiązany do poboru podatku od podatnika i do ich zapłaty organowi podatkowemu. Inkasent zazwyczaj występuje w podatkach i opłatach lokalnych. Inkasent odpowiada całym swoim majątkiem do wysokości pobranych, a nie odprowadzonych do urzędu skarbowego podatków.

2.      Przedmiot- zdarzenie, określony w ustawie stan faktyczny lub prawny, który powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Np. posiadanie psa, użytkowanie wieczyste.

3.      Podstawa –ilościowe lub wartościowe ujęcie podmiotu opodatkowania za okres podatkowy np. suma dochodów osiągniętych w roku podatkowym

4.      Stawka- wyraża stosunek podstawy opodatkowania do kwoty podatku, którą należy uiścić (stałe i zmienne).Forma- procentowa lub kwotowa.

II.                 Elementy o charakterze zmiennym, mogą ale nie muszą występować w podatku-  zwolnienia, ulgi, terminy płatności, miejsce świadczenia, zwyżki podatnicze.

Zwolnienia- dzieli sięna podmiotowe- wyłącznie w drodze ustawy, i przedmiotowe, występują częściej,uchwała samorz. terytor. np. zasiłki, zapomogi.

Ulgi- podmiotowe lub przedmiotowe. Mogą pomniejszać albo podstawę opodatkowania albo należny podatek (ulga prorodzinna). Mogą mieć zróżnicowany charakter, mogą wynikać z normy prawnej- ulgi systemowe, bądź mogą być wprowadzone w drodze indywidualnych decyzji organu podatkowego np. w drodze zwolnienia spłaty.

Terminy płatności- wynikają z przepisów prawa materialnego lub przepisów ogólnych, wg zasad ogólnych 14 dni od daty doręczenia ,. p.dochodowy do 30 kwietnia roku następnego., p. od nieruchomości 4 raty os fizyczne- 12 rat os prawne.

Zwyżki podatnicze- występują żądko, w karcie podatkowej jest zwyżka 50% , organ podatkowy może podwyższyć opodatkowanie na wnosek podatnika, nie więcej niż 50%.

ORGANY PODATKOWE:

Postępowanie podatkowe jest  2- instancyjne.

1.       Państwowe organy podatkowe

I Instancja       - Naczelnik US lub Celnego

II Ins.              - Dyrektor Izby Skarbowej lub Celnej

I Ins                -.Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej

II Ins.                            - Dyrektor Izby Skarbowej

Tryb nadzwyczajny- organem I instancji jest organ wyższego stopnia, a w II ten sam organ.

I ins                            - Minister Finansów

II ins                            - Minister Finansów

2.       Samorządowe organy podatkowe

I ins                            - Wojt, Burmistrz, Prezydent Miasta, Starosta, Marszałek

II ins                            - Samorządowe Kolegium Odwoławcze

Tryb nadzwyczajny SKO występuje jako organ I instancji, natomiast organem II instancji jest również SKO ale w innym składzie osobowym.

OBOWIĄZEK A ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE

Obowiązek- art. 4, nieskonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie. Obowiązek przekształca się w zobowiązanie.

Zobowiązanie- konkretyzacja obowiązku podatkowego co do podatku osoby podatnika, należnej kwoty podatku, terminu, i miejsca jej uiszczenia.

POWSTANIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH:

Art. 21 ordynacji podatkowej – na dwa sposoby:

1. z mocy prawa, z chwilą zaistnienia zdarzenia

2. z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania (decyzja konstytutywna) , ustalająca.

Decyzja deklaratoryjna, określająca, - mamy z nią do czynienia np w przypadku zaległości podatkowej, nieprawidłowe dokonanie obliczenie podatku, wydawana jest po terminie płatności, podatnik we własnym zakresie oblicza odsetki za zwlokę.

WYGASANIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH:

1.      Efektywne wygaśniecie zobowiązań – zapłata, przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych ,kompensata-potrącenie.

Zapłata- podstawowa forma regulowania zobowiązań podatkowych, realizowana w formie pieniężnej, os fizyczne- wybiera miejsce i sposób. Szczególna forma dla  przedsiębiorcy, prowadzącego podatkową księgę  przychodów i rozchodów oraz prowadzących pełną księgowość, za pośrednictwem rach. bankowego poleceniem przelewu.za dzień uregulowania płatności uważa się dzień obciążenia rachunku podatnika. Podatek akcyzowy- regulowany w formie przedpłat.

Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych – na rzecz Skarbu Państwa lub Jedn. Sam. Teryt., w zamian za zaległości podatkowe( niezapłacony podatek+ odsetki). szczegolna forma , nastepuje na podstawie umowy.

Kompensata- z urzędu albo na wniosek podatnika, potracenia można dokonać tylko wtedy, gdy istnieje wzajemna, bezsporna i wymagalna wierzytelność podatnika wobec Skarbu Państwa lub jedn. sam.teryt. 

2.      Nieefektywne wygasanie zobowiązań- zaniechanie poboru, umorzenie, przedawnienie.

Zaniechanie poboru- Minister Finansów w drodze rozporządzenia w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem publicznym, lub podatników, może zaniechać w części lub w całości poboru podatku, lub zwolnić niektóre grupy podatników z poboru podatku lub zaniechać ( nie występuje w podatkach i opłatach lokalnych )

Umorzenie zaległości- dotyczy zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, umorzenie należności głównej powoduje umorzenie zaległości za zwłokę. Instytucja umorzenia zaległości podatkowych może być zastosowana na wniosek podatnika lub z urzędu. Umorzenie z urzędu reguluje art. 67d ust.1 Ordynacji podatkowej , może ono nastąpić w czterech sytuacjach:

1)       gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty, która byłaby wyższa niż wydatki egzekucyjne (czyli: koszty postępowania egzekucyjnego będą wyższe niż odzyskane kwoty);

2)       gdy kwota zaległości podatkowych nie przekracza 5-krotności kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;

3)       gdy w zakończonym postępowaniu upadłościowym lub likwidacyjnym nie wyegzekwowano należności podatkowych;

4)       gdy podatnik będący osobą fizyczną zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawiając ruchomości, które nie podlegają egzekucji, bądź też nie pozostawił żadnych spadkobierców (poza Skarbem Państwa lub jednostką samorządu terytorialnego).

RM w drodze rozporządzenia określa szczegółowe zasady umarzania zaległości.

Przedawnienie- występuje gdy ze względu na upływ czasu organ podatkowy nie może wyegzekwować podatku. Występuje dwie sytuacje przedawnienia:

1.       Dla organu podatkowego, jeżeli decyzja nie została doręczona - 3 lata

2.       Dla podatnika, gdy ten nie złożył stosownych informacji o okolicznościach powodujących powstanie zobowiązania, na zasadach ogólnych, 5 lat.

KLASYFIKACJA PODATKÓW:

Najczęściej klasyfikuje się podatki ze względu na kryterium przedmiotowe

1.       podatki przychodowe,

2.       podatki dochodowe,

3.       podatki majątkowe,

4.       podatki konsumpcyjne. –np. podatek od posiadania psa. Związany z zaspokajaniem wyższych potrzeb.

PODATKI MAJĄTKOWE

Podatki majątkowe – opodatkowaniu podlega tutaj sam fakt posiadania składników majątkowych,łatwych do zidentyfikowania. Wpływy z tych podatków stanowią dochody jedn.sam.teryt. (budżetu gmin). Decyzje nadaje Naczelnik Urzędu Gminy.

Do podatków majątkowych zalicza się:

- podatek od środków transportowych,

- podatek od nieruchomości,

-  podatek leśny,

- podatek rolny

W europie wyróżnia się obecnie 4 systemy opodatkowania składników majątkowych :

1. System katastralny (wartościowy)

2. System powierzchniowy

3. System mieszany

4. System gdzie nie występuje opodatkowanie nieruchomości.

System gdzie nie występuje opodatkowanie nieruchomości – brak go w Norwegi, także w państwach powstałych po rozpadzie ZSRR.

System katastralny – rejestr nieruchomości (katastr), opodatkowanie nieruchomości zidentyfikowanych, zarejestrowanych w katastrze, gdzie wiadoma jest wartość nieruchomości, i od tej wartości płacony jest podatek. Wyróżnia się dwa modele tego systemu:

1.       System francuski- charakter fiskalny, ustala się wartość nieruchomości fiskalną, wartość dla celów podatkowych. Rada Gminy bierze pod uwagę średnią wartość cen sprzedaży roku bazowego np. poprzedniego, którą mnoży się przez współczynnik i wychodzi wartość fiskalna. W przypadku niezadowolenia podatnika, powołuje się biegłego rzeczoznawcę, który ustala wartość realną.

2.       System niemiecki- kataster ma charakter prawny, zawiera komplet informacji o danej nieruchomości, min. właściciel, hipoteka, wartość nieruchomości.

System powierzchniowy – jest to system prymitywny, dokonuje się raz odmiaru i jeśli nie dobudujemy, dokupujemy, sprzedamy, to czynnik jest stały. Mnożymy go przez obowiązujące stawki w danym roku. Mamy do czynienia z samowymiarem. Podatnik sam mierzy i reguluje podatek. Ten system jest stosowany w państwach bloku wschodniego Europy Środkowej – Czechy, Słowacja, Węgry.

System mieszany – wykorzystuje elementy wartościowe i powierzchniowe. Stosowany jest w Polsce.

1.       Grunty

2.       Budynki – te dwa to system powierzchniowy

3.       Budowle –przyjmuje się za podstawę opodatkowania ich wartość, ustaloną przez przedsiębiorcę do celów amortyzacyjnych. Wartość budowli wylicza się na dzień 1 stycznia.

System stosowany w Irlandii, polega na tym, że przyjmuje wartość za podstawę opodatkowania. Wartość nieruchomości ustala podatnik, i on tą wartość deklaruje, ta wartość stosowana jest  do ubezpieczenia, nie można jej podnieść ani zmniejszyć. W przypadku obrotu nieruchomości nie wolno wziąć więcej niż 110%/ nieruchomości która została zdeklarowana jako wartość.

1.      PODATEK ROLNY

Ustawa z dnia 15.11.1984 o podatku rolnym

Podatek rolny ma charakter podatku przychodowo-majątkowego.

1. Podmioty- os. fizyczne, os. prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które posiadają grunty, sklasyfikowane jako użytki rolne. Obszar tych użytków nie ma znaczenia, ale decydować może o tym, jaka będzie ustalona stawka.

2. Przedmiot- własność gruntów, samoistne posiadanie, użytkowanie wieczyste, posiadanie na podstawie zawartej umowy, a nawet bezumowne posiadanie gruntów, które stanowią własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Gosp. rolnym jest obszar gruntów będących w posiadaniu jednego podmiotu, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 hektar lub jeden hektar przeliczeniowy.

Mamy 4 okręgi podatkowe w Polsce.

3. Podstawa opodatkowania – dla gruntów gosp. Rolnych jest powierzchnia w hektarach przeliczeniowych. Dla pozostałych gruntów sklasyfikowanych jako użytki rolne jest powierzchnia w hektarach rzeczywistych.

4. Stawka – jest stała kwotowa oparta o przelicznik równowartości pieniężnej ceny kwintala żyta (ceny skupu). Dla gruntów rolnych – 2,5 kwintala przeliczeniowego, dla użytków rolnych – 5 kwintali przeliczeniowych.

5. Sposób opodatkowania – w stosunku do os. fizycznych następuje wymiar, Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta wydaje i dostarcza decyzje o stawce opodatkowania. Podatnik ma obowiązek złożyć info...