Formy aktywności człowieka dorosłego.doc

FORMY AKTYWNOŚCI CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

1.1. DZIALALNOŚĆ ZAWODOWA

Powstanie andragogiki pracy wiąże się z koniecznością badania zachowania ludzi dorosłych w procesie pracy
i wykrywania ich potrzeb intelektualnych, emocjonalnych i moralnych, których zaspokojenie warunkuje zdolność do efektywnej, wydajnej i twórczej pracy. Andragogika pracy bada możliwości zwiększenia dzięki edukacji przydatności ludzi do wykonywania pracy i jej doskonalenia.

Przedmiot badań:

Ø        cele edukacji nakierunkowanej na przygotowanie ludzi do wykonywania pracy zgodnej z ich zdolnościami, zainteresowaniami i kwalifikacjami

Ø        metody – sondaży diagnostycznego, eksperymentu, monografii andragogicznej, historyczno – porównawczej, indywidualnych przypadków

Ø        systemy i organizacja procesu przygotowania dorosłych do wyboru, podjęcia i wykonywania danej pracy

Ø        treści naukowe, których poznanie, zrozumienie i zastosowanie warunkuje skuteczne wykonywanie pracy

Tadeusz Tomaszewski określa pracę zawodową jako „działalność ludzi organizowaną społecznie w taki sposób, aby prowadziła do powstawania wytworów społecznie wartościowych i do podnoszenia jakości życia wykonujących
ją jednostek”. Istnieje ogromna rola pracy zawodowej w życiu każdego dorosłego człowieka. Stanowi niezbędny warunek życia, ale także doprowadza do pobudzania aktywności człowieka. 

Do głównych wyznaczników i właściwości działalności ludzkiej zalicza się:

1. WIEDZA, określa stopień świadomości działania, stanowi podstawę planowania kolejnych etapów osiągnięcia odległych celów, ułatwia możliwie ścisłe wyznaczenia przebiegów działania i tym samym pozwala jasno określić końcowy cel działania

2. UMIEJĘTNOŚCI, warunkują skuteczne działanie, w przypadkach pracy zawodowej stanowią i istocie kwalifikacji
i kompetencji. Określają się najczęściej jako gotowość do świadomego działania opartą               na wiedzy i opanowaniu elementów czynności. W działalności zawodowej istotnego znaczenia nabierają umiejętności: planowania, organizacyjne, wykonawcze (technologiczne), kontroli i oceny

3. NAWYKI, są to czynności wykonywane automatycznie, są warunkiem uczenia się

4. SPRAWNOŚC DZIAŁANIA, zdolności do szybkiego i jakościowo dobrego wykonywania określonych czynności. Warunkiem sprawności jest wykorzystanie największej liczby ruchów celowych a najmniej zbędnych

5. PRZYZWYZAJENIA, wiążą się z nawykami, powstają w wyniku powtarzania się sytuacji angażujących człowieka emocjonalnie

6. MISTRZOSTWO, to właściwości działania wysoce doskonałego i skutecznego

Praca jest wartością bezdyskusyjną i uniwersalną, która w istotny sposób rzutuje na kształt i przebieg życia dorosłego człowieka oraz wymiar i wyraz życia społecznego:

1. Praca jest naturalną potrzebą człowieka, w jego w jego przeróżnych postaciach bycia i rozwoju, co sprawia,
że człowiek jest człowiekiem stanowiącym o sobie

2. Praca stanowi naturalny wyznacznik możliwości rozwoju człowieka w różnych okresach jego życia. Chodzi o rozwój wszechstronny umożliwiający dochodzenie do kariery zawodowej.

3. Praca jest zorganizowana i sensowna

Zawód wg T. Nowackiego to „wykonywanie zespołu czynności społecznie użytecznych, wyodrębnionych na skutek społecznego podziału, wymagających od pracownika odpowiedniej wiedzy i umiejętności powtarzanych systematycznie i będących źródłem utrzymania pracownika i jego rodziny”

Zawód stanowi kategorię pedagogiczną , która ma 4 dopełniające cechy:

Ø        jest układem wyodrębnionych i powtarzalnych czynności

Ø        określa pozycję społeczno zawodową pracownika

Ø        stanowi źródło utrzymania

Ø        wymaga specjalnego przygotowania zawodowego

W aktualnym stanie cywilizacyjnym praca zawodowa najczęściej stanowi podstawę do:

Ø        uzyskania odpowiednich dochodów, głównie pieniężnych, ale także w naturze i w usługach

Ø        realizowania szeregu świadczeń wobec pracujących i członków ich rodzin, z których odczuwalne są świadczenia w dziedzinie edukacji, zdrowia, kultury oraz socjalne

Ø        korzystania z różnych dodatkowych świadczeń materialnych i niematerialnych

Ø         

Pracujący zawodowo dostrzegają i doceniają ważną rolę pracy w życiu człowieka, przy tym nadają jej rangę wartości uniwersalnej, to znaczy takiej, która powinna charakteryzować każdego człowieka. Jednak najczęściej wiąże się z nią swoje problemy egzystencjalne, również możliwości i potęgę swojego dalszego rozwoju, chociaż w mniejszym stopniu.

W szczególności w okresie dorosłości, na który przypada głównie tożsamość zawodowa, wyróżnić można
trzy etapy:

1. ETAP WCHODZENIA W ROLĘ:

Ø        Faza orientacyjna – zdobywanie podstawowych  informacji co do przepisu roli i warunków jej realizacji,

Ø        Faza poznawcza – uczenie się głównie przez naśladowanie postępowania innych

2. ETAP PEŁNEJ ADAPTACJI DO ROLI

Ø        Faza adaptacji – coraz sprawniejsze i bardziej efektywne realizowanie przepisu roli

Ø        Faza innowacji – wprowadzenie zmian do przepisu roli

3. ETAP TWÓRCZEGO PRZEKAZANIA ROLI:

Ø        Faza adaptacji twórczej – twórcze i zindywidualizowane posługiwanie się posiadaną wiedzą i umiejętnościami oraz wcześniej zdobytym w pełnieniu roli doświadczeniu

Ø        Faza samorealizacji – wprowadzane innowacje mają charakter radykalny i są spójną wizję rozwoju osobistego, jaki wyznacza jednostka.

Przegląd literatury problemowej, krajowej i zagranicznej skłania do wyróżnienia przynajmniej trzech etapów określania i interpretowania pojęcia kariery zawodowej człowieka

1.       Pierwszy etap – tradycyjne określenie kariery

2.       Drugi etap – próba wiązania kariery zawodowej z pojęciem rozwoju zawodowego człowieka

3.       Trzeci etap – tendencje do samoistnego traktowania kariery zawodowej

Wg M. Szumgraj współcześnie przez karierę zawodową rozumie się:

Ø        Przechodzenie jednostki lub grupy społecznej od pozycji niżej cenionych do pozycji wyżej cenionych w danym społeczeństwie co oznacza odniesienie sukcesu zawodowego

Ø        Przebieg pracy zawodowej jednostki w ciągu życia, biografię jednostki wyznaczonej ścieżką awansów
lub delegacji z zawodzie,

Ø        Profesję, zawód, zajęcie, do którego podchodzi się z pozytywnym nastawieniem.

Według Ewy Krause głównym zadaniem edukacji na rzecz dążenia do kariery zawodowej jest ukształtowanie wiedzy mającej na celu:

Ø        Dostarczanie informacji na temat tzw. Ścieżek kariery

Ø        Kształtowanie pozytywnych nastawień wobec nauki, pracy i kariery

Ø        Upowszechnianie różnorodnych wzorców życia

Ø        Uświadamianie i pomoc w akceptowaniu różnic indywidualnych (talentów, możliwości)

Ø        Uczenie elastycznego radzenia sobie ze zmianami

Ø        Kształtowanie/rozwijanie umiejętności badania i rozumienia lokalnych i krajowych potrzeb, trendów
oraz możliwości edukacyjnych,

Ø        Dostarczanie informacji na temat przekształceń i wymagań współczesnego rynku pracy

Dochodzeniu do karier zawodowych istotna rola przypada:

Ø        Centrum Informacji i Planowaniu Kariery Zawodowej

Ø        Akademickim Biurom Karier

Ø        Szkolnym Ośrodkom Kariery

Ø        Czasopismu popularnonaukowemu ,,Kariera’’

1.2. ŻYCIE RODZINNE

W dzisiejszych czasach powszechne są zjawiska łamania podstawowych zasad współżycia rodzinnego,
z nadużywaniem władzy rodziców wobec dzieci, stosowaniem przemocy, zdradami, konfliktami, rozwodami. Rozpad więzi małżeńskich i rodzinnych jest wynikiem braku wiedzy i umiejętności współżycia w rodzinie oraz pełnienia ról rodzinnych.

Dlatego powstanie andragogiki życia rodzinnego wiąże się z możliwością przygotowania dorosłych do założenia rodziny i funkcjonowania w niej zgodnie z założeniami dojrzałego człowieczeństwa  i ideałami humanizmu.

Cele:

Ø        Ustalenie diagnozy sytuacji rodzin i określenie typowych błędów wychowawczych oraz trudności współżycia małżeńskiego

Ø        Zaprojektowanie takiego systemu kształcenia dorosłych, które umożliwiałoby doskonalenie życia rodzinnego

Przedmiot badań:

Ø        Podstawowe funkcje rodziny

Ø        Metody umożliwiające rozwiązywanie problemów, dostarczanie wzorów postępowania

Ø        Integracja wszystkich funkcji rodziny

Ø        Zasady i modele funkcjonowania rodziny

Ø        Możliwości doskonalenia funkcjonowania rodzin

Ø        Przygotowanie do współdziałania z instytucjami społecznymi odpowiedzialnymi za wychowanie młodych pokoleń

Ø        Modele, zasady i koncepcje funkcjonowania rodziny na tle warunków ekonomicznych, ustrojowych, społecznych, kulturowych i cywilizacyjnych

Znaczenie:

Ø        Wzrost zainteresowania problematyką funkcjonowania rodziny

Ø        Polepszenie komunikacji w rodzinie

Ø        Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności rodziny w rozwiązywaniu problemów oraz rozumienia potrzeb rodziny i właściwego ich zaspokajania

Ø        Upowszechnianie standardów życia rodzinnego przyznających prawa i obowiązki kobiecie i mężczyźnie, a przy tym możliwości zachowania swojej indywidualności

1.3. WSPÓŁŻYCIE SĄSIEDZKIE

Współpraca sąsiedzka jest jednym ze składników współżycia społecznego. Ma powszechny charakter- oznacza to,
że występuje we wszystkich ludzkich społecznościach bez względu na rasę, nację czy grupę etniczną.

Podstawą więzi oraz współpracy między sąsiadami jest styczność, która wynika ze wspólnoty mieszkaniowej. Sąsiedztwo obejmuje najbliższe otoczenie człowieka, współmieszkańców klatki schodowej, bloku, osiedla. Codzienny kontakt z tymi osobami prowadzi często do coraz bliższej znajomości, przyjaźni i współpracy, która przejawia się
w pomocy w opiece nad dziećmi, osobami starszymi.

Współpraca sąsiedzka, ze względu na to, że jest pewną formą więzi i kontroli społecznej ułatwia ludziom starszym, chorym, a także dzieciom:

Ø        Zaspokajanie potrzeb materialnych i duchowych

Ø        Daje poczucie bezpieczeństwa (wynikające z przynależności do grupy)

Ø        Sprzyja aktywizacji

Ø        Sprzyja tworzeniu się poczucia współodpowiedzialności mieszkańców za ich blok, osiedle

Trwalsza i bardziej wielostronna jest więź sąsiedzka na wsi. Wynika ona ze wspólnych doświadczeń, interesów
i potrzeb, a także z potrzeby samoorganizacji

Andragogika bada, czy i w jakim stopniu cele wychowania i przygotowania do współpracy sąsiedzkiej dorosłych
są adekwatne do istniejących potrzeb i sytuacji.

Andragogika bada treści naukowe, artystyczne (obrazy literackie, malarskie, filmowe) i religijne (miłość bliźniego, troska o człowieka), za pomocą których można u ludzi dorosłych rozwijać potrzebę niesienia pomocy sąsiadom oraz czerpaniaz tego satysfakcji.

Analizuje metody i formy współpracy sąsiedzkiej, odkrywa ich znaczenie i wartość wychowawczą, społeczną
i kulturotwórczą

Zajmuje się problematyką zasad edukacji prosąsiedzkiej, ustala ich treść, sens i znaczenie:

Ø        Zasada uświadamiania istoty, rodzajów, sensu i ewolucji więzi sąsiedzkiej

Ø        Zasada uwrażliwiania na potrzeby innych (zwłaszcza materialne i psychiczne)

Ø        Zasada inicjowania współpracy i zaangażowanie w ten proces

Ø        Zasada indywidualnego podejścia do każdego człowieka i szacunku dla jego poglądów, stylu życia i systemu wartości

Ø        Zasada respektowania prywatności i autonomii

Ø        Zasada respektowania praw człowieka do życia godnego

Znaczenie:

Ø        możliwość przełamywania społecznej izolacji i anonimowości współżycia

Ø        zrozumienie potrzeby pielęgnowania więzi sąsiedzkiej poprzez inicjowanie różnych form pomocy i współpracy
w zakresie zaspokajania potrzeb

Ø        poznanie rzeczywistych rozmiarów współpracy, jej charakteru, siły, zasięgu i roli

...