KARTY ZADAŃ O TEMATYCE EKOLOGICZNEJ DO PRACY Z DZIECKIEM ZDOLNYM
" Dzieci są nieurzeczywistnionymi geniuszami "
Anatol France
Typowe kształcenie szkolne największą uwagę skupia na dzieciach , które mają trudności z przyswajaniem podstawowych wiadomości i umiejętności objętych programem nauczania lub ujętych w podstawach programowych . Niewiele mówi się o dzieciach zdolnych oraz o tym , jak im pomagać , aby mogły rozwijać swoje zdolności i uzdolnienia . Uczeń szczególnie zdolny ma specjalne potrzeby , szczególnie silne są jego potrzeby poznawcze . Jest ciekawy świata , pragnie eksperymentować , nie boi się wieloznaczności obserwowanych zjawisk , często miewa odmienne zdanie niż jego rówieśnicy . Stymulowanie rozwoju umysłowego dzieci uzdolnionych należy rozpocząć jak najwcześniej , powinno ono mieć charakter intensywny oraz regularny , powinno być długotrwałe i trwać od wczesnego dzieciństwa do późnej młodości . Zadania stawiane dziecku muszą wyprzedzać nieznacznie osiągnięty poziom rozwoju, a pomoc dziecku powinna ograniczać się do wskazania drogi , jak zrealizować cele bez pomocy w procesie ich realizacji .
W swojej pracy z uczniami zdolnymi wybrałam metodę "kart zadań" . Jest to metoda o charakterze wybitnie aktywizującym , pozwalająca sterować aktywnością poznawczą uczniów uzdolnionych w dłuższej perspektywie czasowej . Karty pracy wymagają przygotowania , ale wysiłek włożony w ich stworzenie procentuje przez wiele lat , a efekty pracy uczniów uzdolnionych nadają się często do wykorzystania w pracy z uczniami mniej zdolnymi .
Karta pracy programuje pracę ucznia nad jakimś tematem . Podstawowym celem karty pracy jest ukierunkowanie aktywności poznawczej dzieci i kształtowanie umiejętności zbierania danych .
Źródłem informacji dla dzieci mogą być książki dostępne w bibliotece szkolnej lub wyszukane samodzielnie przez dzieci , rozmowa z osobami kompetentnymi w zakresie określonego zagadnienia , przeprowadzone samodzielnie lub z pomocą osoby dorosłej doświadczenia .
Tematem kart zadań stworzonych przeze mnie jest między innymi ekologia . Dlaczego właśnie ekologia ?
Od lat niepokojąco wzrasta liczba czynników mogących unicestwić ludzkość , zmusza to człowieka do zmiany dotychczasowego sposobu myślenia i zachowania . Już od najmłodszych lat należy dzieciom uświadamiać , że życie bez kontaktu z przyrodą jest niemożliwe . Wszystko, co jest potrzebne człowiekowi do życia , czerpie on ze środowiska . Dziecko wychowane w potrzebie kontaktu z przyrodą , nauczone proekologicznego myślenia , w okresie dojrzałym jest w stanie naprawić lub zneutralizować negatywne skutki gospodarki jego poprzedników na ziemi .Proces kształtowania umiejętności , wiedzy i świadomości człowieka rozpoczyna się z chwilą jego przyjścia na świat . Wiek przedszkolny charakteryzuje się dużym skokiem intelektualnym w rozwoju dziecka , jest najlepszym okresem do wprowadzania elementów edukacji ekologicznej , która powinna być kontynuowana w późniejszej nauce .
Przed rozpoczęciem realizacji kart zadań poprosiłam o zgodę i pomoc rodziców wybranych dzieci , gdyż bez współpracy z ich strony wszelkie działania byłyby niemożliwe . Dzieci realizujące karty pracy uczyły się samodzielności , poszukiwania , dochodzenia do rozwiązania problemu poprzez działanie . W poniedziałek każdego tygodnia dzieci otrzymywały kolejne karty , a wyniki z ich realizacji przedstawiały całej grupie po zakończeniu pracy . W trakcie realizacji pierwszej części kart zadań odbyły spotkania z plastykiem , nauczycielem przyrody , pielęgniarką szkolną , myśliwym . Odbywały wycieczki do lasu , parku w celu zbierania darów przyrody , obserwowania zmian zachodzących w przyrodzie . Prowadziły "Dziennik Detektywa Przyrody" , do którego wklejały znalezione dary . Z pomocą osoby dorosłej przeprowadzały doświadczenia związane np. z zanieczyszczeniem środowiska , krążeniem wody w przyrodzie itp. Były bardzo dociekliwe i chętnie dzieliły się swym doświadczeniem oraz zdobytymi informacjami z rówieśnikami z grupy . Taka postawa dzieci sprzyjała rozwojowi zainteresowań tematyką ekologiczną wszystkich uczniów , mobilizowała resztę grupy do działania , a co za tym idzie , do rozwoju aktywnych postaw .
Chłopiec realizujący drugą część kart pracy miał nieco inne zadania do spełnienia . Tematyka kart związana była z aktualną porą roku tj. zimą i skupiała się m. in. wokół badania stopnia zanieczyszczenia wody , znaczenia wody w życiu ludzi , zwierząt i roślin oraz dotyczyła stanów skupienia wody . Uczeń większość doświadczeń przeprowadzał w domu , a wyniki przeprowadzonych badań przedstawiał grupie . W przeprowadzaniu doświadczeń pomagała chłopcu mama .
Wszystkie te działania pozwoliły dzieciom lepiej i dogłębniej poznać przyrodę oraz zjawiska z nią związane .
Poniżej zamieszczam przykładowe karty zadań, które wykorzystałam w pracy z dziećmi sześcioletnimi.
BIBLIOGRAFIA:
T. Żuk „Opieka psychologiczna i pedagogiczna nad dziećmi zdolnymi”, Kalisz,
1996r.
INFORMACJA DLA UCZNIA
Udzielenie dzieciom informacji dotyczącej tematyki ich działań :
Tematem naszej pracy będzie wszelka działalność mająca na celu
wytworzenie postaw proekologicznych , potrzeb poznawania świata
i otaczającej przyrody poprzez spacery , wycieczki , zbieranie darów
natury , wykonywanie prostych doświadczeń , spotkań z ciekawymi
ludźmi .
Oto twoje pierwsze zadania :
1. Znajdź w " Słowniku języka polskiego " znaczenie słowa środowisko
przyrodnicze - zapamiętaj jego znaczenie.
2. Załóż dziennik "Detektywa przyrody" , do którego będziesz wklejał
znalezione dary przyrody .
3. Wykonaj kilka zakładek do książek - możesz je ozdobić wg własnego
pomysłu ; będą Ci potrzebne do zaznaczania wyszukanych w
książkach informacji .
KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 2
TEMAT : WYCIECZKA Z RODZICAMI DO LASU
1. Wybierz się razem z rodzicami do najbliższego lasu i zostań
" Detektywem przyrody".
2. Postaraj się samodzielnie lub z pomocą rodziców sfotografować
takie miejsca w lesie , które wywarły na Tobie duże wrażenie .
Zastanów się dlaczego te miejsca wybrałeś ?
3. Poszukaj ciekawe dary jesieni , zwróć uwagę na kształt liści , ich
kolor , wklej do twojego zielnika . Zanim wkleisz , zasusz liście
przygniatając je np. ciężką książką .
Zastanów się , czy igły sosnowe to również liście .
4. Dopasuj do danego gatunku drzewa owoce leśne np. jarzębina ,
żołędzie , kasztany , noski klonowe , czarny bez itp.
Może uda Ci się znaleźć grzyby.
KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 3
TEMAT : BUDOWA OWOCÓW LEŚNYCH
1. Podziel się z całą grupą wrażeniami z wycieczki do lasu .
Opowiedz , co ciekawego udało Ci się zobaczyć .
2. Zademonstruj całej grupie , jakie dary jesieni udało Ci się znaleźć.
3. Spróbuj odpowiedzieć na pytanie , jak to się dzieje , że przyroda
ciągle trwa , zasypia , ale budzi się na nowo ?
4. Przedstaw , jakie owoce leśne zebrałeś ; wyłuskaj nasiona z
zebranych szyszek , nosków klonowych , orzechów itp.
W jaki sposób nasiona są chronione przed niekorzystnymi
warunkami atmosferycznymi oraz przed niektórymi zwierzętami ?
5. Obejrzyj nasionka pod mikroskopem wypożyczonym z pracowni
przyrodniczej ; spróbuj opisać ich wygląd .
KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 4
TEMAT : GRZYBY JADALNE I TRUJĄCE
1. Pójdź do biblioteki , pokaż podaną bibliografię , wypożycz i
wyszukaj z pomocą bibliotekarki tablice z grzybami jadalnymi
i trującymi .
2. Z pomocą rodziców wyszukaj informacji dotyczących grzybów
trujących ; spróbuj odpowiedzieć na pytanie , czy są one potrzebne ,
czy wolno je niszczyć ?
3. Dokonaj podziału grzybów na : jadalne , niejadalne , trujące .
4. Wyodrębnij części składowe grzyba .
5. Spróbuj wyjaśnić , jak najłatwiej odróżnić grzyby jadalne od
trujących .
6. Wyjaśnij znaczenie - grzyb pasożytniczy . Czy znasz takie grzyby ?
7. Wyhoduj pleśniaka .
* Do słoiczka włóż zwilżony wodą chleb .
* Słoik zakręć pokrywką i postaw w ciepłym i koniecznie
zacienionym miejscu .
Zaobserwuj , co pojawi się po kilku dniach .
Przynieść zaprowadzoną hodowlę do szkoły .
KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 5
TEMAT : JAK PRZYRODA POMAGA CZŁOWIEKOWI W
TROSCE O ZDROWIE
1. Wspólnie z rodzicami odwiedź sklep zielarski i aptekę .
2. Porozmawiaj ze sprzedawcą , zapytaj :
- Czy w aptece znajdują się tabletki , syropy wykonane na bazie
ziół oraz owoców leśnych .
Jeśli tak , to zapytaj o ich nazwy ; jakie jest ich przeznaczenie ,
z jakich owoców lub roślin są wykonane ?
- W jaki sposób przetwarza się farmakologicznie owoce lub rośliny?
3. Przynieść do szkoły ulotki uzyskane w aptece i sklepie zielarskim .
4. Pójdź do biblioteki i zapytaj o książkę pt. " Księga ziół" ,
wyszukaj zioła oraz rośliny , o których usłyszałeś będąc w aptece
i sklepie zielarskim , przynieść książkę do klasy i podziel się
uzyskanymi informacjami z resztą grupy .
5. Zaproś na zajęcie panią pielęgniarkę szkolną .
6. Podaj temat pogadanki : " Problem alergii we współczesnym
świecie i wpływ roślin na profilaktykę przeciw próchniczą ".
KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 6
TEMAT : PRZYGOTOWANIE DO WIZYTY GOŚCIA
1. Udaj się do pani wicedyrektor , zapytaj o plan pracy nauczyciela uczącego w naszej szkole przyrody .
Poproś panią wicedyrektor o zapisanie , w jakich dniach i
godzinach ma lekcje .
2. Umów się z panią na spotkanie .
3. Wykonaj dla niej zaproszenie .
Zaproszenie powinno zawierać informacje : kogo ? gdzie ? i kiedy ?
zapraszasz - pomogę Ci je wypisać .
Postaraj się , aby było estetycznie wykonane oraz ozdobione według
Twojego pomysłu .
4. Wręcz zaproszenie nauczycielce przyrody - poproś o przygotowanie
informacji , na temat " Człowiek szkodzi czy pomaga przyrodzie?".
KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 7
TEMAT : CZŁOWIEK SZKODZI CZY POMAGA PRZYRODZIE ?
1. Spotkanie z zaproszonym gościem :
- w jaki sposób człowiek swoim postępowaniem doprowadza do
niszczenia środowiska naturalnego ?
- co człowiek powinien robić , aby środowisko , w którym żyje
było czyste i niezmienione ?
- dlaczego nasza matka ZIEMIA jest chora ?
- co to są surowce wtórne ?
2. Zastanów się , w których miejscach na Ziemi chciałbyś mieszkać ,
czy w zatłoczonych miastach , w pobliżu fabryk i zakładów pracy ,
czy w pobliżu lasów , jezior ?
Uzasadnij wybór .
3. Przygotuj w domu materiały , wycinki z gazet mówiące o środowisku
przyrodniczym zagrożonym przez człowieka oraz objętym ochroną
np. parki krajobrazowe , rezerwaty przyrody itp.
4. Co to znaczy - segreguj śmieci - spróbuj wykonać planszę
segregacji śmieci .
5. Ułóż hasła dotyczące segregacji odpadów .
KARTA ZADAŃ UCZNIA NR 8
TEMAT : BADANIE STOPNIA ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY
1. Przeprowadź w domu następujące doświadczenia dotyczące
zanieczyszczenia powietrza :
1) Białe talerzyki wypełnij mlekiem lub posmaruj gliceryną ,
ustaw je w miejscach o różnym stopniu zapylenia powietrza
pozostawiając na dwa - cztery dni .
Po kilku dniach zaobserwuj , co się zmieniło ; wyciągnij wnioski .
2) Pozbieraj liście z roślin rosnących w miejscach o różnym
zapyleniu powietrza ; przetrzyj liście kawałkiem waty w celu
zaobserwowania stopnia zanieczyszczenia ; wyciągnij wnioski .
3) UWAGA ! TO DOŚWIADCZENIE WYKONAJ TYLKO Z
POMOCĄ OSOBY DOROSŁEJ !
Przygotuj nasiona fasoli . Jednakowe ich ilości umieść na
talerzykach wyłożonych wilgotną watą lub ligniną .
...
Filip405