Verne Juliusz - Bez Przewrotu.pdf - Juliusz Verne - Cecilie

Juliusz Verne

Bez przewrotu

SPIS TREŚCI

ROZDZIAŁ I 3

ROZDZIAŁ II 10

W którym delegaci angielski, holenderski, szwedzki, duński i rosyjski

mają zaszczyt przedstawić się czytelnikowi.

ROZDZIAŁ III 18

W którym odbywa się licytacya krajów podbiegunowych.

ROZDZIAŁ IV 25

W którym występują na scenę starzy znajomi naszych czytelników 25

ROZDZIAŁ V 30

Ale zkąd przypuszczenie, że są pokłady węgla ziemnego pod biegunem?

ROZDZIAŁ VI 35

W którym przerwaną jest rozmowa telefoniczna pomiędzy Mistress

Scorbitt a panem J. T. Maston.

ROZDZIAŁ VII 42

W którym prezes Barbicane mówi tylko tyle, ile mu powiedzieć wypada.

ROZDZIAŁ VIII 49

„Tak jak na Jowiszu?” – powiedział prezes Klubu Strzeleckiego.

ROZDZIAŁ IX 53

W którym pojawia się Deus ex machina pochodzenia francuzkiego. 53

ROZDZIAŁ X 56

W którym rozmaite obawy zaczynają na jaw wychodzić.

ROZDZIAŁ XI 62

Co się znajduje w owym kajeciku J. T. Mastona i co się tam już nie

znajduje. 62

ROZDZIAŁ XII 66

W którym J. T. Maston zachowuje bohaterskie milczenie.

ROZDZIAŁ XIII 71

Na końcu którego J. T. Maston daje odpowiedź, godną bohatera. 71

ROZDZIAŁ XIV 76

ROZDZIAŁ XV 77

Zawierający niektóre szczegóły wielce interesujące dla mieszkańców

sferoidy ziemskiej. 77

ROZDZIAŁ XVI 82

W którym chór malkontentów idzie crescendo i rinforzando. 82

ROZDZIAŁ XVII 85

Co się działo w Kilimandżoro w ciągu ośmiu miesięcy tego pamiętnego

roku. 85

ROZDZIAŁ XVIII 90

W którym ludy Wamasai oczekują sygnału, jaki prezes Barbicane ma dać

kapitanowi Nicholl. 90

ROZDZIAŁ XIX 92

W którym J. T. Maston żałuje gorzko chwil, gdy tłum chciał go

zamordować. 92

ROZDZIAŁ XX 97

Który kończy tę zajmującą historyę, równie prawdziwą jak

nieprawdopodobną. 97

ROZDZIAŁ XXI 101

Bardzo krótki, ale zupełnie uspokajający co do przyszłości świata. 101

ROZDZIAŁ I

Więc pan sądzisz, panie Maston, że kobieta nie jest zdolną przyczynić się

do postępu nauk matematycznych i doświadczalnych?

– Niestety, takie jest moje przekonanie, łaskawa mistress Scorbitt. Nie

zaprzeczam temu, że i kobiety miewały i mają wybitniejsze zdolności do tej

gałęzi wiedzy; mimo to jednak sama budowa ich mózgu dowodzi, że kobieta

nie może być Archimedesem ani Newtonem.

– O! panie Maston, wybacz, że zaprotestuję w imieniu naszej płci.

– Płci tem więcej uroczej, mistress Scorbitt, że nie jest stworzona do

oddawania się naukom wyższym.

– Więc, podług pana, panie Maston, kobieta, patrząc na spadające jabłko,

nie odgadłaby praw ciążenia, tak jak to zrobił sławny angielski uczony w

końcu XVII wieku.

– Kobieta, mistress Scorbitt, widząc spadające jabłko, nie miałaby innej

myśli, prócz tej, żeby je zjeść… na wzór naszej matki Ewy.

– No, widzę, że pan nam odmawiasz wszelkich zdolności do wyższych

badań…

– Wszelkich zdolności?… Nie, mistress Scorbitt. A jednak, wybacz, że

zwrócę twą uwagę na to, że od stworzenia świata nie pojawiła się ani jedna

Bardzo krótki, ale w którym X. staje się wartością geograficzną.

kobieta, którejbyśmy zawdzięczali odkrycie równej doniosłości, co odkrycia

Arystotelesa, Euklidesa, Keplera i Laplace’a w zakresie naukowym.

– Czy to jest powodem, byśmy z przeszłości robili wnioski na przyszłość?

– Hm! to, co się nie stało w ciągu tysięcy lat, nie stanie się już nigdy…

zapewne.

– Widzę, że musimy zgodzić się z naszym losem, panie Maston, i że

jesteśmy tylko dobre do tego…

– Aby być dobremi! – zakończył J. T. Maston.

Te ostatnie słowa wypowiedział z tą zalotną galanteryą, na jaką może się

zdobyć uczony, algebrą naładowany. Zresztą mistress Evangelina Scorbitt

gotową była poprzestać na tem.

– A więc! panie Maston – rzekła po chwili, – każdy ma sobie zakreślone

granice rodzajów pracy na tym świecie. Pozostań pan znakomitym

matematykiem, jakim jesteś. Oddaj się cały bezpodzielnie zagadnieniom tego

wielkiego dzieła, któremu ty i twoi przyjaciele poświęciliście swoję

egzystencyę. Ja będę tą „dobrą kobietą”, którą być winnam, przynosząc mu

pieniężne poparcie…

– Za które przechowamy dla pani niewygasłą wdzięczność – odrzekł J. T.

Maston.

Mistress Evangelina Scorbitt zarumieniła się rozkosznie, gdyż doznawała

– nie dla wszystkich uczonych, co prawda, ale dla pana J. T. Maston

wyłącznie – uczucia… dziwnej sympatyi. Czyż serce kobiety nie jest

niezgłębioną przepaścią?

Dzieło, o którem wspomnieliśmy, było w istocie niezmiernej doniosłości i

jemu to bogata wdowa chciała poświęcić swoje kapitały.

Objaśnimy pobieżnie czytelnikom plan tego przedsięwzięcia i cel, do

jakiego dążyli.

Ziemie północne obejmują, podług Maltebrun’a, Reclus’a, Saint-Martin’a i

innych najuczeńszych geografów:

1) Devon północny, to jest wyspy pokryte lodami na morzu Baffińskiem i

cieśninie Lankastra.

2) Georgię północną, utworzoną z ziemi Banka i licznych wysp, jak

naprzykład wyspy Sabiny, Byam-Martin, Griffith, Kornwallis i Bathurst.

3) Archipelag Baffin-Parry, obejmujący różne części lądu

podbiegunowego, nazywające się: Kumberland, Southampton, James

Sommerset, Boothia-Felix, Melville i inne, prawie nieznane.

W tej całości, okrążonej przez siedmdziesiąty ósmy równoleżnik, ziemie

rozciągają się na tysiącu czterechset tysiącach, a morza na siedmiuset

tysiącach mil kwadratowych.

Nieustraszonym podróżnikom nowożytnym udało się przejść poza obręb

wyżej wzmiankowanego równoleżnika, zkąd dotarto aż do ośmdziesiątego

ósmego stopnia szerokości. Podróżnicy ci odkryli niektóre wybrzeża, leżące

poza łańcuchem ław lodowych, dając nazwy przylądkom, odnogom, zatokom

tych obszernych okolic, które możnaby nazwać północnemi wyżynami. Kraj,

leżący z drugiej strony ośmdziesiątego czwartego równoleżnika, jest

tajemnicą, nieziszczonem desideratum geografów. Nikt nie wie, co on

zawiera, ziemie czy morza, w tej przestrzeni sześcio-stopniowej, okrytej

nieprzebytemi lodowiskami północnego bieguna.

Otóż tedy w roku 189… rząd Stanów Zjednoczonych powziął myśl całkiem

niespodzianą zaproponować wystawienie na sprzedaż stref podbiegunowych,

dotąd jeszcze nieodkrytych, stref, na które świeżo utworzona amerykańska

kompania żądała koncesyi.

Na lat kilka przedtem konferencya berlińska sporządziła osobny kodeks

na rzecz wielkich mocarstw, które pożądają cudzego dobra pod pozorem

kolonizacyi i otwierania dróg handlowych. Kodeks ten jednak nie mógłby

prawdopodobnie być zastosowanym w tej okoliczności, z racyi, że kraje

podbiegunowe nie są zamieszkane. Wszelako, wychodząc z zasady, że to,

co nie jest niczyją własnością, jest przez to samo własnością całego świata,

nowe stowarzyszenie nie starało się „zabrać”, ale „nabyć”, chcąc uniknąć na

przyszłość wszelkich pretensyj.

W Stanach Zjednoczonych niema projektu tak śmiałego i trudnego do

wykonania, któryby nie znalazł chętnych wykonawców i pieniężnego poparcia.

Mieliśmy próbkę tego w roku zeszłym, gdy klub strzelecki z Baltimore powziął

myśl wysłania pocisku na księżyc, celem utworzenia bezpośredniej

komunikacyi z naszym satelitą. Otóż wtedy czyż to nie ryzykowni yankesi

dostarczyli znacznych sum na koszta tej zajmującej wycieczki? A jeśli ona

została doprowadzoną do skutku, czyż nie członkom wzmiankowanego klubu

to zawdzięczamy? Tak, oni to narazili się na niebezpieczeństwa tego

nadludzkiego doświadczenia.

Niech jaki Lesseps poda pewnego pięknego poranku projekt przekopania

kanału przez całą szerokość Europy i Azyi – od wybrzeży Atlantyku do morza

Chińskiego, – niech jaki geniusz wszechpotężny zapragnie prześwidrować

ziemię, by dostać się do pokładów krzemienia, które tam są ukryte w stanie

płynnym, – niech jaki pomysłowy elektryk zechce połączyć prądy, rozpierzchłe

po powierzchni globu, aby z nich utworzyć źródło niewyczerpane światła i

ciepła, – niech jaki śmiały inżynier poweźmie myśl zamknięcia w obszernych

kaloryferach nadmiaru letniego gorąca, aby je rozdać podczas zimy strefom,

dotkniętym dotkliwem zimnem, – niech jaki znakomity hydraulik spróbuje

zużytkować siłę naturalną przypływów i odpływów morskich do wytworzenia

gorąca, – niech stowarzyszenia bezimienne lub spółki handlowe potworzą się

dla uskutecznienia stu podobnych projektów, – amerykanie znajdą się

niechybnie na czele podpisujących się na składkę i strumienie dolarów

wpłyną do kas stowarzyszeń, tak jak wielkie rzeki północnej Ameryki do fal

oceanu.

Łatwo wyobrazić sobie nadzwyczajne podrażnienie opinii, skoro się

rozeszła wiadomość, co najmniej dziwna, że kraje północne mają być

wystawione na licytacyę i przysądzone najwięcej dającemu. Przytem nie

zawiązała się ani jedna publiczna składka celem tego kupna, na które kapitały

leżały w gotowości. Co do dalszych wydatków, przyszłość miała wykazać ich

potrzebę w chwili przystąpienia do użytkowania obszaru, stającego się

własnością nowych nabywców.

Zużytkować kraje podbiegunowe!… Doprawdy, myśl taka mogła powstać

tylko w głowach szaleńców!

A jednak przedsiębiorstwo to było – na ile być może – poważnem.

Wkrótce rozesłano artykuły do dzienników nowego i starego lądu, do pism

europejskich, afrykańskich, australskich, azyatyckich i jednocześnie do

wszystkich dzienników amerykańskich. Artykuły te wzywały strony

interesowane do zbadania stron dodatnich i ujemnych tej sprawy. New-York

Herald miał zaszczyt najpierwej ogłosić wspomniany dokument w swych

szpaltach. Niezliczeni abonenci tego dziennika mogli wyczytać w numerze z

dnia siódmego listopada następujące doniesienie, które, obiegłszy cały świat

uczony i przemysłowy, najrozmaiciej było oceniane:

„Odezwa do mieszkańców kuli ziemskiej.

„Okolice bieguna północnego, objęte czterdziestym czwartym stopniem

szerokości północnej, nie mogły być dotychczas użytkowane z tej prostej

przyczyny, że nie zostały jeszcze odkryte.

„Rzeczywiście, najbardziej oddalone punkty, zwiedzone już przez żeglarzy

różnych narodowości, są niżej wymienione:

„82°45’, do którego dotarł anglik nazwiskiem Parry w miesiącu lipcu 1847

roku i który leży na dwudziestym ósmym zachodnim południku na północy

Spitzbergu;

„83°20’28’’, dok ąd doszedł Markham, należący do wyprawy angielskiej

pod dowództwem sir Johna Jerzego Nares, w maju 1876 r.; punkt ten leży na

pięćdziesiątym zachodnim południku, na północy ziemi Grinnel;

„83°35’, do którego dotarł Lockwood i Brainard, oba j biorący udział w

wyprawie amerykańskiej porucznika Greely, w maju 1882 roku; punkt ten leży

na czterdziestym drugim zachodnim południku, na północnym brzegu ziemi

Nares.

„Można zatem uważać kraje, rozciągające się od ośmdziesiątego ósmego

równoleżnika aż do bieguna, na przestrzeni sześciu stopni, jako

niepodzielone pomiędzy różne państwa kuli ziemskiej i z tej zasady mogące

się zamieniać na własność prywatną wyrokiem ogółu.

„Otóż, podług prawa, nikt nie powinien mieszkać na terytoryum,

niemającem właściciela. Opierając się na wymienionem prawie, Stany

Zjednoczone Ameryki postanowiły przyprowadzić do skutku sprzedaż owego

terytoryum.

„W Baltimore zawiązało się stowarzyszenie pod nazwą North Polar

Practical Association, przedstawiające urzędownie związek amerykański. To

stowarzyszenie zamierza nabyć wyżej wymienione kraje na mocy dokumentu,

prawnie sporządzonego, który nada mu nieograniczone prawo własności nad

lądami, wyspami, wysepkami, skałami, morzami, jeziorami, rzekami i

strumieniami wszelkiemi, z których się składa obecnie nieruchomość, leżąca

na północy ziemskiej kuli, bez względu na to, czy owa nieruchomość pokrytą

jest nietopniejącemi nigdy lodami, czy też ogołocona z nich za nadejściem

ciepłej pory roku.

„Zaznacza się, że prawo nie może być unieważnione przedawnieniem, ani

też jakiegokolwiek rodzaju zmianami, mogącemi zajść w położeniu

geograficznem i meteorologicznem kuli ziemskiej.

„Podawszy to wszystko do wiadomości mieszkańców dwóch światów,

wzywamy wszystkie mocarstwa do udziału w licytacyi, która zawyrokuje na

rzecz ostatniego i największą ofiarowującego sumę nabywcy.

„Termin licytacyi jest oznaczony na trzeci grudnia roku bieżącego, w sali

Auctions w Baltimore, Maryland, Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Verne Juliusz - Bez Przewrotu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: