skrypt_wspinanie_krzyzanowski.pdf

(2838 KB) Pobierz
Jak zacząć się wspinać
Program Szkolenia Wspinaczkowego
Opracowanie: mgr Wojciech Krzyżanowski
(pogram opracowano na podstawie programu szkoleniowego,
lidera polskiej wspinaczki halowej dr Wacława Sonelskiego)
1. Asekuracja
1.1.Wprowadzenie do techniki asekuracji (cel, metody)
1.2.Sprzęt
1.3.Węzły i wiązanie się
1.4.Technika zachowania się w ścianie
1.5.Zeskok
1.6.Wykorzystanie materaca
1.7.Asysta
1.8.Asekuracja liną – wędka
2. Technika ruchu
2.1.Podstawy techniki ruchu (stawanie, chwytanie)
2.2.Wspinaczka naturalna
2.3.Pozycja frontalna i boczna
2.4.Stabilizacja ciała – efekt zawiasu (pion i przewieszenie)
2.5.Rozpory
2.6.Technika pchnij- pociągnij
2.7.Techniki wypoczywania
2.8.Małpi zwis
3. Technika wspinania
3.1.Wspinaczka naturalna (płyta, ściana)
3.2.Zacięcie
3.3.Wspinaczka w lekkim przewieszeniu
3.4.Pokonywanie małego okapu
4. Techniki linowe
4.1.Zjazd w pionie i przewieszeniu ze stanowiska stojącego
5. Wiedza o wspinaniu
5.1.Istota wspinania i zasady uprawiania wspinaczki jako sportu
5.2.Gałęzie sportu wspinaczkowego
5.3.Terminologia – rzeźba skalna, sprzęt, technika wspinaczki
5.4.Ocena trudności technicznych
5.5.Zasady bezpiecznego wspinania
5.6.Kamienie milowe w historii wspinania
6. Źródła finansowania budowy sztucznych ścian wspinaczkowych
1. ASEKURACJA
1.1. WPROWADZENIE DO TECHNIK ASEKURACJI (CEL, METODY)
Celem asekuracji jest zabezpieczenie osoby wspinającej się przed niebezpiecznymi skutkami odpadnięcia od ściany podczas uprawiania wspinaczki.
Przejścia drogi można dokonać:
· bez asekuracji
· z asekuracją bierną (poprzez podłożenie grubego materaca pod ścianę)
· z asekuracją czynną, która z kolei może być realizowana:
· bez użycia liny (asysta - przy pomocy kolegi, który w chwili odpadnięcia chwyci lecącego za biodra, pomagając mu łagodnie
wylądować zeskokiem na podłożu pod ścianą)
· za pomocą liny (asekuracja górna – „na wędkę” oraz asekuracja dolna)
Metody asekuracji wzajemnej z użyciem liny 1
Nazwa metody
Miejsce wpięcia
przyrządu
asekuracyjnego
Czy asekurant
zakłada
autoasekurację
Typowe zastosowania
Uprząż asekuranta
Rzadko
Buldering.
Wspinaczka: skałkowa i halowa
(drogi jednowyciągowe)Zawody
wspinaczkowe (konkurencja „na
czas”)
Wędka
(Na wędkę)
Punkt stanowiskowy
(stanowisko dolne)
Niekonieczne
Ściągniecie na
stanowisko
Uprząż asekuranta
Zawsze
Wspinaczka: skałkowa, górska
(drogi jedno i
wielowyciągowe)
Punkt stanowiskowy
(stanowisko górne)
Zawsze
Prowadzenie
z opuszczaniem
(z powrotem)
Uprząż asekuranta
Tak lub nie
Wspinaczka: skałkowa, halowa.
Zawody wspinaczkowe (drogi
jednowyciągowe)
Punkt stanowiskowy
(stanowisko dolne)
Zalecane, czasem
konieczne
Uprząż asekuranta
Zawsze
Wspinaczka: skałkowa, górska,
wielkościanowa (drogi jedno-
i wielowyciągowe)
Stanowiskowa
Punkt stanowiskowy
(stanowisko dolne)
Zawsze
Uprząż asekuranta
Rzadko
Wspinaczka: górska,
wielkościanowa (drogi
wielowyciągowe)
Lotna
Punkt stanowiskowy
(przelotowy)
Bardzo rzadko
1.2. SPRZĘT
1 Sonelski W., Sas-Nowosielski K.: Wspinaczka sportowa, Zagadnienia wybrane, Katowice 2002, s.34
11872534.019.png 11872534.020.png
© by Wojciech Krzyżanowski
· BUTY
Na początek wystarczą "korkery", czyli korkotrampki z obciętymi korkami (niektórzy obcinają tylko przednie korki. Wyposażenie się w
korkotrampki ma jeden wielki plus - cenę, i jeden wielki minus - to nie to samo co but wspinaczkowy (brak odpowiedniego tarcia, krawądek, kształtu
itp.). Przy zakupie korkerów należy zwrócić uwagę na to, by były odpowiednio ciasne - muszą być jak najbardziej dopasowane do stopy, by w miarę
spełniały swoją rolę (wskazane uczucie ogromnej ulgi po ściągnięciu!).
W miarę rozwoju umiejętności wspinaczkowych można wyposażyć się w buty wspinaczkowe z prawdziwego zdarzenia. W zależności od zasobności
portfela jest do wyboru kilka firm (Five Ten, La Sportiva, Boreal, Rock Pilars, Saltic, Triop, i inne). Jednymi z tańszych są Saltici - buty rodem z
Czech.
Przed zakupem należy się zastanowić do czego te buty będą wykorzystywane (skała, panel, dziurki, tarcie, itp.) - w zależności od przeznaczenia
różnią się nieco kształtem i gumą. Warto także zwrócić uwagę na asymetryczność buta - te najbardziej "skręcone" najlepiej pracują, ale także stopa
najbardziej w nich boli.
Z tego względu polecane są osobom z pewnym doświadczeniem. Dla początkujących najlepsze są buty "lekko" asymetryczne.
Ostatnią kwestią istotną przy wyborze buta jest pytanie: baletka czy wiązany? Baletka to but bez sznurowadeł, coś w typie tenisówek z gumką, tyle,
że do wspinania. Szybko się go ściąga i szybko zakłada. Wybór zależy w głównej mierze od preferencji. Jeżeli jednak ktoś ma nietypowy kształt
stopy, poleca się wiązane – można je lepiej dopasować go do stopy.
Kwestia następna - rozmiar. Tak jak przy korkerach - muszą być odpowiednio małe, lecz z umiarem, bo potem boli, i to bardzo! W sklepie warto
spróbować stanąć na jakimś występie muru czy czymś podobnym. Jeżeli but w miarę pewnie stoi na czymś wielkości 1/3-1/2 paznokcia i przy tym
nie wyjecie z bólu, to znaczy, że jest dobrze.
Cena: buty wspinaczkowe można zakupić w cenie od 150 do nawet 500 zł .
Polecane buty to: Garnet firmy Saltic.
· UPRZĄŻ WSPINACZKOWA
Przy wyborze należy zwrócić uwagę na wykonanie (a co za tym idzie wygodę), jakość wykonania (nie zaleca się kupować uprzęży niewiadomego
pochodzenia) i stan „techniczny” (czy szwy są w porządku, klamra nie ma śladów pęknięć, itp.). W skały najlepsze są uprzęże biodrowe. Jeżeli
uprząż ma być wykorzystana tylko latem lub w hali, to nie potrzebna jest regulacja pasów na udach, jeśli jednak planuje się używanie uprzęży
w grubszym ubraniu regulacja ta jest niezbędna.
Warto zwrócić uwagę na szpejarki (ucha przy pasie biodrowym uprzęży). Muszą być odpowiednio sztywne, by łatwo dało się wpiąć i wypiąć
potrzebny sprzęt.
W sklepie uprząż należy przymierzyć! Nie może być za duża ani za mała. Najlepiej gdy, po zaciągnięciu paska zostaje go jeszcze sporo w zapasie.
Dobre i tanie uprzęże wykonuje Lhotse (już od 90 zł) i Milo (grupa Singing Rock). Do czołowych producentów należą Edelweiss, Mammut, Petzl i
tym podobne. Należy kupoewać tylko uprzęże atestowane!
Polecana uprząż to Edelewiss Panther.
· LINA
Lina należy niewątpliwie do tych elementów sprzętu wspinaczkowego, które kojarzą się ze wspinaniem nawet osobom nie mającym jeszcze nic
wspólnego z tym sportem. I słusznie, ponieważ to właśnie lina ma zapewnić wspinaczowi bezpieczeństwo w razie odpadnięcia od ściany. Poza tym
po zamocowanej linie można podejść do góry lub zjechać ze ściany. Sama lina nie stanowi jeszcze pełnego zabezpieczenia - w połączeniu z innymi
elementami sprzętu wspinaczkowego tworzy ona system asekuracyjny zwany łańcuchem asekuracyjnym. Dzięki temu odpadnięcie wspinacza od
ściany nie jest już dziś równoznaczne z tragedią, a w wypadku wspinaczki sportowej odpadnięcia są jej nieodłącznym składnikiem.
Nieco historii
W (pra)dawnych czasach liny wytwarzano z naturalnych włókien - sizalu lub manili. Miały one szereg wad, a przede wszystkim niezbyt dużą
wytrzymałość, zwłaszcza w wypadku cięższych odpadnięć. Tak więc wspinacze nie bez powodu starali się z założenia wykluczyć możliwość
odpadnięcia. Sytuacja zmieniła się po wynalezieniu i wdrożeniu do produkcji lin nylonowych (z włókien poliamidowych). Miało to miejsce w czasie
II wojny światowej. Nowa technologia produkcji lin miała olbrzymi wpływ na rozwój wspinaczki. Margines bezpieczeństwa został zdecydowanie
przesunięty. Liny nylonowe nie tylko były bardziej wytrzymałe, ale również bardzo elastyczne, dzięki czemu upadek wspinacza nie był już
powstrzymywany z gwałtownym szarpnięciem mogącym spowodować dodatkowe obrażenia, lecz lina rozciągała się pochłaniając energię, przez co
siły działające na ciało wspinacza podczas wyhamowywania upadku były mniejsze. Ale i te liny nie były wolne od wad - były stosunkowo sztywne i
(jak na ironię) w niektórych wspinaczkowych sytuacjach zbyt elastyczne. Liny te, podobnie jak wcześniejsze liny z włókien naturalnych, miały
strukturę kręconą, tzn. były produkowane z wielu cienkich włókien skręconych razem.
Współczesne liny
posiadają zalety nylonu i nie mają wad lin kręconych. A wszystko to dzięki konstrukcji rdzeniowej. Liny rdzeniowe składają się z rdzenia
wykonanego ze splecionych ze sobą włókien poliamidowych otoczonych plecioną koszulką wykonaną również z takich włókien. Wyłącznie takie liny
posiadają atest UIAA (Międzynarodowej Unii Organizacji Alpinistycznych), która ustala standardy dla sprzętu wspinaczkowego.
Rodzaje lin czyli jaką linę kupić
Liny wspinaczkowe różnią się pod względem średnicy, długości oraz parametrów. Lina, którą zamierzasz zakupić, powinna być liną dynamiczną i
posiadać atest UIAA oraz wyszczególnione parametry (przede wszystkim: średnicę, długość, ilość odpadnięć oraz procent rozciągliwości). Mokra
lina jest ciężka, mniej poręczna a jej wytrzymałość zmniejsza się o ok. 25-30%. Dlatego niektóre modele lin są impregnowane. Naturalnie są one
nieco droższe od lin nieimpregnowanych. Impregnacja liny nie ma jednak dużego znaczenia przy zakupie liny na tzw. początek, do wspinaczki w
skałkach oraz na sztucznej ścianie. Na sztucznej ścianie deszcz nie pada, a jeśli zaczyna padać w skałkach, to i tak zazwyczaj przestajemy się
wspinać. Twoja pierwsza lina to tzw. lina pojedyncza . Na dalszych etapach swojej przygody ze wspinaniem możesz potrzebować tzw. liny
podwójnej lub bliźniaczej . Każdy rodzaj liny posiada osobny symbol znajdujący się taśmie, którą oklejone są końcówki liny. Na czym polegają
różnice pomiędzy linami? O tym poniżej.
Liny pojedyncze - mają średnicę 9,4-11 mm. Standardowa lina do wspinaczki w skałkach ma średnicę 10,5-11 mm. Coraz częściej producenci
oferują liny o mniejszej średnicy (9,4-10,5 mm), a co za tym idzie, lżejsze, zachowując przy tym odpowiednio wysokie parametry wytrzymałościowe.
Do niedawna standardową długością było 50 m. Obecnie warto jednak zakupić linę o długości 60 m, ponieważ stale rośnie liczba
dróg, na których konieczne jest użycie liny o takiej długości. Lina pojedyncza rozciąga się ok. 6-7%. Bardzo istotnym parametrem
określającym wytrzymałość liny jest ilość odpadnięć (ilość rwań). Warto kupić linę, dla której producent podaje liczbę rwań
powyżej 7. W trakcie testów symulowane są odpadnięcia na tyle ciężkie, że we wspinaczkowej praktyce zdarzają się one raczej
rzadko. Całe zjawisko jest zbyt złożone, aby go w tym miejscu opisać. Wystarczy powiedzieć, że każda lina posiadająca atest
UIAA jest wystarczająco bezpieczna, a siły zrywające taką linę są o wiele większe niż jakiekolwiek siły występujące podczas
odpadnięcia. Istotnym parametrem jest również tzw. siła graniczna, im jest ona mniejsza tym mniejsze siły będą działały na
wspinacza oraz i na cały układ asekuracyjny podczas odpadnięcia. Z drugiej strony lina będzie się bardziej rozciągała, a co za tym
idzie zwiększa się możliwość uderzenia o ziemię lub o wystające skały. Liny pojedyncze oznaczane są jak na rysunku po prawej:
11872534.021.png
© by Wojciech Krzyżanowski
Liny połówkowe (podwójne)
Mają mniejszą średnicę (ok. 8 - 9 mm). Stosuje się je przede wszystkim do wspinaczki w górach, natomiast w skałkach
bardzo rzadko. Jak sama nazwa wskazuje używa się ich parami jako część systemu dwużyłowego, daje to możliwość
prowadzenia każdej z lin osobno. Taki sposób asekuracji zapewnia wspinaczowi większe bezpieczeństwo np. w
kruchym terenie oraz w momencie odpadnięcia działają mniejsze siły w łańcuchu asekuracyjnym.
UWAGA: Nie używa się w ten sposób lin pojedynczych!
Lina połówkowa umożliwia również dłuższe zjazdy, co nie jest bez znaczenia przy wspinaniu w górach. Liny połówkowe
oznaczane są jak na rysunku po lewej.
Liny bliźniacze
Spotykane są coraz rzadziej. Podobnie jak liny połówkowe używa się ich parami. Podstawowa różnica w stosunku do lin
połówkowych polega na tym, że lin tych nie wolno rozdzielać. Prowadzi się je razem. Decydując się na zakup liny do działalności w
górach lepiej jest nieco więcej zainwestować i zamiast liny bliźniaczej lepiej jest zakupić linę połówkową. Liny bliźniacze oznaczane
są jak na rysunku po prawej:
Liny statyczne .
Używa się ich m.in. w speleologii oraz ratownictwie. Liny takie nie rozciągają się pod obciążeniem tak jak liny dynamiczne, co ułatwia np.
podchodzenie po nich z zastosowaniem odpowiednich przyrządów. Takich lin nie wolno używać do wspinaczki z dolną asekuracją . Często stosuje
się je do wspinaczki na tzw. wędkę. Liny takie można rozpoznać po kolorze koszulki, zazwyczaj jest ona w jednolitym kolorze najczęściej białym,
aczkolwiek nie jest to normą, najłatwiej rozpoznać linę po metce dostarczonej wraz z liną.
Producenci lin prześcigają się, jeśli chodzi o oferowane przez siebie liny. Przy zakupie należy wziąć pod uwagę przede wszystkim wspomniane
powyżej parametry. Warto jest też zapytać o radę osobę znającą się na rzeczy, np. licencjonowanego instruktora wspinaczkowego. Niewątpliwie do
wiodących i najbardziej renomowanych producentów lin od wielu lat należą m.in.: Beal , Edelrid , Mammut , Rocka . Od pewnego czasu w sprzedaży
znajdują się również posiadające atest UIAA liny firmy Lanex , które są nieco tańsze. Nie jest to pełna lista producentów, a jedynie firmy, których
wyroby są w naszym kraju najbardziej znane i dostępne.
Konserwacja i przechowywanie liny
Nie wolno:
· deptać po linie, zwłaszcza jeśli leży ona na kamienistym podłożu
· suszyć ani przechowywać liny na słońcu ani w pobliżu źródeł ciepła
· dopuścić do kontaktu liny z kwasami, chemikaliami lub moczem (!) - uszkadzają one włókna liny niewidoczny sposób
· obklejać linę plastrami np. w celu zaznaczenia środka liny, kleje zawarte w plastrach mogą uszkadzać poliamid
Należy:
· regularnie sprawdzać, czy lina nie została uszkodzona
· dbać o czystość liny, bardzo pomocna jest specjalna płachta, na której rozkłada się linę zamiast bezpośrednio na ziemi, ma ona również wiele
innych zalet np. ułatwia transport, zapewnia tzw. "czysty start"
· co jakiś czas prać linę w letniej wodzie z delikatnym mydłem (uwaga na zalecenia producenta w wypadku lin impregnowanych). Można prać linę
ręcznie lub w pralce bębnowej. Po wypraniu linę płucze się kilkakrotnie w czystej wodzie
· suszyć linę w zacienionym i przewiewnym miejscu
· przechowywać suchą linę zwiniętą bez węzłów w zacienionym i przewiewnym miejscu
· po odpadnięciu o współczynniku powyżej 0,5 należy "dać linie odpocząć co najmniej 15 minut" zanim wspinaczka będzie kontynuowana, tzw.
relaksacja włókien liny.
Linę należy wymienić na nową
Jeśli lina została uderzona przez spadający kamień, może to spowodować niewidoczne uszkodzenie rdzenia
liny, będzie się ona w tym miejscu bardziej niż zwykle załamywać (na zdjęciu po prawej stronie - lina
pierwsza).
Uszkodzeniu może ulec również koszulka liny np. na ostrej krawędzi skalnej (rysunek liny po lewej stronie)
W wyżej przedstawionych przypadkach postępujemy tak samo:
Jeżeli jest to jeden z końców liny, można go po prostu odciąć nieco skracając długość liny. Natomiast jeśli lina została uszkodzona w
środkowej części, to niestety należy wycofać ją z użytku.
Podobnie należy postąpić, jeśli lina wyhamowała odpadnięcie o współczynniku powyżej 1.
Niełatwo jest natomiast określić, kiedy należy wymienić linę na nową, jeśli nie miał miejsca żaden z powyższych wypadków. Nawet
lina nieużywana zmniejsza swą wytrzymałość w miarę upływu czas - nylon się starzeje. Lina używana okazyjnie nadaje się do
wymiany najpóźniej po upływie 5 lat, lina używana weekendowo wytrzymuje 2 do 3 lat, natomiast lina używana bardzo intensywnie
może nadawać się do wymiany już nawet po kilku miesiącach, a najpóźniej po roku.
Należy znać historię własnej liny , tzn. dokładnie wiedzieć jak intensywnie była użytkowana i jakie odpadnięcia zostały przy jej pomocy "wyłapane".
· PRZYRZĄDY ASEKURACYJNE
Czynnikami określającymi przydatność danego przyrządu do asekuracji są:
· właściwości fizyczne takie jak: masa, gabaryty i poręczność, atest wytrzymałości oraz certyfikat bezpieczeństwa,
· właściwości użytkowe : płynność przesuwu liny, podatność na skręcanie liny, łatwość utrzymywania partnera na zablokowanej linie, możliwość
bezpiecznego zablokowania liny w przyrządzie, ile siły trzeba użyć do miękkiego podawania - hamowania liny, praca w trudnych warunkach - mokra
lina lub zalodzona.
Każdy z przyrządów posiada "instrukcję obsługi" - nie stosowanie się do zaleceń producenta oraz ignorowanie elementarnych zasad asekuracji
powoduje narażanie się na niepotrzebne ryzyko. Ogólne doświadczenia zdają się wskazywać, że na komfort pracy z danym przyrządem największy
wpływ ma jakość i grubość liny, którą używamy.
Ósemka
Przeznaczona jest głównie do zjazdu, jak się jednak okazuje wcale nie ma najlepszych notowań, ponieważ w koszmarny
sposób skręca liny. Istnieje splot okoliczności powodujący możliwość obsunięcia się liny w górnym uchu, co kończy się
zablokowaniem przyrządu. Stosowanie jej do zjazdu w metodzie tzw. "wysokiego przyrządu" poprawia trochę kontrolę
nad zjazdem. Metodą godną polecenia jest sposób wpinania i transportu ósemki. Wpinamy ją za duże ucho do karabinka
transportowego. Zakładając zjazd – przekłada się linę przez duże ucho i wypinając karabinek z dużego ucha wpina się
od razu w ucho małe. Przy zakończeniu zjazdu wypina się karabinek z małego ucha i wpina się razu do dużego i
przyrząd dalej jest pod kontrolą - po prostu trudniej go zgubić. Uwaga ta dotyczy głównie zachowania się w terenie
gdzie istnieje ciąg zjazdów - lub w czasie wycofywania ze ściany.
Pozytywną cechą ósemki jest to że, to w odróżnieniu do płytki czy kubka, w zadowalający sposób zachowuje się na
zalodzonych linach. Bardziej miękko i bez zacięć można w niej się opuszczać - lina przepływa przez przyrząd bez
mocnych przełamań i po dość dużej płaszczyźnie. Ósemka jest przyrządem umożliwiającym asekurację i zjazdy, posiada
cechy uniwersalne (pracuje na różnych linach połówkowych i pojedynczych).
11872534.022.png 11872534.001.png 11872534.002.png 11872534.003.png 11872534.004.png
© by Wojciech Krzyżanowski
Warto zwrócić uwagę na fakt, iż na niektórych sztucznych ściankach wspinaczkowych (np. AWF w Katowicach) nie można asekurować z
ósemki.
Płytka Stichta
Płytka występuje ze sprężyną lub bez. Sprężyna powoduje, że lina nie zakleszcza płytki na karabinku w razie
gwałtownego udaru lub szarpnięcia, pomaga bardziej miękko prowadzić linę w przyrządzie. Wadą płytek jest
generalnie duży kąt przegięcia liny w przyrządzie, co powoduje znaczne naprężenia krawędziowe w linie, a przy
dużej prędkości zjazdu powoduje osypywanie się na kolana jadącego materiału z którego wykonana jest lina.
Prostota obsługi przyrządu stawia w gronie faworytów pod względem uniwersalności.
Kubek
Jest amerykańską odmianą płytki. Jego prostota poraża bardziej niż nam się wydaje. Jedynie finezja kolorów
i kształtu może zadziwić. Kubek posiada dwie niedogodności: · kłopot z przepychaniem mokrej liny przez
wnętrze kubka · trudne do uniknięcia szarpanie w czasie zjazdu. Początkującym wspinaczom dość trudno
uzyskać płynne podawanie liny w czasie zjazdu. Tę umiejętność trzeba po prostu opanować. Trochę łagodzi tę
niedogodność kształt i grubość przekroju karabinka. Im większy i grubszy tym lepszy.
Reasumując: płytka i kubek spełniają w sposób zadowalający oczekiwania od strony użytkowej. Są proste w
obsłudze, nie wymagają specjalnych umiejętności. Właściwe użytkowanie wymusza sam kształt przyrządu.
Raptor
Na wyspach brytyjskich króluje indywidualność. Może dlatego narodził się tam przyrząd zwany RAPTOREM
(moda na Spielberga?). Zaletą tego przyrządu jest miękkie przepuszczanie liny - pod warunkiem że uda się nam ją
od strzału wepchnąć. Są niejakie trudności z linami o grubości powyżej 10 mm. Bardzo dobrze spisuje się na
linach pojedynczych i podwójnych niezależnie od stanu liny. Posiada pewną niedogodność ponieważ kosztuje ok.
30 $
Płytka Yates'a
Prostszym patentem przypominającym dawną płytkę firmy KONG jest płytka Yates'a. Tu oszczędność formy jest zaletą. Płytka posiada małe kąty
przegięcia i bardzo delikatnie traktuje linę przy zjeździe. Kombinacja karabinków blokujących powoduje, że można wykonywać zjazd z minimalnym
przyłożeniem siły hamującej. Yates niewiele waży - w połączeniu z karabinkiem typu HMS tworzy alternatywę noszenia dwóch przyrządów: do
zjazdu i asekuracji. Pod warunkiem że węzeł zwany półwyblinką jest naszym ulubionym przyrządem do asekuracji.
Przyrząd samoblokujący Grigri
Posiadanie przyrządu samo blokującego jest pewną nowości w szarzyźnie wspinaczki codziennej. Ułatwia na pewno
życie wspinacza. Stopień skomplikowania budowy uzależniony jest od przeznaczenia. Bardzo uniwersalne GRIGRI
posiada oprócz stu różnych zalet zasadnicze wady: wagę, cenę i to że pracuje tylko na pojedynczej linie. GRIGRI
docenią wspinacze ceniący sobie komfort i wygodę w asekurowaniu i zjeżdżaniu oraz... pracujący na robotach
wysokościowych.
Przyrząd samoblokujący SRC. Patent firmy WILD COUNTRY zwany SRC (Single Rope Controller) jest pewnym
kompromisem pomiędzy kubkiem, a GRIGRI. Przy czym posiadanie i używanie go świadczy o mocy jego użytkownika.
Podawanie liny jest pracą porównywalną z pompowaniem opony samochodowej małą pompką od roweru. Używać go
można do zjazdu tylko na pojedynczej linie.
Największą wadą jest możliwość założenia tego przyrządu na linę w niewłaściwy sposób.
Przyrząd samoblokujący Logic
LOGIC firmy CASSIN. Cytując czasopismo CLIMBING: "... idea dobra, pomysł właściwy ale brak zakończenia".
Przyrząd prosty w wyglądzie daje nadzieję na trafny wybór, ale przysparza sporo problemów. Jest nieporęczny dla
mańkutów. Łatwo w nim zablokować linę - co gorsza nie w tej chwili, o którą nam chodzi i jak to zwykle bywa
trudno zablokować linę gdy tego potrzebujemy. Winę za to ponosi niestabilność przyrządu z wpiętą do niego liną.
Należy dokładnie układać ręce prowadząc asekurację. Nie nadaje się do zjazdów. Pracuje na pojedynczej linie.
Płytka przewodnicka lub GI-GI
Pod tymi określeniami kryje się dość ciekawy przyrząd do asekurowania na górnym stanowisku podchodzących z dołu.
Umożliwia asekurację na oddzielnych żyłach i przy odrobinie wprawy umożliwia ściąganie dwóch partnerów jednocześnie,
nawet gdy poruszają się różnym tempem. Łatwość zablokowania liny to atut ale i problem, dlatego należy przećwiczyć patent
z kontrolowanym odblokowaniem liny na "sucho", celem uniknięcia rozczarowania w górach, że coś nam nie idzie.
· KARABINKI OSOBISTE
Potrzebne na stanowiskach, do asekuracji i jeszcze paru innych czynności.
Jest kilka rodzajów karabinków osobistych. Różnią się kształtem, wielkością i rodzajem zamka.
Najistotniejszy jest rodzaj zamka. Można wyróżnić karabinki zakręcane, z zamkiem typu „twist lock” (z tzw. pamięcią - nie trzeba pamiętać o ich
zakręceniu, po zwolnieniu zamek automatycznie się blokuje), a także z „podwójną pamięcią”. Wybór zależy od indywidualnych preferencji.
Ceny są zróżnicowane. Warto kupować sprzęt firm Mammut, Petzl, Cassin, Edelweiss, Stubai, Kong, itp. Każdy karabinek powinien mieć atest.
· EKSPRESY
Ekspres to dwa karabinki połączone taśmą. W przeciwieństwie do karabinków osobistych nie mają one blokowanych zamków. A to ze względu na to,
by łatwiej było je wpinać w przeloty i do nich linę.
Można wyróżnić dwa typy karabinków do ekspresów: z giętym i prostym zamkiem. Te z giętym stosowane są do wpinania weń liny a to ze względu
na łatwość wpięcia liny. Te z zamkiem prostym służą do wpinania do przelotu.
Taśmy do ekspresów są różnej długości. Odpowiednia długość zależy od przeznaczenia (np. założenie krótkiego ekspresu tuż po krawędzią okapu po
przejściu przezeń spowoduje przesztywnienie liny, a co za tym idzie utrudni wspinaczkę). Na większość dróg w Polsce wystarczy komplet 10-12
ekspresów.
11872534.005.png 11872534.006.png 11872534.007.png 11872534.008.png 11872534.009.png 11872534.010.png
© by Wojciech Krzyżanowski
· PĘTLE I TAŚMY
Niezbędne przy montowaniu stanowiska. Pętla to kawałek liny (przeważnie cieńszej od wspinaczkowej) związany odpowiednim węzłem. Taśma zaś
to po prostu taśma połączona węzłem (taśmowym). Zawsze należy mieć przy sobie kilka taśm i pętli.
· WORECZEK I MAGNEZJA
Magnezja osusza palce z potu, ma także pewien wpływ na psychikę wspinacza. Warto zauważyć, że według jednych magnezja zwiększa tarcie, zaś
według drugich - przeciwnie. Nowy woreczek ma tendencję do „pożerania” pierwszej kostki magnezji, a to ze względu na to, że polar, którym jest
wyściełany, bardzo chłonie ten biały pył.. Niestety nie wszędzie używanie magnezji jest dozwolone (np. na Hejszowinie). Jednak w wyślizganym
wapieniu Jury Krakowsko-Częstochowskiej magnezja niejednokrotnie bardzo się przydaje.
· FRIEND STORY
Friendy są jedynymi urządzeniami do asekuracji pracującymi w rysach o ściankach z równoległym przebiegiem, czy nawet
delikatnie rozwartymi. Krzywki frienda opierają się o powierzchnię rysy w podobny sposób jak wspinacz pokonujący
gładki komin techniką rozporu. Wspinacz opiera swoje ręce i nogi o ściany komina, a jego masa i kąt zawarty pomiędzy
kończynami a ścianami komina (zawsze mniejszy od kąta prostego) pomaga mu w zwiększeniu siły nacisku na ściany
komina. Zasada akcji i reakcji pomaga zarówno wspinaczami jaki friendowi w utrzymaniu się w równoległych ścianach
komina. Cztery lub trzy niezależne krzywki stabilizują frienda i powodują, że może on pracować w
rysach o nieregularnym przebiegu.
Podczas używania przyrządu zawsze należy ustawić moduł nośny zgodnie z kierunkiem osadzenia
frienda i przewidywanego udaru. Nie należy osadzać friendów w wątpliwej jakości skale, składowe sił
występujących na krzywkach są dużo większe niż przy użyciu kostek. W poziomej szczelinie, stosuje
się friendy z cięgłem elastycznym. Friendy ze sztywnym modułem nośnym osadza się tylko w rysach
pionowych. Zawsze należy używać ekspresu lub taśmy do „zmiękczenia" połączenia z układem
asekuracyjnym aby uniknąć wypadnięcia frienda. Nie należy pozwolić krzywkom na przekręcenie
wewnątrz rysy, tak osadzony friend nie działa!
Używaj tylko ATESTOWANEGO sprzętu wspinaczkowego! Od niego może zależeć Twoje życie.
1.3. WĘZŁY I WIĄZANIE SIĘ
Wiążąc się liną z zastosowaniem uprzęży biodrowej należy przestrzegać następujących zasad:
· Zawsze podczas wiązania należy łączyć pas główny i łącznik udowy uprzęży (rys. poniżej)
· Nigdy nie łączy się liny wspinaczkowej z uprzężą przy pomocy karabinka!
· Punkt zaczepienia liny powinien znajdować się na poziomie dolnej krawędzi mostka (trochę powyżej dolnej krawędzi żeber).
· Każdy węzeł powinien być zawiązany starannie a poszczególne odcinki lin ułożone równolegle bez skręceń, aby można było jednym spojrzeniem
skontrolować poprawność jego zawiązania.
· Podczas wiązania się liną należy skupić się tylko na tej czynności i wykonywać ją od początku do końca!
· Należy sprawdzić, czy wykonane są wszystkie oploty!
· Należy zawsze sprawdzać zawiązane węzły!
· Po locie należy się przewiązać (rozwiązać węzeł, dać "odpocząć" linie i dopiero po tym związać się ponownie)
PODWÓJNA ÓSEMKA
Zastosowanie: Najlepszy węzeł do wiązania liny z uprzężą wspinaczkową.
(+)
· Działa bez dodatkowego zabezpieczenia (ale wystający z węzła koniec liny musi mierzył co
najmniej 10 średnic)
· Nie ma tendencji do samoistnego rozsuwania się bądź rozluźniania po zawiązaniu
· Oferuje korzystny rozkład sił
· Zalecany przez PZA, UIAA, oraz DAU
(-)
· Po zaciśnięciu (po locie) ciężko go rozwiązać
Inne uwagi: Niektóre podręczniki wspinaczki podają, ze należy zabezpieczać go przy pomocy
tzw.
półsztyka (supła). Nie jest to jednak konieczne i nie poleca się tego sposobu, ponieważ w
pewnych warunkach może on stwarzać okazję do popełnienia poważnego i zgubnego w
skutkach błędu (np. przy zakładaniu autoasekuracji na stanowisku lub podczas przewiązywania
się
przez ringa zjazdowego po poprowadzeniu drogi).
Warto pamiętać, aby po zapleceniu węzła nie zaciskać go z całej siły, ponieważ w razie odpadnięcia zaciskający się węzeł
dodatkowo amortyzuje szarpnięcie następujące w chwili wyhamowania lotu. Nie oznacza to naturalnie, że zapleciona
ósemka powinna być zupełnie luźna.
SKRAJNY TATRZAŃSKI (RATOWNICZY)
Zastosowanie: Służy podobnie jak ósemka do związania się liną z użyciem uprzęży.
(+)
· Można wiązać go jedną ręką (sytuacje trudne)
· Łatwiej daje się rozwiązać po zaciśnięciu (częste wiązanie i rozwiązywanie się
podczas wspinaczki na wędkę)
(-)
· Należy zawsze pamiętać o zabezpieczeniu go np. supłem
11872534.011.png 11872534.012.png 11872534.013.png 11872534.014.png 11872534.015.png 11872534.016.png 11872534.017.png 11872534.018.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin