Udźwięcznienie.pdf

Udźwięcznienie

Udźwięcznienie ( sonoryzacja ) to upodobnienie fonetyczne p olegające na tym, że spółgłoska bezdźwięczna zyskuje

dźwięczność.

W języku polskim n astępuje to pod wpływem sąsiadującej spółgłoski dźwięcznej (ale nie półotwartej - nie mówimy

pozła tylko posła ). Na przykład w słowie pro ś ba pod wpływem sąsiadującej spółgłoski dźwięcznej b wymawiamy

spółgłoskę ź , chociaż piszemy ś .

Upodobnieniom tym ulegają w polskim spółgłoski, które mają swoje odpowiedniki różniące się jedynie

dźwięcznością:

• b-p ( b dźwięczna, p bezdźwięczna )

• d-t ( d dźwięczna, t bezdźwięczna )

• dz-c ( dz dźwięczna, c bezdźwięczna )

• dź-ć ( dź dźwięczna, ć bezdźwięczna )

• dż-cz ( dż dźwięczna, cz bezdźwięczna )

• g-k ( g dźwięczna, k bezdźwięczna )

• w-f ( w dźwięczna, f bezdźwięczna )

• z-s ( z dźwięczna, s bezdźwięczna )

• ź-ś ( ź dźwięczna, ś bezdźwięczna )

• ż-sz ( ż dźwięczna, sz bezdźwięczna )

Również h/ch (w języku ogólnopolskim obie są wymawiane identycznie, bezdźwięcznie) wymawia się dźwięcznie w

wyrazach typu Bohdan , klechda .

W dialekcie wielkopolskim i dialekcie małopolskim u dźwięcznienie następuje też przed spółgłoskami płynnymi ,

spółgłoskami nosowymi i samogłoska mi: jesteśmy, but niosę, sadź owies (jesteźmy, bud niosę, sadź owies).

W języku polskim istnieje też udźwięcznienie międzywyrazowe. (Niekiedy niweluje ubezdźwięcznienie n a końcu

wyrazu.) Piszemy but duży , sadź i sadź drzewa , a mówimy [bud duży] i [sać] , ale [sadź drzewa] .

Udźwięcznienie może też następować pod wpływem otoczenia samogłoskowego, jak w hiszpańskim lobo z

łacińskiego l udowego lupu 'wilk', vida z vita 'życie' i amigo z amico 'przyjaciel'. Również w gwarach polskich,

zwłaszcza z dialektu małopolskiego s potyka się takie zjawiska: je zd em, gli zd a , a nawet hu źd ać .

Zobacz też

• ubezdźwięcznienie

• proces fonetyczny

Źródła i autorzy artykułu

Udźwięcznienie Źródło : http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=23402986 Autorzy : BartekChom, Grotesque, Gładka, Kicior99, Kirq, Malarz pl, Panek, 6 anonimowych edycji

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported

http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: