Układ krążenia – serce
Układ krążenia
• składa się z naczyń krwionośnych (tętnic, żył, naczyń włosowatych) i serca
• tętnice są naczyniami, którymi płynie krew z serca na obwód, do wszystkich części ciała
• natomiast żyłami krew powraca z obwodu ponownie do serca
• wyróżnia się dwa układy (krążenia) przepływu krwi w organizmie: duży i mały (płucny)
• Długości około 130 000 km
• Funkcje:
- Dostarcza tlen i składniki odżywcze tkankom
- Zabiera dwutlenek węgla i zbędne produkty przemian metabolicznych
- Nośnik hormonów
- Dystrybucja energii cieplnej i utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała
* Ilość naczyń krwionośnych i ich wielkość może ulegać pewnym zmianom w zależności od zapotrzebowania narządów w tlen
Krążenie duże
• w dużym układzie krążenia krew utlenowana wypływa z lewej komory serca do tętnic
• przechodząc przez sieć naczyń włosowatych we wszystkich narządach ciała powraca jako krew nieutlenowana do prawego przedsionka serca żyłami
Rola krążenia dużego
• dostarczanie tkankom tlenu i substancji odżywczych
• a odprowadzanie dwutlenku węgla i produktów przemiany materii oraz substancji znajdujących się we względnym nadmiarze
Krążenie małe
• krew nieutlenowana wypompowywana jest z prawej komory do tętnic płucnych
• następnie rozgałęzia się w sieć naczyń włosowatych w płucach
• powraca żyłami płucnymi, jako krew utlenowana, do lewego przedsionka serca
Rola krążenia małego
• Dostarczanie do płuc krwi żylnej ubogiej w tlen a bogatej w dwutlenek węgla
• Po wymianie gazów w płucach utlenowana krew dostarczana jest do lewego przedsionka
Układ naczyń tętniczych
• Transportują krew z serca na obwód
• Jasnoczerwona, utlenowana krew z lewej komory
• Odtlenowana, ciemnoczerwona z prawej komory do płuc
Układ naczyń żylnych
• Krew nimi spływa do serca
• Prowadzą odtlenowaną krew z tkanek
• Oraz utlenowaną, jasnoczerwoną z płuc do lewego przedsionka
• W większości przypadków każdej tętnicy towarzyszy jedna lub dwie żyły
• Schemat budowy jak dla tętnic ale..!!!:
1) ściana wiotka, cienka warstwa mięśniówki gładkiej
2) szerokie światło, umożliwiające swobodny przepływ krwi
3) układają się zwykle w mięśniach szkieletowych
4) obecne zastawki
Jama klatki piersiowej
• Jest to przestrzeń ograniczona ścianami klatki piersiowej, ku górze przedłużająca się w szyję
• Ma kształt ściętego stożka
• Ograniczona jest od tyłu kręgosłupem, od przodu mostkiem a od boków żebrami
• Wejście do klatki piersiowej od góry ogranicza górny otwór klatki, od dołu dolny otwór klatki piersiowej
• W jamie klatki piersiowej wyróżniamy 3 jamy surowicze:
- dwie jamy opłucnej leżące bocznie
- centralnie położoną jamę osierdzia którą zaliczamy do środpiersia
Śródpiersie (mediastinum)
• Jest to nieparzysta przestrzeń w klatce piersiowej ograniczona:
- od przodu – mostek
- od boków – opłucne
- od dołu – przeponę
- od tyłu – kręgosłup piersiowy
- ku górze – poprzez otwór górny klatki piersiowej przechodzi w szyję
Podział śródpiersia
• Dzielimy je na górne i dolne (podział oparty na granicy stworzonej przez płaszczyznę przechodzącą przez kąt mostka)
• Śródpiersie górne dzielimy na przedtchawicze i zatchawicze (granica – płaszczyzna czołowa przechodząca centralnie przez tchawicę i jej rozdwojenie)
• Śródpiersie dolne dzielimy na:
- przednie – do przodu od worka osierdziowego
- środkowe – obejmuje worek osierdziowy
- tylne – do tyłu od worka osierdziowego
Serce (cor)
Lokalizacja
• Położone w dolnej części klatki piersiowej – śródpiersie dolne środkowe
• 2/3 znajduje się po lewej stronie
• Otoczone:
- od tyłu i boków przez: płuca i wielkie naczynia
- od dołu graniczy z przeponą
- od przodu jest chronione przez: mostek, żebra i mięśnie klatki piersiowej
• Bije ok. 70/min w czasie spoczynku; czyli 100 000 uderzeń dziennie i ok. 2,5 miliarda przez całe życie
• W trakcie aktywności liczba uderzeń jest większa, bowiem serce musi pompować krew szybciej aby zaspokoić większe w wysiłku zapotrzebowanie na tlen
• W organiźmie jest około 4-5 l krwi
• W spoczynku jeden skurcz komory, powoduje wyrzucenie ok. 70 g płynu
• W ciągu minuty serce przepompowuje 4-5 litrów
• W trakcie wysiłku ta objętość ulega zwiększeniu
Funkcje Serca
• Generowanie ciśnienia krwi
• Kierowanie przepływem krwi
– krążenie płucne i systemowe
• Zapewnia jednokierunkowy przepływ krwi
– zastawki serca zapewniają jednokierunkowy przepływ
• Reguluje odpowiedni przepływ krwi
– zmiany częstości i siły skurczu odpowiadają zapotrzebowaniu krwi w zależności od zmian metabolicznych
Worek osierdziowy
• jest to podwójny worek surowiczy obejmujący serce
• składa się z 2 elementów:
- blaszka trzewnej mocno zrośniętej z powierzchnią serca – nasierdzie
- blaszka ścienna wzmocniona od zewnątrz osierdziem włóknistym
• między blaszka trzewną i ścienną - jama osierdzia
• w worku osierdziowym jest kilka ml płynu, który umożliwia gładkość i posuwistość ruchu serca w worku osierdziowym
Umocowanie serca
• Osierdzie włókniste nieprzerwanie przedłuża się w błonę zewnętrzną wielkich naczyń (pnia płucnego, aorty wstępującej, żył głównych i płucnych)
• Więzadła
• Błona oskrzelowo - osierdziowa
Budowa serca
• ma kształt zbliżony do stożka skierowanego wierzchołkiem w dół i w lewo
• pompa ssąco - tłocząca
• z zewnątrz otoczone jest workiem zwanym osierdziem (worek osierdziowy)
• serce składa się z czterech jam
• pojemność wszystkich jam serca wynosi 500-750 ml
• lewa część serca, tj. przedsionek lewy i komora lewa to "serce lewe" lub tętnicze
• część prawa tj. przedsionek prawy i prawa komora "serce prawe" lub żylne
• przedsionki serca mają ścianę znacznie cieńszą od ścian komór
W budowie zewnętrznej wyróżniamy
- podstawę serca
- koniuszek serca
- trzy powierzchnie:
• przednia lub mostkowo-żebrowa
• dolna lub przeponowa
• tylna
Mięśniówka przedsionków
• składa się z dwóch warstw :
- warstwa zewnętrzna o przebiegu okrężnym
- warstwa wewnętrzna o przebiegu podłużnym
• Ściany przedsionków są znacznie cieńsze od ścian komór
• Siła skurczu nieduża
• Spełniają rolę podatnych na rozciąganie pojemników dla napływającej do serca krwi
Mięśniówka komór
• składa się z trzech warstw:
- warstwa zewnętrzna - skośny przebieg włókien
- warstwa środkowa - okrężny przebieg włókien
- warstwa wewnętrzna - podłużny przebieg włókien
• warstwa środkowa i wewnętrzna tworzą przegrodę międzykomorową
• wir serca - miejsce przejścia warstwy skośnej w warstwę podłużną z pominięciem warstwy okrężnej - znajduje się na koniuszku serca
• ściana lewej komory 3 x grubsza niż prawej
• &...
aga2630