SOCJOLOGIA.doc

SOCJOLOGIA

Struktura społeczna- wyraz tego za na społeczne konteksty naszego życia nie składa się przypadkowo zbiór zdarzeń i czynności oraz, że w rzeczywistości są one poukładane.

Na co pozwala socjologia?

- pozwala patrzeć na świat społeczny, innym niż nasz, punktem widzenia.

- pomagają w ocenie efektów praktycznych inicjatyw społecznych.

- pomaga nam w samopoznaniu- lepszym zrozumieniu samego siebie.

Pierwsi teoretycy:

1.      Comet- jest twórcą słowa „socjologia”. Pragną stworzyć naukę o społeczeństwie, która wyjaśniłaby prawa życia społecznego. Uważał socjologię za naukę pozytywną (pozytywizm utrzymuje, że nauka powinna zajmować się wyłącznie rzeczami namacalnymi, które można poznać doświadczalnie). Comet sformułował prawo trzech etapów: trzy stadia pojmowania świata: teologicznym, metafizycznym i pozytywnym. Na etapie teologicznym myśleniem rządziły idee religijne i wiara, że społeczeństwo jest wyrazem woli Boga. Na etapie metafizycznym (renesans) ludzie odeszli od spostrzegania społeczeństwa w kategoriach ponadnaturalnych. Etap pozytywny jest to poznawanie społeczeństwa przy użyciu techniki.

2.      Durkheim- pierwsza słynna zasada socjologii :Fakty społeczne należy traktować jak rzeczy” – życie społeczne może być prowadzone rygorystycznie jak badania naturalnych obiektów i zjawisk. Trzy najważniejsze wątki jakie poruszył to znaczenie socjologii jako nauki empirycznej, znanie jednostki i powstanie nowego porządku społecznego oraz źródła i charakter społecznego autorytetu moralnego. Głównym zadaniem dla Durkheima jest badanie faktów społecznych, że istnieje coś takiego jak rzeczywistość społeczna. Fakty społeczne to wg niego zewnętrzne wobec jednostki sposoby działania, myślenia i odczuwania, które żyją własnym życiem, niezależnie od tego jak żyją i co postrzegają pojedynczy ludzie. Drugą właściwością faktów jest ich przymusowość. Fakty społeczne mogą ograniczać ludzkie działania na wiele sposobów począwszy od kary wymierzonej bezpośrednio, przez wykluczenie społeczno, Az do zwyczajnego nie porozumienia. Durkheim zafascynowany był zmianami w społeczeństwie i moralną solidarnością. Przedstawiał dwa rodzaje solidarności: mechaniczną i organiczną. Anomia- poczucie bezcelowości i rozpaczy, w efekcie rozwoju nowoczesności załamały się wyznaczone przez religię tradycyjne punkty odniesienie i normy. Durkheim zajmowała się samobójcami.

3.      Marks- Interesowało go zmiany w okresie nowoczesnym i wg niego największe zmiany przyniósł kapitalizm ( system produkcji zasadniczo różnych od występujących wcześniej systemów gospodarczych, polegających na produkcji dóbr i usług dla szerokich rzesz odbiorców. Dwa elementy przedsiębiorstwa kapitalistycznego: kapitał- wszelkie mienie (pieniądze, maszyny, fabryki itp.) które może zainwestować i wytworzyć nowe mienie. Drgki to praca zarobkowa- dotyczy ludzi którzy nie mają własnych środków utrzymania i muszą szukać zatrudnienia u posiadaczy kapitału (Kapitaliści). Materialistyczna koncepcja dziejów- zmiana społeczna nie wypływa z wyznaczonych przez ludzi idei i wartości lecz z warunków ekonomicznych.

4.      Weber- Twierdził, że to ludzkie  motywy i idee powodują zmianę. Idee, wartości i przekonania są w stanie spowodować transformację społeczną. Wprowadził pojęcie typu idealnego- pomoc w zrozumieniu rzeczywistości modele pojęciowe i analityczne. Rozwój nauki, techniki i biurokracji Weber określił mianem racjonalizacji- oparta na wiedzy technicznej i podporządkowana kryterium wydajności organizacja życia społecznego i ekonomicznego.

Durniem i Marks podkreślali konieczność badania czynników zewnętrznych wobec jednostki, a Weber, przeciwnie, zdolność jednostki do twórczego oddziaływania na świat zewnętrzny. Marks przypisywał znaczenie warunkom ekonomicznym, a Weber szerszy zakres czynników.

Funkcjonalizm- społeczeństwo działa ze sobą tworząc zgraną całość. Comet i Durkheim porównywali społeczeństwo do funkcjonowania żywego organizmu.

Teoria konfliktu- podkreśla znaczenie struktur społecznych oraz proponują ogólny „model” funkcjonowania społeczeństwa. Odrzucają funkcjonalistyczne założenia o konsonansie społecznym. W zamian podkreślają znaczenie podziałów społecznych  i kładą nacisk na zagadnienia związane z władzą, nierównością i walką

Teorie działania społecznego- kładą nacisk na formowanie społeczeństwa poprzez działanie i interakcje członków społeczeństwa.

Interakcjonizm symboliczny- - zainteresowanie językiem i znaczeniem. Elementem tego procesu jest symbol. Każe skupić uwagę na szczegółach interakcji międzyludzkich i zastanowić się jak te szczegóły decydują o sensie tego co mówią i robią inni.

Kultura- wyuczone, niedziedziczne aspekty społeczeństw ludzkich . Są to wspólne wszystkim ludziom  elementy kultury. Kultura społeczeństwa ma aspekty niematerialne( przekonania, wartości itp.) oraz materialne (przedmioty, symbole itp.)

Podstawą każdej kultury są idee co uchodzi za wartościowe.

Wartości- dają ludziom poczucie sensu i są drogowskazem w iteracjach międzyludzkich

Normy- reguły zachowań odzwierciedlające wartości danej kultury. W nich osadzone są nasze przyzwyczajenia

Wartości i normy zmieniają się z upływem czasu, tkwią głęboko. Czynniki kulturowe mają wpływ na nasze zachowanie, mimikę itp.

Kultury różnią się nie tylko przekonaniami. Małe społeczeństwa są zazwyczaj jednolite kulturowo czyli jednokulturowe. Np. w Japonii ujawnia się tzw. Homogeniczność kulturowa.

Subkultura- dotyczy wszystkich grup ludności, które odróżniają się od reszty społeczeństwa swoim wzorem kulturowym. Mają bardzo szeroki zasięg. Można do nich zaliczyć np. hipisów, hakerów itp. Jedni identyfikują się z konkretną subkulturą a inni z wieloma różnymi. Subkultury odrzucają większość przyjętych norm i wartości

Kultura odgrywa ważną rolę w utrwalaniu wartości i norm oraz stwarza możliwości do kreatywności i zmian.

Ruchy społeczne-  grupa ludzi o podobnym stylu życia będąca przyczyną zmian społecznych.

Szok kulturowy- dezorientacja związana z wejściem w obcą kulturę.

Relatywizm kulturowy- badania kultury odbywające się w kategoriach jej sensów i wartości.

Etnocentryzm- ocenienie innych kultur przez porównanie ich ze sobą.

Socjalizacja- proces w którym dzieci lub inni nowi członkowie społeczeństwa uczą się jak żyć w danym społeczeństwie. proces kiedy bezbronne dziecko staje się samoświadomą, zorientowaną osobą, która umie poruszać się w Obrębie kultury. Socjalizacja jest podstawowym przekazem kulturowym poprzez czasy i pokolenia. Socjalizacja łączy pokolenia. Należy ją rozumieć jako trwający całe życie proces kształcenia zachowań przez interakcje społeczne. Pozwala on uczyć i rozwijać się.

Instytucja socjalizacji- to grupa lub kontekst społeczny, w którym zachodzą ważne procesy socjalizacji

Socjalizacja pierwotna- przypada na okres niemowlęctwa.

Socjalizacja wtórna- obejmuje starsze dzieci i dorosłych. W tej fazie socjalizacje przyjmują inne instytucje niż rodzina.

Role społeczne- społecznie określone oczekiwania, która ma do spełnienie osoba zajmująca daną pozycję społeczną.

Tożsamość- odnosi się do tego jak ludzie rozumieją samych siebie i co ma dla nich znaczenie. Do najważniejszych źródeł tożsamości należą: płeć, orientacja seksualna, narodowość i sytuacja społeczna. Dwa typy tożsamości: społeczna ( cech jakie jednostce przypisują inni) i jednostkowa ( odrębność jednostki względem innych, dotyczy procesów rozwojowych)

Typy społeczeństw:

Uprzemysłowienie- produkcja przy użyciu maszyn opartych na wykorzystywaniu zasobów energii nieożywionej.

Społeczeństwa przemysłowe- społeczeństwo nowoczesne. Charakterystyczna cechą jest zatrudnienie znacznej większości populacji w fabrykach, biurach, sklepach. Występuje w miastach. Systemy polityczne są bardziej rozwinięte i skoncentrowane.

Państwa narodowe- społeczności polityczne oddzielone od siebie granicami

Trzeci Świat- kraje rozwijające się

Pierwszy świat – Europa, USA, Australia

Drugi świat- ZSRR, Azja

Wiele krajów rozwijających się powstało na ziemiach dawnych kolonii Azji, Afryce itd.

Większość krajów słabo rozwiniętych pozostaje w tyle za Zachodem o tych krajach mówi się kraje nowo uprzemysłowione i są to Korea, Tajwan, Ameryka łacińska.

Społeczeństwa świata nowoczesnego:

Zmiany społeczne- aby wskazać czy zaszła zmiana trzeba przedstawić przekształcenia zasadniczej struktury sytuacji w czasie. Zmiana społeczna jest to zmiana zasadniczych struktur  grupy społecznej lub społeczeństwa. Możemy wskazać trzy zasadnicze zmiany: środowisko fizyczne, organizacje polityczne, czynniki kulturowe.

Środowisko fizyczne- kształtuje rozwój organizacji społecznej (szlaki komunikacyjne)

Organizacje polityczne- wyodrębnione instytucje polityczne,  które decydują o rozwoju społeczeństwa

Czynniki kulturowe- należą do nich oddziaływanie religijne, system komunikacji i przywództwa. Szczególnie ważny jest system komunikacji.

Zmiany w epoce nowoczesnej:

Czynnik ekonomiczny- wiąże się ze wzrostem wytwórczości i akumulacją majątku. Są to zmiany wywołane przez naukę, technikę, politykę i kulturę.

Czynniki polityczne- wpłynęły na gospodarkę, oraz siły militarne

Czynniki kulturowe- do nich należy rozwój nauki

Zadaniem badania społecznego jest wyjście poza powierzchowne rozumienie zwykłego życia.

METODY BADAWCZE:

- pytania o stan faktyczny ( co się stało?)

- pytania porównawcze (czy dzieje się tak wszędzie?) porównania społeczeństw

- pytania o rozwój wypadków (czy działo się to stopniowo?)

- pytania teoretyczne (jakie jest podłoże tego zjawiska?) interpretacja faktów

Badania empiryczne- dotyczą tego jak powstaje określony stan rzeczy.

Czy socjologia jest nauką? Jest, ponieważ nauka polega na budowaniu wiedzy w jakiejś dziedzinie poprzez zastosowanie metod badawczych. Nie jest natomiast nauką przyrodniczą.

PROCES BADAWCZY:

Problem badawczy à przegląd danych ( zapoznanie się z innymi badaniami i sprawdzenie jej przydatności) à sformułowanie problemu badawczego (postawienie hipotezy) àopracowanie projektu (sposób zbierania materiałów, wybranie techniki badawczej np. wywiad, obserwacje, kwestionariusz) à realizacja projektu à interpretacja wyników(wyciągnięcie wniosków i odniesienie ich do problemu badawczego) àsporządzenie raportu (opublikowanie w formie artykułu lub książki) à ingerencja rzeczywistości

Związek przyczynowy- jedno zdarzenie powoduje drugie

Korelacja- istnienie systematycznego związku między dwiema grupami zdarzeń- zmiennych (zmienna to każdy aspekt w jakim grupy różnią się od siebie). W korelacji można odróżnić zmienne zależne (zmienna na która jest wywierany wpływ) i niezależne (wywiera wpływ na inną zmienna)

Mechanizm przyczynowości- postawy ludzi i motywy ich działania

Próba kontrolna- stosujemy ja w celu stwierdzenia czy korelacje między zmiennymi ma podłoże przyczynowe. Jest to część zmiennych pozostawionych bez zmian aby sprawdzić jak zachowują się względem nich pozostałe.

Metody badawcze:

Etnografia- poznawanie zachowań społecznych ludzi i grup w bezpośrednim kontakcie z innym przez określony czas prowadzenia obserwacji uczestniczącej i przeprowadzenia wywiadów. Celem jest dotarcie do sensu działań społecznych. Zalety: bagadsze i wyczerpujące wyniki, pozawala dostrzec szerszy kontekst procesów społecznych. Wady: małe grupy, wyniki odnoszą się do małych grup/

Badania sondażowe- zbieranie danych, które są poddawane analizom statystycznym, pozwalające wykryć stałe tendencje i regularności. Zalety: badania na dużą ilość osób, dokładne porównanie odpowiedzi. Wady: zebrany materiał powierzchowny, wyniki  odnoszą się do badanych grup

Mogą to być:

- kwestionariusze – grupą badanych jest populacja. Stosuje się dwa typy kwestionariusza: z pytaniami zamkniętymi i otwartymi. Muszą być tak ułożone aby ankieterzy mogli zadawać pytania i rejestrować odpowiedzi. Powinien określać respondentów odpowiadających na pytania.

- próby – nie ma możliwości przebadania całej społeczności a więc poddaje się próbie jakąś grupę. Próba reprezentowana- grupa typowa dla całej populacji. Próba losowa- dopieranie ludzi aby każdy miał szanse uczestnictwa w próbie.

Eksperymenty- sprawdzenie hipotezy w sposób ściśle kontrolowany, stworzonych przez badacza warunkach. Eksperymenty stosuje się w naukach przyrodniczych. Badacz kontroluje warunki w jakich przebiega eksperyment. Zalety: badacz kontroluje, łatwo powtarzalne. Wady: wiele aspektów nie da się przenieś do laboratorium, warunki mogą mieć wpływ na badanych.

Historie życia- stosowane w naukach społecznych. Zawierają materiały biograficzne ludzi.

Analiza historyczna- umieszczenie problemu w perspektywie czasowej. Historia mówiona- przeprowadzenie wywiadu na interesujący nas temat z ludźmi którzy byli jego świadkami. Badania dokumentalne- odwołanie się do dokumentów i tekstów pisanych.

Socjologowie łączą badania porównawcze z badaniami historycznymi prowadząc tzw. Analizę porównawczą wtórną aby znaleźć podobieństwo badają wiele różnych materiałów.

Pojęcia statystyczne:

Tendencja środkowa- miara obliczania przeciętnych

Współczynnik korelacji- pomiar wzajemnego stopnia dwóch zmiennych

Średnia- wartość obliczona przez sumowanie a nastepnie podzielenie przez liczby sumowane.

Modalna- liczba która w zbiorze danych występuje najczęściej

Mediana- środek zbioru liczb

Odchylenie standardowe oraz rozproszenie-  zakres w jakim mieszczą się dane

ETYKA PROTESTANCKA- WEBER

W etyce protestanckiej Weber poruszył fundamentalny problem: dlaczego kapitalizm rozwiną się tylko na zachodzie?

Duch kapitalizmu- zespół przekonań i wartości wyznawanych przez pierwszych kapitalistycznych kupców i przemysłowców. Cechował ich silny pęd do tworzenia własnych majątków.

Sedno teorii Webera stanowi teza, że postawa należąca do ducha kapitalizmu wywodzą się z religii. Wynikają one po części z idei chrześcijaństwa w ogóle, ale szczególną rolę w ich kształtowaniu odegrał protestantyzm. ...