ĆWICZENIA 2
1. Wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 stycznia 1947
Do wyborów stanęły partie:
· Blok Demokratyczny(PPR,PPS, SD, SL) powstał 20 września 1946
· Partie satelickie bloku: SP, PSL „Nowe Wyzwolenie”
· Opozycyjne PSL( chciała porozumienia z Anglią i Francją)
Szóstka kierownicza:
· PPS: Osóbka- Morawski, Szwalne, Cyrankiewicz
· PPR: Zambrowski, Berman, Gomółka
Konflikt między ZSRR a Europą Zach.
PSL było przeciwwagą między Europa Zachodnią a ZSRR- nazywano ich zdrajcami. Stalin poparł PPS, dzięki czemu udało się zachować jedność Bloku.
Wyniki wyborów zostały sfałszowane. Zwyciężył Blok Demokratyczny zdobywając 80,1%
· PSL 10, 3%
· SP 4,7%
· PSL Nowe Wyzwolenie 3,5%
Frekwencja prawie 90%
Ordynacja wyborcza:
· Prawo wyborcze czynne 21 lat, bierne 25 lat
· Prawo wyborcze czynne mogło zostać odebrane w przypadku osób, które czerpały korzyści ze współpracy z Niemcami
2. Pierwszy rząd J. Cyrankiewicza
-rząd pod kierownictwem Cyrankiewicza, desygnowanego przez prezydenta Bolesława Bieruta, po dymisji TRJN 5 lutego 1947. Powołany przez prezydenta na wniosek nowego premiera 6 lutego 1947.
Był to rząd koalicyjny Bloku Stronnictw Demokratycznych( PPS, PPR), lubelskiego SL i SD oraz prokomunistycznego Stronnictwa Pracy.
8 lutego został zatwierdzony przez Sejm, trwał do 20 listopada 1952.
Skład rządu:
· Premier Cyrankiewicz(PPS)
· I wicepremier , minister ziem odzyskanych W. Gomółka(PPR)
· II wicepremier Antoni Korzycki(SL)
· Minister administracji publicznej E. Osóbka- Morawski (pierwotni kandydat na premier)
· Minister bezpieczeństwa publicznego Stanisław Radkiewicz (PPR)
· minister obrony narodowej Michał Żymierski(PPR)
· minister przemysłu Hilary Minc(PPR)
Rząd Bolesława Bieruta- Bierut desygnowany na prezesa rady ministrów 20 listopada 1952
przez sejm PRL I kadencji, po ustąpieniu dotychczasowego rządu Cyrankiewicza.
W 1954 Bierut został odwołany ze stanowiska, premierem został dotychczasowy wicepremier Cyrankiewicz.
Rząd istniał do 20 lutego 1957, kiedy Cyrankiewicz złożył dymisję Sejmowi II kadencji
3. Kolektywizacja rolnictwa
- przymusowe wywłaszczenie rolników, połączenie we wspólnoty pseudospółdzielcze, które umożliwiają eliminację wolnego rynku żywności, zarządzanie wsią przez aparat państwowy i swobodną eksploatację jej zasobów po centralnie narzuconych, nieekwiwalentnych cenach.
W Polsce zarys kolektywizacji został przedstawiony na plenum KC PPR we wrześniu 1948 po przezwyciężeniu oporu Gomółki.
1. 01. 1949 – utworzenie PGRów
Represje wobec chłopów:
· Presja pośrednia: ulgi podatkowe, wysokie kredyty dla spółdzielni, wzrost obciążeń gospodarstw prywatnych( nacisk ekonom i administr)
· Represje siłowe(bicie, straszenie, rekwirowanie produktów rolnych)
Nacjonalizacja przemysłu- 3 stycznia 1946
· 1 grupa- przedsiębiorstwa poniemieckie
· 2 grupa przedsiębiorstwa zdrajców narodu
· 3 grupa- przedsiębiorstwa za odszkodowaniem
Metody:
· zaniżono wartość przedsiębiorstw
· przekazywanie akcji o zaniżonej wartości
· całkowity brak odszkodowań
4. Mała Konstytucja 19 II 1947
Sejm- władza ustawodawcza, organ zwierzchni
Rada Państwa( nadzór nad radami narodowymi, inicjatywa ustawodawcza, wydawanie dekretów z mocą ustaw )
Władza wykonawcza:
· Prezydent wybierany na 7 lat
· Prezydium sejmu
· Minister obrony narodowej
6. Plan Trzyletni, Plan Sześcioletni
Plan Trzyletni 1947- 1949- plan przygotowany po wojnie przez Centralny Urząd Planowania, dzięki niemu w dużej mierze odbudowano gospodarkę ze zniszczeń wojennych.
Przewidywał równoprawną rolę trzech sektorów: państwowego, spółdzielczego, prywatnego.
Podstawowym zadaniem jest podniesienie życiowej stopy pracujących warstw ludności powyżej poziomu przedwojennego.
W 1949 miało nastąpić przekroczenie przedwojennej produkcji przemysłowej, w rolnictwie zaś osiągnięcie na głowę 110% przeciętnej produkcji z lat 1936-38.
Miały być zmienione proporcje między produkcją przemysłową a rolną.
Pierwszeństwo miała początkowo odbudowa przemysłu pracującego na potrzeby ludności, później przemysłu wytwarzającego środki produkcji.
Rozpoczęła się wielka migracja ludności ze wsi do miast.
Plan Sześcioletni 1950-55
Za wprowadzenie odpowiedzialny Hilary Minc
· Rozwój przemysłu ciężkiego ciężkiego, metalowego i zbrojeniowego +
· Obniżenie bezrobocia +
· Budowa zakładów w Nowej Hucie
· Zmiany w polityce rolnej: likwidacja handlu zagranicznego
· 4 korekty planu, mimo to nie udało się go zrealizować=> przyczyny korekt:
o zimna wojna
o wojna w Korei
· rozwój armii
· inwestycje w fabryki produkujące amunicję, sprzęt wojskowy
· wymieniono kadrę oficerską
· ucierpiął sektor rolnictwa
o niskie dotacje
o zaniechano produkcji roślinnej
o brak żywności tłumaczono faktem, iż ludność wiejska nie chce dawać żywności do miast
· kwestia oświaty:
o obowiązkowa 7-letni szkoła podstawowa
o szkolnictwo zawodowe, techniczne
o szkolnictwo wyższe podporządkowane państwu
o osoby z pochodzenia robotniczego miały lepsze szanse
o tworzenie specjalistycznych uczelni aby osłabić prestiż uniwersytetów
o MSW- Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego
o Dokształcanie dorosłych
7. Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 22 lipca 1952
· zrywała z trójpodziałem władzy
· zasada jednolitości władzy państwowej:
o władza najwyższa-sejm jako emanacja woli ludu
o sądownictwo oraz władza wykonawcza z rządem i Radą Państwa podporządkowane sejmowi
· poprawki naniósł własnoręcznie Józef Stalin
· zerwano z zasadą mandatu wolnego( poseł mógł być odwołany przez lud)
· władza wykonawcza: Rada Ministrów i Rada Państwa
o przedstawicieli do rady państwa wybierano z klucza partyjnego
o RP miała prawo wydawania dekretów ale musiały być zatwierdzone przez sejm
o RP reprezentowała państwo w stosunkach zewnętrznych, ratyfikowała umowy międzynarodowe, nadawała obywatelstwo itd.
o Ministrów powoływał sejm
· Władza sądowa
o Naczelny Sąd Administracyjny
o Trybunał Stanu
o Rzecznik Praw Obywatelskich
o Trybunał Konstytucyjny
8. Powstanie PZPR
- PZPR powstała w grudniu 1948 z połączenia PPR i PPS, po przeprowadzeniu czystek( pozbyto się przeciwników zjednoczenia). PPS było partią podrzędną w stosunku do PPR- mały udział w kierownictwie)
· Dyktatura proletariatu
· Podporządkowanie sowieckiej partii komunistycznej
· Kierowała centralnie zarządzaną i zbiurokratyzowaną gospodarką
Organy:
· Najwyższy: Zgromadzenie Delegatów( zw co 4 lata)
· Komitet Centralny( co 3,4 mies)
· Biuro Polityczne
· Aparat tajnej policji
· Walka z nacjonalizmem
9. Poznański czerwiec 1956
-strajk generalny i demonstracje uliczne rozpoczęte 28 czerwca 1956, strajk wybuchł w Zakładach im. Cegielskiego Cegielskiego powodu wycofania się władz z wcześniejszych zobowiązań (likwidacja premii, podwyższenie norm produkcji, obniżka płac)
· 26 czerwca- obietnice ministra
· 27 czerwca- wycofanie się z obietnic (pod wpływem PZPR)
- zajmowano gmachy publiczne, rozbito więzienie, próba opanowania Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego
-do miasta wkroczyły oddziały Korpusu Bezpieczeństwa dowodzone przez gen Popławskiego
-zginęło ponad 70 osób
-brak złagodzenia stosunku PZPR do robotników, brak poprawy ich sytuacji
10. Październik 1956
-wydarzenie związane z upadkiem dyktatury Stalina, poprzedzone okresem odwilży, łagodzącej totalitarny ucisk
· marsz Chruszczowa na Warszawę, rozmowy z Gomółką(OHAB.)
· 25 lutego 1956- tajny referat Chruszczowa zawierający krytykę Stalina, podważanie jego ideologii, kultu jednostki
· po wyjeździe Chruszczowa, obradujące pod presją społeczną(sprzeciw przeciwko władzom) VIII plenum KC PZPR postanowiło, mimo gróźb ZSRR, wybrać na stanowisko I Sekretarza partii, cieszącego się poparciem społecznym Gomółkę (punkt 11)
11. Powstanie NATO
4 kwietnia 1949
· samoobrona indywidualna lub zbiorowa w przypadku napaści na państwo członkowskie
· geneza: pomysł zrodził się w okresie zimnej wojny, sojusz obronny państw zachodnich w przypadku ekspansji komunizmu
12. Układ Warszawski
podpisany 14 maja 1955 Układ o Przyjaźni, Współpracy i pomocy Wzajemnej, sojusz państw ZSRR i od niego zależnych, podpisany przez Bułgarię, Czechosłowację, NRD, Polskę, Rumunię, Węgry
· była to reakcja na powstanie NATO i remilitaryzację RFN( 1954- umowy paryskie podpisane przez NATO - wyrażono zgodę na zbrojenie RFN, 1955- RFN wstąpiło do NATO)
Dziks