Gregor Mendel.pdf
(
564 KB
)
Pobierz
(anonymous)
Gregor Mendel
1
Gregor Mendel
Gregor Mendel
Urodzony
20 lipca
1822
Śląsk Austriacki,
Austria
Zmarł
6 stycznia
1884
Brno,
Austro-Węgry
Zawód
genetyk
Gregor Johann Mendel
, Grzegorz Mendel (ur.
20 lipca
1822
w
Hynčicach
[1]
- zm.
6 stycznia
1884
w
Brnie
)
–
augustiański z
akonnik, prekursor
genetyki
. Zajmował się badaniami nad dziedziczeniem cech
grochu zwyczajnego
.
Mendel udowodnił, że dziedziczenie cech grochu oparte jest o zestaw praw (które później zostały nazwane od jego
nazwiska prawami Mendla). Znaczenie obserwacji Mendla nie zostało docenione, aż do przełomu XX wieku, kiedy
ponowne "odkrycie" prawideł przez niego obserwowanych zapoczątkowało powstanie nowej dziedziny nauki -
genetyki.
Pochodził z rodziny niemieckojęzycznej, a jego rodzicami byli Anton i Rosine Mendel. Miał dwie siostry - starszą i
młodszą od niego. Istnieją wątpliwości co do dokładnej daty urodzenia Grzegorza Mendla, ponieważ on sam
podawał datę 22 lipca, jednak na akcie chrztu rodzice podali 20 lipca. W latach 1834-1840 uczęszczał do liceum w
Opawie,
a następnie w
1843
ukończył Instytut Filozofii
Uniwersytetu w Ołomuńcu
. Po odbyciu jednorocznego
nowicjatu, w 1844 wstąpił do zakonu augustianów i podjął studia teologiczne w Brnie, które ukończył w 1848.
Następnie oprócz działalności duszpasterskiej wykładał rolnictwo w Instytucie Technicznym w Brnie oraz w liceum
w
Znojmie
(
niem.
Znaim
), a w latach 1851-1853 za zgodą przeora studiował nauki przyrodnicze w
Wiedniu
. W 1854
założył w ogrodzie klasztornym hodowlę roślin w celu badań zmienności dziedziczenia i jednocześnie zorganizował
obserwatorium meteorologiczne. W tych dwóch dziedzinach (marginalnie także w hydrogeologii i badaniach nad
pszczołami), prowadził badania naukowe. Oprócz tego w latach 1854-1867 wykładał nauki przyrodnicze w Szkole
Technicznej w Brnie, działał w kilku miejscowych towarzystwach naukowych oraz w organizacjach rolniczych. W
1868 został wybrany
opat
em augustianów w Brnie i działał przeciwko antykościelnym inicjatywom władz. W 1881
został dyrektorem banku hipotecznego w Brnie. Za jego życia znacznie większym rozgłosem cieszyły się
meteorologiczne badania Mendla, które były wielokrotnie publikowane, natomiast badania nad zmiennością przeszły
bez echa.
Sformułował podstawowe prawa dziedziczenia, przeprowadzając badania nad krzyżowaniem roślin, głównie
grochu
zwyczajnego
(
Pisum sativum
), których wyniki ogłosił w 1865 roku na posiedzeniu lokalnego towarzystwa
naukowego w Brnie
[2]
. W
1866
roku opublikował je drukiem w artykule
Badania nad mieszańcami roślin
(
niem.
Versuche über Pflanzen-Hybriden
)
[3]
.
Jego odkrycia początkowo nie uzyskały rozgłosu i dopiero w roku
1900
trzej uczeni
Hugo de Vries,
Carl Correns i
Erich Tschermak,
niezależnie potwierdzili wyniki jego prac. W uwspółcześnionej postaci brzmią one następująco:
Pierwsze prawo Mendla,
prawo czystości gamet
Gregor Mendel
2
w organizmach znajdują się komórki, które na każdą cechę posiadają jeden gen (
allel
). Komórki te to
gamety
Drugie prawo Mendla t
o prawo niezależnej segregacji
geny warunkujące różne cechy segregują niezależnie od siebie i jest kwestią przypadku, który allel z pary
warunkującej jedną cechę znajdzie się w gamecie z jednym bądź drugim allelem z par alleli warunkującej
drugą cechę.
Trzecie prawo Mendla j
est prawem dominacji
w parze czynników determinujących (określających) dziedziczoną cechę jeden czynnik zawsze jest
dominujący, a drugi recesywny.
Badania Mendla i ich znaczenie
Eksperymenty Mendla wydają się dziś proste, faktem jest jednak, że
wcześniej, mimo setek lat rozwoju rolnictwa, nikt ich nie próbował lub nikt
nie dostrzegł znaczenia otrzymanych w nich wyników. Mendel użył
pyłku
z
jednej czystej linii do zapłodnienia komórek jajowych osobników z drugiej
linii, starając się, by cechy używane do rozróżnienia linii czystej były
widoczne, jak na przykład kolor nasion lub kolor kwiatów. Roślina z czystej
linii o żółtych nasionach skrzyżowana z inną, w którym wszystkie nasiona są
zielone, dawała jedynie potomstwo o żółtych nasionach.
Była to ciekawa obserwacja, która pobudziła Mendla do rozważań i dalszych
badań. Przede wszystkim obalała twierdzenie o dziedziczeniu mieszanki cech,
ponieważ wszystkie nasiona wyglądały jak jeden z rodziców i nie przejawiały
żadnego wypośrodkowania. Jednakże wsobne krzyżowanie żółtych
potomków dało następny zastanawiający wynik: w drugim pokoleniu
pojawiły się zarówno zielone jak i żółte nasiona, a zielone potomstwo było
dziełem żółtych roślin rodzicielskich, przy czym udział procentowy osobników dających takie czy inne nasiona był
zawsze taki sam.
Grzegorz Mendel
Na tej podstawie Mendel wydedukował, że
jednostki dziedziczenia
mogą występować w dwóch formach, czyli, jak
powiedzielibyśmy dzisiaj,
allel
ach
.
Komórki somatyczne z
awierają jedną parę takich alleli na każdą cechę, podczas
gdy każde ziarno pyłku czy komórka jajowa zawierają po jednym z alleli; w związku z tym w
zygocie,
a co za tym w
komórkach somatycznych, tworzą się następujące kombinacje:
• dwa allele barwy żółtej
• allel żółty i allel zielony
• dwa allele na barwę zieloną.
Pierwszy,
dominujący
allel, może zatrzeć istnienie swego
recesywnego
(ustępującego) odpowiednika. Żółte
nasiono grochu może powstać wskutek kombinacji dwóch alleli barwy żółtej lub allelu barwy żółtej z recesywnym
allelem barwy zielonej. Aby nastąpiło ujawnienie fenotypowe allelu barwy zielonej, musi on wystąpić w podwójnej
„
dawce
”
, a zatem zielone nasiona są wynikiem połączenia dwóch alleli recesywnych.
Żółte nasiona otrzymane przez Mendla w pierwszym pokoleniu pochodziły od rodziców z linii różniących się
kolorem nasion. Każda z roślin potomnych w tym pokoleniu miała jedną kopię allelu barwy żółtej i jedną kopię
allelu barwy zielonej nasion. Na podstawie prostej arytmetycznej kalkulacji można obliczyć, że skrzyżowanie tych
hybryd [heterozygot] daje jedną czwartą roślin z dwoma allelami barwy żółtej, jedną czwartą roślin z dwoma
allelami barwy zielonej i połowę roślin zawierających oba odmienne allele tego genu. Co daje stosunek trzy rośliny
o żółtych nasionach do jednej o nasionach zielonych.
Po notatkach, które Mendel poczynił na marginesie swojego egzemplarza
O powstawaniu gatunków
można
powiedzieć, że dostrzegł wartość swych odkryć dla teorii ewolucji. Choć jego badania były znane wielu
Gregor Mendel
3
współczesnym mu biologom, to jednak zostały zignorowane jako rewelacje istotne jedynie dla tych, którzy zajmują
się grochem.
Dalsze odkrycia w zakresie dziedziczenia
Ze znaczenia prac Mendla zdano sobie sprawę dopiero na początku XX wieku. Wkrótce przeanalizowano krzyżówki
wielu roślin i zwierząt. W większości wypadków wykazano zgodność z prawami Mendla. Wydawało się, że zasady
dziedziczenia są całkiem proste, jednakże im więcej prowadzono badań, tym bardziej jasne było, że jeszcze dużo
pozostało do poznania. Co nie zmienia faktu, że współczesna genetyka wciąż jeszcze bazuje na "mendliźmie" i na
jego dwóch podstawowych prawach dziedziczenia.
Dość szybko po ponownym odkryciu i potwierdzeniu wyników prac Mendla pojawiły się ważne odstępstwa od jego
prawa. Okazało się mianowicie, że
niektóre z cech nie są niezależne
. To znaczy, że istnieją takie "zestawy" cech,
które przejawiają skłonność do wspólnego przechodzenia z pokolenia na pokolenie; każdy gen należy do jednej z
kilku grup, w obrębie których geny są przekazywane zgodnie. Jedynie członkowie różnych grup podlegają
mendlowskiemu prawu niezależnej segregacji. Na podstawie krzyżówek wyróżniono u muszek owocowych cztery
takie
„
grupy genów sprzężonych
”
, odpowiadające czterem parom
chromosom
ów. Jeśli dwa geny znajdowały się na
tym samym chromosomie, mogły być przekazywane razem. Geny występujące na innych chromosomach
dziedziczyły się jak "niezależne czynniki dziedziczne". Związek między genami sprzężonymi nie był bezwzględny,
ponieważ za każdym razem, gdy powstawał plemnik czy komórka jajowa, chromosomy pękały i łączyły się w nowe
kombinacje. Wkrótce zdano sobie sprawę, że im bliżej geny znajdują się na chromosomie, tym częściej dziedziczą
się "zależnie".
Właśnie ta "korekta" praw Mendla, one same, a także badania
Hugo de Vries
a nad mutacjami legły u podłoża
współczesnej
genetyki.
Zobacz też:
•
prawa Mendla
Linki zewnętrzne
• R. B. Blumberg: MendelWeb
[4]
(
ang.
)
. 1997. [dostęp 30.10.2006].
Przypisy
[1] Hynczyce (
czes.
Hynčice
,
niem.
Heinzendorf bei Odrau
) (część gminy
Vražné (
niem.
Groß Petersdorf
)) koło
Nowego Jiczyna,
Śląsk Czeski
[2] Mendel G. 1865. Versuche über Pflanzen-Hybriden. Vorgelegt in den Sitzungen vom 8. Februar und 8. März 1865. Naturforschedenden
Vereins, Brünn. (Oryginalny referat Mendla odczytany na posiedzeniu towarzystwa naukowego.)
[3] Mendel G. 1866. Versuche über Pflanzen-Hybriden.
Verhandlungen des naturforschenden Vereines, Abhandlungen, Brünn
4
: 3-47.
[4]
http:/
/
www.
mendelweb.
org/
Źródła i autorzy artykułu
4
Źródła i autorzy artykułu
Gregor Mendel
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=20509303
Autorzy
: Adamt, Andrzejszpakowski, AndrzejzHelu, Asteq, Beau, Beno, Bonio, Bukaj, CommonsDelinker,
Dabcio, Dixi, Gładka, Hashar, Jacek FH, Jotempe, Kamil9243, Kelvin, Kicior99, Kpjas, LION, Lord Ag.Ent, Lukasz Lukomski, Lzur, Marszałek, Masur, Mathiasrex, Michau Sm, Mix321,
Mohyła, Mroman, Orinoco, Orototoro, Pa3Widzi, Pawelekj76, Pimke, Piotr967, Renato Caniatti, Roo72, Sid, Sosna, Stan J Klimas, Superborsuk, Tsca, Wikipek, Wolodar, Xx236, Yenidai,
Zboczuch, conversion script, pg223.czestochowa.sdi.tpnet.pl, 56 anonimowych edycji
Źródła, licencje i autorzy grafik
Plik:Gregor Mendel Monk.jpg
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Gregor_Mendel_Monk.jpg
Licencja
: Public Domain
Autorzy
: Bateson, William
Plik:Gregor Johann Mendel bust.jpg
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Gregor_Johann_Mendel_bust.jpg
Licencja
: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5
Autorzy
: User:Snek01
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/
/
creativecommons.
org/
licenses/
by-sa/
3.
0/
Plik z chomika:
kociak1986
Inne pliki z tego folderu:
Wirusy.pdf
(345 KB)
RNA.pdf
(634 KB)
Protisty.pdf
(541 KB)
grzyby.pdf
(631 KB)
Bakterie.pdf
(4416 KB)
Inne foldery tego chomika:
Chemia
Historia Polski
Inne
Matemetyka
Prawo
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin