Aktor i teatr
Teatr wieku zuchowego powinien być kontynuacją "teatralnych" zabaw dziecięcych.
Główne cele dydaktyczne i wychowawcze realizowane przy organizowaniu teatrzyków dziecięcych
1. Kształcenie pięknej i wyrazistej mowy dziecka
2. Bogacenie czynnego słownika uczniów
3. Wdrażanie do dłuższych wypowiedzi na określony temat
4. Kształcenie uwagi, spostrzegawczości i pamięci wzrokowej
5. Rozwijanie logicznego myślenia
6. Kształcenie wyobraźni, wrażliwości twórczej
7. Ćwiczenie poprawności ortograficznej poprzez częsty kontakt z tekstem
8. Zaspokojenie naturalnej potrzeby ruchu i zabawy
9. Kształtowanie umiejętności pracy w zespole, świadomej dyscypliny, szacunku dla pracy innych
10. Przygotowanie do właściwego odbioru sztuki
Rodzaje małych form teatralnych .
1. Teatr samorodny (improwizacje) Teatr samorodny nie wymaga przygotowania kostiumów, rekwizytów, ani uczenia się ról. Nie wymaga przygotowania kostiumów, rekwizytów, ani uczenia się ról.
Improwizować można (mimiką, gestem, ruchem) np. zagadki, scenki rodzajowe, tekst czytany przez prowadzącego lub zucha.
- łatwe i znane bajki
2. Inscenizacje - Inscenizacja to zespołowa recytacja tekstu z podziałem na role i odpowiednią do tekstu grą aktorów. Inscenizować można: zdania, przysłowia, piosenki, zagadki i szarady, baśnie i bajki
3. Teatr cieni - Teatr cieni lub chiński można tu realizować wszystkie formy teatralne, w szczególności zaś groteskę.
Zasada działania:
- między źródłem światła a ekranem przesuwają się lalki, przedmioty, które rzucają na ekran cienie
Postacie:
- lalki wykonane z tektury lub szmatek, przedmioty, owoce, warzywa, a nawet odpowiednio złożone dłonie mogą być postaciami bajki.
- mogą wystąpić też żywe postacie (teatr hiszpańskich cieni)
Oświetlenie - najlepsze jest światło z rzutnika do przezroczy, umieszczone na przeciw
- najlepsze jest światło z rzutnika do przezroczy, umieszczone na przeciw ekranu w odległości 1-1,5 metra.
Dekoracja
- najlepiej prezentuje sie w formie ażurowej wycinanki umieszczonej na ekranie z białego płótna rozpiętego na drewnianej konstrukcji
4. Teatr lalek - lalki ożywia aktor-animator
Rodzaje lalek:
- pacynka (lalka rękawiczkowa, ożywiana dłonią animatora)
- kukiełka (na kiju umieszcza się głowę np. z masy papierowej, tułów, ręce i nogi uszyte są tkaniny, do rąk można przymocować druty i poruszać nimi)
- jawajka (głowa umieszczona na drążku przechodzącym przez bark do którego przytwierdzone są ręce połączone w stawach kawałkiem skóry, aby były ruchliwe)
- marionetka (lalka poruszana od góry za pomocą drutów lub nitek)
Konstruowanie lalek - najważniejsza część to głowa wykonana z masy papierowej, drewna, tkaniny lub tworzywa sztucznego. Kostium powinien mieć tylko charakterystyczne elementy i przykrywać konstrukcję lalki.
Technika animacji - aktor poruszający lalką wykonuje te same czynności co lalka i on powinien wypowiadać tekst.
Przygotowanie sceny - może to być zawieszona na sznurku lub w drzwiach zasłonka, koc, prześcieradło, parawan albo specjalna scenka z zasłonami.
Dekoracja - jest tłem, nie może konkurować z lalką, ma pokazać gdzie i kiedy toczy się akcja.
Efekty sceniczne i słuchowe - wzbogacają i ożywiają przedstawienie.
Teatr kukiełkowy
Skoro już masz pacynki, to, rzecz jasna, muszą one gdzieś występować. Z początku ograniczysz się pewnie do najprostszego sposobu: rozciągniesz koc niezbyt wysoko w otwartych drzwiach i przypniesz go do framugi. Pacynki będą się ukazywały nad kocem i odgrywały swoje role. Z czasem jednak pomyślisz chyba o zbudowaniu solidniejszej sceny.
Podam wskazówki, które Ci się wtedy przydadzą. Przy pomocy możesz zrobić scenę bez większego zachodu trzy ramy z listew drewnianych: jedną szerszą i dwie węższe. Gdy ramy będą gotowe, umieść szerszą pośrodku i połącz zawiasami z pozostałymi dwiema, aby móc składać całą tę konstrukcję. Następnie przymocuj do ram kawałki materiału lub płyty ze sztucznego tworzywa, zasłaniając nimi wszystkie otwory z wyjątkiem prostokątnego „okienka" u góry szerszej ramy. To właśnie będzie „scena".. „Kulisy" teatralne będą się znajdowały oczywiście z tyłu. Radzimy Ci także zaopatrzyć się w różne urządzenia techniczne, na przykład: gwizdki do imitowania ptasich głosów, dzwonki rowerowe, arkusz cienkiej blachy, który można powiesić i potrząsając nim, naśladować odgłosy burzy. Do wywoływania efektów dźwiękowych posłużą Ci także organki, fujarka i grzebień. Wybór rekwizytów i dekoracji zależy już od Twojej pomysłowości i fantazji.
Uwagi metodyczne do pracy nad małymi formami teatralnymi.
- dobierać tekst do wieku i zainteresowań dzieci
- przeanalizować go pod względem treści jak i formy
- podkreślić te momenty, które chcemy wyeksponować
- wspólnie ustalić sposoby przedstawienia treści i formy
- podzielić role wraz z zespołem, uwzględniając predyspozycje aktorów
- zaczynać pracę od prób czytanych a następnie opracować układy, ustawienie, przygotować
kostiumy, rekwizyty i dekoracje.
Każda z opisanych wyżej form teatralnych może być grą dramatyzowaną pod warunkiem, że :
- ma charakter aktywności spontanicznej i zaspokaja psychiczne potrzeby dziecka
- drużynowy jest tylko inspiratorem i akceptuje propozycje uczniów
- jest przygotowana samodzielnie przez uczniów.
Gry dramatyczne mogą być zabawą odprężającą w czasie zajęć, są wstępem lub zakończeniem. Może być to tylko proste ćwiczenie ruchowe jak też i całe przedstawienie przygotowane samodzielnie przez dzieci.
Teatr pozwala dziecku, zależnie od zdolności postrzegania świata na odkrywanie go, oznaczanie, opisywanie i odkrywanie na nowo. Przede wszystkim zaś umożliwia zrealizowanie następujących celów i zadań:
* zaznajomienie ucznia z wartościowymi utworami literackimi;
* kształtowanie postawy poszukującej dla zaspokojenia własnych potrzeb, gustów, upodobań literackich i poetyckich;
* kształtowanie i wzbogacanie osobowości dziecka;
kształtowanie umiejętności posługiwania się językiem ojczystym oraz odkrywanie jego funkcji komunikacyjnej;
* doskonalenie dykcji;
* korygowanie wad wymowy;
* rozbudzanie wyobraźni i wrażliwości uczniów;
* rozwijanie zdolności precyzyjnego przedstawiania myśli, nazywanie uczuć;
* doskonalenie pamięci mechanicznej i logicznej;
* integracja zespołu klasowego i zacieśnienie więzi koleżeńskich;
* kształtowanie poczucia odpowiedzialności i dyscypliny;
* zaszczepienie postaw humanistycznych oraz pozytywnych wzorów osobowych, dostarczanie radosnych przeżyć emocjonalnych i estetycznych:
* zaspokajanie potrzeby twórczej aktywności dzieci;
* eliminowanie nieśmiałości, kształtowanie umiejętności samokontroli zachowania: podporządkowanie potrzeb i celów jednostkowych celom i potrzebom zespołowym. wzmacnianie poczucia własnej wartości i poczucia wartości wynikającej z przynależności do zespołu, stwarzanie klimatu do swobodnej ekspresji plastycznej przy tworzeniu dekoracji i strojów, przygotowanie do odbioru dzieł sztuki teatralnej, filmowej, telewizyjnej itp;
* rozwijanie uzdolnień aktorskich, plastycznych i innych predyspozycji indywidualnych.
Kształtowanie teatralne w poszczególnych klasach powinno odbywać się etapami, z wykorzystaniem różnych form i metod pracy. Można w pracy z dziećmi stosować:
* zabawę tematyczną, zwaną zabawą twórczą (polega na odgrywaniu różnych ról, daje możliwość przeżywania funkcji społecznych - bycia lekarzem, mamą, policjantem, kierowcą):
* improwizowana inscenizacja (zabawa w role);
* gra z wykorzystaniem danego tekstu (czytanki, wiersza) - dziecko wciela się w postać i odtwarza rolę bohatera;
* zabawa w role (dziecko tworzy dialogi i rolę - jest twórcą);
* przedstawienia kukiełkowe (identyfikacja dziecka z postacią w inscenizacji), scenki są krótkie i zrozumiałe;
* psychodramy (gry dramatyczne) - zabawa polega na odbywaniu scenek na określony temat, zespół sam określa scenariusz, przydziela role;
* gry sceniczne - publiczny występ zespołu teatralnego, który opiera się na gotowych tekstach literackich. Zadaniem uczestników jest wyuczenie się na pamięć swoich słownych ról i gra aktorska. Uczestnicy zespołu przygotowują dekoracje, stroje, oprawę muzyczną. Efektem końcowym nie ma być założony sukces na scenie, lecz radość z publicznej prezentacji spektaklu.
Słowo jako tworzywo teatralne występuje we wszystkich formach teatralnych poza baletem i pantomimą. Może być wypowiedziane przez aktora odtwarzającego postać lub aktora użyczającego głos kukiełce w teatrze kukiełkowym. Słowo poparte odpowiednią mimiką, intonacją, natężeniem barwy głosu, gestem znaczy więcej, staje się ważne. Obok słowa dużą rolę w teatrze odgrywa właśnie gest. mimika, ruch, które podkreślają ekspresję słowa lub je zastępują.
Teatr ma być zabawą, przyjemnością, pomysłem na spędzenie wolnego czasu. Jest on również doskonałym miejscem, gdzie można się wyzbyć kompleksów, braku pewności siebie i gdzie zdobywa się poczucie własnej wartości. Tu również kształtuje się poczucie odpowiedzialności, nabywa się swobody i otwartości w kontaktach z ludźmi, ćwiczy dbałość o poprawną wymowę i doskonali rzemiosło mówienia.
Teatr samorodny
Zuchowy Teatr Wielki
Jest to swobodna inscenizacja tego, co zuchy zobaczyły, przeżyły lub wymyśliły.
Jest to przygotowane przedstawienie z określonym scenariuszem.
Jak wygląda?
Zuchy w szóstkach odgrywają krótkie scenki. Tematyka jest podobna – szóstki albo przedstawiają poszczególne części wspólnego opowiadania, albo dostają wspólny temat, albo dostają temat w podobnej konwencji (np. każda szóstka odgrywa punkt Prawa Zucha).
Zuchy na wielkiej, przygotowanej wcześniej scenie, prezentują dłuższe przedstawienie. Ogląda ich zazwyczaj zaproszona widownia. Wystawiany Teatr Wielki ma swój cel – może być prezentem na Dzień Mamy lub zwieńczeniem pracy przy zdobywaniu sprawności „Aktora”.
Ja się go przygotowuje?
Przygotowania trwają krótką chwilę. Zuchy po zapoznaniu się z tematem przedstawienia szybko ustalają jego ogólny zarys, dobierają potrzebne rekwizyty. Nie uczą się tekstu na pamięć – mówią to, co czują lub to, co wcześniej ustaliły - zgodnie z obranym tematem przedstawienia.
Przygotowania dotyczą wyboru tematu przedstawienia (najlepiej w kręgu rady), podziału rolami oraz funkcjami w teatrze (kto jest oświetleniowcem a kto charakteryzatorem). Zuchy budują scenę, robią rekwizyty, stroje bądź lalki, tworzą dekorację. Przygotowania trwają zazwyczaj kilka zbiórek, w międzyczasie zuchy uczą się swoich tekstów na pamięć.
Ile czasu trwa?
Przedstawienie jednej szóstki ok. 2-4 min.
Długość przedstawienia zależy od scenariusza, ilości aktów itp., ale powinno trwać około 20 – 30 minut.
Jak często go stosujemy?
Raz podczas zbiórki, nie na każdej zbiórce w cyklu.
W cyklu – co najwyżej raz. Nie musi występować w każdym cyklu sprawnościowym.
Jak może wyglądać przykładowy teatr?
Zuchy w szóstkach przedstawiają:
- Po jednym punkcie Prawa Zucha;
- Po jednym przysłowiu;
- Jak można codziennie spełniać dobry uczynek.
Rozbudowane przedstawienie:
- Na zakończenie zdobywania sprawności „Aktora”;
- Jako prezent z okazji Dnia Mamy;
- Jako wigilijne jasełka.
Jaka jest rola drużynowego?
Dostarcza zuchom materiału do przedstawienia. Koordynuje przebieg przygotowań i samych przedstawień (kontroluje czas itp.). Pomaga zuchom w kręgu rady ocenić i omówić przedstawienia.
Drużynowy najpierw zachęca zuchy do wystawienia teatru, później koordynuje przebieg przygotowań. Pomaga w tworzeniu sceny, rekwizytów itp. Aktywnie uczestniczy w zuchowej zabawie.
Czego możemy dzięki niemu nauczyć zuchy?
Zuchy dokonując podziału ról uczą się samorządności i samodzielności. Rozwijają swoją wyobraźnię, zmysł artystyczny, mają okazję do wykazania się inwencją twórczą. Ponadto uczą się współpracy w grupie, ćwiczą wyraźne mówienie, kształtują umiejętność wyrażania uczuć.
Cele:
*zapoznanie zuchów z różnymi dziedzinami sztuki (zbiórki na temat malarstwa, tańca i muzyki, teatru)
*wystawienie przedstawienia, zorganizowanie zbiórki z rodzicami (premiera przedstawienia)
*uczenie obowiązkowości (zadania międzyzbiórkowe)
*zwiększenie poczucia odpowiedzialności za grupę (jeśli ja nie nauczę się tekstu, cała gromada nie będzie mogła wystawić przedstawienia)
* rozwój manualny (zbiórka na temat malarstwa, bogata dekoracja do przedstawienia)
*zachęcenie do współpracy poszczególne zuchy (poprzez wyznaczenie im jednego celu – przedstawienia)
*zdobywanie sprawności indywidualnych
Zbiórka 1
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki
Gawęda – muza teatru opowiada zuchom o różnych formach teatralnych i artystach w nich występujących, zwanych aktorami. Każde dzieło teatralne ma swojego autora - a raczej autorów. Są nimi wyżej wymienione osoby, które mają do spełnienia różne role:
* reżyser - jest kierownikiem artystycznym przedstawienia, opracowuje jego koncepcję o koordynuje działania aktorskie, jest twórcą spektaklu:
* scenograf - tworzy całą oprawę plastyczną widowiska teatralnego, czyli dekoracje, kostiumy, rekwizyty;
* dekorator - dba o wygląd sceny; charakteryzator - dba o wygląd aktorów;
* oświetleniowiec -odpowiada za prawidłowe oświetlenie sceny;
* dźwiękowiec - dba o tło muzyczne spektaklu;
* aktorzy - grają wybrane role w spektaklu. Na przygotowanie przez reżysera sztuki teatralnej składa się:
- opracowanie tekstu;
- obsada ról;
- ustalenie zadań współtwórców spektaklu (choreografa. scenografa itp.); przeprowadzenie prób z aktorami;
- odpowiedzialność za efekt wszystkich poczynań.
Pyta zuchy jakie przedstawienie chciałyby wystawić. sprawdzić się w ich roli. Jeśli tak, muszą przejść kilka prób, które pozwolą wyłonić kto jaką rolę będzie grał.
2. Pląs – Bzyta
Nasza rodzinka jest fatalna począwszy od mamy
Jest bardzo muzykalna spytajcie o to taty
Mamy swe instrumenty, fagoty, puzon dęty
Skrzypeczki i co chcesz i wielki bęben też.
Bzytu, bzyta piria la, la laj, la /x3
Pria la, la, laj, bęc!
Na skrzypcach gra babunia, na flecie dziadzio gra
Na bębnie zaś ciotunia, na nerwach za to ja!
I gdy tak do koncertu, zasiadają wszyscy wraz
To grają saksofony i nawet dęty bas!
Postawa: wszystkie zuchy stoją po obwodzie koła, śpiewając pokazują/ naśladują/ rękoma wymieniane instrumenty.
...
sias