KONTROLA PIP - TRYB PROWADZENIA KONTROLI I DOKUMENTY Z NIĄ ZWIĄZANE.pdf

(276 KB) Pobierz
untitled
OPINIE
Rozdział 1/3.
1/3. Kontrola PIP – tryb prowadzenia kontroli
i dokumenty z ni¹ zwi¹zane
1. Pañstwowa Inspekcja Pracy
Spis treœci
1. Tryb prowadzenia kontroli przez inspektora pracy
Kontrolê przeprowadza siê z regu³y w obecnoœci osoby reprezentuj¹cej podmiot
kontrolowany (pracodawcê), która powinna mieæ kompetencje do udzielania sto-
sownych informacji i wydawania poleceñ w imieniu pracodawcy. Zazwyczaj tak¹
osob¹ jest pracownik kadr, kierownik wydzia³u lub mistrz.
Zgodnie z art. 80 ust. 3 ustawy z 2.7.2004 r. o swobodzie dzia³alnoœci gospodar-
czej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807, ze zm.), kontrolowany jest obowi¹zany do pisemne-
go wskazania osoby uprawnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli,
a szczególnie w czasie jego nieobecnoœci. Niewykonanie powy¿szego obowi¹zku
jest wykroczeniem z art. 60 1 § 7 ustawy z 31.5.1971 r. – Kodeks wykroczeñ
(Dz.U. Nr 12, poz. 114, ze zm.) zagro¿onym kar¹ grzywny w wysokoœci nie ni¿szej
ni¿ 1000 z³.
Zgodnie z art. 17 § 1 ustawy z 24.8.2001 r. – Kodeks postêpowania w sprawach o wy-
kroczenia (Dz.U. Nr 106, poz. 1148, ze zm.), w przypadku wykroczeñ z art. 60 1 §7
Kw, oskar¿ycielem publicznym jest wy³¹cznie Policja. Bior¹c natomiast pod uwagê
treœæ art. 56a Kpwsw, inspektorowi pracy, który z³o¿y³ do Policji zawiadomienie
o pope³nieniu przez przedsiêbiorcê tego wykroczenia, przys³uguje za¿alenie na
niewniesienie przez Policjê do S¹du wniosku o ukaranie.
Brak osoby
reprezentującej
pracodawcę
w trakcie
kontroli
Inspektor pracy nie mo¿e w trakcie kontroli podejmowaæ samodzielnie ¿adnych
dzia³añ stanowi¹cych ingerencjê w funkcjonowanie zak³adu pracy. Jego decyzje li-
kwiduj¹ce stwierdzone zagro¿enia, powinny wykonywaæ wy³¹cznie odpowiednie
s³u¿by pracodawcy.
Ingerencja
w funkcjonowa-
nie zakładu
lipiec 2007
1
Rozdzia³ 1/3.
1/3. Kontrola PIP
Jacek Zalewski
lipiec 2007
88695735.004.png
OPINIE
1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/3.
PRZYKŁAD
Widz¹c na tablicy „przewatowany” bezpiecznik, inspektor pracy nie mo¿e go samodzielnie, bez
uprzedzenia wymieniæ.
Czynnoœci kontrolne polegaj¹ w szczególnoœci na:
dokonaniu oglêdzin stanowisk i miejsc pracy oraz terenu zak³adu lub innych
miejsc wykonywania pracy,
Zakres czynno-
ści kontrolnych
badaniu dokumentów Ÿród³owych, zarz¹dzeñ wewn¹trzzak³adowych,
zapoznaniu siê z analizami, ocenami, ekspertyzami, ksiêgami, itp. dokumenta-
cj¹ bêd¹c¹ w posiadaniu zak³adu pracy,
wykonywaniu fotografii dla udokumentowania stanu faktycznego,
sprawdzaniu to¿samoœci osób wykonuj¹cych pracê lub przebywaj¹cych na
terenie zak³adu pracy,
przes³uchiwaniu œwiadków,
¿¹daniu od pracowników lub by³ych pracowników, jak równie¿ innych osób
przebywaj¹cych na terenie kontrolowanego zak³adu sk³adania pisemnych
i ustnych informacji,
zapoznawaniu siê z decyzjami (i ich realizacj¹), wydanymi przez PIP i inne
organy kontroli oraz nadzoru nad warunkami pracy,
ocenie przyczyn i okolicznoœci wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
ocenie stopnia realizacji obowi¹zków z zakresu bhp przez pracodawcê oraz
inne osoby kieruj¹ce zespo³ami pracowników.
Miejsce prowa-
dzenia kontroli
Kontrolê przeprowadza siê w zak³adzie pracy lub innych miejscach wykonywa-
nia pracy przez pracowników, jak równie¿ w innych miejscach wykonywania
zadañ lub przechowywania dokumentów finansowych i kadrowych. Czynnoœci
kontrolne, takie jak:
badanie dokumentów b¹dŸ ich odpisów,
przes³uchiwanie œwiadków,
¿¹danie sk³adania pisemnych i ustnych informacji,
sporz¹dzanie dokumentacji z kontroli
– mog¹ byæ prowadzone tak¿e w siedzibie inspektora pracy.
2. Ograniczenia mo¿liwoœci prowadzenia kontroli
przedsiêbiorcy
Ustaw¹ o swobodzie dzia³alnoœci gospodarczej wprowadzono w art. 80, art. 82 i 83
ograniczenia w mo¿liwoœci prowadzenia kontroli przedsiêbiorcy, polegaj¹ce na:
dokonywaniu czynnoœci kontrolnych w obecnoœci kontrolowanego lub osoby
przez niego upowa¿nionej (art. 80 ust. 1),
zakazie równoczesnego podejmowania i prowadzenia wiêcej ni¿ jednej kon-
troli (art. 82 ust. 1),
ograniczeniu czasu trwania wszystkich kontroli u przedsiêbiorcy w jednym
roku kalendarzowym (art. 83 ust. 1).
2
lipiec 2007
88695735.005.png
1/3. Kontrola PIP
OPINIE
Rozdział 1/3.
Zgodnie z art. 80 ust. 2 pkt 1, art. 82 ust. 1 pkt 1 i art. 83 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, ogra-
niczenia te nie dotycz¹ organów inspekcji pracy na mocy art. 12 ust. 1 pkt a i ust. 2
oraz art. 16 Konwencji nr 81 dotycz¹cej inspekcji pracy w przemyœle i handlu (Dz.U.
z 1997 r. Nr 72, poz. 450).
Poniewa¿ zakaz równoczesnego podejmowania i prowadzenia wiêcej ni¿ jednej
kontroli dzia³alnoœci przedsiêbiorcy (art. 82 ust. 1 ustawy o swobodzie dzia³alnoœci
gospodarczej) nie dotyczy organów inspekcji pracy , kontrole wspólne z innymi or-
ganami nadzoru nad warunkami pracy inspektorzy pracy mog¹ rozpoczynaæ po
uprzednim rozpoczêciu ju¿ kontroli przez te inne organy.
Tylko jedna
kontrola
3. Podstawowe prawa i obowi¹zki inspektora pracy
Przed podjêciem czynnoœci kontrolnych inspektor pracy zg³asza swoj¹ obecnoœæ
pracodawcy lub jego przedstawicielowi, chyba ¿e uzna, ¿e takie zawiadomienie
mo¿e wp³yn¹æ na obiektywny wynik kontroli.
Jeœli inspektor pracy ma podejrzenia, ¿e w danym zak³adzie, np.:
PRZYKŁAD
zatrudniane s¹ osoby bez odpowiednich kwalifikacji,
pracownicy wykonuj¹ prace szczególnie niebezpieczne bez nale¿ytych zabezpieczeñ,
u¿ywane s¹ maszyny zagra¿aj¹ce zdrowiu, czy ¿yciu pracowników
bêdzie stara³ siê prowadziæ kontrolê bez zapowiedzi. Jest to naturalne bior¹c pod uwagê, ¿e celem kon-
troli jest ustalenie i udokumentowanie stanu faktycznego, a nie sytuacji spreparowanej z okazji
kontroli.
Inspektor pracy powinien tak¿e poinformowaæ pracowników kontrolowanego
zak³adu o rozpoczêciu kontroli, aby umo¿liwiæ im wniesienie ewentualnych uwag
i skarg. Sposób informowania pracowników o rozpoczêciu kontroli przez inspekto-
ra pracy nie jest w ¿aden sposób okreœlony. Przyjmuje siê tylko, ¿e nale¿y to zrobiæ
tak, jak zwyczajowo informuje siê pracowników w danym zak³adzie pracy.
Informowanie
pracowników
o kontroli
W trakcie kontroli inspektor pracy ma prawo do swobodnego:
poruszania siê po terenie zak³adu pracy (nie potrzebuje przepustki),
przeprowadzania oglêdzin obiektów, stanowisk pracy, maszyn i urz¹dzeñ oraz
przebiegu procesów technologicznych.
Trzeba te¿ pamiêtaæ, ¿e inspektor pracy nie podlega rewizji osobistej.
Prawo do swo-
bodnego poru-
szania się
Inspektor pracy mo¿e tak¿e:
¿¹daæ od kontrolowanego podmiotu oraz od wszystkich pracowników lub
osób, które s¹ lub by³y zatrudnione, albo które wykonuj¹ lub wykonywa³y pra-
cê na rzecz kontrolowanego podmiotu, pisemnych i ustnych informacji w spra-
wach objêtych kontrol¹ oraz wzywaæ i przes³uchiwaæ te osoby w zwi¹zku
z przeprowadzan¹ kontrol¹;
odbieraæ od pracodawcy, na swój wniosek, oœwiadczenia z³o¿one pod rygorem
odpowiedzialnoœci za fa³szywe zeznania;
¿¹daæ okazania dokumentów dotycz¹cych:
Żądania inspek-
tora pracy
budowy, przebudowy lub modernizacji oraz uruchomienia zak³adu pracy,
planów i rysunków technicznych,
dokumentacji technicznej i technologicznej,
lipiec 2007
3
88695735.006.png 88695735.007.png
OPINIE
1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/3.
wyników ekspertyz, badañ i pomiarów dotycz¹cych produkcji b¹dŸ innej
dzia³alnoœci zak³adu;
¿¹daæ próbek surowców i materia³ów u¿ywanych, wytwarzanych lub powsta-
j¹cych w toku produkcji, w iloœci niezbêdnej do przeprowadzenia analiz lub
badañ, gdy maj¹ one zwi¹zek z przeprowadzan¹ kontrol¹;
¿¹daæ przed³o¿enia akt osobowych oraz dokumentów zwi¹zanych z zatrudnia-
niem pracowników lub innych osób wykonuj¹cych pracê na innej podstawie
ni¿ stosunek pracy (np. umowy zlecenia, umowy o dzie³o), np.:
list p³ac,
regulaminów p³acowych,
zak³adowych uk³adów zbiorowych pracy,
protoko³ów dodatkowych,
ewidencji czasu pracy, itp.;
¿¹daæ pisemnych informacji i notatek s³u¿bowych sporz¹dzonych w sprawie;
zapoznawaæ siê z decyzjami wydanymi przez inne organy kontroli i nadzoru
nad warunkami pracy oraz ich realizacj¹;
korzystaæ z pomocy bieg³ych i specjalistów;
sprawdzaæ to¿samoœæ osób wykonuj¹cych pracê.
Przesłuchiwa-
nie świadków
Inspektor pracy wzywa do z³o¿enia wyjaœnieñ i przes³uchuje œwiadków , jeœli jest
to niezbêdne dla prowadzonej kontroli. Nale¿y jednak¿e pamiêtaæ, ¿e przes³uchi-
wany œwiadek powinien zostaæ uprzedzony o odpowiedzialnoœci karnej z art. 233
§1–§3ustawy z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553, ze zm.):
„§ 1. Kto, sk³adaj¹c zeznanie maj¹ce s³u¿yæ za dowód w postêpowaniu s¹dowym lub w in-
nym postêpowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdê lub zataja praw-
dê, podlega karze pozbawienia wolnoœci do lat 3
oraz –
§ 2. Warunkiem odpowiedzialnoœci jest, aby przyjmuj¹cy zeznanie, dzia³aj¹c w zakresie
swoich uprawnieñ, uprzedzi³ zeznaj¹cego o odpowiedzialnoœci karnej za fa³szywe zeznanie
lub odebra³ od niego przyrzeczenie
i dalej –
§ 3. Nie podlega karze, kto, nie wiedz¹c o prawie odmowy zeznania lub odpowiedzi na pyta-
nia, sk³ada fa³szywe zeznanie z obawy przed odpowiedzialnoœci¹ karn¹ gro¿¹c¹ jemu same-
mu lub jego najbli¿szym.”
Przes³uchiwanemu nale¿y zapewniæ mo¿liwoœæ swobodnej wypowiedzi w grani-
cach okreœlonych celem przes³uchania. Jeœli tak siê nie stanie zeznania tej osoby nie
mog¹ stanowiæ dowodu.
Odmowa
zeznań
Œwiadek mo¿e odmówiæ zeznañ w przypadku, gdy mog³oby to naraziæ jego lub
osobê mu najbli¿sz¹ na odpowiedzialnoœæ za przestêpstwo lub wykroczenie. Proto-
kó³ przes³uchania powinien byæ odczytany i przedstawiony do podpisania osobie
zeznaj¹cej niezw³ocznie po z³o¿eniu zeznania.
Zwrot kosztów
Wszystkim, którzy stawili siê na wezwanie mog¹ byæ zwrócone koszty podró¿y, na
podstawie art. 56 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postêpowania administracyjnego
(tj. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.):
„Art. 56. § 1. Osobie, która stawi³a siê na wezwanie, przyznaje siê koszt podró¿y i inne
nale¿noœci wed³ug przepisów o nale¿noœciach œwiadków i bieg³ych w postêpowaniu s¹do-
4
lipiec 2007
88695735.001.png
1/3. Kontrola PIP
OPINIE
Rozdział 1/3.
wym. Dotyczy to równie¿ kosztów osobistego stawiennictwa stron, gdy postêpowanie
zosta³o wszczête z urzêdu albo gdy strona zosta³a bez swojej winy b³êdnie wezwana do
stawienia siê.
§ 2. ¯¹danie przyznania nale¿noœci nale¿y zg³osiæ organowi administracji publicznej,
przed którym toczy siê postêpowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty rosz-
czenia.”
Ustaw¹ o Pañstwowej Inspekcji Pracy przewidziano ochronê osób udzielaj¹cych in-
spektorowi pracy informacji w sprawach prowadzonej kontroli. Je¿eli zachodzi
uzasadniona obawa, ¿e udzielenie inspektorowi pracy informacji w sprawach objê-
tych kontrol¹ mog³oby naraziæ pracownika lub inn¹ osobê na jakikolwiek uszczer-
bek lub zarzut z powodu udzielenia tej informacji, inspektor pracy mo¿e wydaæ po-
stanowienie o zachowaniu w tajemnicy okolicznoœci umo¿liwiaj¹cych ujawnienie
to¿samoœci tego pracownika lub osoby, w tym danych osobowych.
W takiej sytuacji dane osoby udzielaj¹cej informacji pozostaj¹ do wy³¹cznej wiado-
moœci prowadz¹cego kontrolê inspektora pracy.
Ochrona osób
udzielających
informacji
¯¹danie inspektora pracy , które mo¿e mieæ zarówno formê ustn¹, jak i pisemn¹,
mo¿e byæ kierowane do:
pracodawcy,
osoby kieruj¹cej zespo³em pracowników,
pracownika odpowiedzialnego za dany odcinek pracy oraz
wszystkich osób, które zak³ad zatrudnia lub zatrudnia³, a których dzia³alnoœæ
ma zwi¹zek z prowadzonymi czynnoœciami kontrolnymi.
¯¹danie skierowaæ mo¿na te¿ do nadrzêdnej jednostki organizacyjnej nad zak³adem,
organu za³o¿ycielskiego, a w odniesieniu do zak³adu nale¿¹cego do organizacji
spo³ecznej – naczelnego organu spo³ecznego w³aœciwego dla tej organizacji.
Zgodnie z treœci¹ ustawy o Pañstwowej Inspekcji Pracy ¿¹danie nie jest œrodkiem
prawnym (takim jak nakaz, wyst¹pienie, sprzeciw) lecz œrodkiem dowodowym
s³u¿¹cym do wyjaœnienia faktów istotnych dla rozstrzygniêæ kontrolnych.
Żądanie
Odmowa wykonania ¿¹dania, nie udzielenie ¿¹danej informacji lub dokumentacji
mo¿e byæ potraktowane jako utrudnianie dzia³alnoœci organów inspekcji pracy.
Inspektor pracy ma prawo wgl¹du do ró¿nego rodzaju dokumentów, nie mo¿e jed-
nak ¿¹daæ okazania dokumentów , których podmiot kontrolowany nie jest obo-
wi¹zany posiadaæ.
Inspektor pracy nie mo¿e za¿¹daæ przedstawienia protoko³u z pomiarów stê¿enia czynników szkodli-
wych na stanowiskach pracy, jeœli inspektor sanitarny nie wyda³ decyzji dokonania takich pomiarów.
PRZYKŁAD
Inspektor pracy mo¿e za¿¹daæ wydania mu np. ustaleñ z kontroli przeprowadzonych wczeœniej,
np. przez Pañstwow¹ Inspekcjê Sanitarn¹, czy Urz¹d Dozoru Technicznego.
PRZYKŁAD
Prowadz¹c kontrolê inspektor mo¿e utrwalaæ przebieg i wyniki oglêdzin za po-
moc¹ aparatury i œrodków technicznych s³u¿¹cych do utrwalania obrazu i dŸwiêku.
Trzeba jednak wyraŸnie zaznaczyæ, ¿e musi on uzyskaæ zgodê osoby, której g³os
zamierza utrwaliæ.
Rejestrowanie
przebiegu
i wyników
kontroli
lipiec 2007
5
88695735.002.png 88695735.003.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin