wykład 3.pdf

Historia Literatury Islandii 24.02.2009

1. Lausavisur – przeważnie nie są wyodrębniane z poezji skaldycznej;

poezja okolicznościowa;

krótkie, jednostrofowe utwory;

Poezja Skaldów = poezja Eddy

mniej więcej ten sam okres ( 800 – XIIIw ) - pojawił się również rym;

ten sam odbiorca ( społeczność rodowa );

prawdopodobnie ci sami twórcy w tych dwóch typach poezji;

Edda

Poezja Skaldyczna

- mitologia ( czasy zamierzchłe )

- tematyka współczesna poecie

uproszczona forma;

( komentuje codzienność

weryfikowalna);

- podstawa obiektywna (jak w balladach ludowych ); - poezja subiektywna – ja

mówiące jest bardzo silne;

- twórczość anonimowa;

- twórcy znani, świadomi swej sztuki;

- apeluje do uczuć;

- apeluje do intelektu

kunsztowna forma;

„TREŚĆ”;

- „FORMA”

- ten rodzaj poezji być może miał

pierwotnie funkcję magiczną,

stąd specyficzne wymagania do

od metaforyki i wersyfikacji;

- hipoteza;

- przywołanie wzornictwa

sztuki wikingów = kunsztowne

splątanie zdań;

2. Twórcy poezji;

a) Bragi ( Brage ) Stary – pierwsza połowa IX w - „Pieśń o Ragnane”

b) Evyind ( Evyindr ) Finsson Skaldaspillir ( 910 – 990 )

c) Egil ( Egill ) Skallagrimsson ( 900 – 980 ) - „Wykupienie głowy”, „Utrata synów”

- były to osoby znane, okres życia weryfikowalny;

1 ©

3. Tematyczny podział poezji skaldycznej;

I. pieśń na cześć zmarłego ( erfidropa, arv );

jedyne co pozostaje to pamięć – wszystko inne przemija ( forma nieśmiertelności );

II. pieśni pochwalne rodu ( aettaral );

na cześć wodzów, władców

mogły zapewnić pozycję poecie;

III. wiersze szydercze ( nidsongar );

IV. pieśni miłosne ( mansongar );

V. wiersze żartobliwe ( gamanvisur );

VI . lament ( tregrof );

podobne do I

pieśń o Egilu

VII pieśń na cześć tarczy ( skjoldkvald )

mogą zawierać treści mitologiczne;

cel wiersza = wychwalanie posiadacza takiej tarczy zdobionej scenami walk ( wykazywano

analogię między posiadaczem a bohaterami ze scen na tarczach );

VIII motywy chrześcijańskie ( XIII – XIV )

~ 1350 rok – poezja skaldyczna zaczyna wymierać;

DRAPA – 8 wersów (drótt-kvaett)

+ refren;

- z asonansami;

FLOKK – 8 wersów (drótt-kvaett)

bez refrenu;

- zwarta konstrukcja;

4. Aliteracja ( stavrim )

- poezja skaldyczna i eddaiczna – choć w eddaicznej mniej;

H liods bið ek allar h elga kindir

m eir ok m inni m ogu Heimdalar

asonanse

aliterującymi się dźwiękami ( tam gdzie

padał akcent );

- asonanse, polegają na rymie głosek ( przeważnie w środku )

Gunn la ng zwa li ł Grima

półasonans ( spółgłoski nie są takie

same );

Ginie ol brzym Ol eif

asonans ( spółgłoski są takie same );

- są umieszczone następująco – pierwszy ( nieparzysty ) wiersz winien zawierać półasonans

kolejny zaś asonans;

- Heiti – 1- zastępowanie jednego wyrazu innym ( pospolitego – wyszukanym ) - zamiast 'żona'

używano 'małżonka'; szukano słów bardziej poetyckich;

2 ©

każdy wers podtrzymywany jest 2 lub 3

2 - część zamiast całości = pars pro toto – zamiast 'statek' używano słowa 'ster'

- w Eddzie imiona boga, np. Odina zastępowano innymi imionami ( dziesiątki ) - element

maskowania się;

- Kenning – metoda wielostopniowa ( dwu- lub wielowyrazowa )

np. statek – rumak fal;

szubienica – drzewo Odina

władca – łamacz obręczy

( obręcz część uzbrojenia, dzielenie zbroi dla swych

sprzymierzeńców );

Drżący przed drwiną wojak

Dzierżawca ognia grzmotu

Kenning Odina: piorun;

Kenning walki: burza Odina;

Zyskać nie ma Ziemi

Kenning miecza: ogień burzy pioruna;

Kenning wojownika: miotacz ognia burzy

Zdobnej lnianą szatą

pioruna;

Przeto żem ja leżał

Na przylądku łuny

Luby ląd się ściele

Wrzosów wąż się wije

Kenningi z Sagi o Gunnlangu Wężowym

5. Wersyfikacje

I. Fornyrdislag – 8 wersowa strofa – z 2 lub 3 akcentami

- „Pieśni Epickie” ( Voluspå )

- opowiadacz o wydarzeniach

II. Ljodahattr – 6 wersowa strofa

- monologi, dialogi, reguły ( np. Hávamál )

- np. pieść Lokiego

III. Malahattr – strofa 4 wersowa

- np. Atlamál ( pieśń o Atli )

!!! wariantem fornyrdislag był kvidurhattr – strofa 8 wersowa

wersy regularne 3 / 4 sylabowe ( Sonatorrek );

6. Rym rycerski ( drótt – kvaett )

8 wierszowa strofa dzieląca się na połowę;

w wierszu 6 zgłosek – ale mogło być 5 lub 7 zgłosek;

stała liczba zgłosek konieczna dla rymu rycerskiego;

3 akcentowane;

3 ©

aliteracja i asonanse;

hrynhent – drótt – kvaett poszerzony o 2 sylaby – ca X w.

- Drapa na cześć Maryji – poemat;

- rym krzyżowy ( abab ) w jednej strofie

- motyw: historia świata

Chrystus cierpiący – zamiast Chrystusa-wodza

pochwała Maryji

- poemat graniczny – kończący poezję skaldyczną

pojawia się rym, który od tego momentu zaczyna dominować;

poezja skaldyczna dokumentowała, komentowała – swoista kronika/ specyficzny sposób

wyrażania prawdy;

EGILL

pierwszy poemat napisał by ocalić swe życie ( drótt-kvaett);

opowieść oddalająca moment śmierci;

inna jego twórczość – po utracie swych dwóch synów ( jeden zginął na morzu, a drugi jako

malec ) = utrata potomków wywołała chęć śmierci;

- odmawiał jedzenia i picia;

- nie chce mówić, ani nikogo widzieć;

- córka podstępem go uratowała (wodorosty) i nakłoniła do napisania wiersza na cześć

zmarłych – pisze o utracie synów bo nie może ich pomścić ( nie może wyzwać bogini morza

na pojedynek ) / wspomina swych zmarłych rodziców;

kwalifikuje się to jako lament ( wyrażenie swego smutku );

na koniec = zaznaczenie, że po spisaniu wiersza może spokojnie czekać na śmierć, która jest

gdzieś w oddali ( terapeutyczna funkcja poezji );

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: