wykład 4.pdf

Historia Literatury Islandii 03.03.2009

1. Edda ( znaczenie )

prababka – pierwsza z pieśni;

oðr – poezja;

edo – komponuję, opowiadam;

kwestia znaczenia nie jest jednoznaczna;

2. Tematyka i ramy czasowe

- okres powstawania od IX do XI w

( Voluspå – X/XI w )

całość Eddy spisana w XII – XIII w

tematyka:

pieśń o bogach;

pieśń o bohaterach;

3. Pojęcie religii

w czasach wikingów nie istniało słowo oznaczające wyłącznie religię ( nie było słowa

na religię );

'siðr' – obyczajność, moralność;

religia była oczywistą częścią kultury ( nie było potrzeby by to wyróżniać );

uświadomienie odrębności religii dopiero w konfrontacji z chrześcijaństwem;

- 'Heiðnn' – ugór/ poganin;

- en hedning (obecnie ) = poganin

- hede = pustkowie ( obrzeże, peryferia )

- 'Heiðnn dóm' – poza religią ( pogaństwo )

- coś co jest poza...

- kristinn dom – chrześcijaństwo;

Heiðinn dómr vs Kristinn dóm

- politeizm;

- monoteizm;

- etniczność ( ograniczenie do grupy

- uniwersalizm ( pragnie

etnicznej );

ogarnąć całą ludzkość );

- brak dogmatów;

- dogmaty;

- doczesność ( co robić by przeżyć )

- transcendentalność;

- tradycja;

- nauka;

- zdecentralizowanie ( brak instytucji );

- instytucjonalizacja;

- przewodniczenie ceremoniom

- przewodniczenie rytuałom

i rytuałom: kobiety i mężczyźni;

i ceremoniom:tylko mężczyźni

1 ©

- wiara w przeznaczenie;

- wiara w boga = wszechmoc;

- honor – wstyd/ hańba;

- grzech – łaska – zbawienie/

potępienie;

4. Rękopisy

- Codex Regius ( ca 1270 );

- Codex AM ( XIVw );

- Hanksbok ( XIII – XIV w ) - spotkanie Odyna z Wolwą;

5. Wersyfikacja

a. fomyrdislag – 8 wersowa strofa/ pieśni epickie – Voluspå;

b. ljodahattr – 6 wersowa strofa/ monologi, dialogi, reguły ( Hávamál );

c. malahattr – 4 wersowa strofa/ np. Atlamál;

6. Heiti

- omówienia ( parafrazy ) słów pospolitych wykorzystujące m.in. pars pro toto / metonimie;

- słowa bardziej wyraziste, poetyckie;

7. Kenning

- swoiste, często wieloczłonowe metafory;

8. Kompozycja

- monolog ( Wolwa mówi czasem o sobie 'ja' a czasem 'ona' – nabierając do siebie dystansu );

- trzy płaszczyzny czasu i przestrzeni;

PUSTKOWIE

- teraźniejszość

Spotkanie Wolwy

z Odynem

HALA

- słuchacze

„teraźniejszość”

czas

mitologiczny obejmujący

przeszłość i przyszłość

2 ©

9. Wieszczba Wolwy = Voluspå ( dosłownie wróżba Wolwy )

- Seiðr – zbiór praktyk wykonywanych przez Wolwę;

uprawiane przez kobiety ( rzadko mężczyźni – było to oznaką homoseksualizmu );

Asowie się nauczyli od Frei;

Odyn też posiadał tę umiejętność co mogło świadczyć o pierwiastku żeńskim;

- Voluspå – przepowiadanie przeszłości ( tłumaczenie jej ) i przyszłości;

10. Kim była Wolwa ?

nie tylko w świecie mitycznym;

faktycznie istniały w świecie wikingów;

odpowiednik rzymskich Sybilli czy szamanów = przewodnictwo religijne = funkcja

społecznościowo-doradcza;

dojrzałe kobiety;

w Sadze o Eryku – duży opis funkcji Wolwy w społeczeństwie;

Voluspå – nie wiemy skąd pochodzi;

nie jest olbrzymką ale razem z nimi była wychowywana, którzy się nią opiekowali;

Wolwa starsza od bogów – długowieczna;

11. Ragnarok

- zagłada mocy - ( Regin – siły, Rok – skjebe/ mørke );

- trzy obszary motywów w mitach o upadku bogów;

a. kosmiczna katastrofa ( planety zmienią swoje położenie );

b. załamie się porządek społeczny ( brat przeciwko bratu );

c. walka bogów z olbrzymami;

12. Voluspå – walka między pierwiastkiem męskim a żeńskim;

I pojawienie się olbrzymek ( strofa 8 );

II wkroczenie Norn ( strofa 20 );

III przybycie Gullweig ( strofa 21 );

IV Heid ( strofa 22 );

V walkirie prowadzone przez jedną z Norn – Skuld ( strofa 31 );

VI olbrzymka Sygin, żona Lokiego ( strofa 35 );

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: