Analiza sprawozdań finansowych.doc

Tezy do wykładu z „Rachunkowości II”  w dniu  13.05.2006r.(studia zaoczne)

XV. Analiza sprawozdań finansowych.

1. Analiza pozioma bilansu.

A/. Zadania i zakres analizy

W analizie tej bada kształtowanie się wielkości poszczególnych składników aktywów i pasywów na przestrzeni roku obrotowego.

Dynamika zachodzących zmian może być ujęta :

-         w wartościach bezwzględnych ( wyrażać o ile w wymiarze wartościowym wzrósł  lub zmalał rozpatrywany element aktywów i pasywów)

-         procentowo ( informacja o procentowym wzroście danego elementu w stosunku do roku bazowego przyjętego za 100% .

Dokonując porównania kształtowania się w czasie poszczególnych części składowych majątku firmy (aktywów) możemy uzyskać informacje pozwalającą wstępnie określić, czy majątek ten pozwalał będzie w przyszłości na uzyskiwanie odpowiednich korzyści ekonomicznych. Dla firm prowadzących działalność produkcyjno – usługową szczególnie ważna będzie dynamika takich części składowych aktywów jak : rzeczowe aktywa trwałe, należności długoterminowe, zapasy, należności krótkoterminowe.

Porównując części składowe pasywów bada się przede wszystkim relacje w zakresie finansowania poszczególnych składników majątkowych, takie jak: kształtowanie się poziomu kapitałów własnych, zysku /straty netto, zobowiązań krótko i długo terminowych.

Mając do dyspozycji bilanse z lat poprzednich  taka poziomą analizę porównawcza można rozciągnąć na dłuższy okres czasu (np. 3 – 5 lat). Na podstawie takich analiz można np. prognozować o dalszych losach przedsiębiorstwa. Dokonując takich porównań należy uwzględniać wpływ czynnika czasu na porównywalność danych ( patrz niżej pkt B/.)

B/. Porównywalność danych w czasie.

Wszystkie elementy aktywów i pasywów w sprawozdaniach finansowych wyrażone są w cenach bieżących danego roku obrotowego, za który jest sporządzone sprawozdanie. Ponieważ występuje zmienność cen wywoływana przede wszystkim inflacją, porównywanie w czasie np. wartości aktywów traci sens – dynamika określonego składnika bilansowego, mierzona cenami bieżącymi zniekształcona jest przez zmienność cen ( im wyższa inflacja tym problem ten występuje drastyczniej).

Aby wyeliminować ten problem wykorzystuje się indeksy dynamiki pozwalające porównać w czasie dane z różnych okresów. Doprowadzanie do porównywalności wielkości bilansowych w czasie dokonywane jest za pośrednictwem indeksów wzrostu cen podawanych przez Główny Urząd Statystyczny. Indeksy te podaje się  w % , bądź w ujęciu  miesiąc do miesiąca poprzedniego , bądź  grudzień roku następnego do grudnia roku poprzedniego ( np. grudzień 2003 w stosunku do grudnia 2002 – 3,0%, odpowiednio grudzień 2004 do grudnia 2003 – 4% itp.).

Przykład : w bilansach za kolejne lata , sporządzonych w cenach bieżących roku bilansowego został określony następujący zysk netto:

     Rok    :            2002                                    2003                                2004

    Zysk netto :    20.000zł                               30.000zł                         35.000zł

Zysk porównywalny określamy przyjmując do porównań rok 2002;

Otrzymujemy zysk porównywalny:

-         dla 2003 r.     -    30.000 : 1,03 = 29.162 zł

-         dla 2004 r.     -    35.000 : 1,03 : 1,04 = 32.674 zł.

2. Analiza pionowa bilansu.

A/. Zadana i i zakres analizy pionowej.

Za pomocą analizy pionowej bilansu dokonuje się oceny dynamiki oraz struktury aktywów i pasywów według stanu na koniec roku obrotowego w porównaniu ze stanem na początek roku obrotowego.

Struktura określa procentowy udział danej pozycji aktywów w aktywach razem traktowanych jako 1oo% . Strukturę pasywów określa się odpowiednio ( pasywa razem = 100%).

Porównując strukturę aktywów i pasywów wg stanu na początek roku obrotowego otrzymujemy obraz dynamiki zmian struktury elementów bilansu w ciągu roku.

Struktura bilansu pozwala na udzielenie odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące możliwości osiągania w przyszłości potencjalnych korzyści ekonomicznych w nawiązaniu do jej charakteru ( produkcyjna, usługowa itp.)

B/. Przykładowe podstawowe zadania w zakresie określania struktury     

     pionowej aktywów i pasywów.

     Struktura aktywów.

o       Ogólne wskaźniki określające strukturę aktywów:

        -  [(aktywa trwałe) : ( aktywa ogółem )] x 100%

        - [ (aktywa obrotowe) : (aktywa ogółem) ]x 100%

o       Niektóre wskaźniki szczegółowe dla aktywów trwałych:

       - [(rzeczowe aktywa trwałe) : (aktywa trwałe ogółem)] x 100%

       - [(należności długoterminowe) : (aktywa trwałe ogółem)] x 100%

o       Niektóre wskaźniki szczegółowe dla aktywów obrotowych:

      - [(zapasy) : ( aktywa obrotowe ogółem)] x 100%

      - [(aktywa pieniężne) : (aktywa obrotowe ogólem)] x 100%

      - [(należności krótkoterminowe):(aktywa obrotowe ogółem)] x 100%

Dane o strukturze ogólnej i szczegółowej aktywów są bardzo pomocne nie tylko dla podejmowania odpowiednich decyzji w jednostce. Są także niezwykle ważną informacja płynącą do kontrahentów, klientów, banków, instytucji ubezpieczeniowych. Interpretacja  tych danych uzależniona jest od celu ich wykorzystania (np.  analiza możliwości udzielenia kredytu przez bank ) i charakteru jednostki ( np. inne wymagania w stosunku do jednostki produkcyjnej i inne w stosunku do jednostki typowo usługowej)

Struktura pasywów.

o       Ogólne wskaźniki określające strukturę pasywów:

    - [(kapitał własny) : ( pasywa ogółem)] x 100%

   - [(zobowiązania i rezerwy na zobowiązania) : (pasywa ogółem)] x 100%

o       Niektóre wskaźniki obrazujące strukturę obcych źródeł finansowania majątku  przedsiębiorstwa oraz głównych jego wierzycieli:

    - [(  zobowiązania długoterminowych) : (zobowiązania i rezerwy na

       zobowiązania razem)] x 100%

    - [(zobowiązani krótkoterminowe) : ( zobowiązania i rezerwy

        na zobowiązania razem)] x 100%

   - [(zobowiązania wobec dostawców): (zobowiązania krótkoterminowe

       razem)] x 100%

- [(zobowiązania tytułu podatków i ubezpieczeń oraz innych obowiązkowych 

      świadczeń) : (zobowiązania krótkoterminowe razem(] x100%

  - [(zobowiązania z tytułu wynagrodzeń) : ( zobowiązania krótkoterminowe

      razem) x 100%

  - [(zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek krótkoterminowych) : 

      (zobowiązania krótkoterminowe razem)] x 100%

Struktura pasywów daje ogólny lub szczegółową odpowiedz na pytania: jakie są źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa? jaki jest udział w finansowaniu majątku kapitałów obcych? Komu, w jakiej wielkości i terminie przedsiębiorstwo winno te kapitały obce zwrócić. 

Uwaga: w analizie struktury pionowej bilansu bardzo ważne jest sprawdzenie tzw. „złotej zasdat bilansowej”:

                            (kapitał stały) : (aktywa trwałe) ≥ 1

gdzie : kapitał stały = kapitał własny + zobowiązania długoterminowe

„Złota zasada bilansowa” ma charakter ogólny i wymaga uzupełnienia o analizę rachunku zysków i strat oraz analizę wskaźnikową

3. Analiza wskaźnikowa

Wyżej omówiona analiza pozioma i pionowa bilansu zaliczana jest do analizy wstępnej ( tzw. czytanie bilansu ).

Całościowej analizy dokonuje się w oparciu o zbiór standardowych wskaźników , ujętych w cztery podstawowe grupy:

1.    Wskaźniki zyskowności.

2.    Wskaźniki bieżącej płynności finansowej.

3.    Wskaźniki zdolności do obsługi zadłużenia.

4.    Wskaźniki rynku kapitałowego.

Zestawienie najczęściej wykorzystywanych wskaźników w analizie finansowej jednostek przedstawiono niżej w tabeli.