ZOFIA ZYMONIK koszty jakosci w zarzadzaniu przedsiebiorstwem.pdf

ZOFIA ZYMONIK

KOSZTY JAKOŚCI

W ZARZĄDZANIU

PRZEDSIĘBIORSTWEM

WYDANIE DRUGIE POSZERZONE

OFICYNA WYDAWNICZA POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ

WROCŁAW 2003

RECENZENCI

Zdzisław Jasiński

Romuald Kolman

OPRACOWANIE REDAKCYJNE

Alicja Kordas

KOREKTA

Aleksandra Wawrzynkowska-Dwojak

PROJEKT OKŁADKI

Zofia i Dariusz Godlewscy

ISBN 83-7085-744-2

OFICYNA WYDAWNICZA POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ

Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław

Ark. wyd. 19,75. Ark. druk. 14 3 / 8 . Papier offset. kl. III, 80 g, B1.

Drukarnia Oficyny Wydawniczej Politechniki Wrocławskiej. Zam. nr 742/2003.

SPIS RZECZY

WSTĘP ..................................................................................................................................... 5

1. JAKOŚĆ I JEJ ROLA W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM ............................. 12

1.1. Efektywność systemu zarządzania przedsiębiorstwem u progu XXI wieku ................. 12

1.2. Jakość podstawowym wymogiem konkurencyjności przedsiębiorstwa ........................ 17

1.3. Miejsce kosztów jakości w europejskim modelu rozwiązań projakościowych ............. 22

1.4. Konieczność uwzględnienia w zarządzaniu przedsiębiorstwem nowych wymagań

jakościowych ................................................................................................................ 27

1.4.1. Przesłanki uwzględniające prawa konsumenta w zarządzaniu

przedsiębiorstwem.............................................................................................. 27

1.4.2. Prawo do pełnej informacji o produkcie ............................................................. 28

1.4.3. Prawo do bezpiecznego użytkowania produktu.................................................. 29

1.4.4. Prawo do odszkodowania za szkody spowodowane produktem wadliwym ....... 31

1.5. Ekonomiczno-organizacyjne przesłanki zwiększenia odpowiedzialności

przedsiębiorstwa za jakość produktu ............................................................................ 32

1.5.1. Innowacyjne pojęcie producenta ........................................................................ 32

1.5.2. Model produktu wadliwego i kosztów jakości z nim związanych...................... 37

1.5.3. Koszty, korzyści i ryzyko wad w systemie działań przedsiębiorstwa................. 42

1.5.4. Koszty jakości w systemach pomiaru kosztów................................................... 46

1.6. Podsumowanie............................................................................................................... 54

2. EWOLUCJA PROBLEMATYKI JAKOŚCI I JEJ KOSZTÓW .......................................... 56

2.1. Starożytność i czasy organizacji cechowych ................................................................. 56

2.2. Rewolucja przemysłowa i skutki produkcji masowej.................................................... 61

2.3. Kontrola jakości w przemyśle wojennym USA............................................................. 65

2.4. Rewolucja jakości w Japonii ......................................................................................... 68

2.5. Zachodnie modele strukturalne kosztów jakości ........................................................... 73

2.5.1. Model Armanda V. Feigenbauma....................................................................... 73

2.5.2. Model ASQC ...................................................................................................... 75

2.5.3. Model BS 6143 ................................................................................................... 77

2.5.4. Model Johna Banka ............................................................................................ 80

2.5.5. Model ISO 9004-1:1994 ..................................................................................... 81

2.5.6. Model ISO 9004-3:1994 ..................................................................................... 84

2.6. Podsumowanie............................................................................................................... 89

3. KOSZTY W MODELACH ZARZĄDZANIA JAKOŚCIOWEGO ..................................... 92

3.1. Modele amerykańskie.................................................................................................... 92

3.1.1. Model W. Edwardsa Deminga............................................................................ 92

Koszty jakości w zarządzaniu przedsiębiorstwem

3.1.2. Model Josepha M. Jurana ................................................................................. 98

3.1.3. Model Armanda V. Feigenbauma..................................................................... 102

3.1.4. Model Philipa B. Crosby’ego ........................................................................... 104

3.2. Modele japońskie......................................................................................................... 108

3.2.1. Model Kaoru Ishikawy ..................................................................................... 108

3.2.2. Model Genichi Taguchiego .............................................................................. 109

3.3. Europejski model Waltera Masinga............................................................................. 112

3.4. Podsumowanie – próba ustosunkowania się do prezentowanych modeli.................... 118

4. KONCEPCJA KOSZTÓW JAKOŚCI JAKO ELEMENTU WARTOŚCI

KONSUMENCKIEJ........................................................................................................... 125

4.1. Wpływ jakości i marketingu na ukształtowanie pojęcia wartości konsumenckiej ...... 125

4.2. Proces kreowania wartości .......................................................................................... 132

4.3. Działania nietworzące wartości ................................................................................... 140

4.4. Kryteria i mierniki przepływu błędów w procesie....................................................... 143

4.5. Przepływ błędów w ujęciu macierzowym ................................................................... 148

4.5.1. Diagramy macierzowe jako instrument kreatywnego rozwiązywania

problemów jakości............................................................................................ 148

4.5.2. Model macierzowy przepływu błędów w procesie........................................... 152

4.5.3. Próba weryfikacji proponowanego rozwiązania ............................................... 159

4.6. Modelowanie kosztów jakości opartych na działaniach .............................................. 163

4.6.1. Tradycyjny model kosztów jakości Josepha M. Jurana .................................... 163

4.6.2. Innowacyjny model kosztów jakości Artura M. Schneidermana...................... 165

4.6.3. Efektywność działań projakościowych w ujęciu Artura M. Schneidermana

i Roberta S. Kaplana......................................................................................... 167

4.6.4. Model kosztów jakości opartych na działaniach............................................... 169

4.7. Podsumowanie............................................................................................................. 173

5. WYNIKI BADAŃ WŁASNYCH....................................................................................... 175

5.1. Wprowadzenie do problematyki badań....................................................................... 175

5.2. Znormalizowane systemy jakości i modele samooceny przedsiębiorstw

oparte na zasadach TQM – ocena sytuacji.................................................................. 178

5.3. Metodyka badawcza stosowana w badaniach wybranych przedsiębiorstw ................. 182

5.4. Opis badanych przedsiębiorstw ................................................................................... 184

5.5. Interpretacja wyników badań....................................................................................... 186

5.5.1. Uwzględnienie zasad TQM w systemowych rozwiązaniach projakościowych

przedsiębiorstw................................................................................................. 186

5.5.2. Podejście procesowe w przedsiębiorstwach mających znormalizowane

systemy jakości................................................................................................ 194

5.5.3. Koszty jakości jako instrument oceny efektywności działań

w przedsiębiorstwie .......................................................................................... 203

5.5.3.1. Wady i zalety mierzenia kosztów jakości............................................ 203

5.5.3.2. Działania ujęte w dokumentacji kosztowej jakości ............................. 205

5.5.3.3. Analiza kosztów jakości ...................................................................... 209

5.6. Podsumowanie............................................................................................................. 211

ZAKOŃCZENIE .................................................................................................................... 214

BIBLIOGRAFIA .................................................................................................................... 219

QUALITY COSTS IN COMPANY MANAGEMENT.......................................................... 228

KOSZTY JAKOŚCI

W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM

Gwałtowny postęp techniczny i zmienność otoczenia, w którym działają współczesne

przedsiębiorstwa, powodują, że w procesie podejmowania decyzji menedżerskich jednym

z najważniejszych zadań jest rozpoznanie ryzyka zaistnienia wad w produktach i zastoso-

wanie bardziej racjonalnych rozwiązań problemów decyzyjnych. W konkurencyjnej gos-

podarce każdy element ma swoje odzwierciedlenie w postaci ceny (kosztu), zasugero-

wano więc, że instrumentem wspomagającym decyzje menedżerskie mogą być koszty

jakości. Zanalizowano je w aspekcie potrzeb sprawnego i efektywnego zarządzania przed-

siębiorstwem oraz zaproponowano użycie ich jako miary w procesie tworzenia wartości

konsumenckiej. Przedstawiono koncepcję pomiaru działań jakościowych w procesie two-

rzenia wartości konsumenckiej. Problem rozpatrzono z dwóch punktów widzenia: działań

nietworzących i tworzących tę wartość. Uzasadniono, że kosztami jakości należy objąć

działania związane z zasadami odpowiedzialności producenta za produkt. Koszty jakości

mogą być jako jednostki pieniężne miarą oceny stopnia realizacji zasad odpowiedzialności

za jakość produktu w strategii przedsiębiorstwa, co uwzględniono w koncepcji modelu

kosztów jakości opartych na działaniach. Zaproponowane rozwiązania częściowo zweryfi-

kowano. Na podstawie wyników badań sprecyzowano czynniki utrudniające wdrażanie

nowych zasad gospodarowania w obszarze jakości.

WSTĘP

onkurencja, od wielu lat obecna na rynkach wewnętrznych i zagranicznych, wy-

warła nacisk na badania naukowe i rozwój teorii zarządzania, w tym także na

zarządzanie jakością 1 . Lesław Wasilewski twierdzi jednak, że wkład we współczesną

wiedzę o zarządzaniu jakością ze strony nauki akademickiej jest niewielki i w głównym

____________

1 Obiegowa nazwa „zarządzanie jakością” nie jest logicznie poprawna, gdyż zarządzanie – według

powszechnie stosowanych definicji – jest dysponowaniem zasobami, a jakość nie jest zasobem, lecz

celem procesu zarządzania, dlatego poprawne określenie powinno brzmieć „zarządzanie jakościowe” (lub

projakościowe).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: