Pojęcie systemu dydaktycznego.doc

1

SYSTEMY DYDAKTYCZNE

Dydaktyka ogólna, podobnie jak każda nauka, zmierza do opracowania systemu uzasadnionych i sprawdzonych twierdzeń, do adekwatnego opisu istniejącej rzeczywistości, do wykrycia praw rządzących występującymi w tej rzeczywistości zjawiskami i procesami, wreszcie do formułowania zasad i reguł działalności przystosowanej do zmieniających się stale potrzeb człowieka, w tym wypadku potrzeb związanych z nauczaniem i uczeniem się. Tak postępując, zajmuje się ona systemami, celami. treścią,, procesem, zasadami, metodami, formami organizacyjnymi oraz środkami nauczania - uczenia się realizowanego w zakresie wszystkich szczebli i przedmiotów nauki szkolnej oraz pozaszkolnej.

Przez system dydaktyczny będziemy przy tym rozumieć całokształt zasad organizacyjnych oraz treść, metody i środki nauczania - uczenia się, tworzące spójną wewnętrznie strukturę i podporządkowane realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia.

Jeśli chodzi o dydaktykę ogólną to we wcześniejszych interpretacjach podkreślano, że dydaktyka powinna przede wszystkim badać bądź proces nauczania (herbartyści) bądź proces uczenia się (przedstawiciele różnych odmian tzw. nowego wychowania).

Te interpretacje przedmiotu badań dydaktyki ogólnej można przedstawić w formie następującego zestawienia:

1)     proces nauczania > proces uczenia się;

2)     proces nauczania < proces uczenia się;

3)     proces nauczania = uczenie się.

Znaki k nierówności wskazuje na dominację -jako przedmiotu badań dydaktyki ogólnej - bądź nauczania, bądź uczenia się. Natomiast w punkcie trzecim podkreśla się, że oba te procesy są traktowane łącznie jako równoważne.

Przyjmując eksponowane relacje za kryterium podziału nowożytnych systemów dydaktycznych, możemy wyodrębnić system tradycyjny, system związany z nurtem nowego wychowania oraz system współczesny.

Każdy z tych systemów składa się z kilku lub nawet kilkunastu podsystemów. Przykładowo w skład tradycyjnego systemu dydaktycznego wchodzą min. koncepcje opracowane przez J. Sturma. J.A. Komeńskiego, J H. Peslalozziego, A. Bella i J. Lancastra, a przede wszystkim przez J.F. Herbarta. Z kolei w systemie nowego wychowania można wyróżnić takie podsystemy, jak szkoła pracy G. Kerschensteinera, szkoła na miarę dziecka, szkoła twórcza czy wreszcie koncepcja opracowana przez J. Deweya. Również wewnątrz współczesnego systemu dydaktycznego funkcjonują rozmaite podsystemy, np, C. Freineta czy nauczania programowanego.