4.10.2012 FILOZOFIA
Test zaliczeniowy
Henri Bergson- wykłady o wychowaniu, Warszawa 2004
ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE:
1.Filozofia edukacji jest filozofia praktyczna. Jest zakorzeniona w kulturze miejsca i czasu czyli jest świadoma praktyki edukacyjnej która w tym miejscu i czasie jest rozwijana. Związek filozofii edukacji z praktyką edukacyjna jest ścisły. Nie spekuluje o ponadczasowych aspektach wychowania czy edukacji, ale skupia się na tej edukacji, która istnieje tu i teraz. Podejmuje się próby skonstruowania takiej filozofii która ma charakter ponadczasowy.
2. Filozofie edukacji można rozumieć dwojako:
· Jako dyscyplinę akademicką- jest usytuowana na wydziałach pedagogicznych a nie do filozoficznych. W Polsce filozofia edukacji wraca jako dyscyplina akademicka po długiej przerwie. (1945-1989)Usunięto tą filozofie. Uważano ze filozofia marksistowska ma status naukowy .od 89 roku filozofia wraca na wydziały pedagogiczne.
· Jako normatywna teoria edukacji-jest utożsamiana z teorią wychowania. Jest to system zaleceń które należy zastosować aby móc realizować konkretną praktykę edukacyjną
3. Stwierdzenie Harley’a Siegel’a który twierdzi że filozofia edukacji ma oblicze janusowe.
Janus to grecki bóg, miał dwa oblicza . z jednej strony filozofia edukacji nawiązuje do klasycznych tematów podejmowanych przez filozofów w sferze metafizyki, epistemologii czy etyki, a z drugiej jest zakorzeniona w codziennej praktyce edukacyjnej. Punktem wyjścia jest namysł , potem z namysłu wypływają pewne projekty które przekształcamy w praktyce, ale tez filozofia edukacji kieruje się w stronę przeciwną, doświadczenie edukacyjne np. staje się przyczyną do podejmowania namysłu filozoficznego.
4 . czy powinniśmy mówić o filozofii edukacji czy o teorii wychowania?
‘Teoretycznie w naszym kręgu kulturowym (polski, niemiecki)- mówiono o teorii wychowania. Edukacja pojawiła się wraz z ekspansją języka i kultury angielskiej. Coraz żadziej mówi się o wychowaniu. We współczesnej filozofii edukacji mamy np. pedagogika Andreij Forkierska mówi, żeby stosować termin filozofia wychowania. Mówi jeśli stosujemy termin filozofia edukacji spłycamy etykę o której mówimy, wszystkie instytucje to edukacja. Tylko to znaczy edukacja. Wychowanie ma większe znaczenie .
Wychowanie pozwala człowiekowi zrozumieć samego siebie. Wychowanie jest kwestia prywatna wiec namysł filozoficzny się zacieśnia.
11.10.2012
PREZENTACJA WYBRANYCH FILOZOFÓW
· PLATON
„państwo” . analiza księgi II, w której Sokrates przedstawia wizje edukacji jaka powinna według niego być. (dialog Sokratesa)
Kontekst w którym Platon przedstawia ten wątek to kontekst sprawiedliwości.
Platon mówi ze patrząc na społeczeństwo ateńskie , w którym żył można dostrzec wyraźny dysonans miedzy sprawiedliwością wewnętrzna a zewnętrzna. Polega on na tym że bardzo często ludzie którzy są sprawiedliwi wewnętrznie są postrzegani przez społeczeństwo jako niesprawiedliwi i czyniący zło, nie dostrzegają sprawiedliwości która jest w nich .z drugiej strony ludzie którzy w głębi są niesprawiedliwi i źli są postrzegani na zewnątrz jako sprawiedliwi.
Do czego potrzebna jest edukacja: Platon mówi ze ta edukacja która faktycznie istnieje ona skłania młodych ludzi do przyjmowania fałszywej postawy, o wiele bardziej się opłaca udawać sprawiedliwego. Jest to niewłaściwe wg. Platona
Co radzi społeczeństwo młodemu człowiekowi : zrobić sobie tylko fasadę, przybrać postawę, otoczyć się dzielnością
Co na ta postawę bogowie : o ile istnieją to łatwo ich przebłagać ofiarą.
Każdy z nas ma w swoim wnętrzu poczucie że prawdziwa sprawiedliwość istnieje i warto jej szukać .człowiek ma cos w sobie ze nie zgadza się na hipokryzję . człowiek chce być sprawiedliwy ale nie może, bo społeczeństwo mu nie pozwala. Trzeba zmienić ustrój państwa. Trzeba zmienić model edukacji ,aby państwo mogło być lepsze.
Edukacja jest zorientowana na zmianę społeczną i zmianę ustroju państwa.
W jaki sposób edukacja jest w stanie zmienić kulturę : należy zastanowić się w jaki sposób budować pożądane państwo. Sadzi że każde państwo powstaje w wyniku podziału pracy. Jednostki nawzajem się potrzebują. Musimy żyć we wspólnocie. Ludzie są szczęśliwi do momentu gdy pojawia się żądza luksusu, chcą mieć więcej, chcą się bogacić i wzmacniać swoja pozycje. Prowadzi to do wojen i agresji, podbojów. Platon żołnierzy nazywa strażnikami. Edukacja powinna zmierzać do uformowania strażników. Porównuje ich do psów pasterskich – powinni być bardzo agresywni i bezwzględni wobec nieznajomych a opiekować się współobywatelami .
Jak strażników edukować: musimy przyjąć tradycyjny model edukacji czyli gimnastyka dla ciał oraz służba muzom dla duszy- Paideia.
Dlaczego edukacja nie prowadzi do sprawiedliwego społeczeństwa. Wine za to ponoszą mity religijne. Mity religijne szybciej kształtują dusze. Mity przekazują fałszywy obraz świata. Jest to obraz świata w którym rządzi zło, zazdrość, pożadanie.
Jak ma wyglądać edukacja aby uniknąć fałszu : trzeba cenzurować mity, powinny być dopuszczane takie mity które sa dobre a odrzucić te które wprowadzają fałsz i zamieszanie.
25.10.12
PRZEKONANIE ZE NALAZY UDAWAĆ
Pogląd edukacyjny myśliciela ze średniowiecza . św Tomasz z Akwinu 1225-1274 okres największego rozwoju w filozofii scholastycznej. Na podstawie pism Arystotelesa za pośrednictwem myślicieli arabskich. Najwazniejsza jest wiedza .
Pismo święteà objawienie à teologia à wiara
Teologia jest najważniejszym przedmiotem, filozofia jest na drugim miejscu. Filozofia ma uzasadniać prawdy teologiczne. Rolą filozofii jest wiara. Człowiek wierzący nie musi troszczyć się o namysł wiary. Rola racjonalnego myślenia nauki. Filozofia jest potrzebna bo nie wszyscy wierzą. Filozofia była nazywana służącą, podnóżkiem teologii. Z punktu widzenia dzisiejszego człowieka w żadnym wypadku nie wychodzą ze źródła. Suma czyli wiedza naukowa cała wiedza o Bogu,człowieku poglądach w tym są rozważania teologiczne. Poważania człowieka z Bogiem. Życie wieczne bo do tego człowiek jest powołany
Pierwsze środowisko edukacyjne i wychowawcze-Rodzina. Rola rodziców w wychowaniu dziecka wg. Św. Tomasza. Rodzina jest miejscem gdzie poczynają się ludzie i to jest obowiązek nasz bo musi istnieć ludzkość. Wydanie dziecka na swiat. Wychowanie i kształcenie odróżnia nas od zwierząt. Naturalny obowiązek to zapewnienie przetrwania w świecie, a w przypadku ludzi dziecko trzeba wykształcić. Te 3 to całość jaka spoczywa na rodzicach. Podstawowe wyzwanie polega na kształtowaniu umysłu dziecka , który jest nazywany duszą. W duszy, umyśle szlachetnym elementem jest rozum. Intelekt jest najwybitniejszą cechą Boga. Kształtowanie intelektu jest najważniejszym wyzwaniem dla nauczyciela . ma przynosić pewne nawyki, umiejętności życia. np.roztropnośc- to umiejętność ostsowania ogólnych zasad w zmienających się okolicznościach życia. Nauczanie , obserwacje innych ludzi uczymy się tego. Cnota jako fronezis. Przedsięwzięcie nauczania jest trudne bo ludzie są zaślepieni namiętnościami. trudność nie polega na przekazywaniu wiedzy ale trzeba umieć utrzymać dyscyplinę. Należy ich kontrolować wychowanie młodego pokolenia. Efektywniej jest na mężczyznach tą dyscyplinę wykonać , ponieważ taką role w rodzinie pełnią ojcowie.
ROLA PAŃSTWA W WYCHOWANA
Wg. Św Tomasza są następujące rodzaje wspólnot:
· Wspólnoty naturalne (rodzina pańtstwo)
· Wspólnoty na bazie umów (stowarzyszenia, banki, spółki, szkoły)
Wg. Św Tomasza mają przewagę wspólnoty naturalne. Szkoła odgrywa role pośrednia. Społeczeństwo musi zadbać o tworzenie szkoły. Ma także obowiązek tworzyć i kształtować pokolenie o roznych dziedzinach. Roznica miedzy rodziną, a państwem jest taka że rodzice muszą zapewnić dzieciu życie . w przypadku państwa- muszą nadać temu życiu odpowiednią jakość, by to życie było dobre, wartościowe. Tomasz zaoważył że są rodzice którzy nie dają sobie rady z wychowaniem dzieci i wtedy ich rolę powinno przejąć państwo.
JAK DALEKO PAŃSTWO MOŻE INGEROWAĆ W SPOSÓB WYCHOWANIA DZIECI PRZEZ RODZICÓW?
CZY MOŻNA ZGODZIĆ SIĘ ABY PAŃSTWO NA SIŁE ODBIERAŁO DZIECI I JE OCHRZCIŁO?
Św. Tomasz uważa że nie należy ingerować w życie rodziny
ROLA NAUCZYCIELA
Dla Tomasza jest ciężko zaakceptować bycie nauczycielem. Opierając się na ewangelii nienna nauczyciela, ale był roztropny wiec nauczyciele są pośrednikami w nauczaniu od Boga. W przeciwieństwie do platona Tomasz uważa ze widzy nie ma jedynie jest potencjalnośc nabycia wiedzy. Możemy wiele się nauczyć. Pewną wiedzą która przychodzi z doświadczenia nabywamy z wcześniejszego doswiadcznia i na tym polega proces uczenia się .
Dla Tomasza cały proces edukacji jest prymatem nad edukacja naturalną nad kulturalna. Edukacja dokonuje się w rodzinach . rola państwa jest ograniczona . nauczyciele sa pośrednikami boga.
FILOZOFIA EDUKACJI W OKRESIE RENESANSU
Anglia- rewolucja technologiczna zaczęła się rozwijać, nastąpiło odcięcie od Rzymu (Henryk VIII) pod zwierzchnictwem Królowej.
Odrodzenie charakteryzuje się 2 cechami z punktu widzenia socjologii:
1)SCHOLASTYKA- odrzuca ich sposób myślenia, analizy. Ludzie odrzucają jałowe analizy językowe.
ANTROPOCENTRYZM- człowiek w centrum
Powrót do źródeł starożytnych (upadek konstantunopolu). Europa zaczyna życ w antyku. W odrodzeniu dochodzi silnie filozofia stoicka.
Myśliciele i pisarze w odrodzeniu:
· Jan Ludwik Vives 1492-1540 , Hiszpan, większość zycia spędził w Belgii. Autor licznych tekstów, napisał o ubogich, teza biedaków, których trzeba zmusic do pracy, a jak nie chce to trzeba ich karać ( bo są darmozjadami)
· Bronisław Geremez „litość i szubienica” . kwestie edukacji . odrózna wychowanie (odpowiedzialni są rodzice) od kształcenia (odpowiedzialna jest szkoła)
Należy traktować dziecko w sposób indywidualny. Postulat nauczyciele maja znac jezyk którym nacodzien posługują się uczniowie (postulat postępowy)
· Michał de Montagine , francuz, napisał esej Próby.pierwszy filozof piszący w jezyku francuskim. Wyznawca stoicyzmu i sceptycyzmu ß (polega na tym ze człowiek nie potrafi poznac prawdy, to jest po za naszym zasięgiem ). Pochwała krytycyzmu- trzeba być bardzo ostrożnym i uważać to co inni nam przekazują jako prawde
· Erazm z Rotterdamu- 1467-1536 . radykalna krytyka scholastyki. Stawianie pytań , problemu i odpowiedzi. Rodzi się rozumienie nauk w sensie nowoczesnym. Główna fizyka łaczy się to z Galileuszem wszystkie zjawiska fizyczne powinny być matywetyzowalna. Apogeum XX wszystko można sprowadzić do matematycznych rachunków
· Tomasz Morus- angielski filozof 1478-1535, angielski filozof 1478-1535, żył w centrum angli i nie chciał pogodzić się z Henrykiem VIII gdy król odrzucił zwierzchnictwo papieża. 1516 – przedstawil sytualcje wspołeczesnej anglii w ponurych barwach, problemy społeczne, które nękały kraj „owce zjadły ludzi” były konstuowane maszyny tkackie, nie było za co zyc, zaczęły się kradzieże
· Rafał Hytodeusz- opowiada co widział w utopi topos- miejsce które nie istnieje pod względem edukacji. Nacisk położony na :
o Wychowanie moralne- trzeba ja ciagle ludziom przypominać, ludzie musza być napominani ze cos jest dobre a czasem złe
o Przygotowanie zawodowe- każdy musi mieć umiejętność pracy. Rodzaje prac:
§ Uprawa roli
§ Tkactwo
§ Kowalstwo
§ Murarstwo
Ludzie mogą kształcić się w różnych rzemiosł i wykonywać pracę, która im odpowiada. Chyba ze państwo potrzebuje konkretnych rzemieślników.
Edukacja pernamętna- gdy ludzie przestaną pracować spedzaja czas na wykładach naukowych. Człowiekpowinien kształcić się przez całe zycie. Nauka powinna być w języku ojczystym
15.11.12
WIEK XVII, XVIII, XIX WSPÓŁCZESNA DEMOKRACJA LIBERALNA
· Demokracja liberalna z podstaw ideałów, rola ideałów
· Okres obejmuje europejskie oświecenie, okres wieku XVII i XIX
John Locke – filozof zajmujący się poznaniem tabularaza, obszar polityczny
John Stewart Mill XIX w demokracja liberalna
· Połaczenie demokracji i liberalizmu
· Termin demokracja dla Arystotelesa to rząd motłochu, wynaturzenie systemu politycznego, nie powinno być przez większość ale przez uczonych
· Dzisiaj demokracja to rząd większości
· Liberalizm- towolnosc jednostki
W demokracji liberalnej gdy większość pozbawia jednostke podstawowa praw wolności. Większość nie może przesladowac mniejszości
Demokracja rozumiana jako hegemonia w której podkleslasie prawo większości narzucania mniejszości nie respoktowania. J. Locke i J. Stewart pochwala ta koncepcje
Teoria państwa, która panuje na koncepcji ……. John Rawls początki lat 70 „Teoria sprawiedliwości”. On mówi aby uznac współczesną demokracje liberalna za dobra należy uznac 2 zasady:
· Poszanowanie praw nabytych- jeśli jednostka nabędzie jakies prawo to większość nie może jej tego prawa odebrać
· Składa się z dwóch części
o Wszyscy mamy prawo do równej pozycji zaszczytów, wskazuje ze nie jestdopuszczana formalna dyskryminacja , ze zostanie się wykluczonym z jakiegoś zaszczytu
o Zmiany społeczne, które maja być najuboższych wspołeczsne w pedagogice. Obok słowa liberalizm pojawienia neoliberalizmu. U pedagogów to pojecie Eugenia Potulicka i Joanna Rutkowicka neoliberalne uwikłania edukacyjne
Różnice liberalizmu i neoliberalizmu:
· Mówiąc o liberalizmie jest ideą polityczna, kulturowa, szeroką, obejmuje wiele sfer np. liberalizm w sztuce, polityce
· Neoliberalizm- gospodarka, organizacja zyciem gospodarczym. Polefa wg zwolenników by w maksymalnym stopniu organizować w gospodarke role państwa czy role społeczną publicznej.
Całej puli i dobór usług przekazujemy obywatelom przez państwo w rece korporacji, właścicieli prywatnym. Usługi jak ochrona zdrowia, transport mówi nam aby wszystko sprecyzować
Potulicka i Rutkowiak pokazuja skutki neoliberalnej edukacji
Jak rozumieć edukacje? Jakie miejsca zajmuje?
Richard Peters „ethick and education” . byl przedstawicielem filozoficznej edukacji. Dla niego edukacja jest czyms wartościowym, przekazujemy wartosci pozytywne, a jak negatywne to są sprzeczne samemu sobie
Pierre Bourdieu reprodukcja cały system edukacyjny, szkoły publiczne dązą do reprosukowania struktury społecznej. Szkoła dba o to by trafic do robotników fizycznych. Szkoły sa narzędziem reprodukcji.
Peters zwraca uwagę taka koncepcje ze musimy odróżnić edukacje od socjalizacji instrumentem socjalizacji jest szkoła. Zakłasa się ze człowiek jest wprowadzany w dobro jak i zł, ze poznaje wartości . edukacja zakłada ze człowiekowi przekazujemy treści wartościowe, ze nie dopuszcza go do czegos złego
coliberek44