6. Kulturowe uwarunkowania literatury według Mme de Staël. (M)
Metoda krytycznoliteracka Mme de S. opierała się na dwóch przesłankach:
1. opis literatury w jej różnorakich uwarunkowaniach
2. wiara w doskonalenie/ ewolucję w sztuce
Jej metoda jest wyraźnie inspirowana uwagami Monteskiusz, badającego w książce O duchu
praw (1748) różne nastroje państwowe i prawa, które nie były według niego arbitralne, ale
wynikały z okoliczności zewnętrznych (klimat, życie społeczne, religia itp.).
Głównym kryterium oceny dzieł literackich wprowadzonym i upowszechnionym przez Mme
De S. był podział literatury na północną (romantyczna) i południową (klasycystyczną).
Kryteria podziału:
1. filozoficzne
Jeśli nie zgodzimy się, iż pogaństwo i chrześcijaństwo, Północ i Południe, feudalizm oraz
Ustrój grecki i rzymski podzieliły się królestwem literatury, nie zdołamy nigdy osądzić z filozoficznego punktu widzenia smaku starożytnych i smaku nowożytnych.
2. patroni
Północ – Osjan (Włosi, Hiszpanie, Francuzi)
Południe – Homer (dzieła niemieckie, szwedzkie, islandzkie)
3. klimat
Północ – ludzie przejmują się boleścią niż rozkoszami, mają więcej zainteresowań, natura
posępna i mroczna, skłonność do melancholii, wilgotność,
Południe – gęste lasy, przejrzyste strumienie, natura budzi się do życia, więcej ruchliwości
niż myśli, cień chroni przed upałem i skwarem, stosunki ze światem zewnętrznym,
4. natura
Północ – obraz natury w poezji północy traci swój alegoryczny charakter
Południe – ten obraz jest właśnie alegoryczny
5. religia
Północ – ma charakter spekulatywny
Południe – mniej zabobonów, więcej filozofii
6. ustrój społeczny
Północ – ospałość rezygnacja
Południe – ustawy, które modyfikują życie społeczeństwa
7. obyczaje
Północ – melancholia, smutek, ciężkość duszy
Południe – człowiek szczęśliwy, ciszy się z życia i tego co posiada
8. język
Północ – tkliwy, słodki, pyszny, huczny, wzruszający, silny, wytworny, też boleściwy
Południe - brak
Madame de Staël (1766–1817)
· ciekawa osobowość intelektualna początków francuskiego romantyzmu
- wychowanka szkoły filozofów- wielbicielka Jana Jakuba Rousseau- początkowo entuzjastka, potem przeciwniczka Napoleona Bonapartego- po opuszczeniu Francji odwiedziła
- Niemcy- Rosję- Włochy
· utwory
- Delfina (powieść epistolarna)- Korynna (pierwsza powieść feministyczna)- O literaturze
- studium krytyczne
- podział piśmiennictwa europejskiego na teksty- Północy- Południa- połączenie zjawisk literackich z elementami społecznymi
- O Niemczech
- studium propagujące niemiecki romantyzm we Francji- analiza ideału piękna powiązanego z filozofią, sztuką, kulturą
· wielka indywidualność potwierdzająca czynem swoje poglądy estetyczne, filozoficzne i kulturalne
heaen