Powstanie listopadowewojna polsko-rosyjska
Marcin Zaleski, Cykl Listopadowy, Wzięcie Arsenału, 1830[1]
Data
29 listopada 1830—21 października 1831
Wynik
zwycięstwo Imperium Rosyjskiego
Terytorium
Królestwo Polskie, ziemie zabrane
Strony konfliktu
Rzeczpospolita
Imperium Rosyjskie
Dowódcy
Wodzowie naczelni powstania listopadowego
Mikołaj I
Siły
ok. 150 000 żołnierzy[2]
200 000 żołnierzy
Straty
40 000 zabitych[3]
ok. 22–23 000 zabitych (lub większe)[4]
Powstanie listopadowe
Stoczek - Dobre - Kałuszyn (I) - Wawer (I) - Nowa Wieś - Nowogród - Białołęka - Olszynka Grochowska - Puławy - Kurów - Wawer (II) - Dębe Wielkie - Kałuszyn (II) - Liw - Domanice - Iganie - Poryck - Wronów - Kazimierz Dolny - Boremel - Sokołów Podlaski - Mariampol - Kuflew - Mińsk Mazowiecki (I) - Firlej - Lubartów - Połąga - Jędrzejów - Daszew - Tykocin - Nur - Ostrołęka - Rajgród - Grajewo - Kock (I) - Budziska - Łysobyki - Wilno (I) - Kałuszyn (III) - Mińsk Mazowiecki (II) - Iłża - Wilno (II) - Międzyrzec Podlaski - Warszawa - Kock (II)
Symbol powstańców 1830
Powstanie listopadowe – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, które wybuchło w nocy z 29 listopada na 30 listopada 1830 roku, a zakończyło się 21 października 1831 roku[5]. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część prowincji zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń).
W rocznicę wybuchu powstania obchodzony jest Dzień Podchorążego.
[ukryj]
· 1 Geneza
· 2 Wybuch
· 3 Wojna polsko-rosyjska
· 4 Wojna partyzancka
· 5 Powstanie listopadowe na Litwie, Żmudzi i Białorusi
· 6 Polityka zagraniczna powstania
· 7 Ocena powstania
· 8 Skutki
· 9 Bitwy powstania listopadowego
· 10 Przywódcy powstania
· 11 Przypisy
· 12 Zobacz też
· 13 Bibliografia
· 14 Linki zewnętrzne
Główną przyczyną wybuchu powstania listopadowego było nieprzestrzeganie przez cesarzy rosyjskich postanowień konstytucji z 1815 roku. Aleksander I w 1819 roku zniósł wolność prasy i wprowadził cenzurę prewencyjną. W 1820 zawieszono wolność zgromadzeń i zakazano działalności masonerii. W 1822 skazano Waleriana Łukasińskiego, przywódcę Wolnomularstwa Narodowego. W 1823 Rosjanie rozbili sieć tajnych stowarzyszeń w prowincjach zabranych. Nikołaj Nowosilcow rozpoczął prześladowanie członków towarzystw filomatów i filaretów. W 1825 car zlikwidował jawność obrad sejmowych.
Jednocześnie wzmogły się prześladowania polskich organizacji niepodległościowych. W 1827 nastąpiły aresztowania członków Towarzystwa Patriotycznego. Sąd sejmowy, wydając łagodne wyroki na podejrzanych i oczyszczając ich z zarzutu zdrady stanu, pośrednio potwierdził, że występowali oni w dobrej wierze przywrócenia przestrzegania zapisów konstytucji 1815 roku. Polska opinia publiczna straciła też wtedy ostatecznie złudzenia co do prawdziwych zamierzeń cara Mikołaja I.
Dotychczas łudzono się jeszcze, że Rosja wypełni zobowiązanie zawarte w akcie końcowym kongresu wiedeńskiego, gdzie car zobowiązywał się do przeprowadzenia tzw. rozszerzenia wewnętrznego (chodziło o przyłączenie do Królestwa prowincji zabranych w granicach z 1772).
W lipcu i sierpniu 1830 wybuchły zwycięskie rewolucje we Francji i w Belgii, które doprowadziły do podważenia systemu Świętego Przymierza.
17 października car rozkazał przygotowanie mobilizacji alarmowej wojska polskiego i ...
kylo376