27.11.2007
Wykład 8
Miejsce języka polskiego na mapie języków świata
Klasyfikacja genetyczna (historyczna) – jak to się stało, że powstał nasz język i z jakimi innymi językami ma on coś wspólnego
· Język polski to oczywiście język słowiański
· Razem z innymi Słowianami pochodzimy od języka praindoeuropejskiego
o Miał 9 przypadków
o Niektóre języki powiązane z praindoeuropejskiego są nam bliższe od innych
§ Najbliżej nam do języków bałtyckich: litewskiego i łotewskiego (litewski jest wiele bardziej zachowawczy niż Łotewski, ponieważ ten drugi zmieniała się pod wpływem Rosji, Niemiec i Polski), a także martwych języków: jadźwińskie i pruskie (nazwy staropruskie noszą jeziora Suwalszczyzny np. Wigry)
§ Dalej nam trochę do języków germańskich: niemieckiego, angielskiego, szwedzkiego, norweskiego, farelskiego (Wyspy Owcze), niderlandzkiego, duńskiego, fryzyjski, a także jidysz
§ Jeszcze dalej są Ormianie i ich język ormiański. Niegdyś było tam więcej języków
§ Jeszcze dalej języki indoirańskie: irański, hindi, romski (tylko w Polsce mówią w tym języku. Choćby w Rumuni posługują się slangiem rumuńskim)
§ Bardzo daleko języki italskie: łacina, włoski, francuski, hiszpański, kataloński, portugalski i rumuński
§ Języki celtyckie: irlandzki, szkocki i walijski
§ Język grecki
§ Język albański
§ Grupa języków tocharskich (teraz nie istnieją, ale zachowały się teksty, które jednocześnie są najbliższe językowi praindoeuropejskiego)
· Istnieją języki, z którymi nie mamy wiele wspólnego i wywodzą się z innych rdzeni językowych
o Języki ugrofińskie: węgierski, fiński, estoński i języki lapońskie (fińskie i estońskie są bardzo podobne, ale węgierski różni się od nich bardzo znacznie)
o Grupa języków turkotatarskich
· Języki słowiańskie rozpadły się z przyczyn historycznych na trzy gałęzie
o Południowosłowiańskie
§ Chorwacki
§ Serbski
§ Bułgarski
§ Macedoński
§ Słoweński
§ Starocerkiewnosłowiański (Cyryl i Metody nauczyli się SCS w Salonikach)
o Wschodniosłowiańskie
§ Rosyjski
§ Ukraiński
§ Białoruski
§ Ruski
§ Małoruski
§ Wielkoruski
§ Łemkowski
Języki: rosyjski, białoruski i ukraiński wywodzą się od języka ruskiego. Podzielił się on na wielkoruski, a potem stał się rosyjskim i na małoruski, z którego wywodzą się białoruski i ukraiński
o Zachodniosłowiańskie (o, tu jesteśmy)
§ Polski
§ Czeski
§ Słowacki
§ Górnołużycki (serbskołużycki) [Lipsk, Milsk]
§ Dolnołużycki
§ Języki połabskie
§ Kaszubski
Języki polski, łużyckie, połabski i kaszubski to tzw. języki lechickie
Słowacki kiedyś był bardzo podobny do czeskiego
Typologia języków – nie interesuje nas pokrewieństwo gramatyczne. Zajmujemy się tylko podobieństwem między danymi językami w bardzo wąskim ujęciu. Chodzi o wyłapanie szczegółowych podobieństw w oderwaniu od reszty kryteriów
dziennikarstwo