odpady medyczne.pdf

Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl

– bazy materiałów do edukacji ekologicznej

Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl

ODBIORCA

Gimnazjum

Szkoła średnia

FORMA EDUKACYJNA

Informacja

TEMAT

Odpady medyczne

Z tego materiału, dowiemy się: czym są odpady medyczne, gdzie powstają i dlaczego

są niebezpieczne. Skala problemu na przykładzie województwa śląskiego.

Odpady medyczne

Odpady medyczne to substancje stałe, ciekłe i gazowe powstające przy leczeniu,

diagnozowaniu oraz profilaktyce, w działalności medycznej prowadzonej w obiektach

lecznictwa zamkniętego, otwartego oraz w obiektach badawczych i eksperymentalnych.

Odpady medyczne powstają w różnych jednostkach opieki zdrowotnej, takich jak:

szpitale ogólne, szpitale psychiatryczne, sanatoria rehabilitacyjne, ośrodki leczenia

odwykowego, ośrodki rehabilitacyjne dla narkomanów, zakłady pielęgnacyjno -

opiekuńcze, zakłady leczniczo wychowawcze, zakłady opiekuńczo - lecznicze, szpitale

uzdrowiskowe, sanatoria uzdrowiskowe, hospicja, przychodnie, ośrodki zdrowia,

poradnie, punkty lekarskie, praktyki lekarskie (indywidualne, indywidualne

specjalistyczne i grupowe).

Dotychczasowy stan gospodarki odpadami medycznymi w kraju jest

niezadowalający. Często zdarza się, że odpady medyczne bez odpowiedniego

zabezpieczenia trafiają na wysypiska odpadów komunalnych lub spalane są w

kotłowniach szpitalnych. Problematyka prawidłowego usuwania i unieszkodliwiania

odpadów medycznych stanowi aktualnie jeden z istotnych problemów dostrzeganych

przez służby sanitarno-epidemiologiczne i ochrony środowiska głównie z uwagi na

rozproszenie miejsc powstawania tych odpadów. Aby rozwiązać problem prawidłowej

gospodarki odpadami medycznymi należy poznać aktualny stan w zakresie ich

powstawania, metod unieszkodliwiania oraz mocy przerobowych instalacji. W

niniejszym artykule przedstawiono gospodarkę niebezpiecznymi odpadami medycznymi

w województwie śląskim na tle istniejących przepisów prawnych.

Odpady medyczne zostały sklasyfikowane przez Głównego Inspektora Sanitarnego.

Zgodnie z tą klasyfikacją dzielimy je na cztery grupy:

1. Odpady bytowo-gospodarcze do których należą:

* odpady bytowo-gospodarcze z pomieszczeń biurowych, administracyjnych,

zaplecza warsztatowego i służb technicznych,

* odpady bytowe z oddziałów niezabiegowych,

* odpady z kuchni i resztki posiłków z oddziałów niezakaźnych. Odpady te mogą być

składowane na składowiskach komunalnych.

Materiał opublikowany dzięki wsparciu:

Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl

– bazy materiałów do edukacji ekologicznej

Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl

2. Odpady specyficzne przeznaczone do unieszkodliwiania to odpady, które ze względu

na bezpośredni kontakt z chorymi stanowią zagrożenie infekcyjne dla ludzi i

środowiska. Z tego też względu wymagane jest izolowanie tych odpadów od otoczenia

już w miejscu ich powstawania. Do odpadów tych zaliczamy:

* odpady specyficzne zakażone drobnoustrojami (zużyte materiały opatrunkowe,

strzykawki, igły, materiały laboratoryjne i medyczne, odpady z sal operacyjnych,

oddziałów chirurgicznych, oddziałów zakaźnych, amputowane części ciała, zwłoki

zwierząt doświadczalnych, odpady posekcyjne itp.),

* leki cytostatyczne i sprzęt używany przy ich podawaniu,

* opakowania po lekach oraz leki przeterminowane.

3. Odpady specjalne to:

* odpady radioaktywne,

* zużyte diagnostyki izotopowe,

* substancje toksyczne,

* zużyte oleje,

* substancje chemiczne nienadające się do spalania ze względów bhp,

* zużyte rozpuszczalniki i odczynniki chemiczne,

* odpady srebronośne,

* zużyte baterie,

* uszkodzone termometry rtęciowe i zużyte świetlówki.

4. Odpady wtórne - pozostałości po przeróbce termicznej odpadów specyficznych:

* popiół

* zeszklony żużel

* wyrażone elementy metalowe

* pyły i szlamy pochodzące z urządzeń odpylających

Spośród tych czterech grup tylko pierwsza nie stwarza zagrożenia dla

środowiska, natomiast pozostałe trzy grupy są sklasyfikowane jako odpady

niebezpieczne. Wyżej wymienione odpady specyficzne pokrywają się z klasyfikacją

odpadów medycznych zgodną z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27

września 2001 r w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Odpady te

wymagają odizolowania od otoczenia już w miejscu ich powstawania, specjalnych

metod gromadzenia, transportu, usuwania i unieszkodliwiania.

Bilans odpadów medycznych dla województwa śląskiego

Ilość odpadów medycznych powstających na terenie województwa śląskiego

została oszacowana w oparciu o dane zawarte w roczniku statystycznym i opracowaniu

pt.: "System zarządzania gospodarką odpadami medycznymi w województwie śląskim"

sporządzonym przez Regionalne Biuro Realizacji Programów Ekologicznych Sp. z o. o.

w marcu 2000 roku (synteza). Z Rocznika Statystycznego Województwa Śląskiego

2002 pobrano dane dotyczące ilości oraz rodzajów jednostek opieki zdrowotnej oraz

ilości łóżek, a także ilości porad udzielonych w ciągu roku. Z opracowania "System

zarządzania gospodarką odpadami medycznymi w województwie śląskim" zaczerpnięto

Materiał opublikowany dzięki wsparciu:

Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl

– bazy materiałów do edukacji ekologicznej

Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl

wartości uśrednionych wskaźników powstawania specyficznych odpadów medycznych

w różnych jednostkach opieki zdrowotnej wyrażonych w następujących jednostkach:

kg/łóżko*doba oraz kg/poradę.

Według informacji zawartej w Roczniku Statystycznym 2002 dla Województwa

Śląskiego w województwie znajduje się 114 szpitali ogólnych o łącznej liczbie łóżek

28450 łóżkami, w których powstają odpady medyczne.

W celu określenia ilości odpadów medycznych powstających na terenie

województwa śląskiego rozesłano do gmin i powiatów ankietę z zapytaniem o ilość

jednostek szpitalnych i przychodni. Przeprowadzona akcja nie dała jednak

spodziewanych efektów ze względu na stosunkowo krótki termin odpowiedzi. Do dnia

28 kwietnia wpłynęło 75 ankiet z gmin i powiatów, co stanowi 40% ankietowanych z

czego 18% ankiet było pustych. Dlatego też dla określenia ilości odpadów medycznych

wykorzystano dane z roczników statystycznych dla województwa śląskiego.

Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami wskaźnik powstawania

specyficznych odpadów medycznych powstających w szpitalach wynosi 0,30

kg/łóżko/dobę bez rozróżnienia specjalizacji szpitala natomiast w opracowaniu "System

zarządzania gospodarką odpadami medycznymi w województwie śląskim"

przedstawione są uśrednione wskaźniki nagromadzenia specyficznych odpadów

medycznych dla poszczególnych jednostek opieki zdrowotnej. Ilość odpadów z

poszczególnych rodzajów jednostek opieki zdrowotnej obliczono jako iloczyn

uśrednionego wskaźnika odpadów medycznych specyficznych, liczby łóżek/ liczby

porad oraz dni przeliczeniowych.

W województwie śląskim 78% wytwarzanych odpadów medycznych powstaje w

szpitalach ogólnych. Natomiast w sanatoriach rehabilitacyjnych, ośrodkach leczenia

odwykowego, zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, szpitalach uzdrowiskowych,

ośrodkach zdrowia i poradniach ilość powstających niebezpiecznych odpadów

medycznych wynosi 10-40 Mg/rok.

Sposoby unieszkodliwiania odpadów medycznych

Odpady medyczne zaliczane do niebezpiecznych nie mogą być poddawane

odzyskowi - zgodnie z Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w

sprawie rodzajów odpadów medycznych i weterynaryjnych, których poddawanie

odzyskowi jest zakazane (Dz. U. Nr 8, poz. 102 i 103). W związku z tym odpady te

poddawane są różnym sposobom unieszkodliwiania [2, 4], takie jak:

1. Termiczne przekształcanie odpadów.

2. Autoklawowanie.

3. Dezynfekcja termiczna.

4. Działanie mikrofalami.

5. Obróbka fizyczno - chemiczna.

Dopuszczalne sposoby unieszkodliwiania niebezpiecznych odpadów

medycznych zostały przedstawione są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23

Materiał opublikowany dzięki wsparciu:

Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl

– bazy materiałów do edukacji ekologicznej

Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl

grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania

odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 8, poz. 103 i 104).

Odpady amalgamatu dentystycznego oraz zużyte lecznicze kąpiele, które są aktywne

biologicznie o właściwościach zakaźnych powinny poddawane być obróbce fizyczno-

chemicznej. Leki cytotoksyczne oraz leki cytostatyczne unieszkodliwiane są jedynie w

procesie termicznego przekształcania odpadów [4]. Pozostałe niebezpieczne odpady

medyczne mogą być poddawane procesowi termicznego przekształcania odpadów lub

innemu procesowi unieszkodliwiania, a więc: mogą być autoklawowane, poddawane

dezynfekcji termicznej, działaniu mikrofal itd.

Najbardziej popularnym sposobem unieszkodliwiania odpadów medycznych jest

poddawanie ich procesowi termicznego przekształcania odpadów, czyli spalania w

specjalnych spalarniach. Na terenie województwa śląskiego znajdują się 3 spalarnie

odpadów medycznych i jedno urządzenie do sanitacji.

Łączna zdolność przerobowa instalacji do unieszkodliwiania odpadów

medycznych wynosi 3320 "3500 Mg/rok Zdolność przerobowa istniejących instalacji

spalarni odpadów medycznych w województwie śląskim jest na dzień dzisiejszy

wystarczająca. Problemem w dalszym funkcjonowaniu spalarni jest konieczność

doposażenia instalacji do spalania w specjalistyczne urządzenia techniczne oraz

urządzenia do prowadzenia ciągłego monitoringu, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra

Gospodarki z dnia 21 marca 2002 roku w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia

procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. z 2002r. Nr 37, poz. 339).

Technolodzy w spalarniach sygnalizują, że żadne z urządzeń pracujących w

województwie nie spełnia wymogów rozporządzenia. Stąd istnieje groźba zamknięcia

już funkcjonujących spalarni w województwie śląskim.

Podsumowanie

W województwie śląskim powstaje 10 % odpadów medycznych w skali całego

kraju. Odpady te poddaje się głównie procesom termicznego unieszkodliwiania w

spalarniach. Istniejący stan prawny znacznie podnosi wymagania odnośnie parametrów

pracy urządzeń i w związku z tym wprowadza konieczność doposażenia istniejących

spalarni w specjalistyczne urządzenia techniczne oraz urządzenia do prowadzenia

ciągłego monitoringu. W celu prawidłowego prowadzenia gospodarki odpadami

medycznymi zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska i ustawy o odpadach,

niezbędne jest dofinansowanie istniejących spalarni w województwie śląskim.

Materiał opublikowany dzięki wsparciu:

Materiał pochodzi z serwisu www.ekoedukacja.pl

– bazy materiałów do edukacji ekologicznej

Zapraszamy także do serwisów www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl

Literatura:

1. Kuzio B., i inni: "1. Województwo śląskie" EtapII. - II.3. Analiza Gospodarki odpadami

niebezpiecznymi w regionie. Kompleksowy Program Gospodarki Odpadami

Niebezpiecznymi w regionie Polski południowej". IGO, Katowice, sierpień 2001 r.

2. "Krajowy Plan Gospodarki Odpadami". Ministerstwo Środowiska 2002 r.

3. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 -2010.

Warszawa listopad 2002 r.

4. Kuzio B., "Sposoby postępowania z wybranymi odpadami niebezpiecznymi"-

Konferencja EKO PLUS: "Prawne, organizacyjne i technologiczne aspekty w planach

gospodarki odpadami". Międzynarodowe Targi Szczecińskie, Szczecin 27-28.03.2003r.

5. Regionalne Biuro Realizacji Programów Ekologicznych Sp. z o. o. "System

zarządzania gospodarką odpadami medycznymi w województwie katowickim" Projekt

wdrożony. Sierpień 1997r.

6. Regionalne Biuro Realizacji Programów Ekologicznych Sp. z o. o. "System

zarządzania gospodarką odpadami medycznymi w województwie śląskim" Synteza.

Marzec 2000r.

7. Urząd Statystyczny w Katowicach "Rocznik Statystyczny Województwa Śląskiego

2002" Tom I i Tom II.

Opracowanie:

mgr inż. Marzena Karuga-Wypior

Instytut Gospodarowania Odpadami Spółka z o.o.

Materiał opublikowany dzięki wsparciu:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: