BOTANIKA – WYKŁAD 8 – 24.11.2009
TKANKI WYDZIELNICZE
– wydzielina uwalniana na powierzchnie gruczołów lub komórek wydzielniczych;
produkują wydzielinę - sekret
(nektar, śluzy, sok mleczny, balsamy, żywice, woski)
Zewnętrzne:
włoski wydzielnicze (gruczołowe)
mięta, pelargonia, abutilon
hydatody
szparki wodne
nektarniki
kwiatowe (wewnątrz kwiatu, u nasady płatków korony, na powierzchni zalążni), pozakwiatowe (w liściach lub na ogonkach liściowych)
osmofory
tkanki wydzielające olejki eteryczne, np. u narcyzów.
elaiofory
produkują i wydzielają tłuszcz
Nektar
- jest roztworem cukrów: sacharoza (najmniej), glukoza, fruktoza; również białko, substancje zapachowe, olejki eteryczne. Nektar może być żółty, przezroczysty itp. 5% motyle, 70% pszczoły.
Gruczoły trawienne
– potężne włoski u roślin owadożernych (rosiczka). Wydzielają enzymy trawiące białko owadów.
Wewnętrzne:
pojedyncze komórki wydzielnicze
idioblasty, komórki garbnikowe - w łodygach róży, komórki olejkowe – imbir
zbiorniki wydzielnicze
pomarańcza, cytryna, dziurawiec
przewody (kanały) wydzielnicze
sosna, koper, pietruszka, marchew
rury mleczne
wydzielają sok mleczny (lateks), np. mak, gwiazda betlejemska
ANATOMIA KORZENIA
Strefy morfologiczne korzenia
Właściwa anatomia korzenia – budowa pierwotna
I. Epiblema – jednowarstwowa tkanka z włośnikami (3,4mm)
II. Kora pierwotna , egzoderma = skórnia, 2-3 warstwowa tkanka, której ściany są wysycone suweryną, warstwa ochronna, leży pod skórką, komórki ściśle ułożone
1. Egzoderma – funkcje ochronne
2. Miękisz kory pierwotnej – kilkanaście mm, miękisz chłonny, posiada duże przestwory międzykomórkowe, czasem gromadzi skrobię
III. Endoderma – śródskórnia, pojedyncza warstwa komórek, komórki ściśle przylegają do siebie, są żywe, warstwa ta stanowi barierę mechaniczną i fizjologiczną, komórki mają zgrubiałe ściany w różnych miejscach.
Komórki przepustowe - którymi woda pobierana przez włośniki dostaje się do centralnej części korzenia.
Pasemka Caspary’ego – zbudowane z suberyny które powodują wybiórczość endodermy i ograniczają przepływ wody do perycyklu.
IV. Walec osiowy – stela, wewnętrzna warstwa w budowie pierwotnej korzenia i łodygi (po skórce i korze pierwotnej).
1. Perycykl (okolnica)- tkanka jednowarstwowa, miękiszowa, o właściwościach twórczych, gdyż mogą z niej powstać:
- korzenie boczne
- częściowo kambium
- fellogen
- pączki przybyszowe
2. Wiązki przewodzące – radialne, oddzielone parenchymą, wiązki mogą być poliarchiczne i oligarchiczne; wypełniają część korzenia, mogą być tworzone z miękiszu albo sklerenchymy.
3. Rdzeń
rotheden