Warstwy menilitowe w kamieniołomie w Krościenku.pdf

Warstwy menilitowe w kamienio³omie

w Kroœcienku

Bircza

Lokalizacja:

województwo podkarpackie

powiat bieszczadzki

gmina Ustrzyki Dolne

miejscowoœæ Kroœcienko

Rejon geograiczny:

Zewnêtrzne Karpaty Wschodnie

Beskidy Lesiste

Góry Sanocko-Turczañskie

5484

Jednostka geologiczna:

Zewnêtrzne Karpaty liszowe

p³aszczowina skolska

antyklina Klewy

Ustrzyki Dolne

4622

Kamienio³om warstw menilitowych i margli globigeri-

nowych w Kroœcienku znajduje siê w odleg³oœci 250 m na

po³udnie od szosy Kroœcienko – przejœcie graniczne, oko³o

1,5 km na wschód od ronda w Kroœcienku i 1,5 km od

przejœcia granicznego. Po³o¿ony jest na prawym, po³udniowo-

wschodnim brzegu Strwi¹¿a, na pó³nocno-zachodnich sto-

kach góry Ostrykowiec (587,8 m n.p.m.). Umiejscowiony

jest w p³aszczowinie skolskiej, w po³udniowo-zachodnim

skrzydle antykliny Klewy. W kamienio³omie o d³ugoœci

œcian ok. 40 m i wysokoœci ok. 8 m ods³aniaj¹ siê margle

i rogowce. Warstwy zapadaj¹ na po³udniowy zachód pod

k¹tem 50-70°, a ods³oniêty proil osadów reprezentuje

wiekowo najwy¿szy eocen – najni¿szy oligocen (37-28 mln

lat temu). W dolnej czêœci ods³oniêcia widoczne s¹ naj-

starsze utwory w kamienio³omie – margle globigerinowe.

Jest to horyzont korelacyjny niemal znany z ca³ego obszaru

oceanu Tetydy. Wykszta³cone s¹ one jako jasne (kremowe,

jasnopopielate, zielonawe), miêkkie margle z podrzêdnymi

wk³adkami ³upków i mu³owców zielonych i brunatnych

oraz cienko³awicowych piaskowców. Poza piaskowcami i

mu³owcami s¹ to g³ównie powoli deponowane ze s³upa wody

osady pelagiczne. W marglach wystêpuje bogata mikrofauna

otwornicowa dokumentuj¹ca przejœcie eocen – oligocen w

obrêbie tego wydzielenia.

Powy¿ej wystêpuje w profilu zró¿nicowana

dolnooligoceñska seria warstw menilitowych (czêœæ

sp¹gowa). S¹ to (od do³u proilu): warstwy podrogowcowe,

rogowce, margle dynowskie. Pierwsze z tych wydzieleñ

to seria o dominacji brunatnych ³upków i mu³owców bi-

tumicznych, z wk³adkami piaskowców i margli. £upki s¹

niekiedy silnie skrzemionkowane. Przechodz¹ one ku górze

w charakterystyczny pakiet twardych, u³awiconych ska³

krzemionkowych (rogowców) barwy ciemnej, nadœcielony

z kolei kilkumetrowej mi¹¿szoœci kompleksem twardych,

skrzemionkowanych margli dynowskich barwy kremowej

lub popielatej, z soczewkami brunatnych rogowców w

obrêbie ³awic.

Ca³oœæ proilu jest zapisem zmian zachodz¹cych w base-

nie liszowym na prze³omie eocen-oligocen: od g³êbokiego,

otwartego zbiornika morskiego o dobrze natlenionym dnie,

po stosunkowo p³ytki (fauna otwornicowa górnobatialna),

stagnuj¹cy, izolowany basen z warunkami redukcyjnymi na

dnie, z masow¹ dostaw¹ materii organicznej.

Niedaleko obiektu, drog¹ asfaltow¹ na przeciwleg³ym,

lewym brzegu Strwi¹¿a prowadz¹ w stronê granicy dwa

miêdzynarodowe szlaki rowerowe: R61 Greenway Karpa-

ty Wschodnie (zielony) i R63 Szlakami Przygód Dobrego

Wojaka Szwejka.

Proponowane stanowisko w Kroœcienku jest jednym

z lepszych ods³oniêæ korelacyjnego poziomu margli globigeri-

nowych. Ods³oniête tu utwory s¹ zapisem istotnych zmian w

paleogeograii i paleoœrodowisku basenu Karpat Zewnêtrznych

na granicy eocen-oligocen. By³y one równie¿ wszechstronnie

przebadane pod wzglêdem geochemicznym.

Stanowisko jest du¿ym, efektownym, stabilnym i ³atwo

dostêpnym ods³oniêciem.

The Menilite Beds

from the quarry in Kroœcienko

The quarry in which the Menilite Beds and the Globige-

rina Marls are exposed is located 250 meters south from

the road Kroœcienko-state border checkpoint.

In the quarry walls, about 40 meters long and 8 meters

high various members are exposed. The oldest, encoun-

tered in the bottom of the pit, are the Globigerina Marls,

which are the marker horizon well-know from almost the

whole Tethys Ocean area. The rocks are light (creamy, light-

ash-grey, greenish), soft marls with minor green and brown-

ish shales and mustones intercalations, and thin-bedded

sandstones. Marls host abundant foraminifers assemblage,

138

Kroœcienko

which documents the Eocene-Oligocene boundary. Up the

sequence, the Menilite Beds appear, which grade into the

characteristic layes of hard, bedded, dark lydites covered

by several-meters-thick, creamy or ash-grey, hard, siliciied

Dynów Marls with lenses of brownish lydites.

The sequence demonstrates changes of sedimentary

conditions in the lysch basin at the Eocene/Oligocene break:

from deep, open marine basin with well-oxygenated bot-

tom zone until relatively shallow, stagnant, isolated basin

(foraminifers assemblage from bathial zone) with reducing

conditions dominating the bottom zone and with mass sup-

ply of organic matter.

Wybrana literatura: 259, 325, 326, 357

Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotograii:

T. Malata (2005)

139

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: