55_57.pdf

Rozdzielacz telefoniczny

kit AVT−461

Wielu CzytelnikÛw

Elektroniki Praktycznej ma

w†domu zainstalowany

telefon. S¹dzÍ jednak, øe

niewielu z†nas pogodzi³o siÍ

z†uci¹øliwoúciami zwi¹zanymi

z†koniecznoúci¹ korzystania

z†jednego aparatu. Co

w†takiej sytuacji robimy?

Uk³adamy odcinek kabla

i†do³¹czamy rÛwnolegle drugi

telefon.

Takie rozwi¹zanie ma

jedn¹ zaletÍ - jest tanie.

Poza tym s¹ tylko wady,

ktÛre zna kaødy korzystaj¹cy

z†takiego po³¹czenia.

WymieniÍ dwie najwaøniejsze:

brak poufnoúci rozmÛw

i†k³opoty z†wybieraniem

(zw³aszcza impulsowym).

Koszmar zaczyna siÍ, gdy

jednym z†aparatÛw jest

modem lub telefaks. Rzadko

ktÛre urz¹dzenie nie zerwie

po³¹czenia po podniesieniu

s³uchawki w†rÛwnoleg³ym

telefonie. Co to oznacza dla

Internauty nie bÍdÍ t³umaczy³.

Przy okazji warto wspomnieÊ,

øe potrzebÍ ³¹czenia dwÛch tele-

fonÛw zauwaøono juø doúÊ daw-

no. NiektÛre wersje starych tele-

fonÛw mia³y specjalne, dodatkowe

styki w†prze³¹czniku wide³kowym,

od³¹czaj¹ce drugi telefon.

Czy zastanowi³o Was kiedyú,

dlaczego gniazdko telefoniczne

ìstandardu polskiegoî jest takie

skomplikowane? Cztery, czasem

szeúÊ kontaktÛw, dwa styki roz-

wierane przy wk³adaniu wtyczki

i†do tego jeszcze kondensator.

Nie lepiej wygl¹daj¹ kable

w†starszych telefonach polskiej

produkcji. Sznur takiego telefonu

ma dwie, trzy, czasem nawet piÍÊ

øy³. W†dodatku niektÛre z†nich s¹

po³¹czone mostkiem we wtyczce.

Na rys. 1 przedstawiono naj-

bardziej rozbudowan¹ wersjÍ

gniazda telefonicznego natynko-

wego 6-stykowego z†kondensato-

rem - GTN6C. Poniøej zestawiono

funkcje poszczegÛlnych stykÛw

i†odpowiadaj¹ce im kolory prze-

wodu w†sznurze telefonu:

nr kolor (kod)

Jeúli posiadany telefon ma wy-

prowadzone dwie øy³y, nic nie

moøna zmieniÊ. Jeúli ma trzy øy³y

(zielon¹, czerwon¹, bia³¹) i†nie

musi dzwoniÊ, moøemy od³¹czyÊ

dzwonek usuwaj¹c z†wtyczki mos-

tek zwieraj¹cy styki 3†i†4. W†ten

sposÛb odetniemy dzwonek wraz

z†szeregowym kondensatorem. Po-

winno to w†znacz¹cy sposÛb po-

prawiÊ s³yszalnoúÊ rozmÛw pro-

wadzonych z†pozosta³ych apara-

tÛw. Poprawi¹ siÍ teø parametry

sygnalizacji wybierczej, zw³aszcza

impulsowej. Uwaga: naleøy pa-

miÍtaÊ, øeby zostawiÊ chociaø

jeden telefon z†dzia³aj¹cym

dzwonkiem!

Z†tego samego powodu warto

usun¹Ê kondensatory ze wszys-

tkich wolnych gniazd. Konden-

satory te symuluj¹ pojemnoúÊ

obwodu dzwonka, gdy nie jest

pod³¹czony telefon. DziÍki temu

urz¹dzenia pomiarowe centrali

nie sygnalizuj¹ uszkodzenia linii

przy okresowych pomiarach. Jeú-

li nasz telefon ma wyprowadzo-

ny przewÛd niebieski i†br¹zowy,

moøemy pod³¹czyÊ do nich ürÛd-

³o napiÍcia 4..6V. Po podniesie-

niu mikrotelefonu powinna zo-

staÊ podúwietlona tarcza nume-

rowa.

PrzewÛd niebieski w†telefonie

wyposaøonym w†dodatkowy przy-

cisk pod³¹czano do uziemienia.

NaciúniÍcie przycisku powodowa-

³o doziemienie obu øy³ linii abo-

zastosowanie

żyły

biały (b)

obwód sygnalizacyjny

(dzwonek)

zielony (t)

obwód sygnalizacyjny

i rozmówny

czerwony (k)

obwód rozmówny

niebieski (n)

zasilanie podświetlenia

tarczy, doziemienie

brązowy (o)

zasilanie podświetlenia

tarczy

Elektronika Praktyczna 8/98

P R O J E K T Y

Rozdzielacz telefoniczny

miniemy nieistotne w†tym mo-

mencie kondensatory. Z†øy³y a

linii miejskiej pr¹d p³ynie przez

zwarte styki (5-6) przekaünika P1,

diodÍ w†mostku prostowniczym,

diodÍ LED (1-2) przekaünika P1,

diodÍ mostka, telefon Ab1. Prze-

kaüniki OptoMos P1 maj¹ styki

normalnie zwarte (opis przekaü-

nikÛw tego typu zamieszczono

w†EP11 i†12/95, oraz 1, 2, 3, 4/

96). Zastosowanie mostka pros-

towniczego uniezaleønia dzia³a-

nie uk³adu od polaryzacji napiÍ-

cia z†centrali telefonicznej. Jest

to konieczne, poniewaø wiele

central odwraca biegunowoúÊ na

czas trwania po³¹czenia.

W†stanie spoczynku telefon

stanowi przerwÍ dla pr¹du sta-

³ego. Diody LED przekaünikÛw

nie úwiec¹. Podniesienie mikro-

telefonu w†aparacie Ab1 zamyka

omÛwiony wyøej obwÛd. Dioda

LED (1-2) przekaünika úwieci

od³¹czaj¹c stykami (7-8) telefon

Ab2 od øy³y a linii telefonicznej.

Podniesienie s³uchawki telefonu

Ab2 nic nie zmienia, gdyø jego

obwÛd jest przerwany. Dopiero

od³oøenie s³uchawki telefonu

Ab1 powoduje zanik pr¹du

w†pÍtli Ab1 i†do³¹czenie Ab2 do

øy³y a . To by by³o juø wszystko,

gdyby nie fakt, øe telefony mu-

sz¹ jeszcze dzwoniÊ i†wybieraÊ

numer.

Pojawienie siÍ zmiennego pr¹-

du w†linii miejskiej spowoduje

okresowe zaúwiecanie diod LED

w†obu przekaünikach i†przypad-

kowe od³¹czanie telefonÛw w†cza-

sie sygna³u dzwonienia. Aby te-

mu zapobiec, rÛwnolegle do mos-

tka w³¹czono kondensator C1.

Przy najwyøszym napiÍciu dzwo-

nienia i†najwiÍkszym obci¹øeniu,

spadek napiÍcia na tym konden-

satorze nie moøe przekroczyÊ oko-

³o 2V (napiÍcie diody LED

i†dwÛch diod mostka). Poniewaø

w†naszych warunkach zarÛwno

impedancjÍ obwodu sygnalizacyj-

nego telefonu jak i†napiÍcie

dzwonienia naleøy traktowaÊ ra-

czej jako niewiadome, przyjÍto

pojemnoúÊ 100

Cechy rozdzielacza

umożliwia podłączenie do jednej linii dwóch

dowolnych urządzeń telefonicznych;

Rys. 1. Rozmieszczenie styków

w gnieździe natynkowym.

urządzenia mają jednakowy priorytet − połą−

czenie z miastem otrzymuje ten, kto pierwszy

podniesie mikrotelefon;

zapewnia poufność rozmów i bezpieczeństwo

połączeń modemowych;

sygnał dzwonienia dochodzi do obu urządzeń

końcowych;

nenckiej. W†niektÛrych centralach

moøna by³o w†ten sposÛb zawie-

siÊ jedn¹ rozmowÍ i†odebraÊ dru-

g¹. Uwaga: nowoczesne centrale

elektroniczne bardzo nie lubi¹

takich doziemieÒ.

Na rys. 2 przedstawiono wzor-

cow¹ sieÊ gniazdek roz³¹cznych.

Lini¹ przerywan¹ zaznaczono na

rysunku obwÛd podúwietlania tar-

czy numerowej i†uziemienia.

W†tak poprowadzonej sieci dzia³a

zawsze tylko jeden telefon, ten

pod³¹czony najbliøej gniazda po-

cz¹tkowego. Od³¹czenie wszyst-

kich telefonÛw powoduje zamkniÍ-

cie linii kondensatorem w†gniaz-

dku koÒcowym.

Obecnie wielu producentÛw

modemÛw i†telefaksÛw przewidu-

je moøliwoúÊ do³¹czenia do

swoich urz¹dzeÒ dodatkowego te-

lefonu. Stosowane s¹ dwa rozwi¹-

zania:

nie wymaga zewnętrznego zasilania;

istnieje możliwość łączenia kaskadowego roz−

dzielaczy w celu zwiększenia pojemności.

naleøy przez taki czas podtrzy-

maÊ, aby zapobiec moøliwoúci

przejÍcia linii przez drugi telefon.

Dzia³anie takie ma juø kondensa-

tor filtruj¹cy dzwonienie, jednak

przyjÍta pojemnoúÊ jest zbyt ma³a.

Bipolarne kondensatory elektroli-

tyczne s¹ stosunkowo drogie, dla-

tego zwiÍkszanie pojemnoúci

w†tym miejscu jest nieekonomicz-

ne. Ten sam efekt moøna uzyskaÊ

w³¹czaj¹c rÛwnolegle do diody

LED zwyk³y (biegunowy) konden-

sator elektrolityczny C2.

Naleøy jeszcze podtrzymaÊ

úwiecenie diody w†momencie od-

wracania biegunowoúci przez cen-

tralÍ telefoniczn¹. Kondensator bi-

polarny jest wtedy prze³adowywa-

ny do przeciwnej polaryzacji. Czas

Montowanie dwÛch gniazdek:

jedno dla linii telefonicznej

(WALL, LINE) i†drugie do pod-

³¹czenia dodatkowego telefonu

(PHONE, AUX).

Gniazdo typu Modular Jack

o†czterech stykach. WewnÍtrzne

styki (przewody czerwony i†zie-

lony) s³uø¹ do pod³¹czenia linii

centralowej, do zewnÍtrznych

(przewody øÛ³ty i†czarny) przy-

³¹cza siÍ dodatkowy telefon.

W†obu przypadkach dodatkowy

aparat telefoniczny jest od³¹cza-

ny, gdy liniÍ zajmuje telefaks

(modem).

Obydwa rozwi¹zania zak³adaj¹

wyøszy priorytet pierwszego urz¹-

dzenia, dlatego rozmowa prowa-

dzona z†dodatkowego telefonu mo-

øe zostaÊ przypadkowo przerwana

lub przejÍta. Wobec tego propo-

nujemy wykonanie prostego roz-

dzielacza telefonicznego, ktÛry jest

pozbawiony tych wad.

F. Jest to wartoúÊ

osi¹galna w†bipolarnych konden-

satorach elektrolitycznych.

Telefon z†wybieraniem impul-

sowym ma jeszcze tÍ cechÍ, øe

podczas wybierania numeru wie-

lokrotnie przerywa obwÛd na czas

oko³o 66ms. åwiecenie diody LED

Opis uk³adu

Schemat rozdzielacza przed-

stawiono na rys. 3 . Przeúledzimy

drogÍ pr¹du w†ga³Ízi telefonu

Ab1 - ga³¹ü telefonu Ab2 jest

identyczna. Dla uproszczenia po-

Rys. 2. Sieć gniazdek rozłącznych.

Elektronika Praktyczna 8/98

Rozdzielacz telefoniczny

to my inicjujemy roz-

mowÍ. W†takim przy-

padku przerwanie

pÍtli juø na 200ms

moøe spowodowaÊ

roz³¹czenie.

Zatem, jeúli chce-

my prze³¹czaÊ rozmo-

wy wychodz¹ce, na-

leøy dobraÊ pojem-

noúci kondensatorÛw

C2 i†C4 tak, aby czas

podtrzymania úwiece-

nia LED wynosi³

100..200ms. Doúwiad-

czalnie sprawdzono,

øe takie czasy moøna

uzyskaÊ przy wartoú-

ci C2, C4 w†granicach od

220..470

WYKAZ ELEMENTÓW

Kondensatory

C1, C3: 100

F/100V elektrolityczny

bipolarny

C2, C4: 470

F/10V

Półprzewodniki

P1: LBB110 (CP Clare)

MD1, MD2: mostki Graetza 1A/

50V

Różne

Złącze Z1, Z2, Z3: ARK2

Rys. 3. Schemat elektryczny rozdzielacza.

Z3, a telefony do z³¹cz Z1 i†Z2.

Prosimy, øeby ktoú ze znajomych

do nas zadzwoni³ i†s³uchamy,

czy podczas dzwonienia nie wy-

stÍpuj¹ zaniki. Druga prÛba po-

lega na wykonaniu pe³nego po-

³¹czenia z†innym abonentem. Dru-

gi telefon powinien mieÊ w†tym

czasie podniesion¹ s³uchawkÍ.

Podczas wybierania i†rozmowy

nie moøe nast¹piÊ przerzucenie

po³¹czenia na drugi telefon. PrÛ-

bÍ powtarzamy zamieniaj¹c tele-

fony rolami.

Tomasz Gumny, AVT

w†jakim to nastÍpuje to pojedyn-

cze milisekundy, zatem ten prob-

lem za³atwia kondensator C2.

Pozosta³o juø tylko przeanali-

zowaÊ, jak prze³¹czanie rozmowy

z†jednego telefonu na drugi jest

widziane od strony centrali miej-

skiej. Za³Ûømy, øe rozmawiamy

przez telefon Ab1. åwieci dioda

LED (1-2) odcinaj¹c stykami (7-

8) telefon Ab2. Kondensator C1

jest na³adowany do napiÍcia oko-

³o 1V, kondensator C3 do oko³o

2V. Jeúli teraz podniesiemy mik-

rotelefon Ab2, a†nastÍpnie od³oøy-

my s³uchawkÍ Ab1, te kondensa-

tory po³¹czone rÛwnolegle bÍd¹

zasila³y diodÍ LED (1-2). Przez

ten czas centrala bÍdzie widzia³a

przerwÍ: Ab1-od³oøony, Ab2-jesz-

cze odciÍty. Nie jest to proble-

mem w†przypadku rozmÛw przy-

chodz¹cych. Centrale miejskie

podtrzymuj¹ takie rozmowy jesz-

cze 90 sekund po od³oøeniu mik-

rotelefonu przez abonenta wywo-

³ywanego. Inaczej to wygl¹da, gdy

Montaø i†uruchomienie

Uk³ad rozdzielacza zmontowa-

no na jednostronnej p³ytce dru-

kowanej, wykonanej zgodnie ze

wzorami zamieszczonymi na

wk³adce. Rozmieszczenie elemen-

tÛw na p³ytce przedstawiono na

rys. 4 .

Przy montaøu urz¹dzeÒ te-

lekomunikacyjnych stanowczo

odradzam stosowanie drukÛw

uniwersalnych lub konstrukcji

typu pajÍczyna. NapiÍcia wy-

stÍpuj¹ce w†linii telefonicznej

osi¹gaj¹ grubo ponad sto

woltÛw. Ewentualne przebicia

mog¹ ³atwo uszkodziÊ elemen-

ty elektroniczne. Pod uk³ad P1

naleøy zamontowaÊ podstawkÍ.

Uk³ad po poprawnym

zmontowaniu wymaga spraw-

dzenia.

Pod³¹czamy liniÍ centralo-

w¹ do úrodkowego(!) z³¹cza

Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na

płytce drukowanej rozdzielacza.

Elektronika Praktyczna 8/98

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: