44_45.pdf

M I N I P R O J E K T Y

Programowy wy³¹cznik zasilania do komputera

Z pewnoci¹ wielu

Czytelników zdziwi³a nazwa

proponowanego urz¹dzenia.

Po co bowiem programowo

wy³¹czaæ z sieci komputer,

je¿eli mo¿na to zrobiæ

jednym ruchem rêki, za

pomoc¹ umieszczonego na

obudowie wy³¹cznika?

A mo¿e autor ma zamiar

ustanowiæ kolejny szczyt

lenistwa, który nastêpnie

zostanie umieszczony

w ksiêdze rekordów

Guinessa? Tak jednak nie

jest, wy³¹czanie zasilania

komputera za pomoc¹

prostego programu mo¿e

okazaæ siê bardzo

u¿yteczne w praktyce.

Aby pokazaæ

mo¿liwoci zasto-

sowania propono-

wanego uk³adu,

najlepiej pos³u¿yæ

siê konkretnym

przyk³adem. Dziê-

ki Wam, Drodzy

Czytelnicy, baza

danych Dzia³u

Prenumeraty AVT

rozros³a siê ju¿ do

ogromnych roz-

miarów i musi

byæ obs³ugiwana

przez kilka kom-

puterów. Mimo

zastosowania ma-

szyn w bardzo

dobrej konfigura-

cji, wykonywanie

niektórych operacji na tej ba-

zie trwa nieznonie d³ugo.

Szczególnie d³ugotrwa³e jest

przygotowywanie danych do

drukowania nalepek na ko-

perty, które niejednokrotnie

mo¿e trwaæ nawet wiele go-

dzin. Je¿eli wiêc nalepki

mia³y byæ drukowane np.

w poniedzia³ek, to przygoto-

wywanie danych musia³o siê

rozpoczynaæ w sobotê po po-

³udniu (nie mo¿na by³o blo-

kowaæ komputerów podczas

dnia pracy) i trwa³o kilka go-

dzin. Nastêpnie komputer

pozostawa³ w³¹czony do po-

niedzia³ku, zupe³nie niepo-

trzebnie marnuj¹c energiê

elektryczn¹.

Tak wiêc, na polecenie

mi³ociwie nam panuj¹cej

Szefowej Dzia³u Prenumera-

ty zosta³o skonstruowane

Rys. 1.

Elektronika Praktyczna 8/97

M I N I P R O J E K T Y

urz¹dzenie i napisany pro-

gram, który umo¿liwia auto-

matyczne wy³¹czanie zasila-

nia komputera po zakoñcze-

niu sortowania bazy danych.

Opis tego uk³adu przekazu-

jemy obecnie naszym Czy-

telnikom.

W wersji modelowej

uk³ad dzia³a³ w nastêpuj¹cy

sposób: po zakoñczeniu ope-

racji na danych MS ACCES

zapisywa³ wyniki i nastêp-

nie sam siê zamyka³. Spe-

cjalnie napisany prosty plik

wsadowy uruchamia³ na-

stêpnie program POWEROFF,

który po kilkakrotnych ost-

rze¿eniach wy³¹cza³ zasila-

nie komputera.

Musicie jednak zdaæ so-

bie sprawê z jednego faktu,

drodzy Czytelnicy. Sam

uk³ad, nawet z dostarczo-

nym programem, do niczego

jeszcze nie s³u¿y. Owszem,

mo¿na wy³¹czyæ komputer

wydaj¹c polecenie z klawia-

tury, ale w³aciwie po co ma-

my to robiæ? Dopiero w sytu-

acji podobnej do wy¿ej opi-

sanej, uk³ad mo¿e wykazaæ

swoj¹ u¿ytecznoæ. W ka¿-

dym jednak wypadku po-

trzebne bêdzie wprowadza-

nie pewnych zmian w oprog-

ramowaniu, którym siê po-

s³ugujecie, lub chocia¿by

napisanie prostego pliku

wsadowego.

którego z wyjæ portu rów-

noleg³ego i podaj¹c 0 na

to wyjcie spowodowaæ wy-

³¹czenie zasilania. Niestety,

takie rozwi¹zanie mog³oby

spowodowaæ, a nawet na

pewno spowodowa³oby, przy-

padkowe wy³¹czenia zasila-

nia. Dlatego te¿, aby prze-

kanik roz³¹czy³ swoje styki

potrzebne jest podanie na

szynê danych interfejsu

CENTRONICS specjalnej sek-

wencji stanów logicznych.

Po w³¹czeniu zasilania

uk³adu na wejcie RST licz-

nika IC1 podawany jest krót-

ki impuls dodatni powodu-

j¹cy jego wyzerowanie. Na

wyjciu Q12 tego licznika

powstaje stan logiczny niski,

a w konsekwencji tego na

wyjciu bramki IC2A zostaje

wymuszony stan wysoki po-

woduj¹cy przewodzenie

tranzystora T1. Je¿eli teraz

zewrzemy styki w³¹cznika

SW1, to przekanik RL1 zo-

stanie podtrzymany na

swoim w³asnym styku, nie-

zale¿nie od póniejszego po-

³o¿enia SW1. Drugi styk

przekanika zwiera obwód

zasilania komputera i mo¿e-

my teraz rozpocz¹æ normal-

n¹ pracê. Je¿eli jednak ma-

my zamiar zastosowaæ pro-

gramowe wy³¹czenie zasila-

nia, to prze³¹cznik SW1 mu-

simy pozostawiæ rozwarty

(podczas normalnej pracy

z komputerem prze³¹cznik

ten jest stale zwarty).

Co teraz nale¿y zrobiæ,

aby programowo wy³¹czyæ

zasilanie komputera? Popat-

rzmy jeszcze raz na sche-

mat: aby zasilanie zosta³o

wy³¹czone, na wyjciu bram-

ki IC2A musi powstaæ logicz-

ny stan 0. Aby sta³o siê to

mo¿liwe, stany wysokie mu-

sz¹ pojawiæ siê na wyjciach

5, 4 i 3 szyny danych inter-

fejsu CENTRO-

NICS i na wyjciu

Q12 licznika IC1.

Stany wysokie na

szynie danych

mo¿emy ustawiæ

programowo, ale

jak uzyskaæ stan

wysoki na najstar-

szym wyjciu

licznika? Naj-

pierw musimy

umo¿liwiæ licz-

nikowi pracê

przez podanie na

wejcie zeruj¹ce

RST-IC1 stanu

niskiego. Osi¹g-

niemy to przez

ustawienie stanu

wysokiego na ko-

lejnych wyjciach szyny da-

nych: 6, 7, 8 i 9. Licznik jest

ju¿ przygotowany do pracy

i wystarczy wys³aæ na wyj-

cie 2 szyny danych 2048 im-

pulsów aby wyjcie Q12

licznika znalaz³o siê w sta-

nie wysokim. Powstanie sta-

nu niskiego na wyjciu bram-

ki IC2A spowoduje zatkanie

tranzystora T1 i natychmias-

towe wy³¹czenie zasilania

komputera. Powtórnie mo¿e-

my w³¹czyæ zasilanie przez

sta³e lub chwilowe zwarcie

w³¹cznika SW1.

Wszystko piêknie, ale jak

to wszystko zrealizowaæ pro-

gramowo? Czytelnicy do-

wiadczeni w trudnej sztuce

programowania z pewnoci¹

ju¿ doskonale wiedz¹, jak

napisaæ program steruj¹cy.

Dla pozosta³ych przytacza-

my przyk³ad prostego progra-

miku, który mo¿e zostaæ uru-

chomiony z poziomu dowol-

nego interpretera BASICA

( list1. ).

Program najpierw wyko-

nuje odliczanie od 9 do 0,

daj¹c u¿ytkownikowi (o ile

jest on w tym momencie

obecny przy komputerze)

szanse na wycofanie siê

z zamiaru wy³¹czenia sprzê-

tu. Nastêpnie na wyjcie por-

tu CENTRONICS zostanie

wys³ana wymagana sekwen-

cja stanów logicznych.

WYKAZ ELEMENTÓW

Rezystory

R1: 10k

Kondensatory

C1: 1000

F/16

C2, C4, C5: 100nF

C3: 100

F/6,3

Pó³przewodniki

BR1: mostek prostowniczy

D1, D2: 1N4148

IC1: 4040

IC2: 4012

IC3: 7805

T1: BC548 lub podobny

Ró¿ne

CON1, CON2, CON3:

ARK2

CON4, CON5: wtyk

zaciskany + gniazdo 10 pin

+ przewód tamowy 10-

¿y³owy ok. 50cm

CON6: DB25 M z obudow¹

RL1: RM82/5V

SW1: prze³¹cznik

dwigienkowy

Kompletny uk³ad i p³ytki

drukowane s¹ dostêpne

w ofercie AVT pod oznacze-

niem AVT-1156.

7 do ok. 10V. W przypadku

stosowania zasilania pr¹dem

sta³ym maksymalne napiê-

cie doprowadzone do wejcia

CON3 mo¿e wynieæ nawet

18V.

Nie trzeba chyba zazna-

czaæ, ¿e zmontowany ze

sprawdzonych elementów

uk³ad nie wymaga urucha-

miania ani regulacji. Warto

jedynie zaznaczyæ, ¿e próby

znacznie wygodniej wykony-

waæ na sucho, bez wy³¹-

czania zasilania komputera,

a jedynie obserwuj¹c prze-

kanik RL1.

Opis dzia³ania

uk³adu

Na rys. 1 pokazano sche-

mat elektryczny uk³adu wy-

³¹cznika. Jak widaæ, uk³ad

jest bardzo prosty i sk³ada

siê z zaledwie dwóch, ta-

nich i ogólnie dostêpnych

uk³adów scalonych. A i tak

schemat mo¿e wydaæ siê ko-

mu zbyt skomplikowany:

przecie¿ wystarczy³oby do-

³¹czyæ bazê tranzystora do

Monta¿

i uruchomienie

Na rys. 2 pokazana zo-

sta³a mozaika cie¿ek p³ytki

drukowanej, wykonanej na

laminacie jednostronnym

oraz rozmieszczenie na niej

elementów. Monta¿ wykonu-

jemy w ca³kowicie typowy

sposób, rozpoczynaj¹c od

elementów o najmniejszych

gabarytach, a koñcz¹c na

wlutowaniu przekanika

RL1.

Po³¹czenie komputera

z naszym uk³adem mo¿emy

wykonaæ za pomoc¹ odcinka

przewodu tamowego, o d³u-

goci nie wiêkszej ni¿ 50 cm

(d³u¿szy kabel powinien ju¿

byæ ekranowany), zakoñczo-

nego wtykiem DB25M. Pod-

czas monta¿u przewodu na-

le¿y zwróciæ uwagê, aby koñ-

cówka 10 z³¹cza CON4 zo-

sta³a do³¹czona do wyjcia

2 szyny danych. Kolejnoæ

do³¹czenia koñcówek 3, 4, 5,

6, 7, 8 i 10 do wyjæ szyny

danych jest w zasadzie ca³-

kowicie obojêtna.

Uk³ad mo¿na zasilaæ ze

ród³a napiêcia sta³ego lub

przemiennego o napiêciu od

Rys. 2.

Listing 1.

10 OUT &H378, 0

20 CLS

30 FOR R = 10 TO 1 STEP -1

40 X = TIMER

50 CLS

60 LOCATE 10, 13

70 PRINT UWAGA! WYLACZANIE

KOMPUTERA ROZPOCZNIE SIE ZA ;

R; SEKUND

80 BEEP

100 IF TIMER > X + 1 THEN GOTO

200

110 IF INKEY$ = CHR$(27) THEN

END ELSE GOTO 100

200 NEXT R

210 CLS

220 LOCATE 10, 15

230 PRINT INICJALIZUJE PROCEDURE

WYLACZANIA ZASILANIA KOMPUTERA

240 FOR T = 1 TO 2048

250 OUT &H378, 254

260 FOR V = 1 TO 30: IF INKEY$

= CHR$(27) THEN END

270 NEXT V

280 OUT &H378, 255

290 FOR N = 1 TO 30: IF INKEY$

= CHR$(27) THEN END

300 NEXT N

310 NEXT T

Elektronika Praktyczna 8/97

R2: 100k

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: