SKOLIOZA - badanie kliniczne i radiologiczne (Szapel).pdf - wady postawy - fidzia135

SKOLIOZA

BADANIE KLINICZNE I RADIOLOGICZNE

NA PODSTAWIE:

„Wady postawy ciała – Diagnostyka i leczenie” , T.Kasperczyk, 1994r.

„Ortopedia i rehabilitacja”, W.Dega, 2003r.

„Rehabilitacja medyczna”, K.Milanowska, W.Dega, 2001

„Zasady postępowania nieoperacyjnego w leczeniu skolioz”, Fizjoterapia Polska, vol.2, nr.4, 2002

Opracował: Karol Szapel, AWF w W-wie, Wydział Rehabilitacji

Objawy skoliotyczne wg. Wejsfloga:

objawy I – rzędowe

objawy II – rzędowe

objawy III – rzędowe

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

OBJAWY I - RZĘDOWE:

• Wygięcie boczne kręgosłupa

• Wygięcie przednio – tylne kręgosłupa

• Rotacja kręgów

• Torsja kręgów

• Sklinowacenie kręgów

Wygięcie boczne bjawia się łukowym przebiegiem linii wyrostków kolczystych ;

W rzeczywistości jest ono większe;

Wyznaczenie skrzywienia pierwotnego i wtórnego za pomocą demografu (oznaczenie

wyrostków i linii środkowej tylnej);

W skoliozach TH i gTH krzywizna pierwotna może być krótkołukowa o mniejszym kącie niż

krzywizna wyrównawcza, lecz o dużych zmianach strukturalnych trzonów;

Skrzywienie wyrównawcze w TH-L jest wtedy o wiele dłuższe od pierwotnego.

Pierwotna krzywizna w L i TH-L może być bardziej ruchoma od wyrównawczej w TH, ale

będzie wtedy wyrażnie większa od wtórnych;

Skrzywienie wyrównawcze może tworzyć pełny łuk, równy, więkswzy lub mniejszy od

skrzywienia pierwotnego.

W skoliozach TH-L i długołukowych o innej lokalizacji sytuacja patoanatomiczna nie

pozwala na wytworzenie pełnego skrzywienia i łuk pierwotny bywa wyrównywany przez

półłukowe skrzywienia L i C ( hemiscoliosis ).

W odcinku L hemiskolioza przechodzi na odcinek S, co wymusza skośne ustawienie

miednicy .

W hemiskoliozach nie mierzymy kąta skrzywienia. W sposób standardowy.

Pomiar skrzywienia kręgosłupa w płaszczyżnie czołowej:

Pion spuszczamy z guzowatości potylicznej, który powinien przechodzić przez szparę

międzypośladkową i padać dokładnie pomiędzy pięty.

OBJAWY SKOLIOTYCZNE

Kliniczna dokumentacja skolioz powinna być prosta, lecz jednocześnie dokładna.

Wielomiejscowy i wielopłaszczyznowy charakter choroby stwarza wiele problemów

diagnostycznych.

Skolioza – badanie kliniczne i radiologiczne Karol Szapel

Skolioza wyrównana

• Sumawartości kątowych skrzywień wtórnych jest w przybliżeniu równa wartości

kątowej skrzywienia pierwotnego

• Pionbiegnący przez szparę międzyposladkową i spadający równo pomiędzy pięty

Skolioza niewyrównana

• Sumawartości kątowych skrzywień wtórnych jest znacznie mniejsza od wartości

kątowej skrzywienia pierwotnego

• Jeżeli pion biegnie bocznie od szpary międzypośladkowej

Skolioza może być wyrównana w stronę wypukłości pierwotnej krzywizny – skoliozy

porażenne (wiotkie) .

Skolioza może być wyrównana w stronę wklęsłości pierwotnej krzywizny – skoliozy

spastyczne .

Skolioza niezrównoważona – jeżeli na wadze Boreliego występuje większy ciężar jednej

połowy ciała.

Skolioza wyrównana może być niezrównoważona.

Skolioza niewyrównana zawsze jest niezrównowarzona.

Pion najlepiej jest spuszczać z guzowatości potylicznej , gdyż w skoliozach jednołukowych i z

dużym przesunięciem tułowia (transpositio) różnice z C7 i z potylicy są znaczne.

Pomiar i zapis:

Odległość w [cm] pionu od szpary międzypośladkowej na wysokości S2

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

OBJAWY II – RZĘDOWE:

• Garb żebrowy tylny (gibbus costalis posterior)

o Po stronie wypukłej ; najwyższy na szczycie skrzywienia

• Wgłębienie żebrowe tylne

o Po stronie wklęsłej ; największe na szczycie skrzywienia

• Garb żebrowy przedni (gibbus costalis anterior)

o Po stronie wklęsłej wklęsłej skrzywienia ; na przedniej i bocznej stronie

kl.pier.

ostry – jeżeli tworzy ostry grzebień w okolicy kątów żeber; w

dużych skoliozach

tępy – w mniejszych skoliozach, z mniejszą rotacją kręgów

• Wgłębienie żebrowe przednie

o Po stronie wypukłej skrzywienia ; na przedniej części kl.pier.

• Przesunięcie klatki piersiowej (transpositio thoracis)

o Najczęściej w stronę wypukłą

• Nachylenie klatki piersiowej (inclinatio thoracis)

• Wał lędżwiowy

o garb wytworzony przez prostownik grzbietu w odcinku L

Skolioza – badanie kliniczne i radiologiczne Karol Szapel

• Torsja klatki piersiowej (torsio thoracis)

• Wystawanie biodra

• Skośne ustawienie miednicy

• Wystawanie kolca biodrowego przedniego górnego (ASIS) w przód

Pomiar garbu żebrowego i wału lędżwiowego za pomocą skoliometru lub dwóch linijek.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

OBJAWY III – RZĘDOWE:

Dotyczą zmian w odcinkach odległych od kręgosłupa. Zmiany te obserwujemy we

wszystkich płaszczyznach (czołowej, poprzecznej i strzałkowej) od przodu, z tyłu, z boku

(ewentualnie od góry).

Obajwy III-rzędu to:

• Trójkąty talii (tułowiowo-ramienny):

o Pogłębiony po stronie wklęsłości (ostrzejszy po stronie wklęsłej)

• Łopatka:

o Uniesiona

o Odstająca

o Odsunięta od linii wyrostków kolczystych

o Zrotowana na zewnątrz (patrz kąt dolny łopatki)

• Asymetria barków

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

OCENA RADIOLOGICZNA SKOLIOZ

RADIOGRAM A-P

Wykonywany w swobodnej (naturalnej dla pacjenta) pozycji stojącej.

Wykreślamy i oznaczamy:

• CLK – centralna linia krzyżowa

o linia pionowa przechodząca przez środek kości krzyżowej

• KK – kręgi krańcowe (graniczne)

o ograniczają proksymalnie i dystalnie wygięcie pierwotne

o znajdują się w pobliżu lub na przecięciu CLK

o najbardziej nachylone w stosunku do poziomu

o najmniej zniekształcone torsyjnie

o znikoma lub brak rotacji osiowej

• KS – kręg szczytowy

o ustawiony poziomo

o najbardziej oddalony od CLK

o największa rotacja osiowa, torsja i sklinowacenie

Czasami szczyt skrzywinia przypada pomiędzy 2 kręgi na krążek międzykręgowy.

Wyznaczenie szczytu skrzywienia pozwala na określenie lokalizacyjne skoliozy.

Skolioza – badanie kliniczne i radiologiczne Karol Szapel

• Kąt skrzywienia (w płaszczyznie czołowej)

o Mierzymy go sposobem Cobba (kąt zwany inaczej kątem Cobba ), czyli:

o Jest to kąt zawarty między liniami stycznymi z cieniem górnej płytki granicznej

trzonu górnego KK i dolnej płytki granicznej trzonu dolnego KK.

o Dlaułatwienia wykresla się linie prostopadłe do powstałych.

α - kąt skrzywienia (Cobba)

β - kat wyznaczony przez prostopadłe

α = 180 ° - β

o Błąd pomiaru wynosi do 5°

o Rozpoznanie skoliozy wymaga wartośco 10°

o Stwierdzenie progresji jest właściwe przy różnicy ponad 5° na rtg w tych

samych warunkach

• AVT – odległość środka KS od CLK (apical vertebra transposition) (wysokość)

• AVR – wartość rotacji osiowej kręgów (apical vertebra rotation)

o Wyznaczamy metodą Perdriolle’a (specjalna linijka)

• Ocenakorektywności skoliozy (zdjęcia w skłonach bocznych)

• Kąt żebrowo-kręgowy wg. Mehty (ocena ryzyka progresji skolioz

wczesnodziecięcych)

RADIOGRAM BOCZNY

Ocena i wykreślenie krzywizn w płaszczyżnie strzałkowej:

• Kąt kifozy piersiowej

• Kąt lordozy lędżwiowej

• Segmentarna ocena krzywizn

o Kąt nachylenia kości krzyżowej

o Obecność patologicznej kifozy połączeniowej w odcinku TH-L

OCENA WIEKU KOSTNEGO

Test Rissera

Ocena kostnienia grzebieni biodrowych. Wyróżniamy sześć stadiów (0 – 5). Niestety 2/3

okresu dojrzewania odpowiada stopniowi 0 i nie obejmuje okresu pokwitaniowego skoku

wzrostowego kręgosłupa, kluczowego dla progresji skoliozy.

Stopnie:

1 – pojawienie się jądra kostnienia w okolicy ASIS

2 – cień postępuje i sięga do połowy grzebienia

3 – cień sięga do PSIS

4 – cień zaczyna się zlewać z grzebieniem

5 – cień całkowicie połączony z grzebieniem

Stopnie 0,1,2 – test Rissera ujemny

Stopnie 3,4,5 – test Rissera dodatni

0 – brak cienia jądra kostnienia

Skolioza – badanie kliniczne i radiologiczne Karol Szapel

BADANIE KLINICZNE

WYWIAD

• Kiedy zauważono skrzywienie

• Jak leczono

• Przebyte choroby

• Czy w rodzinie wystepowały podobne deformacje

• Ewentualne bóle kręgosłupa (nietypowe ; wskazanie do dalszych badań)

• Tempo wzrastania w ostatnim okresie (u dziewcząt: data pierwszej miesiączki)

BADANIE OGLĄDOWE

• Ocena chodu i sylwetki podczas chodu

• Badanie w pozycji stojącej (swobodnej ; ewentualnie w siadzie / leżeniu przodem na

leżance, KKD za leżanką)

o Ocena z przodu:

Asymetria (pion z punktu „nasion”):

• łowy

• barków

• klatki piersiowej (głębokie oddechy)

o garb żebrowy przedni ostry/tępy)

o wydolność oddechowa

• łębokość trójkąta talii

• wysunięcie bioder

• wysunięcie ASIS

zaawansowanie dojrzewania płciowego

osiowe zaburzenia KKD

asymetria obręczy KKD (talerze, ASIS, krętarze)

zakresy ruchomości KKG (przykurcze m.piersiowy)

zakres ruchomości odc. C kręgosłupa (przykurcze m. mostkowo-obojczykowo-

sutkowego)

o Ocena z boku:

krzywizny strzałkowe kręgosłupa

przykurcz gr,kulszowo-goleniowej

wysunięcie barków

przodo-/tyłopochylenie miednicy (ASIS-PSIS)

o Ocena z tyłu:

Asymetria i ustawienie:

• łowy

• barków

• łopatek

• talii

• bioder

• badanie przesuwalności powięzi okolicy L-S

test Adamsa (swobodny, powoli skłon w przód ; stopy lekko rozstawione symetrycznie)

• garb żebrowy (pomiar ATR – angle of trunk rotation )

• wał lędżwiowy

ocena lini wyrostków kolczystych

pomiar kompensacji liniowej kręgosłupa (pion z guzowatości – odniesienie do szpary

międzypośladkowej) Æ skolioza wyrównana / niewyrównana

pomiar dekompensacji tułowia ( pion z fałdu pachowego i odległość od obrysu

krętarza; dodatni – pada na zewnątrz od krętarza, ujemny – do wewnątrz ; różnica

jeste miarą dekompensacji tułowia)

pomiar kompensacji pozaliniowej kręgosłupa („ równowaga poza linią środkową ciała”)

• na wadze Borelliego (waga+klin+deska)

• Æ skolioza zrównoważona / niezrównoważona

ocena korektywności skoliozy

• czynna korekcja postawy

• czynne i bierne skłony boczne

• wznos KG bokiem w górę L i P

• wyciąg osiowy za głowę (uwaga!)

ocena zakresu ruchomości i przykurczu w stawach biodrowych

SKOLIOZA - badanie kliniczne i radiologiczne (Szapel).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: