CZYM JEST SYMBOLIZM NA PODSTAWIE TWÓRCZOŚCI LEŚMIANA JĘZYKOWE BOGACTWO TEJ POEZJI.pdf

Czym jest symbolizm? – na podstawie twórczości Bolesława

Leśmiana. Językowe bogactwo tej poezji.

Symbolizm określa kierunek w literaturze europejskiej przełomu XIX i XX wieku. Polega

na używaniu symbolu jako środka metafory. Symbol ma dwuwarstwową strukturę – zewnętrzną,

mniej ważną, ale jednocześnie mającą zwrócić uwagę naszej intuicji, zmysłów na jego

wieloznaczną treść. Ma sugerować czytelnikowi, że zewnętrzny znak może mieć głębsze

znaczenie oraz wartości, że kryje w sobie treść naszego istnienia oraz tajemnicę i mistycyzm. A

to znajduje się w wewnętrznej strukturze symbolu. Postrzegalny zmysłowo odpowiednik pojęcia,

przedmiot, osoba lub zwierzę oznaczają w sposób umowny jakieś pojęcie, czynność, zjawisko

itp., będące uosobieniem jakichś cech.

Bolesław Leśmian (1878–1937), poeta moderny, symbolista. Światopogląd poetycki

poety wyrastał z tradycji modernistycznej, a zwłaszcza z inspiracji filozoficznej francuskiego

myśliciela Henri Bergsona, który uważał, że świat, jak i wszystkie istnienia, może przybierać

formy racjonalnie niepojęte i wymykające się tradycyjnym formom rozumienia świata, natura

ciągle się zmienia, nieustannie przybiera nowe formy i kształty. Człowiek wrzucony w istnienie

jest skazany na ciągłe zmiany i przeobrażenia, nie jest więc bezpieczny. Tymczasem naturalnym

pragnieniem każdego człowieka jest zrozumienie świata, znalezienie wartości trwałych i

niezmiennych. Życie ludzkie okazuje się nieustannym poszukiwaniem, przebijaniem przez mur

niezrozumienia i przypadkowości, np. wiersz "Dziewczyna". Wiersz ten jest właśnie symbolem

sytuacji człowieka w świecie. Człowiek pragnący zrozumieć sens istnienia musi ciągle walczyć z

murem tajemnicy życia. Metafizyczna i egzystencjonalna problematyka jest wyrażana w poetyce

symbolu. Do opisania nieustającej zmienności świata, do prześledzenia przypadkowości i

względności istnienia potrzebny był właśnie symbolizm – jako poetyka wielu znaczeń,

obrazowych ekwiwalentów intuicyjnego, pozaintelektualnego poznania.

Leśmian „prowadzi” swą poezję ku niezwykłości i fantastyce, gdzie język symboliczny

jest pełen fantastycznych obrazów i wizji, niezwykłych istnień. Wszystko to łączy się u poety z

zainteresowaniem tradycją kultury ludowej – nawiązania do ballad, podań i klechd (Dusiołek.

Przyroda, natura ma duże znaczenie jako symbol prawdziwego zespolenia, a więc zrozumienia

świata.

Konfesyjność poetyckiego cyklu "W malinowym chruśniaku" wyraża także opisanie

intymnej sfery doświadczeń miłosnych. Symboliczny język tych wierszy, odwołujący się do

natury, pozwala ukazać najgłębsze doznania erotyczne.

Leśmian początkowo tworzył w języku rosyjskim, lecz później zachwycił się bogactwem

języka polskiego. Dla znaczeniowego pogłębienia swej metafizyczno – symbolicznej poezji

stworzył poeta niezwykły język liryczny. O jego różnorodności i bogactwie stanowią zwłaszcza

środki słowotwórcze. Leśmianowskie neologizmy mają rozmaity charakter. Są to wyrazy z

przedrostkiem „bez” (bezbożyna, bezcel), czasowniki z przeczeniem między przedrostkiem a

tematem (zaniedyszeć, zanieistnieć), rzeczowniki odprzymiotnikowe z przyrostkiem

„ość”(bezpolność, najdalszość). Wśród przekształceń semantycznych (tropów) wyróżniają się

oksymorony, np. bywalec niebytu nieistniejące istnienie.