ocena jakości życia osób po udarze mózgu przy pomocy skali SA SIP 30.pdf

OCENA JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB PO UDARZE MÓZGU

PRZY POMOCY SKALI S.A.-SIP 30 cz. II

Ewa Żmudzka-Wilczek 1 , Aleksander Bielecki 1 , Józef Opara 1,2 ,

Krzysztof Mehlich 1

Celem pracy była ocena jakości życia pacjentów po udarze mózgu.

W części II. oceniono korelację jakości życia zależnej od choroby (ang.

HRQoL) w części dotyczącej aspektów psycho-społecznych ze stroną

niedowładu połowiczego i czasem trwania choroby. Wykorzystano

pozostałe cztery spośród ośmiu podskal 30. punktowej wersji skali S.A.-

SIP 30 dotyczące aspektu psycho-społecznego choroby.

Z części II. badań wynika, że u chorych z niedowładem połowiczym

lewostronnym częściej obserwuje się obniżenie aktywności społecznej,

pogorszenie stanu emocjonalnego i zaburzenia koncentracji uwagi.

Chorzy z niedowładem połowiczym prawostronnym częściej zgłaszają

trudności z komunikacją słowną .

Słowa kluczowe: badania ankietowe, jakość życia, patomechanizm

udaru, udar mózgu

Udar mózgu jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności u

dorosłych. Ocena kliniczna pacjenta po udarze mózgu koncentruje się

zwykle na stwierdzeniu obecności objawów ogniskowego uszkodzenia

Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN) i pomiarze nasilenia deficytu

neurologicznego. Do pełnego obrazu chorego konieczne jest jednak

uwzględnienie samodzielności w wykonywaniu czynności życia

codziennego (ADL), ocena deficytów poznawczych, zaburzeń

emocjonalnych, intelektualnych oraz ograniczeń w funkcjonowaniu

1 AWF w Katowicach, Katedra Fizjoterapii Układu Nerwowego i Narządu Ruchu

2 „Repty” GCR w Tarnowskich Górach

społecznym. Ostatnio jedną z podstawowych metod ewaluacji

dokonywanej przez pacjentów jest samoocena wyników leczenia (ang.

Patient-Reported Outcomes, w skrócie PRO). Jej zaletą jest niski koszt

badań, objęcie wszystkich aspektów choroby i uzyskanie bezpośredniej

opinii od osoby najbardziej zainteresowanej – czyli od pacjenta.

Stosowana jest zarówno do oceny wyników leczenia farmakologicznego

jak i rehabilitacji. Głównym jej elementem jest pomiar jakości życia

zależnej od zdrowia (ang. Health-Related Quality of Life, w skrócie

HRQoL).

Wiele problemów wynikających z udaru można powiązać z

dominującą lub niedominującą półkulą mózgu, kontrolującą większość

zmysłów. Zwykła aktywność czynnościowa jest wynikiem złożonych

procesów i wymaga integracji i skoordynowanej współpracy obu półkul

mózgowych. Uszkodzenie jednej z nich powoduje zwykle wystąpienie

wyraźnych objawów po przeciwnej stronie ciała ale również jest

przyczyną problemów niewidzialnych, często niezrozumiałych jak:

splątanie,

demencja,

zaburzenia

osobowości,

zaburzenia

psychosomatyczne i behawioralne [1,2].

Asymetria czynnościowa półkul mózgu wpływa zarówno na sferę

ruchową jak również emocjonalną, często decydującą o motywacji

pacjenta do czynnego udziału w procesie rehabilitacji [3]. Uszkodzenie

mózgu doprowadza do zaburzeń poznawczych, intelektualnych,

świadomości, emocji i całej struktury osobowości człowieka, co stwarza

większy dyskomfort niż problemy wynikające z ograniczonej sprawności

ruchowej. Trudności z porozumiewaniem się, ograniczona wydolność

intelektualna, znacznie osłabiona pamięć czy niemożność kontroli

własnych emocji oraz depresja poudarowa w znacznym stopniu

pogarszają jakość życia [4,5,6]. Dotychczasowe doniesienia nielicznych

autorów nie potwierdzają znaczącego wpływu strony niedowładu na

wyniki rehabilitacji [3,7], zajmowali się oni głównie oceną stanu

funkcjonalnego. Autorzy Ci nie prowadzili badań nad aspektami psycho-

społecznymi strony niedowładu.

W części II. oceniono korelację między jakością życia zależną od

choroby (HRQoL) a stroną niedowładu. Do badań wykorzystano

subskale kwestionariusza S.A.-SIP 30 w części dotyczącej aspektu

psycho-społecznego wpływu choroby.

Cel pracy

Celem pracy była ocena jakości życia 76 chorych po udarze mózgu,

poddanych rehabilitacji w Górnośląskim Centrum Rehabilitacji „Repty”

w Tarnowskich Górach na oddziałach rehabilitacji schorzeń

neurologicznych. W części II oceniono psycho-społeczne aspekty jakości

życia po udarze.

Materiał i metoda

W części II. pracy zastosowano ten sam kwestionariusz jak w części I:

jest to 30 - punktowa wersja skali SIP (Stroke-Adapted 30-item Version

of the Sickness Impact Profile , SA.-SIP 30) [5,8]. Zawiera ona 30 pytań

należących do 8 sub-skal takich jak: samoobsługa (higiena osobista,

przenoszenie się, ubieranie), stosunki międzyludzkie, mobilność,

komunikacja, stan emocjonalny, dbałość o gospodarstwo domowe,

koncentracja uwagi i poruszanie się. Metody adaptacji kulturowej

opisano w części I. pracy.

W niniejszym opracowaniu analizie poddano cztery, dotyczące

zachowań psycho-społecznych chorych, w celu porównania wyników

samooceny w zależności od rodzaju udaru. Były to: stosunki

międzyludzkie, komunikacja, stan emocjonalny i koncentracja uwagi.

Dla przypomnienia: badanie ankietowe zostało przeprowadzone po

upływie średnio 4,4 lat od momentu wystąpienia udaru. Wypełnienie

ankiety jest bardzo proste, badany udziela jedynie odpowiedzi przeczącej

lub twierdzącej na kolejne pytanie. Z badań wykluczono osoby które nie

wyraziły zgody na wypełnienie ankiety, osoby z afazją uniemożliwiającą

współpracę i osoby z otępieniem (MMS<22pkt).

Charakterystyka badanej grupy i czas jaki upłynął od momentu

wystąpienia udaru – vide część I. pracy.

U 47% badanych stwierdzano niedowład połowiczy prawostronny, u

53% lewostronny.

U chorych po udarze krwotocznym przeważał niedowład prawostronny,

natomiast wśród osób po udarze niedokrwiennym dominował niedowład

lewostronny (rycina 1).

Ryc. 1. Strona niedowładu (prawostronny, lewostronny) a typ udaru

Fig. 1. Side of hemiparesis (prawostronny= right , lewostronny= left ) and type of stroke

(niedokrwienny= ischemic , krwotoczny= haemorrhagic )

Wyniki

W szczegółowej analizie porównano samoocenę jakości życia,

wyrażoną odpowiedziami badanych w poszczególnych podskalach w

zależności od rodzaju udaru. Zastosowano test χ 2 z poprawką Yatesa, ze

Tabela 1

Jakość życia w poszczególnych podskalach w zależności od strony

niedowładu

Table 1

Quality of life in four sub-scales depending on side of hemiparesis

Strona niedowładu

Side of hemiparesis

Razem

Total

p / r

l/ l

TAK

Yes

NIE

TAK

Yes

NIE

TAK

Yes

NIE

Stosunki

międzyludzkie

Social interaction

15,6

20,4

19,2

20,8

34,8

41,2

43,3 56,66

45,7

54,2

Komunikacja

Communication

22,6

13,3

16,3

23,6

39,0

62,9

37,1

40,8

59,2

51,3

48,6

Stan emocjonalny

Emotional behavior

13,7

22,2

20,2

19,7

38,1

61,8

50,6

49,3

44,7

55,2

Koncentracja uwagi

Alertness bahavior

25,6

14,3

45,7

30,3

55,5

44,4

64,2

35,8

60,1

39,9

Razem/ Total

17,9

20,3

19,6

38,3

38,1

49,9

50,9

49,1

50,4

49,5

W podskali stosunków międzyludzkich w większości problemy mają

chorzy z niedowładem lewostronnym i są to głównie mężczyźni. Różnice

te są wyraźne choć nie odnotowano tu istotności statystycznej (tabela 1).

Chorzy z niedowładem prawostronnym mają uzasadnione, większe

problemy z komunikacją łowną niż chorzy z niedowładem

lewostronnym. Dotyczy to wszystkich pytań, a różnice są istotne

statystycznie na poziomie p<0.05. W pozycji nr 15 „Mam trudności z

względu na małą liczebność podgrup. Siłę zależności oceniono za

pomocą współczynnika zakresie Yule΄a.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: