Jak kształtuję sprawność motoryczną chłopców trenujących siatkówkę w Zespole Szkół nr 5 w Suwałkach w wieku 15 – 19 lat

              Obok nauczania i wstępnej fazy doskonalenia techniczno- taktycznego ogólny rozwój motoryczny jest głównym celem szkolenia podstawowego. Sprawność ogólna jest podwaliną, na której można budować później ogólną i specjalną motoryczność. Szczególnie dzieci i młodzież są predysponowane do wszelkich gier i zabaw oraz sportów uzupełniających, co daje im zdobycie dużej ilości nawyków ruchowych. Nie wolno więc tych lat zaprzepaścić. Nawet pierwszy okres dojrzewania nie zakłóca rytmów i skuteczności rozwijania sprawności ogólnej. Siatkarz przez odpowiednie przygotowanie ogólnorozwojowe uzyskuje wszechstronność motoryczną, która pozwala mu na intensywne ćwiczenie specjalistyczne w kolejnych latach treningowych. Racjonalnie prowadzone ćwiczenia ogólnorozwojowe przygotowują układy i funkcje ustroju do uprawiania sportu wyczynowego.

1.      Realizuje te zadania zwracając uwagę na przestrzeganie i stosowanie w sterowaniu treningiem ogólnorozwojowym kilku podstawowych zasad. Należą do nich:

-          zasada przystosowania

-          zasada stopniowania

-          zasada systematyczności

-          zasada wszechstronności

-          zasada aktywności

Trzeba sobie zdawać sprawę, że wszystkie powyższe zasady są ze sobą ściśle powiązane. Zaniedbanie choćby jednej z nich odbija się negatywnie na pozostałe.

2.      Najpopularniejsze- ogólnodostępne środki jakie stosuję w zaprawie ogólnorozwojowej siatkarzy to:

-          gry i zabawy ruchowe

-          gimnastyka ogólna (ćwiczenia ramion, tułowia i nóg)

-          ćwiczenia specjalne (szybkość, zwinność i skoczność)

-          sporty uzupełniające: niektóre konkurencje lekkoatletyczne, piłka nożna, ręczna, koszykówka, pływanie, tenis ziemny i stołowy, jazda na łyżwach i inne możliwe do przeprowadzenia w danym środowisku i szkole

Podkreślam jeszcze jedną bardzo ważną kwestię. Każde ćwiczenie nie wyrabia jednej cechy sprawności motorycznej. Stąd wybór ćwiczenia może tylko akcentować pewien ich rodzaj. Każde bowiem ćwiczenie powoduje w mniejszym lub większym stopniu jednocześnie rozwijanie innych cech i właściwości obok akcentowanej.

3.      Bardzo ważną uwagę zwracam na rozgrzewkę, która jest nieodzownym elementem pozwalającym na odpowiednie przystosowanie organizmu pod względem funkcjonalnym – jego układów i narządów – do mającego nastąpić w czasie gry wzmożonego wysiłku fizycznego.

            Rozgrzewka siatkarza składa się z dwóch części: 

-          ogólnej

-          specjalistycznej

            Część ogólna to wprowadzenie organizmu do właściwego wysiłku pod względem motorycznym.

Część specjalistyczna obejmuje ćwiczenia z piłką związane z siatkówką, jako przygotowanie techniczne.

4.      W wyniku treningu uzyskuje się wyraźną poprawę w podstawowych cechach motorycznych takich jak: siła, szybkość i wytrzymałość.

5.      Moim punktem wyjścia w opracowaniu założeń szkoleniowo – sportowych  były między innymi wyniki początkowych sprawdzianów, tempo i wielkość poprawy wyników, ocena obciążeń treningowych.

W tej pracy stosuję następujące materiały, metody, próby sprawności ukierunkowanej

1.      Skok w dal z miejsca – zawodnik stoi na materacu przed linią. W dowolnej chwili wykonuje skok w dal z miejsca. Od miejsca odbicia do ostatniego śladu odmierza się odległość z dokładnością do 0,5 cm. Próbę powtarza się dwukrotnie. Wskazane jest, aby zawodnik wykonał 2 skoki próbne. Pod uwagę brany jest lepszy wynik.

2.      Wyskok dosiężny z miejsca – Podziałka do odmierzania skoku dosiężnego powinna być tak zamontowana, aby pod nią znajdowała się wolna przestrzeń (najlepiej na tablicy do koszykówki). Po odmierzeniu zasięgu max. Stojąc, zawodnik wykonuje wyskok z miejsca końcami palców dotykając podziałki. Próbę powtarzamy dwukrotnie, po wykonaniu 1 – 2 skoków próbnych. Pod uwagę bierzemy lepszy rezultat.

3.      Wyskok dosiężny z rozbiegu (jak do ataku) – zawodnik wykonuje dobieg do na wprost do tablicy z podziałką z odległości 3m. Przebieg ruchu powinien odwzorowywać ruch jak przy wykonaniu ataku. Badany dotyka ręką atakującą. Odczytujemy wynik lepszy  z dwóch powtórzeń. Próbę wykonuje się po wykonaniu   1 - 2 skoków próbnych.

4.      Szybkość reakcji prostej – próbę przeprowadza się za pomocą okrągłego drzewca o średnicy 1 cm. i długości 60 cm. Na nim naniesiona jest skala centymetrowa od zera do 50 cm. Wykonujący próbę siedząc na krześle, trzyma w powietrzu rękę sprawniejszą, ugiętą w łokciu pod kątem 90 stopni. Palce II – V wyprostowane i złączone, trzymane są w płaszczyźnie pionowej, kciuk wyprostowany tworzy z palcem wskazującym kąt 90 stopni. Prowadzący próbę trzyma drzewca za koniec, przy czym ustawione jest za ćwiczącym. Punkt 0 znajduje się na płaszczyźnie wyznaczonej górnymi powierzchniami kciuka i palca wskazującego. Po komendzie ,,uwaga’’ i odczekanie ok. 3 sekund. Drzewce zostaje wypuszczone z ręki prowadzącego próbę. Badany stara się jak najszybciej je chwycić. Próbę powtarza się 5 razy. Wynik próby odczytujemy z górnej krawędzi palca wskazującego. O rezultacie w sprawdzianie decyduje suma 3 najlepszych prób. Przed próbami właściwymi umożliwiamy wykonanie 2 – 3 próbnych chwytów.

5.      Szybkość lokomocyjna 30 m. – zawodnik wykonuje dystans 30 m. przed startem badany dotyka jedną ręką piłki lekarskiej ustawionej na linii końcowej. Prowadzące badanie podaje komendy ,,gotów’’ i ,,start’’ (włączenie stopera). Czas zostaje zatrzymany po przekroczeniu przez zawodnika linii środkowej. Pomiar podawany jest z dokładnością do 0,01 s. Próba powtarzana jest dwukrotnie w odstępie 1 min. Zapisywany jest lepszy wynik- czas.(ryc.1).

6.      Szybkość lokomocyjna 60 m. – próbę wykonujemy jak w punkcie 5. W tym sprawdzianie odcinek od 6m. do linii końcowej badany wykonuje tyłem. Przebiega więc odcinek 1 – 2 (2 x 6 m.) a następnie odcinek 3 – 4 (2 x 9 m.). W takiej samej kolejności powtarza drugi odcinek 30 m. Próbę powtarzamy dwukrotnie, zachowując co najmniej 2 min. przerwę. Zapisujemy wynik lepszy.

7.      Szybkość ukierunkowana A- badany na sygnał ,,gotów” dotyka piłki położonej na środku linii końcowej boiska do siatkówki. Na sygnał ,,start” rozpoczyna próbę:

         1 \ bieg przodem, dotknięcie obiema dłońmi piłki B

         2 \ bieg tyłem, dotknięcie piłki A

         3 \ bieg i rzut w przód w kierunku piłki C z dotknięciem jej jednorącz

         4 \ bieg przodem z rzutem do piłki D z dotknięciem jej jednorącz

         5 \ bieg w kierunku piłki B dotknięcie jej, a następnie pad boczny zakończony

              dotknięciem piłki D

         6 \ poruszanie się krokiem odstawno -dostawnym do piłki E zakończone jej

              dotknięciem

         7 \ bieg w kierunku piłki B dotkniecie jej, a następnie pad boczny zakończony

              dotknięciem piłki E

         8 \ po dotknięciu piłki E bieg tyłem zakończony dotknięciem jednorącz piłki F

         9 \ bieg zakończony rzutem i dotknięciem piłki A. Zatrzymanie czasu próby. Próbę

              powtarza się dwukrotnie, wykonując ją za każdym razem w przeciwnych

              kierunkach. Wynikiem jest czas łączny obu prób.(rys 2)

8.      Szybkość ukierunkowana B – próba przebiega jak w punkcie 7. Różnicą jest wykonanie leżenia przodem z klaśnięciem dłońmi na plecach zamiast wyrzutów i przewroty w przód na materacu zamiast padu bocznego.

9.      Siła RR i TT -  badany w klęku obunóż na środku materaca (środek zaznaczamy linia) wykonuje rzut piłką oburącz zza głowy. Po rzucie może zostać wykonany pad w przód. W sprawdzianie stosujemy 3 rodzaje piłek: piłka do koszykówki, piłki lekarskie 1-5kg. Próba powtarzana jest dwukrotnie, o wyniku decyduje najlepszy rezultat w rzucie każdą piłką (tab. 1)

10.  Gibkość badany na ławeczce  tyłem do drabinki. Wykonuje max. skłon w przód dotykając końcami palców podziałki centymetrowej przymocowanej do ławeczki. W tej pozycji wytrzymuje 2-3 s. Próbę powtarzamy trzykrotnie, zwracając uwagę na poprawność pozycji (nogi proste w stawach kolanowych, dłoń zachodząca na dłoń). Zapisujemy najlepszy rezultat.

11.  Zwinność wg. Testu sprawności fizycznej L. Deniusiaka – badany staje przed linia startu na wykroku. Na sygnał (rozpoczęcie pomiaru czasu) biegnie do pierwszej chorągiewki okrąża ją nie dotykając, dobiega do materaca gdzie wykonuje przewrót w przód. Następnie biegnie do drugiej chorągiewki okrąż ją i przyjmuje pozycje na czworakach poruszając się w niej do materaca gdzie wykonuje przewrót w przód. Po powrocie wstaje i biegnie do pierwszej chorągiewki którą okrąż i biegnie do mety. Próbę wykonujemy jeden raz. Czas mierzymy z dokładnością do 0,1s. (rys 4)

12.  Wytrzymałość ukierunkowana A – 4 materace układamy tworząc ścieżkę. Badany wykonuje 3 wyskoki łączne obunóż z miejsca, po czym wraca na początek ścieżki i rozpoczyna kolejna serie. Łącznie zawodnicy wykonują 4 serie = 12 wyskoków. O wyniku decyduje sama odległość podana w cm. na jaką skoczył badany w każdym trójskoku.

13.  Wytrzymałość ukierunkowana B – próbę wykonuje się w czasie 2 min. powtarzając co 15 s. Jeden cykl. Za jeden cykl uważać należ wyskok do ataku /1/ dojście do piłki lekarskiej A wyskok do bloku /2,3/, rzut do tyłu /4/. Podczas próby wykonujemy najpierw dojście do piłki A, a w następnym cyklu dojście do piłki B. W czasie 2 min. zawodnik wykonuje łącznie 16 wyskoków. Ocenie podlega wysokość wyskoku do zastawiania i ataku. Ostateczny wynik to suma  wszystkich wyskoków (rys. 5).   

14.  Wskaźnik Rohrera

Poprzez porównanie ciężaru ciała i wysokości ciała otrzymujemy wskaźniki Rohrera. W wyniku przeprowadzonych pomiarów zauważymy, ze różnica dość istotna pojawia się dopiero w wieku 15 – 18 lat. Dla chłopców wartość wskaźnika jest niższa, co oznacza, że dziewczęta w tym wieku nabierają większej masy ciała w stosunku do swojej wysokości niż chłopcy

(tabela 3)

15.  Mierzenie tętna – próba Ruffiera

Wykonanie próby

W ciągu 30 sekund wykonuje się 30 przysiadów. Oznaczamy częstotliwość tętna w trzech momentach: przed próbą, bezpośrednio po próbie i po 1 minucie wypoczynku. (Tętno mierzymy przez 15 sekund i mnożymy przez 4).

                                          (P + P1 + P2)  - 200

                            IR =               10

IR              - wskaźnik Ruffiera

P              - tętno spoczynkowe,

P1              - tętno bezpośrednio po próbie,

P2              - tętno po 1 minucie wypoczynku

Wyniki:

- ocena bardzo dobra                            - 0 pkt.

- dobra                                                        - 1 – 5 pkt.

- średnia                                                        - 5 – 10 pkt.

- słaba                                                        - powyżej 10 pkt.

Tabela nr 1. Próby sprawności motorycznej

Tabela nr 2. Rodzaj stosowanych piłek w próbie siły RR, T w zależności do wieku

Tabela nr 3. Ocena cech somatycznych młodzieży uprawiającej piłkę siatkową

        w wieku 15 – 18 lat