MORFOL UWRUN MOTOR CZŁ

KINANTROPOMETRIA (Z GREC. KINEIN-PORUSZAĆ SIĘ ,ANTHROPOS-CZŁOWIEK, METREIN-MIERZYC )CZYLI MIERZ ZWIĄZ POMIĘDZY STRUK I FUNKCJĄ LUDZK CIAŁA UWZGL MOŻLIW RUCHOWE. KINEANT. MOŻE BYĆ UWAŻ ZA STUDIA DOT RELACJI MIĘDZY STRUKT A RUCHEM.

ZASTOS I POWIĄZANIA KINANTROPOMET:

-IDENTYFIKACJA : RUCH ,CZŁ, POMIAR

-WYSZCZEGÓLNIENIE (BAD. CZŁOWIEKA ) : WIELKOŚĆ , KSZTAŁT , PROPORCJE, SKŁAD CIAŁA ,DOJRZEWANIE ,OGÓLNA FUNKCJA

-ZASTOSOWANIE (POMAGA WYJAŚNIĆ ): ROZWÓJ , ĆWICZENIA, OSIĄGNIĘCIA , ODŻYWIANIE

-POWIĄZANIE (IMPLIKACJE W ZAKRESIE): MEDYCYNA ,EDUKACJA, ZARZĄDZANIE.

3 PLASZCZ ZJAWISK ZACHODZ W ORG.

I.INERCYJNE WŁAŚCIWOŚCI ORGAN.( MASA CIAŁA ,OGÓLNY KSZTAŁT, SKŁAD CIAŁA)

II.KINETYCZNE WŁAŚCIWOŚCI OGÓLNOUSTROJOWE : SPRAWNOŚCI DZIAŁANIA ENERGETYCZNYCH I KOORDYNACYJNYCH WŁAŚCIWOŚCI  ORGANIZMU JAKO CAŁOŚCI.

III.LOKALNE WŁAŚCIW NEUROMM.

II i III PŁASZCZ ROZWAŻAŃ DOT ‘WEW NAPĘDU’ I MOŻLIW REALIZ RUCHU, ALE NALEŻY JE OSOBNO TRAKT

WLK CIAŁA OSOBNIKA A JEGO MOŻLIW

SIŁA MM.JEST PROPOR DO POW POPRZECZNEGO PRZEKROJU CZYLI PROP DO KWADRATU WYMIARU LINIOWEGO, NATOMIAST CIĘŻAR JEST FUNKCJĄ SZEŚCIENNĄ .POWÓD ZNACZNY PRZYROST MASY NIŻ SIŁY W NASTĘPSTWIE ZWIĘKSZONEGO WYMIARU CIAŁA STANOWI TO JEDEN Z PODST CZYNN DETERM POTENCJALNE MOŻLIW ENERGET. NAWET PROPOR ZWIĘKSZ WYSOK CIAŁA MUSI WIĘC PROWADZIĆ DO OBNIŻ SIŁY W STOS DO CIĘŻARU CO OCZYWIŚCIE JEST JEDNYM Z CZYNNIKÓW OGRANICZ SPR. FIZ.

ZNACZNA CZ SIŁY JEST ZUŻYTA DO POKON OPORÓW WEW(LEPKOŚĆ TK) I ZEWN(CIĘŻ CIAŁA)

KIERUNKI POSZUKIWAŃ MORFOLOG UWARUN SPR. FIZ.

GŁ TO BAD. WYSOKOŚCI I MASY CIAŁA ODNOSZĄCE SIĘ DO SPRAWNOŚCI.. STARANO SIĘ RÓWNIEŻ BADAĆ WPŁYW INNYCH POJEDYNCZYCH CECH I STRUKTUR MORFOLOGICZNYCH NP. ZRÓŻNICOWANIE SEROLOGICZNE , RASOWE ,DEMOGRAF , BRUZDY CZERWIENI WARGOWEJ.

ZWIĄZ POMIĘDZY PARAMETRAMI MORFOL A WYTRENOWALNO (WPŁ TR I ZMIAN PO NIM NA ORG) WG. WACHOWSKIEGO:

I .  WIELK WYJŚCIOWE CECH MORFOL, PODLEGAJĄ ZMIANOM ADAPTACYJNYM W WIELU WYPADKACH WARUNKUJĄ WLK  ZMIAN W SILE K.D.

II.ŻADNA Z ROZPATRYW CECH MORFOL ZWIĄZ ZE STRUKTURĄ KOSTNĄ ORG NIE MOŻE BYĆ ZALICZONA DO CZYNNIKÓW WARUNK ZMIANY W SPR. SIŁOWEJ W SYTUACI STOS  UMIARKOW INTENSYW  ĆW.

LIMIOWOŚĆ I NIELINIOWOŚĆ.

PISZĄC O LINIOWOŚCI TRZEBA POWIEDZIEĆ ŻE WYST BRAK PROSTOLINIO POSZCZ ZALEŻN PARAMETRU MORFOL DO DANEJ WŁAŚCIW MOTOR. RZECZYWISTY PRZEBIEG W POPULACJI FENOTYPOWEGO ROZW RÓŻNYCH ASPEKTÓW MOTOR W ZALEŻNOŚCI OD WART PARAMETRÓW MORFOLOG, MOŻNA PRZEDST ZA POMOCĄ KRZYWEJ ZBLIŻONEJ DO KSZTAŁTU PARABOLI Z TRZEMA STREFAMI  A) NEGATYWNEGO WPŁ –PROGRESYWNEGO B) STREFA WPŁ OPTYMALNEGO C) STREFA NEGATYWNEGO WPŁ–REGRESYWNEGO.

ZNACZ POZIOMU OTŁUSZCZ CIAŁA DLA SPR. FIZ.

DUŻA ZAW TK. TŁUSZCZ I DUŻA GRUBOŚĆ FAŁDÓW TŁ ORG WPŁ NEGAT NA SPR. MOTOR. NAWET DOBRZE JEST GDY WSKAŹNIKI OTŁUSZCZ ORG. NIE SIĘGAJĄ PRZECIĘTNYCH WART DLA DANEGO OSOBNIKA . WYSOKOŚĆ CIAŁA I MASA MOGĄ BYĆ ZŁUDNYMI WSKAŹNIKAMI DOBREGO JEŚLI NIE WEŹMIE SIĘ POD UWAGĘ POZIOMU OTŁUSZCZ. OCZYWIŚCIE NIE NALEŻY  ZAPOMINAĆ ŻE KAŻDY ORG POTRZEB PEWNEJ ZAW TŁ DZIĘKI KT SYNTEZ HORMONY, WIT, I INNE ZW.

DUŻE OTŁ CIAŁA JEST PRZYCZYNĄ CH PRZEM MAT, UKŁ KRĄŻ, ODDECH, TRAWIENN, ROZRODCZ, NEREK, SKÓRY, KOŚCI, ZĘBÓW, NOWOTW.

DOJRZEW I ROŚNIĘCIE A ZMIANY W MOTORYCE

ROZW OSOBNIKA JEGO DYNAMIKA JEST EFEKTEM WSPÓŁDZIAŁ CZYNN DZIEDZICZ I ŚRODOW DLATEGO WIEK METRYKALNY MOŻE BYĆ RÓŻNY OD WIEKU BIOLOG DZIECKA W ROZW MOTOR. ROZWÓJ MOTOR JEST WPROST ZALEŻNY OD PROCES DOJRZEW I ROŚNIĘCIA. WŁAŚNIE W OKRES DOJRZEW ZACH ROZBIEŻN I DUŻE ZMIANY MORFOLOG I FUNKCJON. DZIEWCZ KT DOJRZEW SZYBCIEJ MAJĄ WIĘKSZE WYMIARY CIAŁA NIŻ TE KT DOJRZE PÓŹNIEJ .

GDY BADANO WIEK ROZWOJ I STARANO SIĘ ODNIEŚĆ GO DO SPR. MOTOR DZIECI I MŁODŹ  , UZYSKANO WYNIKI KT MÓWIĄ O ZNACZĄCEJ ROLI CZYNNIKA ZAAWANSOW SOMATYCZ W KSZTAŁTOW TESTÓW STAT SIŁY MM.

  ŚRODOWISKOWE UWARUNK SPR FIZ

ŚRODOWISKO – CAŁOKSZTAŁT WARUNKÓW MATERIALNYCH I BIOLOGICZNYCH ,ISTOTNYCH DLA ŻYCIA I ROZWOJU OSOBNIKA DANEGO GATUNKU. INACZEJ MÓWIĄC ,JEST TO MIEJSCE PRZEBYWANIA OSOBNIKA LUB POPULACJI PRZEZ DŁUŻSZY CZAS.

2 GR CZYNNIKÓW WEW (ENDOGENNYCH) :

-CZYNN ENDOGENNE GENET ,CZYLI DETERMINANTY ROZW

-CZYNNIKI ENDOGENNE PARAGENET,CZYLI STYMULATORY ROZW.

CZYNNIKI ZEWN (EGZOGENNE) :

ELEMENTY ŚRODOWISKA ZEWNĘTRZNEGO

A.CZYNNIKI BIOGEOGRAFICZNE ,CZYLI MODYFIKATORY NATURALNE :

-ZASOBY WODNE I MINERAL W OTOCZ ORAZ SKŁAD POWIETRZA

-ORG ŻYWE  ,Z KT CZŁ SIĘ STYKA (ROŚLINY ,ZWIERZ ,PASOŻYTY ,BAKTERIE ,WIRUSY)

-KLIMAT A SZCZEG TEMP,WILGOT ,CIŚN I RUCHY POWIETRZA, NASŁONECZN, RADIACJE ,POLE ELEKTROMAGNET

MIESZKAŃCY STREF ZIMNIEJSZYCH MAJĄ WIĘKSZĄ MASĘ CIAŁA, DŁ TUŁÓW, K D KRÓT. OSOB ZAMIESZK TERENY O GORĄCYM TROPIK KLIMACIE CHARAKTER SIĘ MNIEJSZĄ MASĄ CIAŁA ,DŁUŻSZYMI K D I KG ORAZ MNIEJSZYMI OBWODAMI I WYMIAR POPRZECZ CIAŁA. WSKAZUJE SIĘ RÓWNIEŻ ,ŻE NAJKORZYST DLA WCZESNEGO DOJRZEW DZIEWCZĄT JEST REJON ŚRÓDZIEMNOMORSKI A IM DALEJ NA PÓŁNOC I POŁUDNIE TYM DZIEWCZĘTA DOJRZEWAJĄ PÓŹNIEJ.

- UKSZTAŁT TERENU

- SIŁY GRAWITACJI I PRZYSPIESZEŃ

-ŹRÓDŁA DŹWIĘKÓW 

B.CZYNNIKI SPOŁECZ EKONOM, MODYFIKATORY KULTUROWE:

- WEWNĄTRZRODZINNE : WYSOKOŚĆ ZAROBKÓW I SPOS PODZIAŁU DÓBR MATERIAL, POZIOM WYKSZTAŁC KULTUR RODZICÓW.

Z BADAŃ PRZEWĘDY Z 1993R. WYNIKA ,ŻE WYŻSZE WYKSZTAŁCENIE RODZICÓW WYRAŹNIE WSPÓŁWYSTĘPUJE Z WYŻSZYM POZIOMEM SPR FIZ I RÓWNOCZ PODSTAWOWE WYKSZTAŁC RODZICÓW WYBITNIE NEGATYWNIE WPŁ NA SPR FIZ.

- ZEW WZGLĘDEM RODZINY:OGÓLNY POZIOM KULTURY SPOŁECZ,WIEK I CHARAKTER ŚRODOW SPOŁ, SYSTEM WARTOŚCI TJ. TRADYCJE I ZWYCZAJE SPOŁECZNE, NAWYKI I ZWYCZAJE DOT STOSOW UŻYWEK, ORGANIZACJA FIZ ŚRODOWISKA CZŁOWIEKA.

C. TRYB ŻYCIA :

-AKT UMYSŁOWA I FIZ (PRACA ZAWOD ROZKŁAD CODZIENNYCH ZAJĘĆ, TR SPORT, REKREACYJNY,ĆW FIZ.

- WYPOCZYNEK ,SEN

TA ZŁOŻONOŚĆ WPŁYWÓW POWODUJE ,ŻE NIEKIEDY ODRĘBNIE MÓWI SIĘ O NP. ŚRODOWISKU WSPIERAJĄCYM ZDR

AKT FIZ MA WPŁ NA SPR ,ALE RÓWNOCZ OSOBNIK BARDZIEJ SPR WYK WIĘKSZE CHĘCI BYCIA AKT. NA PODOBNEJ ZASADZIE WARUNKUJE SIĘ SPR (H-RF) ORAZ ZDR.

TYPY ZMIAN PRZYSTOSOWAWCZYCH:

KT SĄ REAK NA BODŹ ŚRODOW

-JEDNORAZ ODPOWIEDZ NA BODZIEC POJED LUB ICH KRÓTKOTRW SERIĘ

- ZMIANY ADJUSTACYJNE,WZGLĘDNIE TRWAŁE, ALE ODWRACAL, A WIĘC TAKIE, KT COFAJĄ SIĘ PO PEWNYM CZASIE OD USTĄPIENIA DZIAŁANIA BODŹCA

- ZMIANY ADAPTABILNE ,CZYLI PRZYSTOSOW PLASTYCZNE ,KT WYRAŻA SIĘ W ZMIANACH TRWAŁYCH NIEODWRAC: DOT ONE JEDNAK FENOTYPU ,A NIE GENOT

- ADAPTACJA GENET, KT DOT ZMIAN WYWOŁ W ZAKRESIE STRUKTUR DNA I MATERIAŁU GENET ORAZ MA PROW DO UTRWAL SIĘ W POPUL OSOB NAJLEPIEJ PRZYSTOSOW. 

W WYPADKU TR ZDOLNOŚCI MOTOR I ELEMENTÓW SPR FIZ MAMY DO CZYNIENIA PRZEDE WSZYSTKIM Z ADJUSTACYJNYM CHARAKTEREM ZMIAN, RZADKO ADAPTABILNYMI.

SKUT DZIAŁ ŚROD ZAL TEŻ OD: - OKRESUROZW GENET/ -GENET ZDETER WRAŻ NA BODŹ, -NABYT TOLER NA BODŹ LUB DODAT UWRAŻLW

EKSTENSYTYWNOŚĆ – WRAŻLIW NA BODŹCE ŚRODOW I TRYB ŻYCIA . MĘŻCZ ŁATWIEJ ODCHYLAJĄ SIĘ Z TORU ROZW , ŁATWIEJ TEŻ NA TEN TOR WRACAJĄ... KOBIET POŚ LEPSZE MECHAN OBRONNE PRZED ZAKAŻENIEM ,WYKAZ SZYB I SILN REAKCJE IMMUNOLOG. MOŻLIWOŚCI WPŁ CZYNNIKÓW ŚRODOWISK NA ELEMENTY SPR FIZ SĄ ŚCIŚLE KONTROLOWANE GENET. ZAKRES ODCHYLENIA W PRZEBIEGU ROZW OSOB  JEST MOŻLIWY W ZAKRESIE NORMY REAKCJI, A W ODNIESIENIU DO POPUL MÓWIMY O NORMIE ADAPTACYJNEJ

OKR SENSYTYWNE – FAZY WZMOŻ AKT NA BODŹCE ZEW. SPOS WYZN TYCH FAZ I OKR WYST SĄ B DYSKUSYJNE. UWAŻA SIĘ  IŻ STYMUL RUCH JEST NAJSKUT W OKR PRZYŚ NATURAL ROZW CECHY W ONTOGEN. ORG CZŁ JEST WRAŻ PRZEZ CAŁE ŻYCIE.

POMIAR

CZYNN WPŁ NA POŹ SPR FIZ:

-WLK I CHAR ŚR SPOŁ (WIEŚ,MIASTO)/ -STATYU SPOŁ(WYKSZ, ZAWÓD)/ -POZIOM ZAMOŻN/ -POCHODZ  ETN, RASOWE

WYŻSZE WYKSZT RODŹ=WYŻSZ SPR FIZ/ LEPSZE WAR BYTOWE NIE=WZR SPR FIZ/

OTOCZENIE

RODZINA- WZORCE POST, POMOC/ -SZKOŁA- TWORZ WAR, WZORCE/ -GRUPY- ISTOT, WZORY, WART, NORMY, OBYCZ, POZYT I NEGAT/ -ORG  I PLAC WF – ZORG AKT, TKKF, FITN CLUB, DOĆER DO CAŁEJ RODZINY/ -ŚR MAS PRZEK