tragedia_narodowa.pdf

rp. pl/tragedia narodowa

Wydanie specjalne 11 kwietnia 2010

Tragedia

narodowa

SMO L ES K

W katastrofie samolotu zgino

96 osób – politycy, urzdnicy,

wojskowi i przedstawiciele

Rodzin Katyskich. > A 5 – 7

T YG O D N I OWA AO BA

Marszaek Sejmu Bronisaw

Komorowski przej obowizki

prezydenta. Ogosi tygodniow

aob narodow. > A 9 – 10

RY N K I F I N A N SOW E

Reakcja inwestorów bdzie

wywaona. Kandydata na

prezesa NBP powinien wyzna-

czy nowy prezydent. > A 11

KO N D O L E N C J E

Cay wiat czy si w bólu

z Polsk. Kondolencje zoyli

politycy z kilkudziesiciu

pastw. > A 12 – 13

Prezydent Polski Lech Kaczyski nie yje

A 2

Tragedia

11 kwietnia 2010

rp.pl/tragedia narodowa

narodowa

Refleksja

Straszliwy

hod

zoony

ofiarom

Katynia

Pa w e

L i s i c k i

Jeszcze w pitek zastanawiaem si,

czy prezydent Lech Kaczyski

powinien lecie do Moskwy

na uroczystoci 9 maja. Pisaem, e

raczej tak. Przy porannym niadaniu,

tu po dziewitej, telefon z redakcji,

e pod Smoleskiem chyba s

kopoty z prezydenckim samolotem.

Pierwsza reakcja: niemoliwe, eby

stao si co powanego. Pewnie

znowu jaka awaria. I zo, dlaczego

do tej pory nie mona byo zaatwi

porzdnych maszyn. Kolejne

telefony, ju przy wczonym

telewizorze i Internecie. Wreszcie

zimna pewno, e to, co

niewyobraalne, si stao. Prezydent

Polski, jego ona, ministrowie

kancelarii, prezesi NBP, IPN, rzecznik

praw obywatelskich, dowódcy

wojskowi, posowie, politycy, wszyscy

nie yj.

Czowiekowi zawsze trudno

pogodzi si ze mierci. Ale tym

razem bardziej ni zwykle. Bo

przecie w tym przypadku dotkna

ona nie tylko ludzi, których znaem.

Nie tylko tych, którzy zginli nagle.

Poza wymiarem ludzkim tragedii

w tym, co si zdarzyo, jest co

jeszcze. Jaki naddatek. Tak jakby ta

tragedia dotkna w jaki sposób te

samej Rzeczypospolitej. Moe

dlatego, e podwiadomie miaem

poczucie, e akurat gowa pastwa

jest i powinna by najlepiej

chronionym obywatelem. W nim

wyraa si przecie autorytet

pastwa, jego majestat.

Zastanawiam si, co mona w takiej

chwili pisa. Co mona powiedzie.

Moe najlepiej milcze. Moe

najlepiej doczy do tych tumów

Polaków, którzy w powadze,

milczeniu, aobie zaczli

spontanicznie gromadzi si

w Warszawie przed Paacem

Prezydenckim, w Krakowie

przed katedr i tylu innych miejscach

w Polsce. W takich chwilach – bólu

i rozpaczy – pokazuje si te ta

nieuchwytna zwykle wi. Momenty,

kiedy spod codziennego

rozgardiaszu, walki, sporów,

niesnasek pokazuje si wspólnota

narodowa. By moe to milczenie i to

poczucie wizi – niesychana liczba

telefonów, esemesów, klikni – ta

milczca obecno trwajcej

w aobie wspólnoty jest jedyn

form pociechy. I jeszcze myl, e ich

mier bya jakby straszliwym

hodem zoonym tym, którzy zginli

w Katyniu w 1940 roku.

8.56 pod Smoleskiem

KATASTROFA | Na pokadzie prezydenckiego samolotu byo 96 osób. Wszystkie zginy

ELIZA OLCZYK

JAROSAW STRÓYK

telskich Janusz Kochanowski, prezes

Narodowego Banku Polskiego Sa-

womir Skrzypek, prezes Instytutu

Pamici Narodowej Janusz Kurtyka,

a take prezydenccy ministrowie i

najwaniejsi dowódcy Wojska Pol-

skiego.

– Z ogromnym smutkiem przyj-

em wstrzsajc informacj o kata-

strofie samolotu, na którego poka-

dzie by mój przyjaciel i wielki polski

polityk, prezydent Polski Lech Ka-

czyski – owiadczy przewodnicz-

cy Parlamentu Europejskiego Jerzy

Buzek. – To niewyobraalna kata-

strofa w skali Europy. Nigdy jeszcze

nie zgino tak wiele osób penicych

najwysze funkcje w Polsce, wybra-

nych przez obywateli jednego z

pastw Europy.

Wedug Lecha Wasy „to nieszcz-

cie drugie po Katyniu”. – Zgina eli-

ta naszego kraju – powiedzia byy

prezydent. – Niezalenie od rónic to

wielka strata intelektualna dla caego

narodu.

– Anio mierci stan na ich dro-

dze, podobnie jak stan na drodze

polskich oficerów pomordowanych

tam 70 lat temu. Teraz w wymiarze

caego Pastwa i Narodu – owiad-

czy metropolita gdaski abp Sawoj

Leszek Gód.

Do Polski popyny kondolencje z

caego wiata. Na znak aoby ode-

zwa si dzwon Zygmunt na Wawelu.

Pod Paacem Prezydenckim przez

mu Bronisaw Komorowski, który

ogosi tygodniow aob narodo-

w. Zapowiedzia te szybkie rozpi-

sanie wyborów prezydenckich, które

odbd si jeszcze przed wakacjami.

Premier Tusk zwoa w sobot

nadzwyczajne posiedzenie rzdu.

Rada Ministrów zdecydowaa o po-

woaniu rzdowego zespou, który

zajmie si pomoc dla rodzin ofiar

tragedii.

Po poudniu szef polskiego rzdu

uda si do Smoleska.

Na miejsce katastrofy polecia te

wynajt awionetk brat prezyden-

ta, prezes PiS Jarosaw Kaczyski z

kilkoma wspópracownikami.

O godz. 17 na Wawelu kardyna

Stanisaw Dziwisz odprawi msz a-

obn w intencji tragicznie zmarych.

Wczeniej zapewni, e Koció po-

przez modlitw wcza si w aob i

pragnie si modli za naród polski

dotknity tragedi.

Ofiary katastrofy prezydenckiego

samolotu bd te uczczone w nie-

dziel w poudnie dwiema minutami

ciszy. Podobnie bdzie w dniu uro-

czystoci pogrzebowych.

Prezydent Lech Kaczyski wraz z

maonk, kilkudziesicioma dostoj-

nikami pastwowymi i zaproszony-

mi gomi lecia w sobot na uroczy-

ste obchody 70. rocznicy mordu w

Katyniu.

Prezydencki samolot rozbi si o

godz. 8.56 niedaleko lotniska w Smo-

lesku, podchodzc w gstej mgle do

ldowania. Maszyna zostaa do-

szcztnie zniszczona. Nikt nie prze-

y katastrofy.

– Takiego dramatu wspóczesny

wiat nie widzia – mówi premier

Donald Tusk, który w imieniu wszyst-

kich Polaków zoy wyrazy wspó-

czucia i kondolencje rodzinom ofiar

katastrofy.

Samolotem obok prezydenckiej

pary leciay 94 osoby, m.in.: byy pre-

zydent RP na uchodstwie Ryszard

Kaczorowski, wicemarszakowie Sej-

mu Jerzy Szmajdziski i Krzysztof

Putra, wicemarszaek Senatu Krysty-

na Bochenek, rzecznik praw obywa-

W niedziel o godz. 12

w caym kraju ofiary

katastrofy zostan

uczczone dwiema

minutami ciszy

cay dzie gromadziy si setki ludzi,

skadajc kwiaty, palc znicze i mo-

dlc si za osoby, które zginy w tej

katastrofie. W sobotni wieczór o

20.30 warszawiacy spotkali si na

czuwaniu na pl. Pisudskiego.

Obowizki gowy pastwa zgodnie

z konstytucj przej marszaek Sej-

Katastrofa samolotu prezydenckiego

11 kwietnia 2010

Tragedia

A 3

rp.pl/tragedia narodowa

narodowa

Tupolew run

Ciao prezydenta zidentyfikowano w sobot po poudniu. Na miejsce

katastrofy udali si premierzy Polski i Rosji Donald Tusk i Wadimir

Putin. Ruszyo dochodzenie w sprawie przyczyn wypadku

JUSTYNA PRUS

PIOTR ZYCHOWICZ

ze Smoleska

wodu gstej mgy. Wiea radzia pi-

lotom, eby zrezygnowali i wyldo-

wali w Misku na Biaorusi, gdzie

warunki byy lepsze. Jak stwierdzi

wiceszef sztabu si powietrznych

Aleksandr Aloszyn, pilot kilkakrot-

nie zignorowa wezwania wiey.

– Zaoga podja decyzj o ldo-

waniu w Smolesku. Po zatoczeniu

kilku kó maszyna skierowaa si

na pas startowy – mówi lokalny

urzdnik Andriej Jewsiejenkow.

Minister ds. sytuacji nadzwyczaj-

nych Siergiej Szojgu precyzowa po-

tem, e samolot spad przy drugim

podejciu do ldowania.

Szojgu informowa te, e znale-

ziono czarne skrzynki. Mniej wi-

cej w tym samym czasie, kiedy roz-

mawia z dziennikarzami, na pyt

lotniska wjeday ciarówki

z trumnami. Szojgu poinformowa,

e zwoki zostan w nich odwiezio-

ne samolotem do Moskwy, na lot-

nisko Domodiedowo, gdzie odb-

dzie si identyfikacja i procedury

ledcze.

Na miejsce tragedii mia wczo-

raj przyby premier Tusk i brat

prezydenta Jarosaw Kaczyski.

Przed nimi przylecia tam premier

Putin. Do Smoleska udaa si

równie picioosobowa grupa

prokuratorów z Polski. Kieruje ni

pk Janusz Parulski, naczelny pro-

kurator wojskowy. ledczym to-

warzysz równie eksperci z Pa-

stwowej Komisji Badania Wypad-

ków Lotniczych.

Na razie nie wiadomo, jak bdzie

wygldaa formalnie wspópraca

z rosyjskimi prokuratorami. Proku-

rator generalny Andrzej Seremet

rozmawia wczoraj o tym z rosyj-

skim naczelnym prokuratorem woj-

skowym Jurijem Czajk. Jak powie-

dzia „Rz” rzecznik Prokuratury Ge-

neralnej Mateusz Martyniuk, Czaj-

ka zadeklarowa gotowo penej

wspópracy. Na miejscu pracuje

obecnie piciu rosyjskich led-

czych, w tym dwóch zastpców

Czajki.

– Oczekujemy na przychylno

strony rosyjskiej i umoliwienie do-

stpu do wszystkich zebranych ma-

teriaów – powiedzia „Rz” pk Parul-

ski. Nie zapada jeszcze decyzja, czy

nasi prokuratorzy bd zaangao-

wani w czynnoci ledcze na miej-

scu, czy bd uczestniczy w nich

w charakterze obserwatorów.

Jak bdzie przebiegao ledz-

two? – W pierwszej kolejnoci zo-

stanie dokonana identyfikacja

zwok, ogldziny miejsca tragedii,

a take czynnoci zwizane z za-

bezpieczeniem szcztków samolo-

tu – mówi Andrzej Janecki, szef

warszawskiej Prokuratury Okr-

gowej. Czynnoci ledcze trwaj

te w kraju. Badane s m.in. doku-

menty dotyczce stanu zdrowia pi-

lota i stanu technicznego samolotu.

Okoo dwóch godzin po katastro-

fie wyszo soce. Mgy ju nie byo.

Prezydent przylecia za wczenie.

—wspópraca Tomasz Pietryga

< Rosyjscy

straacy

gasz

ponce

szcztki

samolotu

– Usyszaem silnik i wyszedem

na zewntrz, eby zobaczy samo-

lot podchodzcy do ldowania. To

by rzdowy tupolew w biao-czer-

wonych barwach. Na ogonie sza-

chownica. Zdziwio mnie, e maszy-

na jest pochylona o 40 stopni. Sa-

molot szed za nisko. Nagle jednym

skrzydem uderzy w ziemi. Huk,

eksplozja i poar. Rozbi si – rela-

cjonowa Sawomir Winiewski,

pracownik TVP, który akurat by

w pooonym obok lotniska hotelu.

Eduard Czernokninik, kierow-

nik znajdujcego w pobliu komisu

samochodowego Kia, te widzia

wypadek. – Staem przy oknie, gdy

nagle usyszaem dziwny wist. Zo-

baczyem samolot, który lecia

dziwnie przekrzywiony i w którym

momencie, cinajc wierzchoki

drzew, upad na ziemi – opowiada

„Rz”. Twierdzi take, e widzia, jak

ogon samolotu odpad jeszcze

w powietrzu.

Gdy dziennikarze „Rz” przybyli

na miejsce, wszdzie walay si

szcztki samolotu. Silnik, kawaki

kaduba. Mina nas kawalkada wy-

jedajcych z lotniska karetek. Je-

chay powoli, bez wczonych sy-

gnaów. Tak nie wozi si ywych.

Wedug lokalnych wadz samolot

mia kopoty z wyldowaniem z po-

Puste krzeso prezydenta

K AT Y

Kiedy samolot z prezydentem

na pokadzie rozbi si pod

Smoleskiem, w oddalonym

o kilkanacie kilometrów Katyniu

szykowano si do rozpoczcia

uroczystoci rocznicowych

sko-Pomorskiego. Flagi natych-

miast cignito do poowy masz-

tów. Rozpocza si msza za zabi-

tych. Miejsce prezydenta pozostao

puste. Przy jego krzele pooono

wieniec, który mia zoy pod po-

mnikiem.

– Taka katastrofa tu, w miejscu

kani naszych ojców? Smolesk

staje si jakim straszliwym, trau-

matycznym miejscem dla narodu

polskiego – mówi Jan Felicki, syn

zamordowanego w Katyniu po-

rucznika Stanisawa Felickiego.

Czonkowie Rodzin Katyskich

uoyli ze zniczy krzy i napis: “Dla

tych, którzy zginli. Katy 2”. Wie-

le kobiet pakao. Poruszeni byli

harcerze, urzdnicy, onierze,

Polacy mieszkajcy w Rosji, któ-

rzy przybyli do Katynia, by wspól-

nie z prezydentem pomodli si

za dusze zamordowanych ofice-

rów. – Tymczasem musielimy si

modli równie za dusze prezy-

denta i innych zabitych. Niech

Bóg ma w opiece ich rodziny

– mówi ksidz Mirosaw Meizner.

Pocigiem specjalnym z Rodzi-

nami Katyskimi do Smoleska

przybyo kilkudziesiciu posów

i senatorów z PiS. Byli zszokowani.

Na pokadzie tupolewa znajdowa

si nie tylko prezydent, ale wielu ich

kolegów – Wassermann, Gosiewski,

Putra, Natalli-wiat, Gsicka.

– Jestemy wstrznici. Zginli

nasi przyjaciele, wspópracownicy,

godni ludzie. Jestemy z ich rodzi-

nami – mówi pose Marek Suski.

– Cay czas mam nadziej, e si

obudz w pocigu jadcym do

Smoleska. e to wszystko jest tyl-

ko zym snem. Posowie PiS mieli

kontakt z Jarosawem Kaczyskim.

– Zginli jego ukochany brat, brato-

wa. To dla niego wielki, osobisty

dramat – powiedzia Suski. Po

mszy uczestnicy w milczeniu wsie-

dli do autokarów i pojechali na

dworzec. Pocig ruszy kilka godzin

wczeniej, ni planowano. – Chce-

my jak najszybciej znale si w do-

mu, w Polsce – mówili przedstawi-

ciele Rodzin Katyskich.

—Piotr Zychowicz z Katynia

Las Katyski. Krzesa dla najwaniejszych goci uroczystoci

pozostay puste

Na cmentarzu opotay biao-czer-

wone flagi, czekaa Kompania Re-

prezentacyjna Wojska Polskiego.

Przedstawiciele Rodzin Katyskich

skadali kwiaty pod tabliczkami

z nazwiskami ojców i dziadków.

Kilkanacie minut po katastrofie

rozesza si wiadomo, e co ze-

go stao si z prezydenckim samo-

lotem. Zapanowaa nerwowo.

Wreszcie na mównic wszed mini-

ster Jacek Sasin z Kancelarii Prezy-

denta. – Mówi krótko. Samolot

uleg katastrofie, wyglda na to, e

wszyscy nie yj. Spojrzaem

na stojcych obok mnie ludzi. Zble-

dli. Nie wierzyli wasnym uszom

– relacjonowa Krzysztof Sikora,

przewodniczcy Sejmiku Kujaw-

Katastrofa samolotu prezydenckiego

we mgle

A 4

Tragedia

11 kwietnia 2010

rp.pl/tragedia narodowa

narodowa

Nowe samoloty dla VIP:

dlaczego od lat ich nie ma

LOTNICTWO | Kolejne rzdy nie radziy sobie z zakupem maszyn dla 36. specpuku

EDYTA EMA

– Kiedy Leszek Miller powie-

dzia, e te samoloty bd wymie-

nione dopiero, gdy wydarzy si

tragedia i kto zginie – przypomi-

na Katarzyna Piekarska, wicesze-

fowa SLD, która sama przeya

katastrof awionetki w podróy

subowej na pocztku lat 90.

Czym dysponuje 36. Puk Lot-

nictwa Transportowego, który

obsuguje loty VIP-ów? Cztere-

ma redniodystansowymi jaka-

mi 40, wysuonym dugody-

stansowym tupolewem Tu-154

(obecnie remontowanym w Ro-

sji), trzema pasaerskimi M28

Bryza z PZL Mielec oraz 12 mi-

gowcami, z których tylko cztery

mog wzi na pokad prezy-

denta albo premiera.

Politycy s jednak bardzo ze-

go zdania o samolotach z 36.

specpuku.

– Liczba usterek, jakie miay te

samoloty, jest przeraajca. Pa-

mitam, e sam jako premier by-

em poirytowany, i z powodu

awarii nie mogem dolecie

na szczyt europejski i ju wte-

dy, 15 lat temu, zaleciem wymia-

n samolotów rzdowych – opo-

wiada Józef Oleksy z SLD, pre-

mier w latach 1995 – 1996. – To

jest niewyobraalne, e do tej po-

ry tego nie zrobiono.

Nieprzyjemny epizod z rzdo-

wymi maszynami miaa te bya

marszaek Senatu Alicja Grze-

kowiak. W 1999 r., wracajc z wi-

zyty na Bliskim Wschodzie, awa-

ryjnie wyldowaa na pustyni

w Arabii Saudyjskiej. Zepsu si

te rzdowy samolot, którym

premier Marek Belka lecia

do Wietnamu na szczyt Azja

– Europa.

Najpowaniejsze prace

nad pozyskaniem dla 36. spec-

puku nowych samolotów zacz-

y si po awaryjnym ldowaniu

migowca Mi-8 z premierem

Millerem na pokadzie. W grud-

niu 2003 r. Mi-8 rozbi si po awa-

rii obu silników niedaleko War-

szawy. Premier trafi do szpitala.

Rozpisanego wtedy przetargu

ówczesna ekipa SLD nie zdya

dokoczy.

Przetarg na samoloty rozpisa

rzd PiS. Ale gdy Donald Tusk zo-

sta premierem, stwierdzi, e za-

kup nowych maszyn jest niepo-

trzebny, e prezydent i premier

powinni lata wyczarterowany-

mi maszynami, a inni urzdnicy

– rejsowymi.

Brak samolotu doprowadzi

do kilku powanych spi na linii

premier – prezydent. W kocu

rzd wpad na pomys, by wyle-

asingowa od LOT embrarery.

Ale nic z tego nie wyszo.

Obecnie trwaj prace nad no-

wym przetargiem na samoloty

dla VIP-ów.

Jeszcze nie wiadomo, co byo

przyczyn wypadku rzdowego

samolotu pod Smoleskiem. Ba-

daj to odpowiednie komisje.

Pewne jest natomiast, e VIP-y

lataj przestarzaym sprztem, a

rzdy nie mog poradzi sobie

z zakupem nowych maszyn.

Przetargi na samoloty dla naj-

waniejszych osób w pastwie

rozpisyway kolejne rzdy od

koca lat 90. Ale z nieznanych

powodów je uniewaniano lub

ich wykonanie odkadano.

Tymczasem przedstawiciele

kraju musieli lata wyeksploato-

wanymi maszynami. Eksperci

i wojskowi ostrzegali, e jeli ta

flota nie zostanie wymieniona,

VIP-y nie bd miay czym lata,

a ich bezpieczestwo jest zagro-

one.

> TU-154 TO KONSTRUKCJA SPRZED PONAD 40 LAT

Szybki, ale przestarzay

Trzysilnikowego Tu-154

zaprojektowano w poowie

lat 60. w biurach Tupolewa.

Wiele elementów – w tym

ukad silników – jest podob-

nych do stosowanych

w boeingu 727. Maszyna Tupo-

lewa bya jednak od swoich

konkurentów wiksza i dyspo-

nowaa wysz moc. Dziki

duemu skosowi skrzyde moe

osiga wysok nawet jak

na dzisiejsze moliwoci tech-

niczne prdko przelotow

– ok. 900 km/h.

Pierwszy lot Tu-154 od-

by w 1968 roku. Model 154M

– z takich maszyn korzysta

polski LOT – zosta oblatany

w 1982 roku, a do produkcji

trafi dwa lata póniej. Dziki

zastosowaniu nowych silników

zuywa mniej paliwa i jest

cichszy.

Maszyna, która ulega katastro-

fie, oznaczona numerem

seryjnym 90A-837, zostaa

wyprodukowana w 1990 roku.

To wersja przeznaczona dla

VIP-ów, zakupiona przez MON.

W ubiegym roku przesza ge-

neralny remont. Drugi Tu-154M

sucy w kraju równie zosta

wyprodukowany 20 lat temu.

Wczeniej lata w barwach

PLL LOT.

– Tu-154M to wdziczny

i dobry samolot, ale ma swoje

prawidowoci – powiedzia

PAP pilot i byy dowódca puku

specjalnego Tomasz Pietrzak.

– To technologia z lat 60., tym

samolotem niemoliwy jest

manewr touch-and-go, zaoga

musi mie informacje, e wa-

runki na lotnisku s dobre.

„Tutki” przez dugie lata byy

jednymi z najpopularniejszych

samolotów tej klasy. Rocznie

przewoziy ok. 137 mln osób.

Wedug Aviation Safety Network

odnotowano 66 katastrof Tu-

-154. Sze w cigu ostatnich

piciu lat.

> PECHOWA KONSTRUKCJA BIURA PROJEKTOWEGO TUPOLEWA

Tragiczne katastrofy rosyjskich Tu-154 w ostatnich latach

15 lipca 2009 r. Maszyna Caspian Airli-

nes lecca z Teheranu do Erewana rozbia

si w Quazvin. Zgino 168 osób.

1 wrzenia 2006 r. Samolot nalecy

do Iran Airtour podczas ldowania

w Iranie stan w pomieniach.

Zgino 80 osób sporód 147,

jakie byy na pokadzie.

22 sierpnia 2006 r. Samolot Pulkovo

Airlines rozbi si podczas lotu z czarno-

morskiego kurortu Anapa do Sankt

Petersburga. ycie stracio 170 osób.

24 sierpnia 2004 r. Tu-154 Sibir Airlines

rozbi si na trasie Moskwa – Soczi.

Na pokadzie wybucha bomba wniesio-

na przez terroryst. Zgino 46 osób.

1 lipca 2002 r. Samolot Bashkirian Airli-

nes leccy z Ufy w Rosji do Barcelony

zderzy si nad Niemcami z samolotem

transportowym. Zgino 71 osób na po-

kadzie tupolewa.

12 lutego 2002 r. Maszyna Iran Airtour

rozbia si o zbocze góry pod Khorrama-

badem w Iranie. Zgino 119 osób. —kru

—Piotr Kocielniak

Katastrofa samolotu prezydenckiego

11 kwietnia 2010

Tragedia

A 5

rp.pl/tragedia narodowa

narodowa

Stanowili harmonijn

Pierwsz Par. Prezydent:

majestatyczny, traktujcy

swoj funkcj powa-

nie. I ona, Maria Kaczyska, drobna, fi-

ligranowa, zawsze taktowna i stonowa-

na. W stroju, gdy uparcie odmawiaa

noszenia za strojnych kapeluszy. I w za-

chowaniu.

Lecha Kaczyskiego urzd oniemie-

la. Czowiek, który potrafi by dusz to-

warzystwa, erudyt, zaskakujcym pa-

mici i wnikliwym obserwatorem,

usztywnia si przed kamerami.

Maria Kaczyska funkcj pierwszej

damy sprawowaa dyskretnie, stojc pó

kroku za mem, by go nie przesoni.

Bywao, e gdy on zasiedzia si ze znajo-

mymi do póna, ona pojawiaa si

w drzwiach. Wtedy prezydent przepra-

sza, zostawia towarzystwo, yczy miej

zabawy i znika.

niay due rónice. Lech Kaczyski by

bardziej stonowany. Wraz z Jarosawem

byli inicjatorami przyspieszenia prze-

mian, co wywoao tzw. wojn na górze.

Gdy w 1990 r. wybory prezydenckie wy-

gra popierany przez nich Lecha Wasa,

Lech Kaczyski znalaz si w jego kance-

larii. Jako sekretarz stanu odpowiada

za Biuro Bezpieczestwa Narodowego.

Odszed w padzierniku 1991 r. po kon-

flikcie z Mieczysawem Wachowskim,

szefem gabinetu prezydenta.

Cho nigdy nie by czonkiem Porozu-

mienia Centrum, wraz z bratem budo-

wa t parti. PC wspótworzyo rzd Ja-

zbudowa sobie wizerunek twardego

szeryfa, który potrafi przywróci ad

i sprawiedliwo w kraju. Cho po roku

odszed z rzdu Buzka, popularno

potrafi przeku na wyborcze popar-

cie. Wraz z Jarosawem skupi wokó

siebie grono bliskich wspópracowni-

ków i dawnych dziaaczy PC. Tak

w 2001 r. powstao Prawo i Sprawiedli-

wo, partia, która wyniosa go do pre-

zydentury.

W 2003 r. PiS wystawi Lecha Kaczy-

skiego w wyborach na prezydenta stoli-

cy. Ta funkcja utorowaa mu drog

do najwyszego urzdu w pastwie.

Mieszkanie na warszawskim Powilu,

gdzie znali j i lubili zwykli ludzie, bar-

dziej jej odpowiadao. Bya zaprzyja-

niona z pani w kiosku i sprzedawczy-

ni z warzywniaka.

Gdy ju po inauguracji para prezy-

dencka wyprawia w Paacu pierwsze

przyjcie, zaprosia na nie ca zdezo-

rientowan i niepewn losu obsug,

która pracowaa tam za prezydenta

Kwaniewskiego.

Jako pierwsza dama okazaa si

bardzo samodzielna. Swobodnie po-

sugiwaa si angielskim i francuskim,

co bardzo pomagao podczas wizyt

w dziaalno charytatywn. W 2007 r.

otrzymaa specjalnego Wiktora (nagro-

d telewidzów) za wraliwo po-

nad podziaami. – Dzikuj mojemu

mowi, bo bez niego nie byoby mnie

tutaj – mówia wówczas.

„Mój Maluszku...”

Lech Kaczyski nie ba si mie wa-

snego zdania. Walczy o przywracanie

pamici historycznej. Odznacza zapo-

mnianych bohaterów. Dziki niemu sa-

tysfakcj u schyku ycia odzyskiway

Kraj dla opozycjonisty

Gdyby nie trudna historia Polski, mo-

e zostaby aktorem. Z bratem blinia-

kiem udanie zadebiutowa przecie

wfilmie „Odwóch takich, co ukradli ksi-

yc”. Ale wybra studia prawnicze,

a na nich specjalizacj rzadk, nie-

wdziczn – prawa pracownicze.

To byo pokosie jego zainteresowa

pozanaukowych: zaangaowania jego

i Jarosawa w opozycj. W 1968 r. uczest-

niczy w wydarzeniach marcowych,

w 1976 r. wspomaga prowadzone przez

Zbigniewa Romaszewskiego Biuro In-

terwencji KOR. Robotnikom wykada

prawo pracy. Od 1978 r. dziaa w Wol-

nych Zwizkach Zawodowych. To nie

pomagao w karierze naukowej. O etat

na uczelni musia si stara pozaWarsza-

w – na Uniwersytecie Gdaskim.

Tam pozna si z on. By rok 1976.

Lech robi doktorat, Maria (ju po stu-

diach nawydziale transportu morskiego)

pracowaa w Instytucie Morskim. Pocho-

dzili z podobnych rodzin. Rajmund Ka-

czyski, ojciec braci, by onierzem AK,

matka (Jadwiga) czniczk Szarych Sze-

regów. RodzinaMarii przyjechaa zWilna,

ojciec walczy w wileskiej partyzantce,

jeden wuj w Korpusie gen. Andersa

pod Monte Cassino, drugi zgin w Katy-

niu. lub wzili w 1978 r.

Szczególny okaza si rok 1980. Lech

obroni prac doktorsk, urodzia si cór-

ka Marta. Alatem zaczsi karnawa „So-

lidarnoci” wStoczni Gdaskiej. Lech zo-

sta doradc strajkujcych, by w Stoczni.

Zaangaowa si w„S”. Przewodniczy ze-

spoowi dospraw kontaktu zPZPR.

Wadze internoway go w stanie wo-

jennym. W Strzebielinku przesiedzia

prawie rok, do padziernika 1982 r. o-

na i córka czekay. Maria utrzymywaa

dom. Udzielaa korepetycji z angielskie-

go i francuskiego, tumaczya.

Kaczyski po wyjciu na wolno

znów dziaa w podziemiu. Maria nie, ale

podzielaa pogldy ma, wspieraa go.

W 1987 r. zosta sekretarzem Krajowej

Komisji Wykonawczej NSZZ „S”.

Para prezydencka na tle swojego zdjcia sprzed 20 lat. Wystawa upamitniajca 20. rocznic wyborów z 1989 r.

Zwyczajna

LECH I MARIA KACZYSCY

Kilka miesicy temu jedna z kolorowych gazet zamiecia ich pozowane zdjcia na tle zdobionych

mebli, zotych kandelabrów. Trudno byo si oprze wraeniu, e po czterech latach mieszkania

w Paacu przepych ich przytacza

na Olszewskiego, a po lustracyjnej „nocy

teczek”, w której go obalono, de facto

odeszo w niebyt.

Ale to paradoksalnie by dopiero po-

cztek wielkiej kariery Lecha Kaczy-

skiego. Los umiechn si do niego

dwa razy. W1992 r. zosta szefem Naj-

wyszej Izby Kontroli i dziki wietne-

mu penieniu tej funkcji wyrobi sobie

opini rzetelnego, sprawnego urzdni-

ka. To tam spotka i zebra ekip, któr

potem wykorzysta w politycznych bo-

jach: m.in. Elbiet Kruk i Aleksandra

Szczyg.

Kolejny dar losu otrzyma w 2000 r.,

gdy Jerzy Buzek, premier traccego

poparcie rzdu AWS, zaproponowa

mu funkcj ministra sprawiedliwoci.

Kaczyski wykorzysta szans. Opo-

wiadajc si za surowoci kar, w tym

przywróceniem kary mierci, szybko

W Warszawie wybudowa Muzeum Po-

wstania Warszawskiego i przywróci

obchodom rocznicy jego wybuchu

waciwy godny charakter, co docenili

nie tylko kombatanci.

Gdy w 2005 r. wbrew sondaom wy-

gra wybory prezydenckie, sam przy-

znawa, e jest zaskoczony. artem za-

meldowa bratu „wykonanie zadania”.

Jeszcze przed zaprzysieniem fotore-

porterom czekajcym na prezydenck

par udaje si uchwyci ich zwyczaj-

no: prezydentow na spacerze

z psem Tytusem.

midzynarodowych. miao potrafia

wygasza swoje opinie. Podczas dys-

kusji o wpisaniu do konstytucji zaka-

zu aborcji opowiedziaa si przeciw.

Zaprosia wtedy do Paacu przedsta-

wicielki mediów. Ten „okrgy stó”

wywoa gwatowne reakcje rodowi-

ska Radia Maryja.

Opowiedziaa si jednoznacznie

za ekologami w konflikcie o dolin

Rospudy. W 2008 r. popara zapod-

nienie in vitro, sprzeciwia si jednak

finansowaniu go z pienidzy bude-

towych.

Bya znakomit wizytówk prezy-

denta. Czasem wystpowaa jako jego

specjalny wysannik. W lutym 2006 r.

podejmowaa ksiniczk Ann.

Nie miaa wasnej fundacji – wyci-

gna wnioski z perypetii swojej po-

przedniczki. Angaowaa si jednak

matki wizione w stalinowskich wizie-

niach, cisi bohaterowie „S”, sdziowie,

którzy odmawiali skazywania dziaa-

czy „Solidarnoci”, Sprawiedliwi wród

Narodów wiata.

Latem 2008 r. stan w Tbilisi na cze-

le zebranej szybko delegacji pastw re-

gionu i otwarcie zaprotestowa przeciw

rosyjskiej interwencji w Gruzji. Udo-

wodni, e wolno i niepodlego

– take innych narodów – ceni bardziej

ni wasne bezpieczestwo i ycie.

Maria wspieraa go zawsze. Trosz-

czya si, by m wypada dobrze

w mediach, by „lepszym” profilem sta-

n do kamery. By na klapie marynarki

nie byo nawet pyku. Ciekawskie ka-

mery wyapay kiedy t czuo prezy-

denckiej pary, gdy Lech Kaczyski deli-

katnie przywouje on: „Malestwo,

mój Maluszku”.

Genera wojny na górze

W 1989 r. Lech Kaczyski wraz z bra-

tem opowiedzieli si za Okrgym Sto-

em. Lech zasiad w zespole do spraw

pluralizmu zwizkowego. W 1990 r. zo-

sta wiceprzewodniczcym NSZZ „Soli-

darno”, zastpc Lecha Wasy. Gdy

jednak w 1990 r. przegra z Marianem

Krzaklewskim walk o przywództwo w

„S”, zrezygnowa z funkcji zwizkowych.

Czsto pisano onim wliczbie mnogiej,

zestawiajc go z bratem bliniakiem. Ale

ci, którzy go lepiej znali, podkrelali, e

midzy brami mimo podobiestw ist-

Z Powila do Paacu

Gdy Lech Kaczyski zosta prezy-

dentem, Maria dugo zwleka z prze-

prowadzk do Paacu Prezydenckiego.

Katastrofa samolotu prezydenckiego

AGNIESZKA RYBAK

N ie musieli niczego udawa.

pierwsza para

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: