Nowoczesny trening strzelecki - by DOMINO178.pdf

(674 KB) Pobierz
66096381 UNPDF
73
Od pewnego czasu wyniki w strzelectwie sportowym osiągnęły swoje bez-
względne maksimum i są one udziałem powiększającej się grupy mistrzów.
Znamienne, że zjawisko to odnosi się tylko do strzelań z karabinów i strzelb,
ale nie do strzelań z pistoletów. Te osiągnięcia strzelców, kobiet i mężczyzn,
są dowodem olbrzymich zdolności adaptacyjnych człowieka, poddawanego
niezwykle wymagającemu, długotrwałemu treningowi. Epoka dawnego modelu
treningu dobiega końca. Czym się będzie odznaczał nowoczesny trening strze-
lecki? Ukierunkowaniem bodźców treningowych przede wszystkim na mózg
strzelca – dowodzi Tadeusz Baranowski.
Tadeusz Baranowski
Nowoczesny trening strzelecki
Kształtowanie umiejętności celowania
Wprowadzenie
Według B. Hickeya i A. Siever-
sa strzelanie to „ ustawienie lufy w li-
nii z okiem, wskazanie nią na obszar,
w którym chcemy, aby umiejscowiła się
przestrzelina i zrobienie płynnego ruchu
palcem położonym na spuście, by spo-
wodować, aby ta przestrzelina ukazała
się ” (9).
Według mnie strzelanie sportowe
jest powtarzanym dążeniem do od-
powiedniego ukierunkowania lufy
broni połączonego z płynnym, nie-
naruszającym tego ukierunkowania
ruchem palca położonego na języku
spustowym, takim by pocisk, śruci-
na lub ładunek śrucin każdorazowo
traiał w zamierzony cel bądź obszar
tego celu z przestrzeganiem obowią-
zujących regulaminów i przepisów
organizacji sportowych dla strzelań
z karabinów, pistoletów i strzelb.
Moje rozważania zawężam do strze-
lania z pistoletu pneumatycznego
(ryc. 1), gdzie celem, w zależności od
etapu szkolenia, jest obszar ograniczony
jednym z pierścieni tarczy o umownych
wartościach 1-9, lub obszar koła, w któ-
rym umiejscowione przestrzeliny otrzy-
„Sport Wyczynowy” 2008, nr 7-9/523-525
66096381.021.png
74
Tadeusz Baranowski
mują wartość 10 (ryc. 2). Do strzelania
z takich pistoletów używane są śruciny
o kształcie przedstawionym na ryc. 3.
Ryc. 1. Morini CM162El. Dane techniczne:
kaliber – 4,5 mm; ciężar – 1020 g; linia musz-
ka-szczerbinka – 310-350 mm; funkcjonowanie
– sprężone powietrze; urządzenie spustowe
– elektroniczne; spust: ścieżka – 0-1,5 mm;
pierwsza faza ciężaru – 30-300 g; druga faza
ciężaru – 300-700 g; szerokość muszek w mm
– 4,0, 4,5, 5,0, 5,5, 6,0. Uwaga: ponieważ opór
języka spustowego (w zawodach musi być większy
niż 500 g) mierzony jest w pionowym ustawieniu
pistoletu obciążnikiem 500 g , przyjęło się używać
określenia – ciężar spustu.
Ryc. 3. Przykładowa śrucina do strzelań z pi-
stoletów pneumatycznych (prod. irmy Haen-
dler&Natermann sport GmbH: Final Match
pellet). Średnica główki: 4,48-4,51 mm;
ciężar: 0,49 g. Źródło: www.hn-sport.de
W rundzie inałowej zawodów naj-
wyższej rangi celuje się do czarnego
koła tarcz bez pierścieni, a zasadnicze
pierścienie tarczy (1-9) i przestrzeliny
pokazywane są jedynie na monitorze
elektronicznego systemu zliczającego
ich wartości. Celem jest obszar odpowia-
dający wartościom przestrzelin od 10,0
do 10,9, a dla najlepszych zawodników
przede wszystkim obszar odpowiadają-
cy wartościom wewnętrznej dziesiątki,
tj. 10,5-10,9 (10,9 to centralny punkt
tarczy).
Umiejętność częstego traiania w dzie-
siątkę wewnętrzną opanowali dotychczas
tylko nieliczni zawodnicy ścisłej czołów-
ki światowej strzelający z pistoletów.
Posiadanie właśnie tej umiejętności już
decyduje o medalowych pozycjach za-
wodników w zawodach rangi światowej.
Przykładem to potwierdzającym są war-
tości dziesiątek w inałach konkurencji
strzeleckiej „10 m pistolet pneumatycz-
ny” w kategoriach kobiet i mężczyzn
podczas Igrzysk Olimpijskich w Pekinie,
tab. 1-2.
Zwycięzcy, na 10 oddanych strzałów
w serii inałowej, 8 razy traili w ob-
szar „10” (koło o średnicy 11,5 mm),
w tym 5 razy w obszar odpowiadający
wartościom przestrzelin 10,4 do 10,9.
Niewątpliwie wiele takich wartości
Ryc. 2. Tarcza do strzelań z pistoletu pneuma-
tycznego (najistotniejsze dane): „dziesiątka
wewnętrzna” – 5,0 mm (±0,1 mm); koło „10”
– 11,5 mm (±0,1 mm); pierścień „9” – 27,5 mm
(±0,2 mm); pierścień „8” – 43,5 mm (±0,2 mm);
pierścień „7” – 59,5 mm (±0,5 mm); pierścień
„1” – 155,5 mm (±0,5 mm); minimalny widoczny
rozmiar karty tarczy – 170 x 170 mm. Źródło:
www.krueger-targets.com
66096381.022.png 66096381.023.png 66096381.024.png
Nowoczesny trening strzelecki. Kształtowanie umiejętności celowania
75
Tabela 1
Wyniki Igrzysk Olimpijskich w Pekinie – 10 m pistolet pneumatyczny, kobiety (40 strzałów).
1 Guo 96 98 99 97 390
Wenjun 10,0 10,5 10,4 10,4 10,1 10,3 9,4 10,7 10,8 9,7 102,3
CHN 492,3 FOR
2 Paderina 97 98 98 98 391 OR
Natalia 10,0 8,5 10,0 10,2 10,6 10,5 9,8 9,7 9,5 9,3 98,1
RUS 489,1
3 Salukvadze 97 96 96 97 386
Nino 9,8 10,3 10,0 9,5 10,2 10,7 10,4 10,6 9,1 10,8 101,4
EO 487,4
Kolumny: – miejsce; – nazwisko, imię i Narodowy Komitet Olimpijski; – rezultat kolejnych serii i łączny; – niżej
rezultat każdego strzału i łączny serii inałowej; – łączny ostateczny rezultat strzelania; – uwagi.
Tabela 2
Wyniki Igrzysk Olimpijskich w Pekinie 10 m pistolet pneumatyczny, mężczyźni (60 strzałów).
1 Pang
97
98
100
96
97
98
586
Wei
9,3 10,3 10,5 10,3 10,4 10,3 10,7 10,4 10,7
9,3 102,2
C N
688,2
2 Jin
99
96
99
99
94
97
584
Jong Oh
9,5
9,9 10,6 10,3
9,4 10,2 10,1 10,8
9,9
9,8 100,5
R
684,5
3 Turner
98
100
93
96
99
97
583
Jason
8,8 10,4 10,6 10,1 10,5
9,5
9,7 10,8
8,9
9,7 99,0
USA
682,0 s-off
10,5
5 Beaman
98
96
95
98
94
100
581
Brian
10,0 10,3 10,3 10,0 10,4
9,1 10,0 10,1 10,4 10,4 101,0
USA
682,0 s-off
10,3
Decyzją Rady Wykonawczej Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego zawodnik sklasyikowany na 3. pozycji
został zdyskwaliikowany po wykryciu u niego substancji dopingującej i miejsce to zajął Jason Turner, reprezentant
USA, sklasyikowany na 4. pozycji.
Kolumny: – miejsce; – nazwisko, imię i Narodowy Komitet Olimpijski; – rezultat kolejnych serii i łączny; – niżej
rezultat każdego strzału i łączny serii inałowej; – łączny ostateczny rezultat strzelania; – uwagi.
uzyskać musieli oni również w rundzie
kwaliikacyjnej (w niej zliczane są tylko
wartości całkowite).
O umiejscowieniu przestrzeliny w za-
mierzonym obszarze tarczy decyduje
moment, w którym pocisk lub śrucina
66096381.001.png 66096381.002.png 66096381.003.png 66096381.004.png 66096381.005.png 66096381.006.png 66096381.007.png 66096381.008.png 66096381.009.png 66096381.010.png 66096381.011.png 66096381.012.png 66096381.013.png 66096381.014.png 66096381.015.png 66096381.016.png 66096381.017.png 66096381.018.png 66096381.019.png
76
Tadeusz Baranowski
opuszcza ukierunkowaną lufę broni
sportowej. Oczywiście, stosunkowo
najłatwiejszym jest przyswojenie sobie
umiejętności trafiania w obszar całej
tarczy. Znacznie trudniej przychodzi opa-
nowanie umiejętności traiania w obszar
koła ograniczonego zewnętrzną krawę-
dzią pierścienia „dziewiątki” (niektóre
z nich otrzymują wartość „dziesiątki”).
Najtrudniejszym zadaniem jest traianie
podczas rundy finałowej wiele razy
w obszar tarczy odpowiadający warto-
ściom przestrzelin 10,4-10,9 (i dziesiątki
wewnętrznej), a to coraz częściej decy-
duje o zdobyciu medalu w zawodach
najważniejszych, kontynentalnej bądź
światowej rangi.
Poświęcając ten artykuł kształtowa-
niu umiejętności celowania chciałbym
uprzedzić Czytelnika, że nie znajdzie
w nim kompletnego zestawu ćwiczeń
kształtujących umiejętność celowania.
Nie widzę potrzeby ich podawania,
ponieważ łatwo można do nich dotrzeć
sięgając do „Strzelectwa sportowego”
( Nowoczesne rozwiązania szkoleniowe ,
praca zbiorowa pod redakcją Kazimie-
rza Kurzawskiego ) albo do Internetu.
Najbardziej zależy mi na tym, aby Czy-
telnik, w oparciu o zdobytą wiedzę, sam
wybrał odpowiednie ćwiczenia i wzboga-
cił je o nowe, bardziej korzystne.
celności traiania ma moment opusz-
czania lufy przez pocisk, ładunek śrucin
lub pojedynczą śrucinę. Cały wieloletni
trening strzelecki sprowadza się bowiem
do stworzenia maksymalnego prawdopo-
dobieństwa idealnego ukierunkowania
broni w stosunku do środka wybranego
obszaru trafiania w momencie , gdy
pocisk lub śrucina opuszczają lufę tej
broni.
W strzelaniu z karabinków i pisto-
letów sportowych najważniejszymi ele-
mentami są dwa:
1) najdokładniejsze ukierunkowanie
lufy broni w stosunku do zamie-
rzonego obszaru celowania,
2) płynne ściągnięcie języka spustowe-
go, nie naruszające tego ukierunko-
wania.
Wszystkie inne elementy, czasami
wymieniane w liczbie kilkunastu, tylko
wspomagają te dwa zasadnicze.
Lufa w momencie strzału musi być
uniesiona pod odpowiednim kątem do
poziomu. Wynika to z faktu, ze na pocisk
w locie oddziaływują: siła przyciągania
ziemskiego i siły oporu powietrza. Tra-
ienie pocisku w tarczę zależy głównie
od kąta uniesienia lufy, masy pocisku,
prędkości początkowej, jaka zostanie mu
nadana, kształtu pocisku i powierzchni
jego oporu, umiejscowienia jego środka
ciężkości. Odchylenia w wyżej wymie-
nionych i nie wymienionych tu parame-
trach skutkują rozrzutem przestrzelin na
tarczy (w warunkach laboratoryjnych
strzelania i tym bardziej w rzeczywi-
stych).
W strzelaniu z pistoletów strzał odda-
wany jest w postawie stojącej. Zawodnik
ustawiony jest prawie bokiem do kierun-
Uwarunkowania
celnego traiania
z broni sportowej
w wybrany obszar tarczy
Nieprzypadkowo w zaproponowanej
wyżej definicji strzelania sportowego
wyeksponowałem znaczenie, jakie dla
Nowoczesny trening strzelecki. Kształtowanie umiejętności celowania
77
ku strzelania, ramię z pistoletem wypro-
stowane, uniesione, głowa wyprostowana
skręcona w kierunku ramienia trzyma-
jącego pistolet, przyrządy celownicze
pistoletu (muszka, szczerbinka) na wyso-
kości oczu, stopy rozstawione zwykle na
szerokość barków, tułów kompensacyj-
nie odchylony w kierunku przeciwnym
do trzymanego pistoletu (patrz ryc. 4).
Żadne usztywnienia w celu ogranicze-
nia ruchu w stawach nie są w strzela-
niach z pistoletów dozwolone (są nato-
miast możliwe w strzelaniach z karabi-
nów, co ułatwia osiągnięcie rezultatów
absolutnych).
Na każdą część ciała, na pistolet,
oddziaływuje przyciąganie ziemskie (3),
którego siła musi zostać zrównoważo-
na siłami przeciwnymi i momentami
tych sił, aby podczas celowania w tej
postawie strzeleckiej równowaga była
utrzymana. Te siły wytwarzane są opo-
rem podłoża i odruchowymi napięciami
mięśni antygrawitacyjnych sterowanymi
przez układ nerwowy.
System kontroli równowagi zapew-
niający stabilność postawy stojącej ma 3
podstawowe wejścia sterujące związane
z sensorycznymi układami : przedsion-
kowym , wzrokowym i proprioceptyw-
nym (ten dodatkowo wspierany jest in-
formacjami z mechanoreceptorów skór-
nych).
Źródłem informacji o pozycji ciała
oraz jego orientacji względem specyicz-
nych układów odniesienia: zewnętrznego
i wewnętrznego są sygnały z wymienio-
nych wejść sensorycznych. Zewnętrzny
układ tworzony jest na podstawie pola
grawitacyjnego i bodźców wzrokowych.
Na wewnętrzny układ odniesienia skła-
projekcja
stóp
linia
barków
Ryc. 4. Postawa strzelecka z pisto-
letem – widok z góry (Yuriev A. A.,
Puliewaja sportiwnaja strielba, Mo-
skwa 1973, FiS)
12-20°
dają się tworzone w ośrodkowym ukła-
dzie nerwowym „schematy ciała”, z wy-
korzystaniem sygnałów z receptorów
mięśniowych, ścięgnowych, stawowych
i skórnych. Receptory te przekazują infor-
macje o wzajemnym położeniu i o ruchach
poszczególnych części ciała do mózgu,
skąd w postaci zwrotnych sygnałów do-
cierają do mięśni utrzymujących równo-
wagę ciała. Oba te układy monitorują od-
chylenia od stanu równowagi i wzajemnie
się uzupełniają.
Układ przedsionkowy kontroluje
położenie głowy względem kierunku
działania siły ciężkości. Wspierany jest
przez układ wzrokowy ustalający orien-
tację przestrzenną ciała na podstawie
sygnałów płynących z wyspecjalizowa-
nych zespołów neuronów wrażliwych na
pionową i poziomą orientację bodźców.
Położenie głowy steruje napięciem mię-
śni tułowia i kończyn dolnych poprzez
odruchy szyjne. Wrażliwość na zmiany
jej położenia jest największa, gdy usta-
wiona jest pionowo.
Monitorowanie odchylenia postawy
ciała od pionu odbywa się także w inny
sposób, tj. poprzez propriocepcję z ob-
szaru stawu skokowego: zmiany napięcia
66096381.020.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin