GOTYK - ARCHITEKTURA.pdf

(4887 KB) Pobierz
<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/strict.dtd">
A r c h i t e k t u r a g o t y c k a w P o l s c e
n a p o d s t a w i e J . K ę b ł o w s k i e g o „ P o l s k a s z t u k a g o t y c k a ”
b y m a d z i a i r m
D O M I N I K A N I E
k. w Sandomierzu (1226-1241)
— wydłużony chór
— lektorium oddzielające nawę od chóru
— ściany przeprute dużymi oknami
— sklepienia żebrowe
— budowla opięta szkarpami
— najwyższy poziom budownictwa ceglanego i ceramicznej dekoracji
— znani wykonawcy: Johannes, Nicolaus, Danihel – warsztat północnowłoski
k. we Wrocławiu (1244-1272)
— założony na planie krzyża
— wydłużony chór i przeciwległe ramię
— budowla jednoprzestrzenna
— lektorium oddzielające nawę od chóru
— ściany przeprute dużymi oknami
— sklepienia żebrowe
— budowla opięta szkarpami
— fryz z motywem lilii
k. w Krakowie (2 i 3 ćw. XIII w.)
— trójnawowa pseudohala z wydłużonym chórem
— fragmenty lektorium z XIII w.
— ściany przeprute dużymi oknami
— sklepienia żebrowe
— budowla opięta szkarpami
— fryz z motywem lilii
k. w Poznaniu (1244-1253)
— dwunawowa hala
— lektorium oddzielające nawę od chóru
— ściany przeprute dużymi oknami
— sklepienia żebrowe
— budowla opięta szkarpami
— fryz z motywem lilii
F R A N C I S Z K A N I E
k. w Zawichoście (do 1257)
— wydłużony chór
— nieco szersza nawa nakryta stropem
proste kościoły halowe z niewyodrębnionym chórem: Żagań, Lwówek, Gniezno, Pyzdry
k. w Głogowie (do 1257)
— nieco szersza nawa na osi wydłużonego chóru
— od strony południowej do nawy otwierała się węższa i niższa nawa boczna
k. w Krakowie (1269)
— plan równoramiennego krzyża, z wieżą na skrzyżowaniu naw
- 1 -
A r c h i t e k t u r a g o t y c k a w P o l s c e
n a p o d s t a w i e J . K ę b ł o w s k i e g o „ P o l s k a s z t u k a g o t y c k a ”
b y m a d z i a i r m
— „memoria” św. Krzyża i kościół grobowy Bolesława Wstydliwego (zm. 1279), fundatora oraz jego siostry, Salomei
k. w Szczecinie i Wrocławiu
— wzbogacone wielobocznym zamknięciem chóru
C Y S T E R S I
Oliwa (rozbudowa poł. XV w.)
— oryginalna fasada z wielobocznymi, smukłymi wieżami, osadzonymi blisko siebie
— poligonalnie zamknięte prezbiterium
— niezwykle wydłużone wnętrze bazylikalne
Opactwo cystersów w Oliwie (poł. XV w.)
Pelplin (1380-1472, sklepienie 1558)
— dekoracyjnie uformowane sklepienie sieciowe i kryształowe
— bazylika o trójnawowym chórze i nawowym korpusie tej samej długości
— halowy, dwunawowy transept, silnie występujący z bryły
— filary międzynawowe przedłużone aż po nasadę sklepienia
— w zachodniej i wschodniej elewacji pary wielobocznych wieżyczek
Opactwo cystersów w Pelplinie (1380-1472)
- 2 -
881901795.022.png 881901795.023.png 881901795.024.png
 
A r c h i t e k t u r a g o t y c k a w P o l s c e
n a p o d s t a w i e J . K ę b ł o w s k i e g o „ P o l s k a s z t u k a g o t y c k a ”
b y m a d z i a i r m
K A T E D R Y
Wrocław (1244-1272)
— wschodnia część uważana jest za pierwsze, w pełni gotyckie dzieło w Polsce
— plan oparty na wariancie kościoła klasztornego z Henrykowa
— prosto zamknięty, wysoki chór z obejściem z trzech stron
— sześciodzielne sklepienie wsparte na strzelistych nadwieszonych służkach
— wysmukłe proporcje wnętrza
— wertykalne elementy konstrukcyjne
— wprowadzenie dużych okien
— zastosowanie systemu przyporowo-szkarpowego
Katedra we Wrocławiu (1244-1272)
Kraków (pocz. 1320, fund. Władysław Łokietek)
— chór do 1346 r.
— korpus nawowy do 1364 r.
— prosto zamknięte prezbiterium z filarem na osi, z obejściem z wieńcem kaplic
— krótki korpus oddzielony transeptem
— bazylikowe wnętrze
— poziomy gzyms poniżej okien, przecinający wiotkie służki, z których wyrastały wiązki żeber sklepiennych
— proste sklepienia krzyżowo-żebrowe
— we wschodnim przęśle prezbiterium sklepienie trójdzielne, powtórzone później w kaplicy Mariackiej
— wprowadzenie szkarp nawy głównej do wnętrza, wzdłuż filarów naw bocznych, lekkie łuki przyporowe pod da-
chami
Katedra na Wawelu, Kraków (1320-1364, fund. Władysław Łokietek)
- 3 -
881901795.001.png 881901795.002.png 881901795.003.png 881901795.004.png 881901795.005.png 881901795.006.png
A r c h i t e k t u r a g o t y c k a w P o l s c e
n a p o d s t a w i e J . K ę b ł o w s k i e g o „ P o l s k a s z t u k a g o t y c k a ”
b y m a d z i a i r m
Gniezno (pocz. 1342, bp Jarosław Skotnicki, korpus od 1370)
— trójprzęsłowy chór zamknięty siedmiobocznie, otoczony ambitem z wieńcem jednolitych kaplic (pierwotnie za-
mknięte poligonalnie)
— ostrołukowe blendy w przestrzeniach międzyarkadowych w chórze
— dekoracyjny fryz, pozioma artykulacja wnętrza
— smukłe, linearne służki o wklęsłych profilach
— filary o surowym kształcie i prostokątnym przekroju, gęsto ustawione
— arkady w nawie głównej oparto na wielobocznych filarach, obudowanych gzymsami impostowymi, z płaskimi lize-
nami do ziemi
— wprowadzono bogatą dekorację rzeźbiarską na gzymsy i żebra sklepienne,portale,podłucza kaplicy
— koronacyjny kościół królów polskich
Katedra w Gnieźnie (pocz. 1342)
Poznań (1346-1410)
— wyraźne powiązania z architekturą Śląska
— chór z obejściem i 3 otwierającymi się do niego kaplicami
— uproszczona galeria triforyjna
— wieloboczne wieżyczki-latarnie nad przykaplicowymi przęsłami obejścia
Katedra w Poznaniu (1346-1410)
- 4 -
881901795.007.png 881901795.008.png 881901795.009.png 881901795.010.png 881901795.011.png
A r c h i t e k t u r a g o t y c k a w P o l s c e
n a p o d s t a w i e J . K ę b ł o w s k i e g o „ P o l s k a s z t u k a g o t y c k a ”
b y m a d z i a i r m
Frombork (1329-1388)
— trójnawowa budowla halowa
— wydłużony chór i korpus
— wąskie, bazylikowe nawy
— całość przesklepiona gwieździście z tzw. żebrem przewodnim wzdłuż całego wnętrza
— smukłe, wieloboczne wieżyczki flankujące korpus od zachodu i wschodu
Katedra we Fromborku (1329-1388)
Kwidzyn (od ok. 1360)
— kształt pseudohalowy
— nad nieco niższymi nawami bocznymi kondygnacje warowne z otworami strzelniczymi
— połączona bezpośrednio z zamkiem, ważny element warowny
Zamek i katedra w Kwidzynie (od ok. 1360)
Prezbiterium katedry w Kwidzynie (od
ok. 1360)
- 5 -
881901795.012.png 881901795.013.png 881901795.014.png 881901795.015.png 881901795.016.png 881901795.017.png 881901795.018.png 881901795.019.png 881901795.020.png 881901795.021.png
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin